Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 stycznia 2016 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:SSA Stanisława Kubica

Sędziowie: SSA Ireneusz Lejczak (spr.)

SSA Irena Różańska-Dorosz

Protokolant:Adrianna Szymanowska

po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2016 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z wniosku K. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział (...)

o składki na ubezpieczenia społeczne

na skutek apelacji K. S.

od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 23 kwietnia 2015 r. sygn. akt VIII U 835/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I w ten sposób, że umarza postępowanie w zakresie decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział (...)z dnia 27 listopada 2012 r. w części dotyczącej zaległych składek i należnych od nich odsetek na:

a) ubezpieczenia społeczne za okresy:

- od września do grudnia 1999 r.,

- marzec 2000 r.,

- od maja 2000 r. do sierpnia 2000 r.,

- październik 2000 r.,

- od marca 2001 r. do maja 2001 r.,

- wrzesień 2001 r.,

- od czerwca do lipca 2002 r.,

- wrzesień 2002 r.;

b) ubezpieczenia zdrowotne za okresy:

- od maja 2000 r. do kwietnia 2001 r.,

- wrzesień 2001 r.,

- od czerwca do lipca 2002 r.;

c) Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okresy:

- od września 2000 r. do sierpnia 2001 r.,

- maj 2002 r.,

- od września do października 2002 r.,

a dalej idące odwołania oddala.

II.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II w ten sposób, że koszty postępowania przed sądem I instancji wzajemnie znosi.

III.  nie obciąża strony pozwanej kosztami zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 23 kwietnia 2015 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu VIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych w punkcie I oddalił odwołanie wnioskodawcy K. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział (...)z 27 listopada 2012 r. i 12 stycznia 2015 r. i w punkcie II zasądził od wnioskodawcy na rzecz strony pozwanej kwotę 2.400,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następująco ustalonym stanie faktycznym.

W dniu 27 listopada 2012 r. organ rentowy wydał decyzję, w której określił wysokość zaległości K. S. z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w łącznej kwocie 143.382,06 zł w tym należność główna w kwocie 73.080,46 zł, koszty upomnienia w kwocie 1.257,60 zł, opłata dodatkowa w kwocie 4.800,00 zł oraz odsetki za zwłokę w kwocie 64.244,00 zł obliczone na dzień 21.11.2012 r. i liczone nadal na zasadach i w wysokości określonej w przepisach podatkowych. Wobec powyższego płatnik zalega z opłatą składek za okres i w kwocie odpowiednio:

-

na ubezpieczenia społeczne w kwocie za okres od 09/1999 r. do 12/1999 r., 03/2000 r., od 05/2000 r. do 07/2002 r., 09/2002 r., 11/2002 r., od 01/2003 r., do 05/2008 r., od 07/2008 r. do 08/2008 r., od 02/2009 r. do 01/2011 r. w kwocie należności głównej: 54.142,05 zł, koszty upomnienia w kwocie 976,40 zł, opłata dodatkowa w kwocie 3.700,00 zł oraz odsetki za zwłokę naliczone na dzień 21.11.2012 r. w kwocie 49.633,00 zł;

-

na ubezpieczenie zdrowotne za okres od 05/2000 r. do 07/2002 r., 09/2002 r., od 01/2003 r. do 05/2008 r., od 07/2008 r. do 08/2008 r., od 02/2009 r. do 01/2011 r. w kwocie należności głównej 18.060,58 zł, koszty upomnienia w kwocie 184,40 zł, opłata dodatkowa w kwocie 1.100,00 zł oraz odsetki za zwłokę naliczone nadzień 21.11.2012 r. w kwocie 14.035,00 zł;

-

na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od 09/2000 r. do 08/2001 r., 05/2002 r. od 09/2002 r. do 10/2002 r., od 01/2003 r. do 02/2003 r., od 04/2003 r. do 08/2003 r., od 06/2005 r. do 08/2005 r., 05/2006 r., od 12/2006 r. do 09/2007 r., 12/2007 r. do 05/2008 r., 08/2008 r., od 02/2009 r. do 12/2009 r., od 03/2010 r. do 01/2011 r. w kwocie należności głównej 877,83 zł, koszty upomnienia w kwocie 96,80 zł oraz odsetki za zwłokę naliczone na dzień 21.11.2012 r. w kwocie 576,00 zł.

W dniu 20.01.2013 r. K. S. za pośrednictwem ZUS Oddział (...)wniósł do Sądu odwołanie od decyzji podnosząc zarzut, że część zaległości i należnych od nich odsetek uległa przedawnieniu.

Po ponownej analizie stanu konta rozliczeniowego płatnika i uwzględnieniu przedawnienia części należności, K. S. - według stanu na dzień 18.12.2014 r. -zalega z opłatą składek za okres i w kwocie odpowiednio:

-

na ubezpieczenia społeczne za okres 09.2000 r., 11.2000 - 02.2001, 06.2001 - 08.2001, 10.2001 - 05.2002 r., 11.2002 r., 01.2003 - 05.2008, 07.2008 - 08.2008 r., 02.2009 r. - 01.2011 r. w kwocie należności głównej 50.165,94 zł, koszty upomnienia w kwocie 950,00 zł, opłata dodatkowa w kwocie 3.700,00 zł oraz odsetki za zwłokę naliczone na dzień 21.11.2012 r. w kwocie 41.693,00 zł;

-

na ubezpieczenie zdrowotne za okres 05.2001 - 08.2001, 10.2001 - 05.2002, 09.2002 r., 01.2003 - 05.2008 r., 07.2008 - 08.2008 r., 02.2009 - 01.2011 r. w kwocie należności głównej 17.258,20 zł, koszty upomnienia w kwocie 184,40 zł, opłata dodatkowa w kwocie 1.100,00 zł oraz odsetki za zwłokę naliczone na dzień 21.11.2012 r. w kwocie 12.549,00 zł;

-

na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres 01.2003 - 02.2003, 04.2003 - 08.2003, 06.2005 - 08.2005 , 05.2006 r, 12.2006 - 09.2007, 12.2007 - 05.2008, 08.2008 r, 02.2009 - 12.2009, 03.2010 - 01.2011 r w kwocie należności głównej 689,25 zł, koszty upomnienia w kwocie 96,80 zł oraz odsetki za zwłokę naliczone na dzień 21.11.2012 r. w kwocie 253,00 zł, co stanowi łączną kwotę należności 128.639,59 zł.

Wobec powyższego w dniu 12.01.2015 r. organ rentowy wydał kolejną zaskarżoną decyzję.

Zaskarżone decyzje zostały wydane w oparciu o rozliczenie stanu konta, z którego wynika, że płatnik nie dokonał w obowiązującym terminie zapłaty składek w w/w okresach co spowodowało zaległości objęte wskazanymi decyzjami. Z informacji uzyskanej z Wydziału Merytorycznego (Referat Rozliczeń Kont Płatników Składek w T.) dochodzenie należności za powyższe okresy było kierowane do Urzędu Skarbowego w T.. W dniu 22.11.2002 r. postępowanie egzekucyjne na w/w zaległości zostało zawieszone w związku z trwającym postępowaniem restrukturyzacyjnym. Z uwagi na fakt, że płatnik nie spełnił wymaganych warunków, wydana została decyzja o umorzeniu postępowania restrukturyzacyjnego. Następnie w dniu 22.04.2004 r. nastąpiło wznowienie postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułów wykonawczych za okresy zaległości, w tym również za miesiące wykazane w odwołaniu. Za część okresu Urząd Skarbowy umorzył postępowanie egzekucyjne postanowieniem w sprawie umorzenia postępowania egzekucyjnego z dnia 25.06.2012 r. Natomiast za pozostały okres tytuły wykonawcze pozostają do realizacji w US w T..

Zgodnie z danymi odnotowanymi w bazie danych Urzędu Skarbowego w T. Naczelnik Urzędu Skarbowego prowadził postępowanie egzekucyjne wobec zobowiązanego K. S. na podstawie administracyjnych tytułów wykonawczych obejmujących okresy: od września 1999 r. do lutego 2001 r. (za wszystkie okresy miesięczne z tego zakresu), od września 2001 r. do września 2002 r. (za wszystkie okresy miesięczne z tego zakresu).

Obecnie organ egzekucyjny nie prowadzi postępowania wobec K. S.. Postępowania egzekucyjne zostały umorzone na podstawie przepisów art. 59 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - bezskuteczność egzekucji.

Wobec tak ustalonego stanu faktycznego sprawy Sąd I instancji uznał, że odwołania wnioskodawcy nie zasługują na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy wskazał, że wnioskodawca – prowadzący działalność gospodarczą – podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu, a także podlegał obowiązkowi opłacania składek na Fundusz Pracy. Wnioskodawca był zobowiązany do obliczenia należnych składek zarówno za siebie jak i za swoich pracowników i przekazania ich do organu rentowego.

Odnośnie odsetek od składek nieopłaconych w terminie Sąd stwierdził, że obowiązek ich zapłaty powstaje z mocy prawa, wobec czego bez znaczenia pozostaje długotrwałość postępowania organu rentowego. Nie jest on również zależny od winy płatnika. Wobec tego powstanie zaległości składkowej rodzi dla płatnika następstwo w postaci obowiązku świadczenia od nich odsetek za zwłokę. Z tego też względu zapatrywania wnioskodawcy, co do braku podstaw obciążenia go obowiązkiem zapłaty odsetek nie mogły znaleźć uznania Sądu Okręgowego. Wobec tego organ rentowy w sposób prawidłowy dokonał ustalenia obowiązku wnioskodawcy w zakresie zapłaty odsetek.

Odnośnie podnoszonego w odwołaniu zarzutu możliwości przedawnienia wskazanych w decyzji zaległości, Sąd Okręgowy wskazał, że należności wnioskodawcy z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne częściowo uległy przedawnieniu (wydana w dniu 12.01.2015 r. decyzja zmieniająca decyzję z dnia 27.11.2012 r.), tj.: za miesiące, na które O/ZUS nie posiada tytułów wykonawczych, natomiast za okresy, na które Zakład posiada wystawione tytuły wykonawcze przedawnienie nie nastąpiło. Nieopłacone składki wykazane w zaskarżonej decyzji były sukcesywnie kierowane na drogę postępowania egzekucyjnego, co zostało potwierdzone przeprowadzonym postępowaniem dowodowym, w tym potwierdzone przez wnioskodawcę. Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy zważył, iż na dzień wydania zaskarżonej decyzji z dnia 12 stycznia 2015 r. należności w niej wskazane dotyczące okresów od 09.2000 r. do 01.20117 r. nie uległy przedawnieniu.

W przedmiotowym stanie faktycznym i prawnym Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż sporna decyzja z dnia 12.01.2015 r. jest prawidłowa i zgodna z prawem, określa wysokość zaległości wnioskodawcy z tytułu składek w sposób prawidłowy – albowiem określenie to zostało poczynione na podstawie prawidłowo dokonanych zaliczeń poszczególnych wpłat wnioskodawcy.

Z tych też względów Sąd Okręgowy nie doszukał się podstaw do uwzględnienia odwołania wnioskodawcy i orzekł jak w sentencji wyroku, a to zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Orzeczenie o kosztach oparto na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 6 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490).

Powyższy wyrok zaskarżył pełnomocnik wnioskodawcy w części, to jest w punkcie I do kwoty 14.742,47 zł i punkt II, zarzucając mu naruszenie art. 233 § 1 kpc przez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów, co skutkowało oddaleniem odwołania, podczas gdy wobec uznania częściowo zarzutu przedawnienia organ rentowy dokonał zmiany decyzji, co winno skutkować umorzeniem postępowania co do kwoty 14,742,47 zł i wygraniem sprawy przez powoda co do tej kwoty oraz art. 477 ¹³ kpc przez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy pozwany częściowo uznał zarzut przedawnienia i dokonał zmiany zaskarżonej decyzji, co powinno skutkować umorzeniem postępowania co do kwoty 14.742,47 zł w zakresie której zaskarżone decyzja została zmieniona.

Wskazując na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania co do kwoty 14.742,47 zł, zmianę punktu II i stosunkowe rozdzielenie kosztów stosownie do wyniku postępowania lub ich zniesienie, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji oraz zasądzenie na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pełnomocnika wnioskodawcy jest uzasadniona.

Spór w sprawie dotyczył istnienia zaległości wnioskodawcy z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Socjalnych, przy czym pełnomocnik wnioskodawcy kwestionował jedynie kwotę 14.742,47 zł stanowiącą różnicę zaległości wynikającą z decyzji z 27 listopada 2012 r. i decyzji zmieniającej z 12 stycznia 2015 r.

Przedmiotem niniejszego postępowania sądowego są dwie decyzję organu rentowego dotyczące istnienia i wysokości zaległości składkowych wnioskodawcy. Pierwsza decyzja z 27 listopada 2012 r. i 12 stycznia 2015 r. określające okresy istnienia należności składkowych wnioskodawcy. Z porównania tych decyzji jasno wynika, że organ rentowy w decyzji z 12 stycznia 2015 r. częściowo uwzględnił odwołanie wnioskodawcy od wcześniejszej decyzji z 27 listopada 2012 r., to jest w zakresie należności za okresy:

-

z tytułu ubezpieczeń społecznych: od września 1999 r. do grudnia 1999 r., za marzec 2000 r., od maja 2000 r. do sierpnia 2000 r., za październik 2000 r., od marca 2001 r. do maja 2001 r. za wrzesień 2001 r., od czerwca 2002 r. do lipca 2002 r., za wrzesień 2002 r.;

-

z tytułu ubezpieczeń zdrowotnych: od maja 2000 r. do kwietnia 2001 r., za wrzesień 2001 r., od czerwca 2002 r. do lipca 2002 r.;

-

na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Socjalnych: od września 2000 r. do sierpnia 2001 r., za maj 2002 r., od września 2002 r. do października 2002 r.

Skoro organ rentowy w toku postępowania sądowego w nowej decyzji z 12 stycznia 2015 r. uwzględnił w wskazanym wyżej zakresie częściowo odwołanie wnioskodawcy od decyzji z 27 listopada 2012 r., to słusznie zarzucił pełnomocnik wnioskodawcy, iż Sąd Okręgowy obowiązany był do umorzenia postępowania w tym zakresie na podstawie art. 477 ¹³ kpc. Apelacja pełnomocnika wnioskodawcy zatem jest uzasadniona i w konsekwencji Sąd Apelacyjny w punkcie I wyroku na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok w punkcie I, przy czym dokładnie określił okresy za które umorzył postępowanie w zakresie decyzji z 27 listopada 2012 r. w części dotyczących zaległych składek i należnych od nich odsetek.

Natomiast odnośnie pozostałych okresów, których przedawnienia domagał się wnioskodawca, to Sąd Okręgowy uznał, że nie było podstaw do ich uwzględnienia, czego wnioskodawca nie kwestionował w apelacji, w związku z tym odwołanie w tym zakresie podlegało oddaleniu.

Skoro obie strony w zbliżonym stopniu są przegrywające i wygrywające Sąd Apelacyjny na podstawie art. 100 kpc wzajemnie zniósł koszty postępowania przed Sądem I instancji, o czym orzekł w punkcie II sentencji wyroku.

Jeżeli chodzi o koszty postępowania apelacyjnego, to wobec uwzględnienia apelacji, wnioskodawca jest co prawda stroną wygrywająca to postępowanie. Jednak Sąd Apelacyjny miał na uwadze, że zasadność apelacji nie wynikała z błędów strony pozwanej, lecz w istocie z błędu Sądu I instancji, który z wskazanych wyżej względów winien był umorzyć postępowanie. Nadto sporne zobowiązania z tytułu składek były należnościami rzeczywiście istniejącymi, a więc wnioskodawca nie wypełniał swoich obowiązków w zakresie uiszczania składek i w związku z tym powstały zaległości składkowe opisane w zaskarżonych decyzjach. Okoliczności te w świetle art. 102 kpc uzasadniały nie obciążanie strony pozwanej kosztami postępowania apelacyjnego, o czym orzeczono w punkcie III wyroku.

SSA Irena Różańska-Dorosz SSA Stanisława Kubica SSA Ireneusz Lejczak

R.S.