Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Kośka

Sędziowie: SO Małgorzata Klesyk

SO Barbara Dziewięcka (spr.)

Protokolant: protokolant sądowy Agnieszka Baran

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 września 2013 r. w K.

sprawy z powództwa D. K.

przeciwko M. G.

o zapłatę

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Rejonowego w Skarżysku - Kamiennej

z dnia 25 września 2012 r., sygn. I C 95/11

zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II (drugim) w ten sposób, że zasądza od M. G.na rzecz D. K.kwotę 1640 (jeden tysiąc sześćset czterdzieści) złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 22 lipca 2011 roku, oddala apelację powoda w pozostałej części oraz apelację pozwanej w całości, zasądza od M. G.na rzecz D. K.kwotę 1282 (jeden tysiąc dwieście osiemdziesiąt dwa) złote tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 690/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 25 września 2012r. w sprawie I C 95/11 Sąd Rejonowy w Skarżysku-Kamiennej zasądził od pozwanej M. G. na rzecz powoda D. K. kwotę 24500 zł z ustawowymi odsetkami oraz kwotę 1226,87 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, znosząc pomiędzy stronami koszty zastępstwa procesowego. W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone.

Powód domagał się zasądzenia na jego rzecz od pozwanej kwoty 31050 zł, jaką według jego twierdzeń poniósł w ramach nakładów na majątek osobisty M. G..

Sąd Rejonowy ustalił stan faktyczny, z którego wynika, że M. G.i D. K.pozostawali w nieformalnym związku. Odkąd pozwana zaszła w ciążę, para rozpoczęła poszukiwania mieszkania celem wspólnego zamieszkania. W dniu 21 maja 2010r. mieszkanie takie zostało zakupione za kwotę 285000 zł, w skład której weszła suma 230000 zł kredytu hipotecznego, jaki zaciągnęła M. G.. Pozostała kwota została spłacona wspólnie gotówką przez strony. Na poczet zapłaty powód przekazał pozwanej sumę 15000 zł oraz poniósł koszty notarialne i inne opłaty w łącznej kwocie 8000 zł. Po zakupie mieszkania powód wyremontował pokój dziecięcy poprzez naprawę paneli, wykonanie gładzi oraz odmalowanie. Kupił preparaty do czyszczenia piecyka w kuchni, blaty kuchenne i zlew, wykonał szafkę kuchenną, pomalował futryny, odnowił fugi, zapłacił za naprawę piecyka łazienkowego, kupił wannę z oprzyrządowaniem oraz wykonał wylewkę na balkonie. Ponadto wymienił tapicerkę na trzech stołkach barowych. Strony kupowały także do mieszkania meble oraz elementy niezbędnego wyposażenia, m. in. drobny sprzęt AGD. Para wprowadziła się do mieszkania pod koniec czerwca 2010r. uzgadniając, że koszty kredytu oraz opłaty będą pokrywane wspólnie – po połowie.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał częściowo zasadność powództwa. Wskazał, że właściwą podstawą prawną dla roszczeń D. K.są przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu, bowiem brak jest okoliczności wskazujących na inną podstawę prawną żądań powoda. Bezspornym Sąd I instancji uznał fakt, że D. K.dokonał nakładów z własnego majątku na mieszkanie pozwanej, a strony nie ustaliły sposobu ich rozliczenia. W tym celu przekazał M. G.kwotę 23000 zł, spłacił w połowie dwie raty zaciągniętego przez nią kredytu hipotecznego oraz bieżących rachunków, a także wykonał prace remontowe. Zdaniem Sądu Rejonowego nie ma wątpliwości co do tego, że zwrotowi w naturze podlegają przekazane sumy pieniężne. Potwierdzenie otrzymania kwoty 23000 zł oraz spłaty w połowie dwóch rat kredytu hipotecznego przez powoda złożyła sama pozwana na rozprawie w dniu 11 czerwca 2012r. Sąd Rejonowy uznał niezasadnym natomiast żądanie zwrotu opłat za media, jakie powód uiścił w okresie zamieszkiwania w mieszkaniu pozwanej, a to wobec faktu, że sam wówczas z tych mediów korzystał. W ten sam sposób ocenił żądanie w zakresie zwrotu wydatków na drobne naprawy urządzeń niezbędnych domownikom. Sąd Rejonowy stwierdził, że zwrot pozostałych nakładów poniesionych przez powoda w związku z wykonaniem przez niego robót remontowych nie jest możliwy w naturze. Wskazał, że materiał dowodowy nie pozwolił na ustalenie wartości prac remontowych. Strony również nie określiły aktualnej w dacie wyrokowania wartości robót wykonanych przez powoda. Sąd Rejonowy podsumował, że w tym zakresie roszczenie nie zostało udowodnione. Sąd I instancji podkreślił, że oświadczenie pozwanej o uznaniu roszczenia do kwoty 1640 zł z jednoczesnym potrąceniem z kwotą 1764 zł na wypadek uznania roszczenia za uzasadnione faktycznie uznaniem nie jest.M. G.negowała zarówno zasadność żądania D. K., jak i okoliczności je uzasadniające wskazywane przez powoda. Sąd Rejonowy uznał powództwo za zasadne do kwoty 24500 zł, oddalając je w pozostałej części. Rozstrzygnięcie o kosztach oparte zostało na treści art. 100 k.p.c. Sąd I instancji zniósł pomiędzy stronami koszty zastępstwa procesowego oraz zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1226,87 zł, stanowiącą 79% uiszczonej przez D. K.opłaty od pozwu.

Powyższy wyrok zaskarżyły apelacjami obydwie strony.

M. G.zarzuciła Sądowi Rejonowemu niewyjaśnienie istoty sprawy poprzez nieustalenie, w jakich okolicznościach i na jakiej podstawie otrzymała od powoda kwotę 23000 zł, a także pominięcie faktu, że wszystkie środki, jakie uzyskała od D. K.były jego darowizną na rzecz ich wspólnego dziecka. Pozwana zarzuciła również sprzeczność ustaleń Sądu Rejonowego z treścią materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że przyznała ona otrzymanie od powoda kwoty 23000 zł, podczas gdy w rzeczywistości nigdy takiego oświadczenia nie złożyła. Zdaniem skarżącej Sąd I instancji niezasadnie zasądził także obowiązek zwrotu powodowi kwoty składającej się na połowę rat kredytu uiszczonych w czasie, gdy strony zamieszkiwały razem. W ocenie M. G.koszty te były zwykłymi kosztami utrzymania mieszkania. Pozwana wniosła o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

D. K.zarzucił naruszenie art. 213 § 2 k.p.c. poprzez przyjęcie, że pozwana podniosła zarzut potrącenia wierzytelności o charakterze ewentualnym oraz pod warunkiem, podczas gdy M. G.nie oparła swojego oświadczenia w zakresie uznania powództwa na zasadzie ewentualności, a potrącenie według tego oświadczenia nie jest dokonywane pod warunkiem. Skarżący zarzucił także naruszenie art. 98 § 1 k.p.c. i art. 102 k.p.c., polegające na bezzasadnym jego zdaniem zniesieniu kosztów zastępstwa adwokackiego w sytuacji, gdy pozwana przegrała proces w zdecydowanej części. Wniósł o zmianę wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej dodatkowo kwoty 1640 zł oraz zasądzenie kosztów zastępstwa adwokackiego, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja M. G. jako bezzasadna podlega oddaleniu, zaś apelacja D. K. zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Na wstępie podkreślić należy, że Sąd Okręgowy bez zastrzeżeń przyjmuje ustalony przez Sąd I instancji stan faktyczny i na jego podstawie ocenia zarówno zasadność samego pozwu, jak i obydwu apelacji. Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i na jego podstawie wywiódł słuszne wnioski, przy czym zastosował właściwą podstawę prawną rozstrzygnięcia. Zgodzić się jednak należy z zarzutem skarżącego, że Sąd I instancji niezasadnie pominął w zasądzonym od pozwanej roszczeniu kwotę 1640 zł, stanowiącą częściową wartość robót remontowych wykonanych przez powoda, uzyskanie której przyznała M. G.

Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia Sądu Rejonowego, dotyczące przekazania przez powoda do rąk pozwanej łącznej kwoty 23000 zł na zakup mieszkania. Okoliczność ta wynika nie tylko z twierdzeń samych stron, ale potwierdzona została również przez świadka T. B. (k. 110-111) w jego pisemnych oświadczeniach. Co prawda nie potwierdził on ich w późniejszych zeznaniach na rozprawie w dniu 11 czerwca 2012r., jednakże nie zanegował również, że sytuacja zapłaty przez powoda nie miała miejsca. Jednoznacznie natomiast należy rozumieć zeznania M. G., która wskazała, iż istotnie otrzymała od D. K. sumę 23000 zł (k. 116). Tożsame stanowisko wyraziła w piśmie z dnia 20 czerwca 2012r., gdzie dodała, że przyjmując od powoda kwotę 23000 zł pozostawała w przekonaniu, że jest to darowizna na rzecz ich syna. W ocenie Sądu Okręgowego, brak jest podstaw do negowania konsekwentnych twierdzeń D. K., że sporną sumę przekazał na zakup mieszkania. Niewątpliwie powód dysponował gotówką, bowiem w tym czasie otrzymał odszkodowanie za skradziony mu wcześniej samochód. Z kolei twierdzenia pozwanej we wskazanym zakresie były rozbieżne. Początkowo wskazywała ona, że kwota 23000 zł stanowiła jej własność i pochodziła z jej oszczędności( k. 94), następnie potwierdziła jej otrzymanie i spożytkowanie na urządzenie oraz remont mieszkania (k. 116), by finalnie twierdzić, że suma 23000 zł była darowizną na rzecz syna stron. Na ostatniej rozprawie przed Sądem Rejonowym w dniu 11 września 2012r. pozwana zaprzeczyła z kolei, by otrzymała od D. K. jakiekolwiek pieniądze (k.157). Niekonsekwencja zeznań M. G. nakazuje wyjątkową ostrożność w ich ocenie. Sąd Okręgowy – podzielając ustalenia Sądu Rejonowego – przyjął, iż kwota 23000 zł przekazana została przez powoda na zakup mieszkania pozwanej. Propozycja ugodowa złożona przez pozwaną w dniu 18 lipca 2012r., zawierająca deklarację M. G. w zakresie spłaty na rzecz D. K. kwoty 23000 zł, tym bardziej utwierdza w powyższym przekonaniu. Nie pozostawia również wątpliwości fakt, że spłata kredytu zaciągniętego przez pozwaną na zakup mieszkania stanowiącego jej własność – wbrew twierdzeniu M. G. – nie jest kosztem utrzymania mieszkania, więc środki przeznaczone na ten cel przez powoda prawidłowo powinny mu zostać zwrócone. Powyższe względy czynią apelację pozwanej całkowicie niezasadną i jako taka została ona oddalona przez Sąd Okręgowy na zasadzie art. 385 k.p.c.

Odnosząc się do zarzutów apelacji powoda, na wstępie wskazać należy, iż poza sporem pozostawał fakt, żeM. G.w piśmie procesowym z dnia 10 kwietnia 2012r. (k. 74) przyznała poniesienie przez D. K.nakładów na ruchomości znajdujące się w jej mieszkaniu, które szczegółowo wymieniła. Oświadczenia pozwanej nie można jednak traktować w kategoriach uznania powództwa, co słusznie stwierdził Sąd Rejonowy. Oceniać je należy jako częściowe przyznanie okoliczności podnoszonych przez powoda. Okoliczności te tym samym stały się bezsporne, co było podstawą zasądzenia na rzecz powoda kwoty 1640 zł, wskazanej przez pozwaną. Nie było przy tym podstaw do uwzględnienia sformułowanego przez pozwaną zarzutu potrącenia. Musiałaby ona udowodnić, że D. K.jest w posiadaniu wskazanych przez nią rzeczy oraz że bezskutecznie wzywała ona do ich wydania. M. G.nie przedstawiła żadnych dowodów na poparcie swoich twierdzeń, przyznała natomiast częściowo twierdzenia powoda, czyniąc jego roszczenie w tym zakresie zasadnym. Stanowisko swoje podtrzymała na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2012r. (k. 93). Skoro zatem pozwana potwierdziła, że powód poniósł nakłady w kwocie 1640 zł na ruchomości pozostające w jej mieszkaniu, to brak było podstaw do oddalenia powództwa w tej części i wskazana suma również powinna była zostać zasądzona na rzecz D. K.. W tym zakresie Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c.

Niesłusznym uznać należy zarzut powoda, dotyczący nieprawidłowego rozliczenia kosztów postępowania, obejmujących koszty zastępstwa procesowego – poprzez ich zniesienie pomiędzy stronami. Faktem jest, że powództwo w znacznej mierze zostało uwzględnione, co przemawiałoby za stosunkowym rozdzieleniem kosztów, jednakże zważyć tu należy na wyjątkowy charakter sprawy, dotykający w pewnym sensie sfery osobistej stron i ich wzajemnych relacji. Skoro zaś i powód, i pozwana reprezentowani byli przez fachowych pełnomocników, to Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu I instancji, że zasada słuszności w tym przypadku przemawiała za zniesieniem kosztów zastępstwa procesowego pomiędzy stronami. Pozostałe koszty, tj. opłata od pozwu wniesiona przez D. K., rozdzielone zostały przez Sąd Okręgowy stosownie do wyniku sprawy. We wskazanym zakresie Sąd Okręgowy uznał apelację powoda niezasadną, wobec czego oddalił ją na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania za postępowanie przed sądem II instancji orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Złożyło się na nie wynagrodzenie pełnomocnika powoda, zasądzone od M. G. na rzecz D. K. w kwocie 1200 zł, stanowiącej wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika procesowego w postaci adwokata (na podstawie § 6 pkt 5 w zw. z § 13 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2002r., Nr 163, poz. 1348 ze zm.), a także opłata od apelacji uiszczona w wysokości 82 zł.