Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 czerwca 2016r.

Sąd Okręgowy w Częstochowie VI Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Hanna Morejska (spr.)

Sędzia: SSO Leszek Mazur

Sędzia: SSR del. Michał Nawrocki

Protokolant: st. sekr. sąd. Agnieszka Cieślak

po rozpoznaniu w dniu 21 czerwca 2016r. w Częstochowie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. K.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Myszkowie z dnia 4 marca 2016r.

sygn. akt I C 312/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 3 w ten sposób, że odstępuje od obciążania powódki obowiązkiem uiszczania kosztów sądowych od których powódka była zwolniona

2.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 5 w ten sposób, że odstępuje od obciążania powódki obowiązkiem zwrotu kosztów procesu

3.  oddala apelację w pozostałej części, odstępuje od obciążania powódki kosztami opłaty od apelacji i koszty procesu apelacyjnego między stronami wzajemnie znosi.

VI Ca 428/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Myszkowie zasądził od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki A. K. kwotę 15.500 zł (piętnaście tysięcy pięćset złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 maja 2014 roku do dnia zapłaty; w pozostałej części powództwo oddalił ; nakazał pobrać od powódki A. K. zasądzonego na jej rzecz roszczenia na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Myszkowie kwotę 1.644,72 zł tytułem części kosztów procesu, od uiszczenia których powódka była zwolniona; nakazał pobrać od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Myszkowie kwotę 847,28 zł tytułem nieuiszczonej części kosztów procesu i zasądził od powódki A. K. na rzecz pozwanego kwotę 1.595,22 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił i zważył co następuje ;

W dniu 11 grudnia 2013r. w Z. kierujący samochodem osobowym marki A. M. P. znajdując się w stanie nietrzeźwości 1,9 promila alkoholu we krwi w wyniku niedostosowania prędkości do warunków drogowych stracił panowanie nad pojazdem, zjechał z jezdni uderzając w przydrożne drzewo w następstwie czego pasażer K. K. (1) brat powódki poniósł śmierć na miejscu zdarzenia. Śledztwo prowadzone przez Komendę Powiatową Policji w Z. zostało umorzone z uwagi śmierć kierującego M. P. . d K. K. (1) miał 23 lata i był kawalerem bezdzietnym. Zamieszkiwał w domu rodzinnym w razem z rodzicami M. i M. K. oraz rodzeństwem Nie miał stałego zatrudnienia i utrzymywał się z prac dorywczych. Ukończył technikum elektromechaniczne, Pomiędzy powódką, a zmarłym K. była dwuletnia różnica wieku. Wychowywali się razem, spędzali ze sobą bardzo dużo czasu. K. pilnował powódkę, opiekował się nią jako młodszą siostrą. Rodzeństwo było bardzo zżyte ze sobą, pomagali sobie wzajemnie. W tym dacie śmierci K. K. (1) powódka A. K. studiowała w K., mieszkała w akademiku, lecz na weekendy chętnie przyjeżdżała do domu. Po śmierci brata przez pierwszy miesiąc powódka miała dziwne odczucia. Miała problemy ze snem. Pierwszą noc spała z siostrą w łóżku. Obudziła się nad ranem i zaczęła płakać. Nie zażywała żadnych leków na sen lub na uspokojenie. Po pogrzebie trudno powódce było wrócić la uczelnię. Po śmierci K. powódka nie chciała przyjeżdżać do domu. Było jej ciężko, bo brakowało jej brata. Nie leczyła się psychiatrycznie ani nie korzystała z porad psychologa. Powołana w sprawie biegła psycholog D. M. ustaliła, że powódka po dowiedzeniu się śmierci o brata najbardziej potrzebowała przytulenia się do rodziców, chciała ich jak najszybciej zobaczyć, Bała się samotności, napływającego bólu i cierpienia. Obecność rodziny dawała jej poczucie bezpieczeństwa i wsparcia emocjonalnego. Kontynuowała jednak studia, starała się skupić na tym, co dla niej było ważne . Po upływie około roku powódka zaczęła lepiej radzić sobie ze swoimi emocjami. Duże znaczenie dla procesu wychodzenia z żałoby miało dla powódki to, że nie mieszkała w tym czasie z rodziną. Jej sposobem na przeżycie żałoby było przebywanie wśród znajomych, spotykanie się z bliskimi brata. Proces żałoby trwał około 1 roku i nie wykraczał poza naturalne reakcje związane z utratą osoby bliskiej. Aktywność powódki po śmierci brata nie zdezorganizowała się trwale. Powódka przeszłą fazę reorganizacji i zakończyła żałobę trwającą okres około 1 roku. Biegła nie Stwierdziła u powódki trwałego uszczerbku na zdrowiu psychicznym powódki, która nie wymaga aktualnej terapii psychologicznej . W tej sytuacji Sąd uznał za zasadne przyznanie powódce zadośćuczynienia w kwocie 20 000 jako kwoty wystarczającej i odpowiadającej doznanym przez powódkę cierpieniom i rozmiarowi krzywdy. Zważywszy, że przed wytoczeniem powództwa pozwany wypłacił powódce kwotę 4 500 zł. w pkt 1 sentencji w Sąd zasądził pozostałą kwotę 15 500 zł. Sąd nie uwzględnił podnoszonego przez stronę pozwaną zarzutu przyczynienia się zmarłego K. K. (1) do powstania szkody jako niewykazanego. O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt 3,4 i 5 sentencji wyroku na podstawie art. 100 kpc,

Apelację od wyroku w części oddalającej powództwo i odnośnie kosztów procesu złożyła powódka zarzucając obrazę prawa materialnego, a to art. 446§4 ko polegającą na jego nieprawidłowej wykładni i błędnym przyjęciu, że zasądzona kwota przyznanego zadośćuczynienia stanowi odpowiednią sumę a w konsekwencji zaniżenie kwoty przyznanego zadośćuczynienia w stopniu, w którym nie rekompensuje ono doznanej przez powódkę krzywdy, obrazę przepisów postępowania, a to art. 102 kpc poprzez jego niezastosowanie.

W oparciu o powyższe zarzuty powódka wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 45.500 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 9 maja 2014r. do dnia zapłaty. wraz z kosztami postępowania ewentualnie odstąpienie od obciążania powódki obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz strony pozwanej.

Sąd Okręgowy stwierdza że apelacja powódki jest zasadna jedynie częściowo z przyczyn następujących;

Odnośnie wysokości zadośćuczynienia to Sąd Rejonowy przeprowadził wszystkie zgłoszone przez strony dowody w zakresie ustalenia rozmiaru krzywdy doznanej przez powódkę a także okoliczności ewentualnego dotyczących przyczynienia się brata powódki do szkody. Sąd Rejonowy dokonał wnikliwej i szczegółowej analizy ustalonego stanu faktycznego a wnioski jakie wyciągnął są logiczne i prawidłowe,. Dlatego ustalenia te Sąd Okręgowy przyjmuje za własne. Jak słusznie stwierdził Sąd Rejonowy wysokość zadośćuczynienia winna być w każdej sprawie zindywidualizowana, Sąd Rejonowy szczegółowo wyjaśnił jakimi kryteriami kierował się przyznając sporne zadośćuczynienie. Dokonał także logicznej i przekonującej wykładni obowiązujących w tym zakresie przepisów z powołaniem się na orzecznictwo Sądu Najwyższego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych przyjmuje się od dawna, że zarzut zawyżenia czy zaniżenia wysokości zadośćuczynienia może być uzasadniony tylko wówczas gdyby nie zostały uwzględnione wszystkie istotne okoliczności wpływające na jego wysokość, a w zasadzie tylko wówczas gdyby wymiar zadośćuczynienia był rażąco niewłaściwy. Przepisy bowiem mówią o odpowiedniej sumie tytułem zadośćuczynienia, zatem dotyczą sfery tzw. uznania sędziowskiego, czyli cecha „odpowiedniości” może być wynikiem oceny dokonywanej przez Sąd meriti. (tak Sąd Najwyższy w sprawach ICKNS 91/97,IIICKN 339/98JIICKN172/97, IllCKN 536/98, IlICKN 842/98,. W przedmiotowej sprawie zadośćuczynienia przyznane powódce w łącznej kwocie 20000 złotych nie jest rażąco niewłaściwe. W niniejszej sprawie bezspornym jest, że powódka stracił bliskiego człowieka, z którym była bardzo związana od dzieciństwa I w związku z tym czuje się skrzywdzona. Wiadomość o śmierci brata dla powódki była niewątpliwie wstrząsającym przeżyciem. Jednakże powódka jest człowiekiem o silnej osobowości. Ze stresem i żałobą potrafiła sobie poradzić samodzielnie. Powódka nie wykazała aby doznana strata poza normalnym smutkiem spowodowała poważny uszczerbek w jej stanie zdrowia i to zarówno psychicznego jak i fizycznego. Przejście okresu żałoby wymagało to niewątpliwie od powódki znacznego wysiłku psychicznego, ale jednocześni wskazuje że z uwagi na powyższe okoliczności powódka potrafi sobie radzić w sytuacjach stresowych. U powódki nie pojawiły się „ długotrwałe skutki i dysfunkcję psychofizyczne „ W szczególności zaburzenia depresyjne bądź przewlekłe gorsze funkcjonowanie , nastąpiła jedynie normalna reakcja żałoby , zatem doznana krzywda nie wymagała przyznania tak wysokiej kwoty zadośćuczynienia jakiej domagała siępowódka. Odnośnie orzeczenia w przedmiocie kosztów procesu należy stwierdzić co następuje, przepis art. 102 k.p.c. przewiduje wyjątek od zasady odpowiedzialności strony przegrywającej sprawę za koszty procesu (art. 98 § 1 k.p.c) sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów procesu albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Ustalenie, czy w sprawie zachodzi „wypadek szczególnie uzasadniony”, zależy od swobodnej oceny sądu (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2007 r., I CZ110/07. Ocena ta musi jednakże uwzględniać wszystkie okoliczności, które mogą mleć wpływ na jej podjęcie. (tak SN w sprawie ICZ112/09) Sąd Okręgowy uznał że takim szczególnie uzasadnionym przypadkiem będzie subiektywne przekonanie powódki o zasadności roszczeń i jej aktualna sytuacja materialna. Stanowisko Sądu jest w tym zakresie zgodne z licznymi orzeczeniami Sądu Najwyższego . Jak stwierdził Sąd Najwyższy do kręgu „wypadków szczególnie uzasadnionych”, o których mowa w art. 102 k.p.c, zaliczane są zarówno okoliczności związane z samym przebiegiem procesu, jak I leżące na zewnątrz. Do pierwszych zaliczane są sytuacje wynikające z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenia dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń. Drugie wyznacza sytuacja majątkowa I życiowa strony, z tym zastrzeżeniem, że niewystarczające jest powoływanie się jedynie na trudną sytuację majątkową, nawet jeśli była podstawą zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia pełnomocnika. Całokształt okoliczności, które mogłyby uzasadniać zastosowanie tego wyjątku powinny być ocenione uwzględnieniem zasad współżycia społecznego. ( tak w sprawie ICZ 26/11) Zakwalifikowanie przypadku jako „szczególnie uzasadnionego” wymaga rozważenia całokształtu okoliczności faktycznych sprawy. Zatem okoliczności o których mowa w cytowanych wyżej orzeczeniach Sądu Najwyższego były przedmiotem rozważań Sadu Okręgowego . Dlatego z mocy art. 386par.l kpc z związku z art. 385 kpc orzeczono jak w sentencji/