Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 361/14
POSTANOWIENIE
Dnia 25 sierpnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Korzeniowski
w sprawie z powództwa Organizacji Międzyzakładowej NSZZ "Solidarność" w E.-O.
S.A., Międzyzakładowego Związku Zawodowego Pracowników Grupy Kapitałowej
E., Związku Zakładowego Inżynierów i Techników Międzyzakładowa Organizacja
Związkowa w Grupie Kapitałowej E. S.A.
przeciwko E.-O. Spółce Akcyjnej Oddział w G.
o przekazanie środków na rzecz Funduszu Świadczeń Socjalnych,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 25 sierpnia 2015 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia
23 lipca 2014 r.,
.
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania i
zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej 2.700
(dwa tysiące siedemset) zł tytułem zwrotu kosztów zastepstwa
procesowegow postępownaiu kasacyjnym.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny wyrokiem z 23 lipca 2014 r. oddalił apelację skarżącego
pracodawcy od wyroku Sądu Okręgowego w G. z 5 lutego 2014 r., nakazującego
przekazanie na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych 230.857,14 zł uzyskanej
ze sprzedaży w latach 2009-2010 zakładowych lokali mieszkalnych. Podstawą
rozstrzygnięcia był art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym
funduszu świadczeń socjalnych (zfśs). Zgodnie z tym przepisem środki funduszu
2
zwiększa się o przychody z tytułu sprzedaży i likwidacji zakładowych domów i lokali
mieszkalnych w części nieprzeznaczonej na utrzymanie pozostałych zakładowych
zasobów mieszkaniowych. Legitymacja związków zawodowych wynika z art. 8 ust.
3 tej ustawy. Sąd Okręgowy stwierdził, że sprzedane lokale był lokalami
zakładowymi i w świetle ustawy nie ma znaczenia, czy zostały wybudowane ze
środków funduszu socjalnego lub mieszkaniowego. Sąd Apelacyjny potwierdził to
rozstrzygnięcie. Kwestia źródła finasowania budowy lokali jest obojętna. W
argumentacji podniesiono między innymi, że analiza regulacji prawnych, jak i
orzecznictwa na tle spraw związanych z preferencyjnym wykupem mieszkań
pozwala uznać, że pojęcie „zakładowych domów i lokali mieszkalnych” wskazane w
art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy dotyczy byłych mieszkań zakładowych w stosunku, do
których na podstawie art. 58 ust. 1 ustawy z 2 lipca 1994 r. o najmie lokali
mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych dotychczasowe umowy najmu, jako
związane ze stosunkiem pracy przekształciły się z mocy prawa w umowy na czas
oznaczony”. Mieszkania zakładowe zaspokajały potrzeby pracowników.
Początkowo były wynajmowane a następnie sprzedawane po preferencyjnych
cenach stosownie do zasad określonych w ustawie z 15 grudnia 2000 r. (Dz.U. z
2001 r. Nr 4, poz. 24 ze zm.) i ten proces nadal trwa. Pozwany niezasadnie
podważa charakter przeznaczenia mieszkań, skoro rada nadzorcza i zarząd
wyrażały zgodę w uchwałach na sprzedaż mieszkań zakładowych. Ponadto, taki
charakter lokali wynika z umów sprzedaży.
We wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania wskazano na
podstawy przedsądu z art. 3989
§ 1 pkt 1, 2 i 4 k.p.c.
Istotne zagadnienie prawne ujęto w pytaniu – Czy pojęcie zakładowych
domów i lokali mieszkalnych wskazane w art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy o ZFŚS dotyczy
byłych mieszkań zakładowych w stosunku do których na podstawie art. 58 ust. 1
ustawy z 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych
(…) dotychczasowe umowy najmu jako związane ze stosunkiem pracy
przekształciły się z mocy prawa w umowy na czas oznaczony?
Wskazano, że istnieje potrzeba wykładni art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy o zfśs i
wynika „między innymi z uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia”. Znaczenie ma
źródło finasowania budowy lokali, gdyż celem regulacji jest zwrócenie funduszowi
3
środków, które według poprzednich przepisów były z niego wydatkowane na
budowę zakładowych lokali mieszkalnych.
Podniesiono, że skarga jest oczywiście uzasadniona, ze względu na
naruszenie przez Sąd Apelacyjny przepisów prawa materialnego i procesowego
powołanych na wstępie skargi. Szczegółowe uzasadnienie zarzutów zawarto w
uzasadnieniu skargi kasacyjnej.
Powodowie wnieśli o nieprzyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania i
zasądzenie kosztów.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania nie przedstawia
zasadnej podstawy przedsądu i dlatego nie został uwzględniony.
Pierwsza wskazana podstawa nie spełnia się dlatego, że sformułowana
kwestia nie ma rangi istotnego zagadnienia prawnego, które ma na uwadze przepis
art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. Przekształcenie umowy najmu na podstawie art. 58 ust. 1
ustawy z 2 lipca 1994. nie ma wpływu na sam charakter lokalu. Nie to decyduje w
sprawie, gdyż w aspekcie przedmiotu sporu znaczenie miało to, czy lokal w chwili
sprzedaży służył celom socjalnym (por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 lutego
2000 r., I PKN 538/99). Ponadto podana we wniosku argumentacja odwołuje się
wyrywkowo do określonego fragmentu uzasadnienia zaskarżonego wyroku, z
którego wyprowadza się nieuprawnione tezy. Sąd Apelacyjny, zresztą tak samo jak
Sąd Okręgowy, stwierdził, że regulacja art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy o zfśs ma
samodzielne znaczenie i ta norma decyduje w sprawie. Natomiast wobec zarzutu,
że przepis ten nie obejmuje lokali niewybudowanych ze środków socjalnych czy
mieszkaniowych Sąd szeroko argumentował, odwołując się między innymi aż do
przepisu art. 58 ust. 1 ustawy z 2 lipca 1994 r. Nie wynika z tego jednak
ograniczenie czasowe eksponowane w uzasadnieniu wniosku. W szczególności
Sąd nie stwierdził, że art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy o zfśs dotyczy tylko lokali, które były
przedmiotem umów najmu na dzień wejścia w życie ustawy z 2 lipca 1994 r. Sąd
również nie stwierdził, że przepis ten nie dotyczy lokali mieszkalnych, które nie były
w dyspozycji pracodawcy na dzień wejścia w życie tej ustawy. Takie redukowanie
4
wypowiedzi Sądu nie jest uprawnione. Wniosek nie podważa zasadniczego
stwierdzenia Sądu, że regulacja z art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy o zfśs pozwala na
kwalifikowanie sprzedawanych mieszkań zakładowych jako mienia, które powinno
zasilać zfśs. Wykracza to jednak ponad potrzebę argumentacji, gdyż wystarczy
stwierdzić, że wywołana kwestia nie składa się na istotne zagadnienie prawne.
Druga wskazana podstawa nie znajduje uzasadnienia dlatego, gdyż
potrzeba wykładni przepisu nie spełnia się w każdym przypadku jako przesłanka
przedsądu z art. 3989
§ 1 pkt 2 k.p.c. Nie wskazano na rozbieżne orzecznictwo
sądów. Natomiast sam przepis art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy o zfśs nie zastrzega, że
obejmuje tylko te lokale, które zostały sfinansowane z funduszu socjalnego lub
mieszkaniowego pracodawcy. Takie zawężenie przedmiotowe nie wynika z
regulacji wskazanego przepisu ustawy. Natomiast gdyby mimo to taką normę
należało ustalić, to najpierw skarżący powinien wskazać i wykazać, że istnieją
poważne wątpliwości w wykładni przepisu. We wniosku nie przedstawiono
jurydycznej argumentacji, która prowadziłaby do innej normy albo uzasadniała
podjęcie rozważań w kierunku zawężenia wykładni przepisu art. 7 ust. 1 pkt 8
ustawy o zfśs.
Ostania podstawa przedsądu z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. nie została
uwzględniona, gdyż odwołuje się i bazuje na uzasadnieniu zarzutu podstawy
kasacyjnej. Nie jest to prawidłowe albowiem podstawy przedsądu stanowią odrębny
od podstaw kasacyjnych element skargi. Podstawa przedsądu wymaga więc
samodzielnego uzasadnienia. Odnosi się to również do szczególnej podstawy
przedsądu z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. O ile zasadne podstawy przedsądu prowadzą
do uwzględnienia skargi (a contrario art. 39814
k.p.c.), to w podstawie przedsądu z
art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. znaczenie ma nie zwykła zasadność zarzutu, lecz aż
oczywista zasadność skargi. Podstawa przedsądu powinna więc samodzielnie i
odrębnie od podstawy kasacyjnej wskazywać i wykazywać naruszenie prawa, które
bez wątpliwości prowadzi do stwierdzenia, że objęty skargą wyrok jest oczywiście
wadliwy.
Z tych motywów orzeczono jak w sentencji (art. 3989
§ 2 k.p.c.).
O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 i 99 k.p.c. oraz § 6 pkt 7 i
odpowiednio § 11 ust. 1 pkt 2 a także § 12 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia z 28
5
września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (wpz wynosi
230.858 zł – stawka minimalna 7.200 zł, zmniejszona o 75% i 50% w postępowaniu
kasacyjnym).
eb