Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 253/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 7 października 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Zbigniew Hajn (sprawozdawca)
SSN Zbigniew Myszka
w sprawie z powództwa A. B. i in.,
przeciwko Syndykowi Masy Upadłości V. Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w G.
o wynagrodzenie za pracę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 7 października 2015 r.,
skargi kasacyjnej powodów od wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 23 stycznia 2014 r.,
uchyla zaskarżony wyrok w stosunku do powodów: A. B., Z.
D., J. G., Z. H., B. J., R. K., A. K., J. K., A. K. i F. L. i w tym zakresie
przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego
rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
2
Wyrokiem z dnia 22 sierpnia 2013 r. Sąd Rejonowy w sprawie z powództwa
[…]przeciwko Syndykowi Masy Upadłości V. Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej o
wynagrodzenie za pracę oddalił powództwo.
Sąd Rejonowy ustalił, że V. Sp. z o.o. pierwotnie funkcjonowała pod nazwą
M. Sp. z o.o. Jako zabezpieczenie spłaty wierzytelności z tytułu umowy o limit
kredytowy M. Sp. z o.o. podpisała z Bankiem […] umowy o ustanowieniu zastawu
rejestrowego na zbiorze rzeczy ruchomych stanowiących całość gospodarczą.
Ustanowiono zastaw rejestrowy, m.in. na liniach produkcyjnych znajdujących się w
W. przy ul. O. […] oraz na znakach towarowych wraz z opisem oraz umowę o
ustanowieniu zastawu rejestrowego na zbiorze rzeczy i praw majątkowych
wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Na skutek umowy dzierżawy, a następnie
kilku umów cesji praw oraz umowy poddzierżawy ostatecznie majątek V. Sp. z o.o.
został objęty w poddzierżawę przez firmę M. T. Sp. z o.o., która od 1 marca 2010
r. była pracodawcą większości powodów. H. P. pracował od 1 lipca 2010 r., a Z. S.
od 1 listopada 2010 r. Po ogłoszeniu upadłości V. Sp. z o.o. i wyznaczeniu syndyka
masy upadłości Bank […] nie skorzystał z prawa przejęcia przedmiotu zastawu na
własność, zatem poddzierżawca M. T. został wezwany przez Sąd Gospodarczy do
wydania syndykowi masy upadłości przedmiotów zastawu rejestrowego. Syndyk
zgodnie z nakazem Sądu wypowiedział ze skutkiem na 31 października 2011 r.
umowę dzierżawy zawartą przez upadłego oraz wezwał poddzierżawcę M. T. Sp. z
o.o. do wydania syndykowi przedmiotów zastawu rejestrowego znajdującego się w
siedzibie upadłego przedsiębiorstwa w M. oraz w W. 30 sierpnia 2010 r. komornik
sądowy dokonał wydania syndykowi ruchomości znajdujących się w W. przy ul. O.,
będących wyposażeniem linii produkcyjnej do wytwarzania i pakowania pierogów
oraz makaronu. Wymontowano urządzenia sterujące, zaplombowano hale
produkcyjne, w których znajdowały się zabezpieczone ruchomości. Pracownicy
otrzymali zakaz wchodzenia do zabezpieczonych i zaplombowanych hal
produkcyjnych i magazynów. W związku z powyższym, pismami od 31 sierpnia
2011 r. do 27 lutego 2012 r. powodowie oraz pozostali pracownicy składali
Syndykowi masy upadłości oświadczenia o gotowości do świadczenia pracy w
firmie V. w upadłości likwidacyjnej. W odpowiedzi syndyk poinformował, iż przejęcie
przez niego przedmiotów zastawów było bez wpływu na stosunek pracy łączący
3
pracowników z firmą M. T. Sp. z o.o., zaprzeczył jakoby w jakimkolwiek zakresie
doszło do przejęcia przez niego jakichkolwiek pracowników spółki M. T. Sp. z o.o. w
trybie art. 231
k.p.
Sąd Rejonowy uznał, że przejęcie powodów - pracowników spółki M. T. Sp. z
o.o. - przez V. Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w M. na podstawie art. 231
k.p.
nigdy nie nastąpiło. 30 sierpnia, na skutek odmowy wydania przez pracodawcę
powodów M. T. sp. z o.o. dzierżawionych przez nią ruchomości, będących
własnością zadłużonego V. sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej, doszło bowiem
jedynie do zajęcia części tych ruchomości, jako stanowiących przedmiot zastawu
rejestrowego. Fakt ten nie miał wpływu na stosunek pracy łączący M. T. Sp. z o.o. z
powodami i nie doprowadził do przejęcia powodów jako pracowników spółki M. T.
Sp. z o.o. przez stronę pozwaną w trybie art. 231
k.p. Pozwany Syndyk nie objął
bowiem z mocy prawa majątku firmy M. T. Sp. z o.o., ale majątek Spółki V. sp. z
o.o., którego powodowie nie byli pracownikami.
Sąd Okręgowy oddalił apelację powodów od wyroku Sądu pierwszej, nie
obciążając powodów kosztami zastępstwa prawnego w postępowaniu
odwoławczym.
Pełnomocnik powodów zaskarżył powyższy wyrok skargą kasacyjną w
całości, zarzucając naruszenie prawa materialnego: (-) art. 231
§ 1 k.p., przez jego
błędną wykładnię i uznanie, że nie została spełniona przesłanka do przejęcia
powodów przez syndyka masy upadłości W. spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej w M. w trybie art. 231
§ 1 kodeksu
pracy, podczas gdy do przejęcia doszło w wyniku przejęcia przez syndyka zarządu
nad całym majątkiem W. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości
likwidacyjnej oraz wypowiedzeniem M. T. spółka z o.o. umowy dzierżawy tego
majątku i w konsekwencji jego niezastosowanie przez Sąd Okręgowy, podczas gdy
przepis ten powinien być w przedmiotowej sprawie zastosowany, oraz (-) art. 328
ust. 2 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze, przez jego błędną wykładnię i
uznanie, że przedmiot zastawu rejestrowego będący we władaniu syndyka, w
przypadku nieskorzystania przez wierzyciela z prawa do przejęcia przedmiotu
zastawu na własność jest zbywany odrębnie w trybie art. 327 ustawy prawo
4
upadłościowe i naprawcze, a nie na zasadach ogólnych wynikających z ustawy
prawo upadłościowe i naprawcze.
Skarżący zarzucił także naruszenie prawa procesowego które miało istotny
wpływ na wynik sprawy tj.: (-) art. 328 § 2 w związku z art. 391 § 1 k.p.c., przez
sporządzenie uzasadnienia zaskarżonego wyroku, które nie zawiera ustalenia
stanu faktycznego sprawy ponieważ odnosi się do innego stanu faktycznego
rozpatrywanego w ramach innego postępowania przed innym Sądem; (-) art. 382
k.p.c., przez pominięcie przez Sąd Okręgowy przy orzekaniu zebranego materiału
dowodowego w postępowaniu, w postaci zeznań powodów oraz pozwanego
dotyczących sposobu oraz zakresu przejęcia majątku W. spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej, który był dzierżawiony przez M. T.
spółka z o.o. za zgodą sędziego komisarza oraz syndyka, które to uchybienie miało
istotny wpływ na wynik przedmiotowej sprawy,, przez brak wszechstronnego
rozważenia materiału dowodowego i dokonanie jego błędnej oceny, polegające na
wydaniu rozstrzygnięcia, które pozostaje w całkowitej sprzeczności ze
zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym,
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i orzeczenie co
do istoty sprawy, przez zasądzenie na rzecz powodów żądanego przez nich
wynagrodzenia oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów
procesu, ewentualnie o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy Sądowi
Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania wraz z pozostawieniem temu
Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania.
W odpowiedzi na skargę pozwany wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej
powodów w całości oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów
procesu według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga jest uzasadniona ze względu na rażące naruszenie przez zaskarżony
wyrok art. 328 § 2 w związku z art. 391 § 1 k.p.c.. Zgodnie z tym przepisem,
uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej
rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione,
5
dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił
wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z
przytoczeniem przepisów prawa. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie spełnia
tych wymagań w najwyższym stopniu. Powielenie uzasadnienia innego wyroku,
zwłaszcza gdy dotyczy on analogicznej pod względem faktycznym i prawnym
sprawy, a sąd orzekający podziela stanowisko zajęte przez sąd orzekający w tej
innej sprawie, nie narusza przepisów postępowania (art. 328 § 2 k.p.c.). Taki
sposób postępowania sądu orzekającego jest nawet racjonalny. Nie ma bowiem
potrzeby odmiennego formułowania uzasadnienia, skoro sąd w pełni zgadza się z
już istniejącym rozstrzygnięciem w analogicznej sprawie i jego motywami. Sąd
orzekający powinien jednak w takim wypadku wyraźnie wskazać tę sprawę,
zaznaczyć, że rozstrzyga sprawę do niej analogiczną i w pełni zgadza się z
orzeczeniem zapadłym w tej sprawie oraz z jego uzasadnieniem. Wymaga tego
wzgląd na potrzebę pokazania linii orzeczniczej danego sądu w sprawach tego
samego rodzaju oraz poszanowanie dla składu orzekającego, do którego dorobku
należy wypracowanie sposobu ich rozstrzygania i związanej z nim argumentacji
prawnej. Nawet jednak niepowołanie się na „pierwotne” orzeczenie nie oznacza
naruszenia przepisów postępowania. Nie ma bowiem znaczenia dla prawidłowości
samego orzeczenia w rozpoznanej sprawie.
Uzasadnienie zaskarżonego wyroku jest w zasadniczej części skopiowane z
uzasadnienia wyroku w analogicznej pod względem faktycznym i prawnym sprawie
syg. akt VII Pa …/13, w której stroną pozwaną był również syndyk Masy Upadłości
V. Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej, a powodami inni pracownicy zakładu pracy
powodów. Jak już wskazano sam fakt takiego skopiowania nie stanowiłby
naruszenia art. 328 § 2 k.p.c., gdyby nie to, że Sąd Okręgowy uczynił to
mechanicznie, bez uwzględnienia różnic zachodzących między rozpoznawaną
sprawą a sprawą VII Pa …/13. Za zwykłą niestaranność można uznać to, że Sąd
Okręgowy przejął z uzasadnienia wyroku w sprawie VII Pa …/13 nawet błędy
językowe i literowe (np.: „prawa pracowniczych”, „konow-how”, „F. Z.”). Takiej miary
nie można jednak przyłożyć do tego, że Sąd Okręgowy przepisał z uzasadnienia w
sprawie VII Pa …/13 także zarzut apelacyjny strony powodowej (syndyka),
naruszenia art. 227 w związku z art. 256 k.p.c., przez nieprzeprowadzenie dowodu
6
z przesłuchania Z. H. i R. K., podczas, gdy taki wniosek dowodowy nie był
zgłaszany w apelacji rozpoznanej w nin. sprawie. W nin. sprawie Z. H. i R. K. są
bowiem stronami postępowania i były wysłuchane wraz z innymi powodami.
Następnie Sąd Okręgowy powtórzył również z uzasadnienia w sprawie VII Pa ../13
stwierdzenie Sądu orzekającego w niej, że „Zarzuty dotyczące naruszenia prawa
procesowego nie podlegały rozpoznaniu przez Sąd Okręgowy, albowiem
powodowie nie złożyli w toku posiedzenia do protokołu zastrzeżenia o uchybieniach
proceduralnych w trybie art. 162 k.p.c.. Z tego względu obecnie nie przysługuje im
prawo do powoływania się na takie uchybienia.” Z powyższego wynika, że Sąd
Okręgowy rozpoznał nieistniejące zarzuty apelacyjne i potraktował dwie powódki
jak świadków, a jednoczenie oddalił ich apelacje złożone w charakterze powodów.
W tej sytuacji uzasadnienie zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego odnosi się
niewątpliwie do stanu faktycznego i prawnego innej sprawy i nie może być uznane
za uzasadnienie spełniające choćby w minimalnym stopniu wymagania określone w
art. 328 § 2 k.p.c. Przedstawione wyżej wady zaskarżonego wyroku uniemożliwiają
Sądowi Najwyższemu merytoryczną ocenę prawidłowości zastosowania i wykładni
wskazanych w podstawie skargi kasacyjnej przepisów prawa materialnego.
Kontrola taka jest bowiem możliwa i sensowna jedynie w wypadku istnienia
prawidłowych ustaleń faktycznych.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w pkt 2 sentencji na
podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c., a o kosztach postępowania kasacyjnego - na
podstawie art. 108 § 2 k.p.c. w związku z 39821
k.p.c.
kc