Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 4/16
POSTANOWIENIE
Dnia 25 lutego 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Monika Koba
SSA Janusz Kaspryszyn (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa S. B.
przeciwko Towarzystwu Ubezpieczeń i Reasekuracji W. S.A.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 lutego 2016 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 24 września 2015 r.,
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 24 września 2015 r. odrzucił skargę
kasacyjną powoda w części dotyczącej orzeczenia o odrzuceniu apelacji powoda
w zakresie skapitalizowanych odsetek, zawartego w punkcie I wyroku tego Sądu
z dnia 17 marca 2015 r.
Sąd Apelacyjny uznał, że środek odwoławczy wniesiony przez powoda,
w części odnoszącej się do postanowienia o odrzuceniu apelacji, stanowi skargę
kasacyjną, a orzeczenie o odrzuceniu apelacji, pomimo że zostało zamieszczone
w wyroku, stanowi postanowienie zaskarżalne zażaleniem a nie skargą kasacyjną.
W związku z tym uznał, że skarga kasacyjna była w tym zakresie niedopuszczalna.
W zażaleniu na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej powód,
zaskarżając je w całości, wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie jest niezasadne.
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że formą orzeczenia, dla którego
kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje formy wyroku lub nakazu zapłaty,
jest postanowienie (art. 354 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 zd. pierwsze k.p.c.).
Okoliczność, że orzeczenie takie zostało zamieszczone w wyroku nie odbiera mu
charakteru postanowienia. Od postanowienia sądu drugiej instancji niebędącego
postanowieniem w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania
kończących postępowanie w sprawie skarga kasacyjna nie przysługuje, niezależnie
od tego, czy wydane ono zostało w formie odrębnego postanowienia, czy też
postanowienie w tym przedmiocie zamieszczone zostało w wyroku (postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2005 r., IV CZ 89/05).
Powód w zażaleniu podniósł, że zawarł w jednym piśmie dwa środki
zaskarżenia, tj. zażalenie i skargę kasacyjną, o czym miała świadczyć konstrukcja
pisma procesowego. Należy jednakże zauważyć, że pełnomocnik powoda
potwierdził odbiór orzeczenia w dniu 1 czerwca 2015 r., stanowiącego w zakresie
odrzucenia apelacji postanowienie. W określonym ustawowo terminie (art. 3941
§ 2
3
k.p.c. i art. 394 § 2 k.p.c. w zw. z art. art. 3941
§ 3 k.p.c.), który upłynął w dniu
8 czerwca 2015 r., nie złożył zażalenia odnośnie do postanowienia zawartego
w punkcie I wyroku. Dopiero w dniu 1 sierpnia 2015 r., złożył skargę kasacyjną,
w której wyodrębnił część odnoszącą się do punktu I wyroku Sądu Apelacyjnego,
nie nazywając jej jednak zażaleniem. Jak wskazuje aktualnie powód, wniósł on
zażalenie w formie skargi kasacyjnej (k. 553). W samej skardze kasacyjnej powód
zwracał uwagę na dopuszczalność złożenia środka odwoławczego w postaci skargi
kasacyjnej zamiast zażalenia (k. 499).
W świetle powyższego zasadnie Sąd Apelacyjny uznał złożone pismo za
skargę kasacyjną, w której notabene powód określił łącznie - odnośnie do
zaskarżonej części orzeczenia - wartość przedmiotu zaskarżenia, nie rozdzielając
go na skargę kasacyjną i wskazywane aktualnie zażalenie. Tymczasem wniesienie
przez stronę - działającą przez adwokata – skargi kasacyjnej, a nie, jak należało,
zażalenia, nie może być potraktowane jako mylne oznaczenie środka
odwoławczego. Skarga kasacyjna i zażalenie są bowiem odrębnymi środkami
odwoławczymi, opartymi na odmiennych zasadach ustrojowych i regulowanymi
odmiennymi przepisami (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2005 r.,
III CZ 25/05). W rozpoznawanej sprawie należy dodatkowo podkreślić, że skarga
kasacyjna została wniesiona po terminie przewidzianym ustawowo dla złożenia
zażalenia. Tak więc nawet gdyby hipotetycznie założyć, że skarżący składał
zażalenie odnośnie do postanowienia zawartego w punkcie I wyroku Sądu
Apelacyjnego, to wniesienie go po terminie tygodniowym od dnia jego doręczenia
stanowiło również samodzielną przesłankę odrzucenia tego środka zaskarżenia
(art. 370 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. przy uwzględnieniu treści art. 3941
§ 2
k.p.c. i art. 394 § 2 k.p.c. w zw. z art. art. 3941
§ 3 k.p.c.).
W rozpoznawanej sprawie zarzuty odnoszące się do postanowienia
zawartego w punkcie I wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 17 marca 2015 r. zawarte
były w skardze kasacyjnej, mimo ich redakcyjnego wyodrębnienia. Jak wskazano
wyżej powód powołuje się na okoliczność wniesienia zażalenia w formie skargi
kasacyjnej (k.553).Jednakże mylny wybór środka zaskarżenia dokonany przez
profesjonalnego pełnomocnika nie może być potraktowany jako mylne oznaczenie
pisma procesowego (środka odwoławczego) ze skutkami z art. 130 § 1 zd. drugie
4
k.p.c. (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2005 r., IV CZ
89/05). Próba przyobleczenia niewniesionego w terminie środka odwoławczego
(zażalenia do Sądu Najwyższego) w postać innej czynności procesowej (skargi
kasacyjnej), w sytuacji gdy obie te czynności zgodnie z 871
k.p.c. mogą być
sporządzone jedynie przez pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą
prawnym (§ 1), przez inną wskazaną w przepisie osobę wykonującą zawód
prawniczy albo mającą wykształcenie prawnicze (§ 2), nie może doprowadzić do
uznania, że złożony został prawidłowy środek zaskarżenia i że nastąpiło to
z zachowaniem terminu do zaskarżenia zażaleniem postanowienia. Należy dodać,
że konwersja czynności procesowej dokonanej przez pełnomocnika powoda, a więc
potraktowanie wniesionej przez niego skargi kasacyjnej jako zażalenia, nie wchodzi
w grę w wypadku dokonania czynności przez adwokata w sprawie, w której na
podstawie art. 871
§ 1 k.p.c. obowiązuje przymus adwokacko-radcowski
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2006 r., III CSK 48/06).
Formalizm skargi kasacyjnej, która jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia
wyklucza możliwość jej stosowania w przypadkach, w których ustawa przewiduje
dla zaskarżenia orzeczenia wprost inny środek odwoławczy. W takiej sytuacji brak
jest podstaw do odstępstwa od wymogu dokonania przez profesjonalnego
pełnomocnika właściwego wyboru środka odwoławczego (zaskarżenia).
Powód reprezentowany przez pełnomocnika błędnie zaskarżył zawarte
w wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 17 marca 2015 r. postanowienie o odrzuceniu
apelacji - skargą kasacyjną, która przysługuje od postanowienia sądu drugiej
instancji w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania
kończących postępowanie w sprawie (art. 3981
§ 1 k.p.c.). W takich
okolicznościach sprawy, Sąd Apelacyjny prawidłowo, postanowieniem z dnia
24 września 2015 r. odrzucił wniesioną przez pełnomocnika powoda skargę
kasacyjną, która była niedopuszczalnym i wniesionym po terminie środkiem
zaskarżenia na postanowienie o odrzuceniu apelacji, które mogłoby być
zaskarżone zażaleniem w terminie tygodniowym od dnia jego doręczenia (art. 3941
§ 2 k.p.c. i art. 394 § 2 k.p.c. w zw. z art. art. 3941
§ 3 k.p.c.).
5
Mając powyższe na uwadze należy uznać, że zaskarżone orzeczenie
odpowiada prawu. Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie.
kc
db