Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 395/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 7 kwietnia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Świecki (przewodniczący)
SSN Włodzimierz Wróbel (sprawozdawca)
SSA del. do SN Mariusz Młoczkowski
Protokolant Jolanta Grabowska
przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Jacka Radoniewicza
w sprawie M. S.
skazanego z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 57a § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 7 kwietnia 2016 r.,
kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w K.
z dnia 21 kwietnia 2015 r.
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w K. z dnia 6 maja 2014 r.,
uchyla zaskarżony wyrok w zakresie utrzymującym w mocy
wyrok Sądu Rejonowego w K. z dnia 6 maja 2014 r. w części
dotyczącej M. S. i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w K.
do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.
UZASADNIENIE
2
Wyrokiem Sądu Rejonowego w K. z dnia 6 maja 2014 r. (sygn. II K …/13/K)
M. S. został uznany winnym czynu z art. 158 § 1 k.k. z zw. z art. 57a § 1 k.k., za
który wymierzono mu karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności. Wyrokiem
Sądu Okręgowego w K. z dnia 21 kwietnia 2015 r. (sygn. akt IV Ka …/15)
utrzymano zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w mocy, oddalając wniesioną
apelację.
Od powyższego prawomocnego orzeczenia kasację wniósł obrońca M. S.,
zarzucając przedmiotowemu rozstrzygnięciu:
1) rażące naruszenie art 6 k.p.k. w zw. z art. 78 § 1 k.p.k. w zw. z art 440
k.p.k., polegające na nierzetelnej kontroli odwoławczej i pominięciu przez Sąd
Okręgowy naruszenia prawa do obrony, którego dopuścił się sąd pierwszej
instancji, polegającego na nierozpoznaniu wniosku oskarżonego o wyznaczenie
mu obrońcy z urzędu, a w konsekwencji nie wyznaczenie obrońcy z urzędu, co
pozbawiło oskarżonego możliwości obrony, poprzez korzystanie z pomocy
obrońcy, w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji oraz przed sądem
odwoławczym, co mogło mieć istotny wpływ na treść wyroku,
2) rażące naruszenie art. 366 § 1 k.p.k. w zw. z art 440 k.p.k. w zw. z art. 7
k.p.k. polegające na nierzetelnej kontroli odwoławczej i pominięciu przez Sąd
Okręgowy zatarcia z mocy prawa wcześniejszego prawomocnego skazania M.
S. wyrokiem Sądu Rejonowego w K. z dnia 11 grudnia 2009 r., sygn. akt II K
…/09/K za występek z art. 158 § 1 k.k., zaistniałego w dacie wyrokowania przez
Sąd I instancji oraz przez Sąd odwoławczy w niniejszej sprawie,
uniemożliwiającego przyjęcie, jako okoliczności obciążającej, faktu popełnienia
tamtego przestępstwa podobnego, co mogło mieć istotny wpływ na treść
wyroku.
Podnosząc powyższe zarzuty, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku oraz utrzymanego nim w mocy wyroku Sądu Rejonowego w K. i
przekazanie sprawy temu ostatniemu sądowi do ponownego rozpoznania.
W odpowiedzi na powyższą kasację Prokurator Prokuratury Okręgowej w K.
wniósł o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej. W zakresie pierwszego z
zarzutów, Prokurator przyznał rację skarżącemu, co do faktycznego pominięcia
3
wniosku oskarżonego o wyznaczenie obrońcy z urzędu, lecz zakwestionował
istotność wpływu tego uchybienia na treść orzeczenia.
W kolejnym piśmie procesowym obrońca skazanego przedstawił swoje
stanowisko z odniesieniem się do argumentów zawartych w prokuratorskiej
odpowiedzi na kasację.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zasadny okazał się zarzut nierzetelnej kontroli odwoławczej w postaci
pominięcia przez Sąd Okręgowy w K. faktu zatarcia skazania M. S. wyrokiem Sądu
Rejonowego w K. z dnia 11 grudnia 2009 r., sygn. akt II K …/09/K za występek z
art. 158 § 1 k.k. Jak wynika z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, do
zatarcia tego skazania doszło już w dniu 20 lipca 2013 r., a więc prawie 10
miesięcy przed wydaniem wyroku Sądu I instancji w sprawie będącej przedmiotem
postępowania przed Sądem Najwyższym. Faktu tego jednak Sąd I instancji nie
dostrzegł, traktując owo wcześniejsze skazanie za przestępstwo z art. 158 § 1 k.k.
jako istotną okoliczność obciążającą w zakresie wymiaru kary (por. s. 13
uzasadnienia Sądu I instancji). Nieuwzględnienie zatarcia skazania było także
powodem, dla którego Sąd I instancji uznał, że M. S. popełnił nowe przestępstwo w
okresie próby związanej z warunkowym zawieszeniem wykonania kary
pozbawienia wolności, co zdaniem Sądu wykluczało ponowne zastosowanie tego
środka probacyjnego (por. s. 15 uzasadnienia wyroku Sądu I instancji).
Sąd odwoławczy rozważając podniesiony w apelacji zarzut
niewspółmierności kary orzeczonej wobec M. S. również odwołał się do faktu
wcześniejszego skazania tego oskarżonego za przestępstwo z art. 158 § 1 k.k.
oraz popełnienia nowego przestępstwa w okresie próby. Był to główny powód, dla
którego Sąd odwoławczy wykluczył możliwość zastosowania środka probacyjnego
w postaci warunkowego zawieszenia wykonania kary.
Nie ulega wątpliwości, że odwoływanie się przez Sąd II instancji
rozpoznający apelację oskarżonego, do faktu wcześniejszego skazania, które
uległo zatarciu z mocy prawa, narusza standard kontroli odwoławczej wynikający
także z treści art. 440 k.p.k. Jednocześnie analiza uzasadnienia wyroków zarówno
Sądu I instancji, jak i Sądu II instancji w zakresie wymiaru kary prowadzi do
wniosku, iż błąd ten mógł mieć istotne znaczenie dla treści wyroku Sądu
4
odwoławczego, skoro uprzednia karalność M. S. za przestępstwo z art. 158 § 1 k.k.
oraz popełnienie nowego przestępstwa „w okresie próby” była dla tego Sądu
istotnym argumentem przeciwko stosowaniu środka probacyjnego.
Zasadność podniesionego w kasacji zarzutu dotyczącego niewłaściwej
kontroli odwoławczej w zakresie wymiaru kary, przesądziła o konieczności
uchylenia wyroku Sądu II instancji w zaskarżonym zakresie i skierowaniu sprawy do
ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym. Ponownie badając
apelację oskarżonego M. S., Sąd zobligowany będzie do uwzględnienia faktu
zatarcia skazania tego oskarżonego za występek z art. 158 § 1 k.k. wyrokiem Sądu
Rejonowego w K. z dnia 11 grudnia 2009 r., sygn. akt II K …/09/K. Równocześnie
będzie także przedmiotem oceny Sądu odwoławczego, w perspektywie art. 440
k.p.k., podniesiona w kasacji okoliczność nierozpoznania wniosku oskarżonego o
wyznaczenie mu obrońcy z urzędu, co mogło mieć znaczenie dla zachowania
standardu obrony.
Mając na względzie powyższe okoliczności, należało orzec jak w sentencji.
EB