Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 73/15
POSTANOWIENIE
Dnia 19 kwietnia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Romualda Spyt
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku W. S.A. w B.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
z udziałem zainteresowanych: […]o podstawę wymiaru składek,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 19 kwietnia 2016 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 29 lipca 2015 r.,
I. oddala zażalenie,
II. zasądza od W. S.A. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych kwotę 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł tytułem
zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.
UZASADNIENIE
W dniu 20 maja 2015 r. W. S.A. (dalej jako wnioskodawca) wniósł skargę
kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 19 lutego 2015 r. w sprawie
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o podstawę wymiaru składek,
zaskarżając wyrok w części dotyczącej zainteresowanych […]. Do skargi zostało
dołączone pełnomocnictwo procesowe z dnia 12 maja 2015 r. upoważniające
adwokat B. L. do reprezentowania wnioskodawcy w postępowaniu kasacyjnym z
2
udziałem [..,], dowód nadania opłaty od skargi kasacyjnej i od pełnomocnictwa oraz
odpis skargi wraz z pełnomocnictwem.
Na zarządzenie przewodniczącego pełnomocnik wnioskodawcy uzupełniła w
terminie braki formalne skargi kasacyjnej poprzez wskazanie wartości przedmiotu
zaskarżenia oraz złożenie 5 odpisów skargi kasacyjnej, przy czym do opisów nie
załączono odpisów pełnomocnictwa.
Zarządzeniem z dnia 24 czerwca 2015 r. przewodniczący wezwał
pełnomocnika skarżącej Spółki do uzupełnienia braków formalnych skargi
kasacyjnej poprzez przedłożenie 3 odpisów pełnomocnictwa w terminie 7 dni pod
rygorem odrzucenia skargi. Odpis tego zarządzenia został prawidłowo doręczony
pełnomocnikowi skarżącego w dniu 16 lipca 2015 r.
W zakreślonym terminie pełnomocnik skarżącej Spółki przedłożyła 5
uwierzytelnionych odpisów pełnomocnictwa, zawierającego umocowanie jej do
występowania w sprawie o podstawę wymiaru składek przeciwko Zakładowi
Ubezpieczeń Społecznych „w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym i dalszymi
instancjami”.
Postanowieniem z dnia 29 lipca 2015 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
kasacyjną z uwagi na nieuzupełnienie w terminie braku polegającego na złożeniu
odpisów pełnomocnictwa do reprezentowania skarżącej Spółki przed Sądem
Najwyższym.
Sąd odwoławczy stwierdził, że adwokat B. L. nie prowadziła sprawy przez
Sądami pierwszej i drugiej instancji jako pełnomocnik wnioskodawcy. Sporządzając
i wnosząc skargę kasacyjną była zatem obowiązana do dołączenia pełnomocnictwa
z podpisem mocodawcy lub uwierzytelnionego odpisu pełnomocnictwa wraz z
odpisami dla stron - pozwanego i zainteresowanych. Obowiązek załączenia odpisu
pełnomocnictwa wynika z art. 89 § 1 k.p.c. i oznacza nałożenie na stronę (jej
pełnomocnika) obowiązku o charakterze formalnym. Łączne odczytywanie art. 126 i
art. 89 § 1 k.p.c. wskazuje, że brak złożenia przez stronę odpisu pełnomocnictwa
do reprezentowania jej przed Sądem Najwyższym stanowi brak formalny pisma
procesowego podlegający uzupełnieniu w trybie art. 130 k.p.c. Nieuzupełnienie
tego braku w terminie uzasadnia odrzucenie skargi kasacyjnej na podstawie art.
3986
§ 2 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2013 r., I CZ
3
67/13, LEX nr 1365612). O uzupełnieniu lub nieuzupełnieniu braku pełnomocnictwa
decyduje zaś treść dokumentu pełnomocnictwa (postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 10 lipca 2014 r., I CZ 47/14, LEX nr 1511583).
Pełnomocnik skarżącego, w wykonaniu zobowiązania nałożonego
zarządzeniem przewodniczącego z dnia 24 czerwca 2015 r., w zakreślonym
terminie przedłożyła 5 poświadczonych za zgodność z oryginałem odpisów
pełnomocnictwa (bez daty) zawierającego jej umocowanie do reprezentowania
wnioskodawcy „w sprawie o podstawę wymiaru składek przeciwko Zakładowi
Ubezpieczeń Społecznych (VI …, III AUa …/14) w postępowaniu przed Sądem
Apelacyjnym i dalszymi instancjami”. Pełnomocnictwo procesowe udzielone
pełnomocnikowi przez skarżącego do reprezentowania go w postępowaniu
apelacyjnym i dalszymi instancjami, którego odpisy zostały złożone, nie obejmuje
pełnomocnictwa do wniesienia skargi kasacyjnej. Sąd Najwyższy nie jest bowiem
„dalszą instancją”, pozostaje poza strukturą sądownictwa powszechnego,
postępowanie przed nim dotyczy nowej sprawy wszczętej przez wniesienie skargi
kasacyjnej, podczas gdy postępowanie w sprawie kończy się z chwilą
uprawomocnienia orzeczenia sądu drugiej instancji (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 8 stycznia 2010 r., IV CZ 103/09, LEX nr 668925 oraz uchwałę
składu siedmiu sędziów tego Sądu z dnia 5 czerwca 2008 r., III CZP 142/07, OSNC
2008 nr 11, poz. 122).
W ocenie Sądu odwoławczego, przedłożone odpisy pełnomocnictwa nie
mogą być uznane za odpisy pełnomocnictwa procesowego zawierającego
umocowanie adwokat B. L. do reprezentowania skarżącej Spółki przed Sądem
Najwyższym. Oznacza to, że strona nie uzupełniła w terminie braku polegającego
na złożeniu odpisów pełnomocnictwa do reprezentowania jej przed tym Sądem, co
uzasadnia odrzucenie skargi kasacyjnej na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c.
W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżąca Spółka wniosła o jego
uchylenie, zarzucając: 1) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę
orzeczenia polegający na przyjęciu, że przedłożone pełnomocnictwo nie zawierało
umocowania do sporządzenia „kasacji” i reprezentacji przed Sadem Najwyższym;
2) naruszenie art. 91 k.p.c., przez uznanie, że złożone pełnomocnictwo nie
obejmowało swoim zakresem sporządzenia „kasacji” lub reprezentacji przed
4
Sądem Najwyższym; 3) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę
orzeczenia polegający na przyjęciu, że wezwano pełnomocnika do uzupełnienia
braku formalnego przez przedłożenie pełnomocnictwa szczególnego do
sporządzenia „kasacji”.
W uzasadnieniu zażalenia skarżący zaprezentował stanowisko, że po
pierwsze - udzielenie pełnomocnictwa procesowego do „zastępstwa” w konkretnej
sprawie, bez ograniczenia zakresu pełnomocnictwa, oznacza umocowanie
pełnomocnika do podejmowania wszystkich łączących się z tą sprawą czynności
procesowych, a więc także do sporządzenia i wniesienia skargi kasacyjnej, gdyż
pełnomocnictwo obejmuje wszystkie łączące się ze sprawą czynności, jakie
niezbędne są na danym etapie postępowania (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu
z dnia 24 sierpnia 2005 r., II CZ 73/05) oraz po drugie - Sąd odwoławczy nie
wezwał do uzupełnienia braku formalnego przez złożenie pełnomocnictwa do
sporządzenia „kasacji”, ale do przedłożenia odpisów już wcześniej złożonego
pełnomocnictwa (wcześniej załączono dwa egzemplarze pełnomocnictwa - dla
Sądu i organu rentowego).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie nie zawiera usprawiedliwionych zarzutów.
Przede wszystkim zostało ono oparte - z odwołaniem się do poglądu
wyrażonego przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 24
sierpnia 2005 r., II CZ 73/05 (Monitor Prawniczy 2006 nr 23, s. 1276) - na
założeniu, że zgodnie z art. 91 k.p.c. zakres pełnomocnictwa procesowego
obejmuje czynności związane z wniesieniem skargi kasacyjnej. Założenie to jest
błędne, gdyż powyższa kwestia została jednoznacznie rozstrzygnięta w trafnie
powołanej przez Sąd drugiej instancji uchwale składu siedmiu sędziów Sądu
Najwyższego - zasadzie prawnej z dnia 5 czerwca 2008 r., III CZP 142/07
(OSNC 2008 nr 11, poz. 122). W uchwale tej przesądzono, że pełnomocnictwo
procesowe nie obejmuje z samego prawa umocowania do wniesienia skargi
kasacyjnej i udziału w postępowaniu kasacyjnym. Postępowanie kasacyjne nie jest
kontynuacją postępowania rozpoznawczego, ale sprawą odrębną, a w związku z
5
tym wymagającą odrębnego - szczególnego - pełnomocnictwa. Skarżący nie
kwestionuje trafnego stanowiska Sądu drugiej instancji, że Sąd Najwyższy - będąc
najwyższym organem władzy sądowniczej - pozostaje poza strukturą sądownictwa
powszechnego i orzeka poza tokiem instancji, a więc nie jest „dalszą instancją”.
Z tego względu pełnomocnictwo procesowe udzielone przez stronę pełnomocnikowi
do reprezentowania w postępowaniu przed sądem apelacyjnym i dalszymi
instancjami nie obejmuje pełnomocnictwa do wniesienia skargi kasacyjnej.
W dalszej części swoich wywodów skarżący podnosi, że zobowiązanie do
uzupełnienia braku formalnego nie dotyczyło złożenia pełnomocnictwa do
sporządzenia skargi kasacyjnej, ale przedłożenia trzech odpisów pełnomocnictwa
złożonego wraz ze skargą, do której dołączony został również odpis
pełnomocnictwa dla organu rentowego.
W myśl art. 89 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. pełnomocnik jest obowiązany przy
pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo z
podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa wraz z odpisem dla
strony przeciwnej. Za taką stronę należy także uznać zainteresowanego jako
osobę, której prawa lub obowiązki zależą od rozstrzygnięcia sprawy (art. 47711
§ 1 i
2 k.p.c.), czego skarżący nie neguje. Ponieważ postępowanie w sprawie przeciwko
organowi rentowemu toczyło się z udziałem zainteresowanych, przeto - mimo
dołączenia do skargi prawidłowego pełnomocnictwa do reprezentowania strony
skarżącej w postępowaniu kasacyjnym - brak wystarczającej ilości odpisów
pełnomocnictwa stał się brakiem skargi kasacyjnej podlegającym uzupełnieniu w
trybie odpowiednio stosowanego art. 130 § 1 k.p.c. Rzecz jednak w tym, że brak
ten nie został uzupełniony, gdyż wezwany do jego usunięcia nie przedłożył odpisów
pełnomocnictwa upoważaniającego do reprezentowania skarżącego w
postępowaniu kasacyjnym, ale pięć kolejnych uwierzytelnionych egzemplarzy
pełnomocnictwa, zawierających umocowanie do występowania w sprawie
„w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym i dalszymi instancjami” a nie przed
Sądem Najwyższym lub chociażby ogólnie „przed sądami” (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2012 r., II UZ 48/12, OSNP 2013 nr 21-
22, poz. 267). To nieusunięcie braku obligowało Sąd drugiej instancji do odrzucenia
skargi kasacyjnej (art. 3986
§ 2 k.p.c.).
6
Z powyższych względów zażalenie podlega oddaleniu na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art. 39814
k.p.c.
kc