Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 25/15
POSTANOWIENIE
Dnia 3 czerwca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący)
SSN Maria Szulc (sprawozdawca)
SSN Karol Weitz
w sprawie ze skargi M. R.
o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego
w C. z dnia 17 lutego 2014 r.,
w sprawie z powództwa Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
w W.
przeciwko M. R.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 3 czerwca 2015 r.,
zażalenia M. R. na postanowienie Sądu Okręgowego w C.
z dnia 14 sierpnia 2014 r.,
1. uchyla zaskarżone postanowienie w części dotyczącej
odrzucenia skargi o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym nakazem zapłaty Sądu
Rejonowego w C. z dnia 9 października 2012 r.
sygn. akt […];
2. oddala zażalenie w pozostałej części;
3) rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego
pozostawia do orzeczenia kończącego postępowanie
w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w C. odrzucił na podstawie art.
410 § 2 k.p.c., jako niedopuszczalną, skargę M. R. o wznowienie postępowania
wskazując, że zgodnie z art. 399 k.p.c. przysługuje ona od prawomocnych wyroków
oraz nakazów zapłaty, które w sprawie nie zostały wydane, a kwestionowanym
przez skarżącego orzeczeniem jest postanowienie tego Sądu z dnia 17 lutego 2014
r. oddalające zażalenie na postanowienie Sądu Rejonowego w C. z dnia 23
kwietnia 2013 r. o odrzuceniu sprzeciwu, a więc orzeczenie o charakterze
formalnym.
W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżący wniósł o jego uchylenie
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu. Zarzucił
naruszenie art. 410 § 1 w zw. z art. 399 k.p.c. przez nieprawidłowe przyjęcie, że
kwestionowanym postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie jest
postanowienie z dnia 17 lutego 2014 r. i w sprawie nie został wydany nakaz zapłaty.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności rozważenia wymaga czy zażalenie spełnia warunki
formalne, zwłaszcza w świetle art. 871
§ 1 k.p.c. i art. 394 § 2 w zw. z 394 § 3 k.p.c.
Postanowienie o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania zostało doręczone
osobiście skarżącemu bez pouczenia o sposobie i terminie wniesienia środka
zaskarżenia, zaś po wniesieniu przez niego zażalenia osobiście sporządzonego,
Sąd Okręgowy wezwał go do złożenia zażalenia sporządzonego przez adwokata
lub radcę prawnego, co skarżący wykonał w zakreślonym terminie.
Powyższe czynności Sądu drugiej instancji były oczywiście wadliwe. Z uwagi
na treść art. 871
§ 1 k.p.c., w postępowaniu przed Sądem Najwyższym obowiązuje
zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych, a zażalenie wniesione
osobiście przez stronę podlega odrzuceniu bez wdrażania procedury naprawczej
z uwagi na brak zdolności postulacyjnej skarżącego. Umknęło nadto Sądowi, że
w sprawie Sądu Rejonowego w C. zakończonej nakazem zapłaty z dnia 9
3
października 2012 r., sygn. […] został ustanowiony, na etapie złożenia sprzeciwu
od nakazu, pełnomocnik pozwanego, który uczestniczył w postępowaniu, które
zakończyło się prawomocnym odrzuceniem tego sprzeciwu. Miał więc
zastosowanie art. 91 ust. 1 k.p.c., pełnomocnictwo obejmowało bowiem z mocy
prawa umocowanie reprezentowania skarżącego w postępowaniu ze skargi o
wznowienie postępowania, nawet jeżeli skarga ta została wniesiona przez niego
osobiście, lecz pełnomocnictwo nie zostało wypowiedziane. W konsekwencji
niedoręczenia pełnomocnikowi odpisu postanowienia o odrzuceniu skargi, termin
do wniesienia zażalenia nie rozpoczął biegu, a złożenie zażalenia
(przedstawionego Sądowi Najwyższemu do rozpoznania) nastąpiło w terminie
ustawowym.
Ocena dopuszczalności skargi o wznowienie postępowania w aspekcie
charakteru prawnego zaskarżonego orzeczenia wymaga przede wszystkim analizy
treści tej skargi i wniosków w niej zawartych, a w razie wniesienia jej osobiście
przez stronę prawidłowego odczytania intencji skarżącego. W przedmiotowej
skardze pozwany wniósł o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
postanowieniem z dnia 17 lutego 2014 r., sygn. …/14, ale też w punkcie czwartym
zaskarżył w całości nakaz zapłaty w sprawie sygn. …/12. Przeważająca większość
wywodów skarżącego odnosiła się do podstawy nieważności postępowania w
sprawie zakończonej tym nakazem. O ile prawidłowe jest stanowisko Sądu
Okręgowego w przedmiocie niedopuszczalności wznowienia postępowania
zażaleniowego zakończonego postanowieniem z dnia 17 lutego 2014 r., o tyle
niedopuszczalność uzasadniona charakterem orzeczenia nie zachodzi w
odniesieniu do postępowania zakończonego prawomocnym nakazem. Ocena, czy
zostały spełnione wymagania skargi o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym nakazem (art. 409 k.p.c.) lub czy zachodzą przesłanki do
zastosowania art. 410 § 1 k.p.c., powinna zostać dokonana przez sąd właściwy (art.
405 k.p.c.), przy czym wskazania wymaga, że sąd instancji wyższej jest właściwy
wówczas, gdy w toku kontroli instancyjnej wydał orzeczenie merytoryczne.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 39814
i art.
39815
k.p.c., o kosztach postępowania zażaleniowego rozstrzygając zgodnie z art.
108 § 1 i 2 w zw. z art. 394 § 3, 39821
i 391 § 1 k.p.c.
4