Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: WO 5/15
POSTANOWIENIE
Dnia 9 czerwca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marek Pietruszyński (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jerzy Steckiewicz
SSN Andrzej Tomczyk
po rozpoznaniu na posiedzeniu w Izbie Wojskowej w dniu 9 czerwca 2015 r.,
wniosku pełnomocnika E. K. o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym postanowieniem Sądu […] Okręgu Wojskowego z dnia 18 grudnia
1995 r.,
p o s t a n o w i ł:
1. oddalić wniosek,
2. kosztami postępowania wznowieniowego obciążyć
wnioskodawczynię.
UZASADNIENIE
Wyrokiem Sądu Najwyższego – Izba Wojskowa z dnia 6 września 1994 r.,
sygn. akt: WRN 163/94 E. K., w następstwie uwzględnienia rewizji nadzwyczajnej,
została uniewinniona od popełnienia, przypisanego jej w wyroku Sądu […] Okręgu
Wojskowego z dnia 18 czerwca 1982r., czynu z art. 46 ust. 1 dekretu z 12 grudnia
1981 r. o stanie wojennym. W związku z tym rozstrzygnięciem E. K. wystąpiła z
wnioskiem o przyznanie jej odszkodowania i zadośćuczynienia za niesłuszne
skazanie w wysokości 50.000 zł.
2
Postanowieniem Sądu […] Okręgu Wojskowego z dnia 18 grudnia 1995 r.,
zasądzono na rzecz wnioskodawczyni 5000 złotych tytułem odszkodowania i
zadośćuczynienia za niesłuszne skazanie.
W dniu 27 kwietnia 2015 r. do Sądu Najwyższego wpłynął wniosek
pełnomocnika E. K. o wznowienie postępowania sądowego zakończonego
prawomocnym postanowieniem Sądu […] Okręgu Wojskowego z dnia 18 grudnia
1995 r. Jako podstawę wniosku wskazano przepis art. 540 § 2 k.p.k. W
uzasadnieniu wniosku podniesiono, że żądanie wznowienia postępowania
zakończonego prawomocnym orzeczeniem wydanym w przedmiocie
odszkodowania i zadośćuczynienia, uzasadnione jest treścią wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 1 marca 2011 r., sygn. akt: P 21/09, który stwierdził m.in.
niezgodność z Konstytucją treści przepisu art. 8 ust. 1a ustawy z dnia 23 lutego
1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych
za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, ograniczającego
możliwość orzeczenia przez sąd odszkodowania i zadośćuczynienia w kwocie
wyższej niż 25 000 zł. Właśnie na podstawie tego przepisu została, zdaniem
wnioskodawcy, ograniczona wysokość odszkodowania i zadośćuczynienia
zasądzonego wnioskodawczyni w postanowieniu Sądu […] Okręgu Wojskowego
z dnia 18 grudnia 1995 r. Nowy stan prawny zaistniały po wydaniu wyroku przez
Trybunał Konstytucyjny, uzasadnia zatem wznowienie postępowania i orzeczenie
wyższych kwot odszkodowania i zadośćuczynienia, uwzględniających całokształt
doznanych przez wnioskodawczynię szkód materialnych, krzywd moralnych i
cierpień fizycznych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Analiza wniosku o wznowienie postępowania prowadzi do stwierdzenia o
jego nietrafności. Wskazać bowiem należało, że wnioskodawczyni zasądzono
odszkodowanie za szkody materialne i zadośćuczynienie za straty fizyczne i
moralne, nie na podstawie przepisów art. 8 ust. 1 i ust. 1a ustawy z dnia 23 lutego
1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych
za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, ale na podstawie
przepisów ustawy z dnia 19 kwietnia 1969 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U.
Nr 13, poz. 96 ze zm.), które zresztą nie przewidywały limitów finansowych dla
3
dochodzonych roszczeń odszkodowawczych. Wysokość zasądzonego
wnioskodawczyni odszkodowania i zadośćuczynienia ograniczono w stosunku do
żądanej kwoty 50 000 zł tytułem obu dochodzonych roszczeń, biorąc pod uwagę
ustalenia faktyczne co do zakresu doznanych szkód materialnych, krzywd i cierpień
fizycznych. Nie jest więc zasadne twierdzenie zawarte w uzasadnieniu wniosku, że
to treść art. 8 ust. 1a ustawy o uznaniu za nieważne… limitowała zakres przyznanej
wnioskodawczyni rekompensaty za poniesione przez nią szkody materialne,
krzywdy moralne i cierpienia fizyczne. Wskazać nadto należało, że w dacie wydania
postanowienia zasądzającego na rzecz wnioskodawczyni odszkodowanie i
zadośćuczynienie, nie obowiązywał art. 8 ust.1a, który został dodany do ustawy z
dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób
represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego,
ustawą nowelizacyjną z dnia 19 września 2007r. o zmianie ustawy o uznaniu za
nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na
rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. Nr 191, poz. 1372) i wszedł w
życie 18 listopada 2007 r. W końcu rozważań podnieść również należało, że
Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku stwierdzającego niekonstytucyjność
przepisu art. 8 ust. 1a ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec
osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa
Polskiego stwierdził, że następstwem tego wyroku będzie możliwość wznowienia
postępowania pod warunkiem, że przy rozstrzyganiu spraw odszkodowawczych
zastosowanie znalazł art. 8 ust. 1a ustawy. Dotyczyć to będzie sytuacji, w których
żądania wnioskodawców i poniesione krzywdy przekraczały przewidziane w tym
przepisie 25 000 zł.
Uwzględniając dokonane ustalenia faktyczno-prawne, Sąd Najwyższy
stwierdza, że skoro podstawą prawną uwzględnienia roszczeń odszkodowawczych
wnioskodawczyni i określenia ich wysokości nie był przepis art. 8 ust. 1a ustawy o
uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za
działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego to wniosek o
wznowienie postępowania należało oddalić. Rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania wznowieniowego znajduje uzasadnienie w treści art. 639 k.p.k.
Z tych względów postanowiono jak na wstępie.
4