Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I BU 2/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 czerwca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Korzeniowski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Hajn
SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania E. J.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.
o świadczenie rehabilitacyjne,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 27 czerwca 2013 r.,
skargi organu rentowego o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia - wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
B.
z dnia 26 stycznia 2012 r.
1. stwierdza niezgodność z prawem prawomocnego wyroku
Sadu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B.
z dnia 26 stycznia 2012 r. sygn. akt […]
2. nie obciąża E. J. kosztami postępowania ze skargi.
UZASADNIENIE
2
Decyzją z dnia 5 stycznia 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w B. odmówił E. J. prawa do świadczenia rehabilitacyjnego wskazując, iż komisja
lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 20 grudnia 2010 r. nie stwierdziła aby stan
zdrowia odwołującej uzasadniał prawo do świadczenia.
Wyrokiem z dnia 31 października 2011 r. Sąd Rejonowy zmienił decyzję w
ten sposób, że przyznał odwołującej E.J. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego
na okres dalszych dziewięciu miesięcy od dnia 14 grudnia 2010 r. w wysokości
90% podstawy wymiaru oraz zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Oddział w B. na rzecz odwołującej kwotę 360 zł tytułem kosztów zastępstwa
procesowego.
W apelacji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. zarzucił
naruszenie przepisów prawa materialnego art. 18 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r.
o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i
macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.), poprzez przyjęcie przez
Sąd, że E. J. przysługuje prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na okres
dalszych 9 miesięcy od 14 grudnia 2010 r. w wysokości 90% podstawy wymiaru w
sytuacji, gdy odwołująca nie jest osobą niezdolną do pracy oraz rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.
1349 ze zm.), poprzez zasądzenie przez Sąd na rzecz odwołującej kwoty 360 zł
tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Ponadto w apelacji wskazano
naruszenie przepisów postępowania - art. 233 § 1 k.p.c., poprzez dokonanie przez
Sąd ustaleń faktycznych, sprzecznych z treścią zebranego w sprawie materiału
dowodowego, polegających na przyjęciu, że wnioskodawczyni jest niezdolna do
pracy w okresie od 14 grudnia 2010 r. na okres 9 miesięcy w sytuacji, gdy treść
dokumentacji medycznej wskazuje, że jest osobą zdolną do pracy.
Wyrokiem z dnia 26 stycznia 2012 r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w B. oddalił apelację i zasadził od organu rentowego na
rzecz odwołującej kwotę 180 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego za
drugą instancję. Sąd drugiej instancji stwierdził, że ustalenia Sądu pierwszej
3
instancji - dokonane na podstawie dowodu z opinii biegłych neurologa i ortopedy,
którzy orzekli, że występujące schorzenia (niewielkie ograniczenie ruchomości
stawu biodrowego) nie uzasadniają przedłużenia świadczenia rehabilitacyjnego
oraz opinii, przeprowadzonych po złożeniu przez ubezpieczoną dodatkowej
dokumentacji medycznej, biegłych z zakresu medycyny pracy a także rehabilitacji i
ortopedii, którzy orzekli, że obecny stan narządu ruchu narusza sprawność
organizmu odwołującej, co zdaniem biegłych powoduje dalszą niezdolność do
pracy zarobkowej i uzasadnia ustalenie uprawnień do świadczenia
rehabilitacyjnego na okres dalszych 9 miesięcy oraz opinii biegłych z zakresu
reumatologii, medycyny pracy i rehabilitacji medycznej, którzy stwierdzili ponownie,
że przed wydaniem orzeczenia o niezdolności do pracy należy wykorzystać
wszystkie możliwości pozwalające odzyskać zdolność do pracy - są wyczerpujące i
wydane po analizie stanu zdrowia odwołującej. Wobec zarzutów apelacji Sąd
Okręgowy uzupełnił postępowanie dowodowe o wyjaśnienia odwołującej, na
podstawie których ustalono, że stan zdrowia odwołującej ulega poprawie wskutek
dalszego leczenia rehabilitacyjnego. Sąd wskazał, że poprawa jest o tyle
znacząca, że pozwoliła na podjęcie pracy od 1 listopada 2011 r. do dnia 31
października 2012 r. w pełnym wymiarze czasu pracy, w charakterze pracownika
gospodarczego.
Z tych względów Sąd drugiej instancji uznał, że zarzuty apelacji organu
rentowego nie zasługują na uwzględnienie. Zasądzając opłatę za czynności
radców prawnych, w ocenie Sądu drugiej instancji, zasadnie Sąd Rejonowy ocenił
nie tylko charakter sprawy ale także nakład pracy pełnomocnika mając na uwadze
ilość zaświadczeń lekarskich i opinii biegłych, stąd niezasadnym byłoby ustalenie
stawki minimalnej.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., działając na podstawie art.
4241
§ 1 w związku z art. 4246
§ 1 k.p.c., wniósł skargę o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w B. w przedmiocie przyznania E. J. prawa do
świadczenia rehabilitacyjnego na okres dalszych 9 miesięcy od dnia 14 grudnia
2010 r. w wysokości 90% podstawy wymiaru, zaskarżając orzeczenie tego Sądu w
całości. Ponadto wniósł o zasądzenie od ubezpieczonej na rzecz skarżącego
4
kosztów procesu przed Sądem Najwyższym, w tym kosztów zastępstwa
procesowego według norm przepisanych. Skarga została oparta na podstawie
naruszenia przepisów prawa materialnego (art. 4244
k.p.c.), tj.: art. 19 ust. 1
ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze
zm.) poprzez jego błędne zastosowanie polegające na przyznaniu odwołującej
prawa do świadczenia rehabilitacyjnego na okres dalszych 9 miesięcy od dnia 14
grudnia 2010 r. w wysokości 90% podstawy wymiaru, w sytuacji gdy zgodnie z tym
przepisem świadczenie rehabilitacyjne wynosi 90% podstawy wymiaru zasiłku
chorobowego za okres pierwszych trzech miesięcy, natomiast za pozostały okres
75% tej podstawy.
Organ rentowy stwierdził, że skutkiem wskazanego wyżej naruszenia prawa
jest niezgodność zaskarżonego wyroku z art. 19 ust. 1 ustawy o świadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Wydanie przedmiotowego orzeczenia spowodowało wyrządzenie szkody poprzez
wypłatę przez organ rentowy, na podstawie powołanego wyroku Sądu
Okręgowego w B. świadczenia rehabilitacyjnego na okres od dnia 14 grudnia 2010
r. do dnia 9 września 2011 r. w zawyżonej wysokości 90% podstawy wymiaru
zasiłku tj. kwoty 13.996,80 zł, w sytuacji gdy zgodnie z przepisami powołanej
ustawy świadczenie przysługiwałoby w wysokości 75% podstawy wymiaru zasiłku
w łącznej wysokości 11.664,00 zł. Różnica w świadczeniach wyniosła 2.332,80 zł.
Ponadto skarżący na podstawie wyroku Sądu Rejonowego Sądu Pracy w B. z dnia
18 września 2012 r. został zobowiązany do wypłaty odsetek z tytułu opóźnionej
wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego w kwocie 1.341,08 zł od kwot określonych w
zaskarżonym wyroku tj. zawyżonych o kwotę 223,51 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga jest zasadna, gdyż objęty nią wyrok narusza prawo materialne.
Analiza wyroku objętego skargą nie pozwala przyjąć, iżby podana przez Sąd
podstawa prawna uzasadniała przypisaną skarżącemu organowi rentowemu
odpowiedzialność. Nie wynika ona z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca
5
1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie
choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.). W niniejszej
sprawie odwołująca przebywała na świadczeniu rehabilitacyjnym w okresie od dnia
15 września 2010 r. do dnia 13 grudnia 2010 r. tj. przez okres trzech miesięcy
(dowód: decyzja ZUS z dnia 1 września 2010 r. znak […]). Sąd Okręgowy - Sąd
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B. przyznając świadczenie na dalszych 9
miesięcy przyjął w swoim rozstrzygnięciu, że wysokość świadczenia, pomimo że
nie dotyczy okresu pierwszych trzech miesięcy, będzie wynosiła 90% podstawy
wymiaru zasiłku chorobowego. Tym samym Sąd błędnie zastosował przepis art. 19
cyt. ustawy, zgodnie z którym świadczenie rehabilitacyjne wynosi 90% podstawy
wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych trzech miesięcy, 75% tej
podstawy za pozostały okres, a jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie
ciąży - 100% tej podstawy. W mniejszej sprawie zachodzi zatem podstawa do
stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B. z dnia 26 stycznia 2012 r. sygn. akt:
[…], skoro przy tak kategorycznych uregulowaniach ustawowych jakimi są przepisy
z zakresu ubezpieczeń społecznych nie jest możliwe wyprowadzenie w drodze
poprawnej ich wykładni takich skutków prawnych. Wykładni takiej, ignorującej
wyraźną treść przepisu, łatwo byłoby bowiem postawić zarzut wykładni contra
legem, albo działania będącego raczej tworzeniem prawa, niż jego stosowaniem.
W niniejszej sprawie świadczenie rehabilitacyjne zostało wypłacone w
kwocie brutto 13 996,80 zł. Różnica w wysokości świadczenia, które faktycznie
zostało wypłacone na podstawie prawomocnego wyroku a świadczenia które,
zgodnie z obowiązującymi przepisami powinno wynosić 75% podstawy wymiaru
zasiłku chorobowego wynosi 2.332,80 zł. Dodatkowo wskazać należy, że Zakład
Ubezpieczeń Społecznych wypłacił odwołującej odsetki od kwoty błędnie
ustalonego przez Sąd świadczenia.
Mając powyższe na uwadze skarżony wyrok Sądu Okręgowego Sądu Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w B. z dnia 26 stycznia 2012 r. nie został oparty na
prawie, z którego wynikałaby przypisana odpowiedzialność. Zasadnie zatem organ
rentowy zarzuca, że nie jest zgodny z prawem wyrok, z którego wynika
6
zobowiązanie niemające podstawy prawnej. Dlatego z powyższych motywów
orzeczono jak w sentencji na mocy art. 42411
§ 2 k.p.c.