Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 stycznia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 7 stycznia 2016 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania M. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 4 grudnia 2014 r., znak: (...)

w sprawie: M. O.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu M. O. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1 grudnia 2014 r. na stałe;

II stwierdza odpowiedzialność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

III zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz ubezpieczonego M. O. kwotę 120 ( sto dwadzieścia ) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Sygn. Akt VIU 93/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 grudnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. po rozpoznaniu wniosku M. O. z dnia 25 września 2014 roku odmówił przyznania wnioskodawcy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od 1 grudnia 2014 roku, powołując się na orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z dnia 28 listopada 2014 roku, którym to orzeczeniem komisja ta ustaliła, iż ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. Odwołanie od tej decyzji wniósł w imieniu ubezpieczonego, jego pełnomocnik procesowy, domagając się zmiany decyzji i przyznania prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W uzasadnieniu odwołania wskazywano, iż skarżący jest osobą upośledzoną umysłowo w stopniu lekkim, w jego dolnej granicy, który zdiagnozowano u niego w 2002 roku, jak również stwierdzono u ubezpieczonego zespół paranoidalny, który objawia się ucieczkami z domu, odczuciem, że inne osoby go obserwują oraz takimi zachowaniami, jak układanie łyżeczek w rzędzie. Skarżący cierpi również na depresję, której objawami są opisane historie choroby: lęki, zaburzenia snu oraz problemy z łaknieniem. Od 1999 roku skar..., ubezpieczony został kilkukrotnie uznany przez lekarzy orzeczników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za całkowitego niez..., za całkowicie niezdolnego do pracy. Ostatnie orzeczenie lekarza z 29 października 2014 roku stwierdzało natomiast brak niezdolności do pracy, co potwierdziła także komisja lekarska ZUS po rozpoznaniu sprzeciwu ubezpieczonego. Wziąwszy pod uwagę kondycję umysłową skarżącego oraz fakt, iż ukończył on jedynie 4 klasy szkoły podstawowej, skarżący wskazywał, że pozbawienie go renty spowoduje utrzymanie kłopot..., kłopoty, spowoduje poważne kłopoty z utrzymaniem. Nie będzie on mógł, bowiem znaleźć pracy zarobkowej z uwagi na upośledzenie umysłowe. W odpowiedzi na odwołanie..., ponadto ubezpieczony wnosił o zasądzenie kosztów procesu. W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie powołując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu odwołania. Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje. Ubezpieczony, M. O. urodzony (...), w okresie od 1 kwietnia 1999 roku do 30 listopada 2014 roku uprawniony był do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W dniu 25 września 2014 roku złożył wniosek o rentę z..., o przyznanie renty na dalszy okres. Lekarz orzecznik orzeczeniem z dnia 29 października 2014 roku ustalił, iż ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy, a po rozpoznaniu sprzeciwu od tego orzeczenia komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 28 listopada 2014 roku także ustaliła, iż ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. Orzeczenie komisji lekarskiej ZUS stanowiło dla organu rentowego podstawę do wydania zaskarżonej w niniejszej sprawie decyzji z dnia 4 grudnia 2014 roku. W celu zweryfikowania stanowiska organu rentowego opartego na orzeczeniu komisji lekarskiej ZUS, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii zespołu biegłych sądowych w składzie: specjalista medycyny przemysłowej, internista, reumatolog, biegły lekarz psychiatra oraz specjalista psycholog kliniczny. W opinii z dnia 31 lipca 2015 roku biegli sądowi rozpoznali u ubezpieczonego funkcjonowanie na poziomie upośledzenia umysłowego w stopniu umiarkowanym oraz zespół paranoidalny w wywiadzie. Na podstawie przeprowadzonych badań sądowo-lekarskich i po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną znajdującą się w aktach sprawy, biegli sądowi stwierdzili, że stan zdrowia ubezpieczonego powoduje nadal całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy trwale. Biegli wskazali, iż u ubezpieczonego występują zaburzenia wymienione powyżej. Przebieg zaburzeń ma charakter przewlekły. W czasie ulegało natomiast zmianie nasilenie poszczególnych objawów. Biorąc pod uwagę obraz kliniczny zaburzeń u badanego, nasilenie i częstość objawów, dotychczasowy przebieg choroby, obecny stan zdrowia biegli sądowi stwierdzili, iż pomimo systematycznego leczenia brak istotnej poprawy funkcjonowania. Zaburzenia występują u badany..., występujące u badanego powodują znaczne ograniczenia i dezorganizację funkcjonowania indywidualnego i społecznego oraz narastające nieprzystosowanie społeczne. Biegli podkreślili, że badany od wielu lat pozostaje pod opieką Poradni Zdrowia Psychicznego. Obserwuje się u niego trwałe deficyty poznawcze oraz zaburzenia w sferze afektywno-behawioralnej. Powodują one znaczne trudności w organizowaniu codziennego toku zajęć w zakresie współpracy, motywacji oraz wykonywaniu i wydajności pracy. Występujący u ubezpieczonego deficyt funkcji poznawczych oraz zaburzenia występujące, współwystępujące, spowodowały niepowodzenie w osiągnięciu oczekiwanego poziomu kompetencji społecznych i w znacznym stopniu ograniczają społeczne dostosowanie zawodowe ubezpieczonego. Wpłych, wpływ tych zaburzeń na funkcjonowanie ubezpieczonego jest znaczący i względnie trwały. Biegli wskazali także, że w okresie dorastania u badanego stwierdzono obniżony poziom funkcjonowania intelektualnego. Osoby z takim deficytem funkcji poznawczych są zwykle potencjalnie zdolne do pracy wymagającej raczej praktycznych niż szkolnych umiejętności. W określonych warunkach społeczno-kulturowych niepełnosprawność intelektualna mogła początkowo nie ograniczać w znacznym stopniu zdolności do zatrudnienia, jednak ubezpieczony, jednak stopniowo narastające trudności emocjonalne i behawioralne u ubezpieczonego spowodowały u niego niezdolność do radzenia sobie w efektywnym pełnieniu ról społecznych. U badanego stwierdzono zespół paranoidalny. Aktualnie utrzymuje się remisja objawów pozytywnych, wytwórczych z wyraźną obecnością objawów negatywnych. Obraz modyfikowany upośledzeniem umysłowym stopnia lekkiego dolna granica. Obydwa elementy rozpoznania tworzą zespół czynników niekorzystnie kształtujących przystosowanie badanego do otaczającej rzeczywistości i znaczący, i w znaczny sposób ograniczają jego zdolność do regularnego zatrudnienia. Biegli nie zgodzili się z orzeczeniami lekarza orzecznika ZUS i komisji lekarskiej ZUS, a po przeprowadzeniu badań dla celów sądowych przy współudziale specjalisty medycyny pracy, uwzględniając wszystkie ograniczenia wynikające z przebiegu procesu chorobowego dokonali odmiennej kwalifikacji w zakresie ustalenia zdolności do pracy. Stwierdzili u badanego całkowitą niezdolność do pracy trwale od dnia wstrzymania prawa do renty. Ponadto biegli sądowi podkreślili, iż proces diagnozowania niepełnosprawności intelektualnej wymaga wieloaspektowego ujęcia. Badania, po pierwsze - badanie, badania poziomu funkcjonowania poznawczego, po drugie - oceny kompetencji społecznych, po trzecie - stwierdzenia, że deficyty te powstały w wieku rozwojowym, to jest przed 18-tym rokiem życia, nie należy posługiwać się wyłącznie danymi uzyska..., uzyskanymi z badań testowych. Obniżony poziom funkcjonowania intelektualnego jest tylko jednym z aspektów upośledzenia umysłowego. Natomiast konieczna jest również ocena umiejętności społecznych i adaptacyjnych, a także dokładna ocena możliwości edukacyjnych i zawodowych. Zawsze należy uwzględnić zaburzenia współwystępujące. Zdaniem biegłych sądowych uwzględniając potencjalne możliwości kompetencyjne, ubezpieczony nie jest zdolny do regularnego wykonywania zatrudnienia w celu osiągnięcia wynagrodzenia na otwartym rynku pracy. U badanego występuje deficyt funkcji po..., poznawczych, które są podstawą prawidłowej orientacji w otoczeniu i adaptacji do zmieniających się warunków otoczenia. Zaburzenia występujące u badanego powodują znaczne ograniczenia i dezorganizację funkcjonowania indywidualnego i społecznego oraz narastające nieprzystosowanie życiowe. Praca może być traktowana wyłącznie, jako forma rehabilitacji społecznej. Stąd proponowana przez biegłych całkowita niezdolność do pracy. W zakresie czynności i zachowań, które są ogólnie przyjęte, jako podstawowe aktywności życia codziennego u badanego występuje wykonanie wspomagane a nawet zależne. Badany nie jest zdolny do samodzielnego funkcjonowania, załatwia..., załatwiania podstawowych spraw urzędowych, wymaga pomocy osób drugich w zakresie sprawowania opieki związanej z podawaniem leków i zaspokajania potrzeb zdrowotnych. A ponadto, zdaniem biegłych, nie ma podstaw do rokowania istotnej poprawy stanu zdrowia, w związku z tym do przyznania renty czasowej. W piśmie procesowym z dnia 6 października 2015 roku organ rentowy złożył zastrzeżenia do opinii biegłych sądowych, znajdujące się na karcie 59, 61 akt sprawy. Powołując się na stanowisko przewodniczącego komisji lekarskich ZUS, organ rentowy wskazywał, że nie podziela opinii biegłych sądowych o trwałej niezdolności do pracy. Z opisu badania psychiatrycznego wynika brak zmian powodujących całkowitą niezdolność...
[ koniec części 00:17:48.196] SYW488827_02
[ Przewodniczący 00:17:48.617] Do pracy. Nie stwierdzono ostrych objawów psychotycznych, myśli natrętnych. Badany obecnie neguje występowanie myśli i zamiarów suitycy..., suicydalnych. Organ rentowy po..., podnosił, że ubezpieczony ukończył cztery klasy szkoły podstawowej masowej, potem kwalifikowany był do nauczania specjalnego, ale rodzice nie wyrazili zgody. Badanie psychologiczne iro..., ilorazu inteligencji równe 53 potwierdza lekkie upośledzenie umysłowe. Ubezpieczony pełni role społeczne. Jest mężem i ojcem. Zgodnie ze standardami orzecznictwa lekarskiego brak zmian powodujących całkowitą niezdolność do pracy. A orzeczenie komisji lekarskiej ZUS o braku długotrwałej niezdolności do pracy zostało wydane z uwzględnieniem opinii konsultanta psychiatry ZUS, który nie stwierdził nasilenia objawów w stopniu powodującym długotrwałą niezdolność do pracy, co pozostaje w sprzeczności z opinią psychiatryczno-psychologiczną biegłych. W związku z tym organ rentowy wnosił o powołanie dowodu z opinii drugiego zespołu biegłych lekarzy sądowych celem obiektywizacji, a w przypadku nieuwzględnienia tego wniosku o od..., o oddalenie odwołania. Na rozprawie strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska procesowe. Sąd Okręgowy oceniając w sprawie zebrany materiał dowodowy, w szczególności opinię lekarską zespołu biegłych z dnia 31 lipca uznał, iż dowód ten ma taką moc dowodową i wiarygodność, która pozwala na, pozwalała Sądowi na wydanie w sprawie merytorycznego rozstrzygnięcia. Dowód ten w sposób obszerny analizował stan zdrowia ubezpieczonego, zawierał obszerny opis badania psychiatryczno-psychologicznego oraz logiczne argumenty, które przemawiały, zdaniem biegłych, za stwierdzeniem całkowitej niezdolności do pracy i to występującej trwale. Przede wszystkim podkreślić należy, iż biegli sądowi stwierdzili, iż ubezpieczony nie jest zdolny do samodzielnego funkcjonowania, a tym bardziej do wykonywania zatrudnienia. Podstawowe czynności jego życiowe są wspomagane. To, jak podnosił organ rentowy w zastrzeżeniach, iż nie stwierdzono oprych..., ostrych objawów psychotycznych, myśli natrętnych i myśli oraz zamiarów suicydalnych nie może wpłynąć na podważenie wniosków biegłych sądowych zaprezentowanych w powyższej opinii. Biegli sądowi stwierdzili funkcjonowanie ubezpieczonego na poziomie upośledzenia umysłowego w stopniu umiarkowanym. W badaniu psychiatryczno-psychologicznym stwierdzili u ubezpieczonego elementarne braki w wiadomościach o otaczającym świecie, zależność życiową od wsparcia żony, izolowanie się od obcych ludzi, osobowość o słabo zintegrowanej ubogiej strukturze, osłabienie funkcji integracyjnego ja. Występują u ubezpieczonego deficyty w obszarze podstawowych wiadomości szkolnych. Ubezpieczony nie zna wielu liter, myli je, sumuje w granicy 10-ciu z błędami, nie mnoży, nie dzieli, pisze drżącą linią słabo czytelnie, tylko przy..., przepisuje i podpisuje. Ponadto biegli sądowi dokonali kompleksowej oceny stanu zdrowia ubezpieczonego w oparciu o wszystkie kryteria diagnozowania niepełnosprawności intelektualnej. Badania poziomu funkcjonowania poznawczego, po pierwsze. Po drugie: oceny kompetencji społecznych. Po trzecie: stwierdzenia, że deficyty te powstały w wieku rozwojowym przed 18-tym rokiem życia. Biegli podkreślili, że nie należy przy ocenie stopnia niepełnosprawności intelektualnej ograniczać się do wyników badań testowych. Obniżony poziom funkcjonowania intelektualnego jest tylko jednym z aspektów upośledzenia ubezpieczonego. Konieczna jest również ocena umiejętności społecznych i adaptacyjnych, a także dokładna ocena możliwości edukacyjnych i zawodowych. Sąd podkreśla, że u..., w tym miejscu, że ubezpieczony w spos..., już przez dłuższy okres czasu, w okresie od 1994 roku do 30 lipca 2014 roku pobierał rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, a jak wynika z wywiadów pracował on w zawodzie trakowego, którego obecnie z pewnością nie może wykonywać, a także jak wynika z opinii biegłych niepełnosprawność intelektualna w szczególności na po..., upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym, jak również zespół paranoidalny w wywiadzie wyklucza wykonywanie przez niego jakiejkolwiek pracy. To, że ubezpieczony pełni funkcje społeczne, ojca i męża nie ma żadnego znaczenia dla oceny zdolności ubezpieczonego do pracy zgodnie, zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Ubezpieczony przecież w przeszłości był mężem i ojcem, a nawet pracował zawodowo, ale stan zdrowia nie jest czymś danym raz na zawsze tylko, po prostu, ulega modyfikacji, może ulegać także pogorszeniu, co nastąpiło u ubezpieczonego, jak również może nie ulegać poprawie w stosunku do stanu zdrowia, który powód
[? 00:24:15.105] uzasadniał we wcześniejszym długotrwałym okresie przyznanie ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Orzeczenia komisji lekarskiej ZUS i lekarza orzecznika mogą budzić zaskoczenie o tyle, iż orzeczenia te stwierdziły pełną zdolność do wykonywania zatrudnienia ubezpieczonego w sytuacji, gdy z jednoznacznych wniosków, opinii biegłych sądowych wynika, iż ubezpieczony jest nadal całkowicie niezdolny do pracy, a stan jego zdrowia nie uległ pogorszeniu, przepraszam, nie uległ poprawie. Dlatego na podstawie artykułu 477 ze znaczkiem 14 paragraf 2 Kodeksu postępowania cywilnego, w związku z artykułem 57-mym, 58-mym, 12-tym i 13-tym Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku, tekst jednolity z dwa..., Dziennik Ustaw z 2015 roku pozycja 748, Sąd Okręgowy orzekł o zmianie zaskarżonej decyzji i przyznanie i przyznaniu ubezpieczonemu prawa do renty na, z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe. Wskazać także należy, iż zgodnie z artykułem 59-tym ustępie 1-szym powołanej Ustawy osobie, która spełniła warunki określone w artykule 57-mym, a zatem jest niezdolna do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy oraz niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w punkcie 3-cim ustępu 1-go artykułu 57-go przysługuje renta stała, jeżeli niezdolność do pracy jest trwała. Przypomnieć także w tym miejscu należy, że zgodnie z artykułem 12-tym ustępem 1-szym Ustawy emerytalno-rentowej niezdolną do pracy w rozumieniu Ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Ustęp 2-gi artykułu 12-go wskazuje, że całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Opinia biegłych sądowych taką niezdolność do pracy, w tym stopniu, potwierdziła u ubezpieczonego. Artykuł 13-ty ustęp 1-szy Ustawy wskazuje też, że przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania, co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: po pierwsze - stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji; po drugie - możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Biegli sądowi właśnie dokonali właściwej kwalifikacji stanu zdrowia ubezpieczonego z punktu widzenia jego zdolności do pracy i w sposób kompleksowy ocenili stan jego zdrowia i szczegółowo przeanalizowali wpływ schorzeń, na które cierpi ubezpieczony, na jego możliwość wykonywania zatrudnienia. W punkcie 2-gim wyroku Sąd Okręgowy stwierdził odpowiedzialność organu rentowego za ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji na podstawie artykułu 118-go ustępu 1a Ustawy emerytalno-rentowej abo, albowiem z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynikało, iż biegli sądowi dysponowali tym samym materiałem dowodowym, który dostępny był organom orzeczniczym ZUS i nie było przeszkód, aby komisja lekarska stwierdziła w sposób obiektywnie właściwy stan zdrowia ubezpieczonego. A za wadliwe orzeczenie komisji lekarskiej ZUS odpowiedzialność ponosi organ rentowy. W punkcie 3-cim wyroku Sąd stosownie do wyniku sporu orzekł o kosztach procesu zasądzając koszty zastępstwa prawnego poniesione przez ubezpieczonego od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Były to koszty wynagrodzenia pełnomocnika procesowego ustalone według dwukrotności stawki minimalnej przewidzianej we właściwych przepisach Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie wynagrodzenia radców prawnych. Na tym wygłoszenie uzasadnienia zakończono. Wyrok w niniejszej sprawie jest nieprawomocny, może zostać zaskarżony przez każdą ze stron do Sądu Apelacyjnego w Gdańsku.