Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2016 r.

Sąd Rejonowy w Kędzierzynie-Koźlu Wydział III Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Maciej Bainczyk

Protokolant: st. sekr. sąd. Izabela Pietyra

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2016 r. w Kędzierzynie – Koźlu

na rozprawie sprawy

z powództwa A. K. (1)

przeciwko A. K. (2)

o podwyższenie alimentów

oraz z powództwa A. K. (2)

przeciwko A. K. (1)

o uchylenie obowiązku alimentacyjnego

powództwo i powództwo wzajemne oddala w całości.

gn. akt III RC 94/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 marca 2016 r. A. K. (1) wystąpiła przeciwko A. K. (2) z powództwem o podwyższenie alimentów ustalonych ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Kędzierzynie-Koźlu w dniu 11 marca 2014 r. w sprawie III RC 479/13 z dotychczasowej kwoty 400 zł do kwoty 600 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu powódka wskazała, iż w marcu 2016 r. rozpoczęła naukę w (...)Wyższej Szkole Medycznej na kierunku (...), w trybie niestacjonarnym. W związku z tym koszty jej utrzymania uległy wzrostowi, z uwagi na konieczność opłacenia czesnego, dojazdów do uczelni, a także przyrządów medycznych. Oszacowała, iż jej koszty utrzymania wynoszą miesięcznie ok. 1.600 zł. Powódka wskazała, iż pracuje na ½ etatu osiągając zarobki w wysokości 700 zł miesięcznie. Jednocześnie pozwany pozostaje w zwłoce z uiszczeniem zasądzonych względem niej alimentów za okres od grudnia 2015 do lutego 2016. Podkreśliła też, iż jej matka przekazuje jej co miesiąc kwotę 400 zł po wyprowadzce powódki ze wspólnie zajmowanego mieszkania.

W odpowiedzi na pozew A. K. (2) wniósł o jego oddalenie, składając jednocześnie powództwo wzajemne, domagając się uchylenia obowiązku alimentacyjnego ciążącego na nim względem powódki.

W jego ocenie, wobec usamodzielnienia się powódki, zaistniały przesłanki uzasadniające żądanie pozwu wzajemnego. Wskazał on w szczególności, iż jego sytuacja finansowa uległa pogorszeniu, co skutkowało powstaniem zadłużenia względem wspólnoty mieszkaniowej na kwotę 1.600 zł. Ponadto jego partnerka, z którą prowadzi wspólne gospodarstwo domowe, cierpi na chorobę G.-B., przez co wymaga zwiększonych nakładów na zakup leków i wizyty u specjalistów. Pozwany zarzucił także, iż jego córka zamieszkuje z partnerem, który nie dokłada się w żaden sposób do ponoszonych przez nich kosztów mieszkaniowych.

Powódka wniosła o oddalenie powództwa wzajemnego. Wskazała w szczególności, iż dokłada wszelkich starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Jednocześnie podkreśliła, iż osoba, z którą wspólnie zamieszkuje także dokłada się do kosztów mieszkaniowych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Kędzierzynie-Koźlu w dniu 11 marca 2014 r. sprawie III RC 479/13 A. K. (2)zobowiązał się płacić tytułem alimentów na rzecz A. K. (1)kwoty po 400 zł miesięcznie poczynając od dnia 11 marca 2014 r. W tamtym czasie powódka była uczniem Technikum (...)w K., a pozwany uzyskiwał miesięczne wynagrodzenie w wysokości 2.700 zł netto.

Dowód:

-akta III RC 479/13 SR w K-K. - ugoda z dnia 11.03.2014 r. na k. 53,

A. K. (1)aktualnie ma 21 lat. Dnia 24 kwietnia 2015 r. ukończyła naukę w technikum na kierunku technik (...)nie zdała jednak egzaminu zawodowego. Legitymuje się wykształceniem średnim. Została przyjęta na Politechnikę (...)na kierunku zarządzanie, jednak zrezygnowała z niej z uwagi na brak środków finansowych niezbędnych do wynajęcia mieszkania w miejscu nauki. W marcu 2016 r. rozpoczęła naukę na (...)Wyższej Szkole Medycznej w K.na kierunku (...)w trybie niestacjonarnym. Planowany termin ukończenia studiów to wrzesień 2019 r. Opłaca tytułem czesnego kwoty po 435 zł miesięcznie.

Powódka pracowała w wymiarze ½ etatu na stanowisku doradcy sprzedaży w sklepie odzieżowym na podstawie umowy o pracę na czas określony od dnia 15 maja 2015 r. do dnia 16 kwietnia 2016 r. za średnim wynagrodzeniem w wysokości 700 zł netto. Następnie pracowała na ¾ etatu jako sprzedawca za wynagrodzeniem w wysokości 1000 zł netto do czerwca 2016 r. Obecnie poszukuje pracy w zawodzie sprzedawcy bądź kelnerki. Nie posiada majątku. Powódka ma trudności w połączeniu pracy z nauką, we wrześniu ma egzamin poprawkowy.

Powódka zamieszkiwała z matką do marca 2015 r., kiedy to przeprowadziła się do partnera, wspólnie z którym zajmuje lokal należący do jego matki. Opłaty mieszkaniowe obejmują kwoty: 100 zł za czynsz, 150 zł za energię elektryczną, 100 zł za Internet i telewizję, 30 zł za gaz, 40-45 zł za telefon. Powódka i jej partner ponoszą te koszty po połowie. Pozostałe koszty utrzymania powódki obejmują kwoty: 250 zł na żywność, 36 zł na leki, 180 zł na koszty dojazdu do uczelni, 20-40 zł na ksero. Matka powódki przekazuje jej kwotę 400 zł miesięcznie.

Dowód:

-informacja ZUS k. 3,

-kopia przelewu k. 4-6, 9,

-kopia umowy o pracę powódki, k. 7, 70,

-deklaracja dotycząca kontynuacji nauki k. 8,

-zaświadczenia o dochodach powódki z dnia 30.06.2016 r. wraz z wydrukami z listy plac k. 58-68,

-kopia faktur Vat k. 71,

-zaświadczenie (...) w K. k. 72-73,

-zaświadczenie (...) Wyższej Szkoły Medycznej w K. z dnia 18.07.2016 r. wraz z pismem przewodnim k.87-88

-zeznania powódki A. K. (1) k. 84-85

A. K. (2) ma 48 lat. W dalszym ciągu pracuje na stanowisku mechanika brygadzisty uzyskując miesięczne wynagrodzenie w wysokości ok. 2.900 zł netto. Od 10 lat tworzy wspólne gospodarstwo domowe z partnerką R. K. (1). Partnerka pozwanego od 5 lat z przerwami przebywa na zwolnieniu chorobowym w związku ze stwierdzoną u niej chorobą G.-B.. Otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 2100 zł miesięcznie. Legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Na leki wydatkuje kwotę 400 zł.

Koszty utrzymania ich wspólnego mieszkania obejmują kwoty: 730 zł na czynsz, 180 zł na energię elektryczną, 72 zł na gaz, 90 zł na telewizję, 70 zł na Internet i telefon stacjonarny, 90 zł na telefon komórkowy. Pozwany ponosi je połowie. Ponadto pozwany wydatkuje kwoty 300 zł na zakup żywności oraz 50 zł na zakup odzieży. Użytkuje samochód stanowiący własność jego parterki, w związku z czym ponosi koszty paliwa oraz napraw w wysokości 200-300 zł miesięcznie. Pozwany wraz z partnerką spłaca zaciągnięty kredyt gotówkowy w wysokości 38.000 zł, za miesięczną ratą w wysokości 687 zł miesięcznie oraz pożyczkę na kwotę 60.000 zł za miesięczną ratą w wysokości 1.040 zł. Oboje posiadają zadłużenie w spłacie czynszu na kwotę 1.545 zł. W maju 2016 r. pozwany zaciągnął kolejną pożyczkę w kwocie 3.000 zł, za miesięczną ratą w wysokości 280 zł.

A. K. (2) jest zobowiązany do alimentacji względem 20-letniego syna w wysokości 450 zł miesięcznie.

Od grudnia 2015 r. do maja 2016 r. pozwany pozostawał w zwłoce z płatnością alimentów na rzecz powódki, kiedy to uregulował zadłużenie. Obecnie alimenty są przez niego regulowane na bieżąco. Poza zasądzonymi alimentami przekazywał córce drobne prezenty.

Dowód:

-zaświadczenia o dochodach pozwanego z dnia 11.04.2016 r. i 04.07.2016 r., k. 19

-kopia przelewów k. 20-31,

-harmonogram spłaty kredytu k. 32-36,

-kopia rozliczenia konta k. 37,

-kopia dokumentacji medycznej, k. 38-42, 44-45,

-kopia faktury Vat na zakup leków, k. 43,

-kopia orzeczenia o niepełnosprawności R. K. (2) k. 83,

-zeznania powódki A. K. (1) k. 84-85,

-zeznania pozwanego A. K. (2) k. 85

Sąd zważył co następuje:

Oba powództwa należało oddalić, jako niezasadne.

Wysuwane tak przez powódkę-pozwaną wzajemną żądanie podwyższenia alimentów, jak i żądanie pozwanego-powoda wzajemnego o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, znajduje swoją podstawę prawną w treści art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (zwanego dalej: k.r.o.) stanowiącego, iż w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Punktem wyjścia do rozważań w zakresie powództwa o podwyższenie alimentów było porównanie sytuacji stron w chwili poprzedniego ustalenia obowiązku alimentacyjnego oraz obecnie, a następnie – ocena ewentualnych zmian sytuacji stron w kontekście art. 138 k.r.o.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy dał podstawy do uznania, iż potrzeby powódki uległy widocznemu wzrostowi, z uwagi na podjęcie przez nią nauki na uczelni wyższej. Stąd też powstały nowe koszty związane z koniecznością opłacenia czesnego w wysokości 435 zł, a także kosztów dojazdów w wysokości 180 zł. Z drugiej jednak strony powódka, chcąc regulować samodzielnie te nowe wydatki koszty podjęła się pracy zarobkowej, która pozwalała na zaspokojenie jej potrzeb w tym zakresie. Jednocześnie sąd nie dał wiary twierdzeniom A. K. (1) dotyczącym niemożności dalszego podejmowania się prac dorywczych, z uwagi na jej zły stan psychiczny. Przedstawiła bowiem na powyższą okoliczność li tylko fakturę VAT na zakup leków, z której nie wynika jednak jakiekolwiek ograniczenie w świadczeniu pracy zarobkowej przez powódkę.

Pozostałe koszty utrzymania powódki są natomiast zaspokajane po połowie przez jej rodziców. Składają się na nie miesięczne kwoty po: 250 zł na żywność, 210 zł partycypacji w utrzymaniu wspólnego mieszkania, 36 zł na leki, oraz 20-40 zł na ksero. Jednocześnie zasady doświadczenia życiowego wskazują, iż faktyczne usprawiedliwione wydatki na utrzymanie powódki są nieco wyższe, albowiem powódka, wśród ponoszonych kosztów nie wymienia oczywistych i koniecznych wydatków na odzież i obuwie, kosmetyków i środków higienicznych, a także wydatków związanych z nauką, to jest kosztów nabycia podręczników czy też innych pomocy naukowych. Stąd też sąd, mając na uwadze powyższe określił łączne koszty utrzymania powódki na kwotę rzędu 1.300-1.400 zł. Jednocześnie należy podkreślić, iż niezasadnymi pozostają zarzuty pozwanego dotyczące braku partycypacji w kosztach utrzymania mieszkania partnera powódki, albowiem niezależnie od tego, gdzie miałaby miejsce stałego pobytu, musiałaby ponosić koszty mieszkaniowe. Kwota, która obecnie obciąża ją z tego tytułu, rzędu 210 zł, nie jest kwotą nazbyt wygórowaną, stąd też zarzuty pozwanego-powoda wzajemnego pozostają chybione. Wskazane wyżej usprawiedliwione wydatki na potrzeby powódki są adekwatne do jej wieku i stanu zdrowia, przy czym o faktycznym realnym wzroście kosztów można mówić w przypadku czesnego oraz dojazdów na uczelnię.

Również analiza sytuacji majątkowej i zarobkowej pozwanego nie wykazała, ażeby mógł on w zwiększonym zakresie partycypować w utrzymaniu córki. Zresztą sama powódka żądanie pozwu oparła raczej na wzroście własnych kosztów utrzymania, aniżeli na widocznej poprawie możliwości zarobkowych ojca. Co prawda jego zarobki wzrosły średnio o 200 zł netto, jednak ustalenia faktyczne uwzględniające możliwość pokrycia kosztów związanych z kontynuowaniem nauki przez samą uprawnioną, przemawiały za nieuwzględnieniem powództwa o podwyższenie alimentów. Stąd też, pomimo wykazanego przez stronę powodową wzrostu uzasadnionych potrzeb, powództwo nie mogło zostać uwzględnione.

Także powództwo wzajemne o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego pozostawało niezasadne.

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Z powyższego wynika wprost, iż obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka trwa do chwili osiągnięcia przez dziecko zdolności do samodzielnego utrzymywania się i tylko to kryterium decyduje o wygaśnięciu tegoż obowiązku. Jednocześnie z określonego w art. 96 k.r.o. obowiązku rodziców troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka oraz o przygotowanie go do pracy dla dobra społeczeństwa wynika, że rodzice powinni w miarę swych sił umożliwić dziecku nabycie nie tylko wykształcenia średniego lub zawodowego, lecz także – stosownie do jego uzdolnień – ukończenie studiów wyższych. W wypadku gdy dotychczasowe kwalifikacje dziecka nie zapewniają mu odpowiedniego poziomu życia i w związku z tym zamierza ono podnieść je przez podjęcie studiów wyższych, nie zwalnia rodziców od obowiązku alimentacji ta tylko okoliczność, że dziecko jest już w stanie utrzymać się samodzielnie oraz że przed podjęciem studiów już pracowało i pobierało wynagrodzenie za pracę (tak m.in. wyrok SN z dnia 11.2.1986 r., II CRN 439/85).

Opierając się na powyższych rozważaniach Sąd uznał, iż w niniejszej sprawie nie zaktualizowała się przesłanka uzasadniająca wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego A. K. (2) względem córki.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż powódka podejmując decyzje dotyczące kontynuowania przez nią nauki na uczelni wyższej miała na uwadze swoje realne możliwości intelektualne. Nie można zatem czynić jej zarzutu, iż podjęcie studiów pozostaje jedynie działaniem pozornym. Świadczy o tym chociażby okoliczność zakwalifikowania się przez nią na studia dzienne na Politechnice (...). Ostatecznie jednak, mając na uwadze swoje ograniczone możliwości finansowe, powódka zadecydowała o kontynuowaniu nauki na studiach niestacjonarnych, w trakcie których miała możliwość podjęcia pracy zarobkowej i tym samym pokrycia chociażby części własnych kosztów utrzymania, w tym także czesnego.

Jednocześnie nie można zasadnie oczekiwać, ażeby powódka aktualnie samodzielnie zaspokajała wszystkie swoje potrzeby. Po pierwsze uzyskiwane przez nią wynagrodzenie, początkowo rzędu 700 zł – przy pracy na ½ etatu, a następnie 1000 zł – przy pracy na ¾ etatu pozostawało niewystarczające, mając na uwadze wyżej oznaczone koszty jej utrzymania. Po drugie nie można zapominać, iż powódka w dalszym ciągu kontynuuje naukę, przez co wymiar wykonywanej przez nią pracy winien zostać zmniejszony odpowiednio w zależności od ilości materiału niezbędnego do przyswojenia w ramach studiów. W takim układzie powódka winna w większym stopniu przykładać się do nauki, aniżeli do wykonywanej pracy, albowiem podejmowane przez nią studia poszerzą w przyszłości jej możliwości zarobkowe.

Powyższe rozważania dały podstawy do uznania, iż powódka nie jest w stanie w sposób samodzielny utrzymać się z uwagi na dalszą kontynuację nauki. Obecnie nie można bowiem stwierdzić, iż uzyskała ona już należyte przygotowanie do pracy, albowiem zakończona na poziomie średnim nauka, pozostaje niewystarczająca, mając na uwadze możliwości intelektualne powódki. Jednocześnie pozwany-powód wzajemny w żaden sposób nie wykazał, ażeby uprawniona legitymowała się ukończeniem innych kursów, podnoszących jej kompetencje zawodowe

Sąd mając na uwadze powyższe oddalił powództwo wzajemne, uznając, iż A. K. (1) nie jest w stanie utrzymać się w sposób samodzielny.

Ustalone uprzednio na poziomie 400 zł miesięcznie świadczenia alimentacyjne na rzecz powódki odpowiadają nadal, w ocenie sądu, dyspozycji art. 135 § 1 k.r.o., to jest wynikają z faktycznego poziomu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionej i pozostają w zasięgu zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, zaś zmiana okoliczności w rozumieniu art. 138 k.r.o., wiążąca się ze podjęciem pracy zarobkowej przez powódkę, przy jednoczesnej kontynuacji przez nią nauki na poziomie wyższym oraz braku zmian zachodzących po stronie pozwanego, z powodów opisanych szczegółowo powyżej nie ma wpływu na zakres ustalonych w 2014 r. świadczeń alimentacyjnych.

Dlatego też rozstrzygnięto jak w sentencji wyroku.