Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Olsztynie VI Wydział Cywilny Rodzinny w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Schubert (spr.)

Sędziowie: SO Hanna Niewiadomska

SR del do SO Grzegorz Olejarczyk

protokolant: starszy sekretarz sądowy Anna Greifenberg-Krupa

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2016 roku w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. K. (1)

przeciwko E. K., K. K., S. K. i C. S.

o alimenty

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Lidzbarku Warmińskim

z dnia 26 lipca 2016 roku

sygn. akt III RC 171/15

I.  oddala apelację;

II.  zasądza na rzecz radcy prawnego A. S. ze Skarbu Państwa – Sąd Rejonowy w Lidzbarku Warmińskim - wynagrodzenie w kwocie 60 zł (sześćdziesiąt złotych) powiększone o podatek VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu.

Sygn. akt VI RCa 216/16

UZASADNIENIE

Powódka M. K. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanych E. K., S. K., K. K. i C. S. alimentów w kwocie po 400 złotych miesięcznie, łącznie 1600 złotych miesięcznie.

W uzasadnieniu podała, że obecnie ma(...)lata i jest osobą obłożnie chorą, gdyż w 2013 roku przeszła udar mózgu, cierpi również na padaczkę poudarową i zaburzenia pracy serca. Podniosła, że nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie i nie może wykonywać podstawowych czynności, jak np. umycie się, przy czym zgodnie z zaleceniem lekarza wymaga stałej opieki. Podkreśliła, że poza pomocą córki M. K. (2) nie może liczyć na pomoc innych dzieci. Wskazała przy tym, że stara się o miejsce w domu opieki społecznej i uzyskane pieniądze przeznaczy na opłacenie pobytu w takim ośrodku, który kosztuje ok. 2500 złotych.

Pozwani w odpowiedzi na pozew wnieśli o jego oddalenie podając, iż wystąpienie z pozwem o alimenty przez M. K. (1) było wynikiem działania innych osób, a nie realnych i rzeczywistych potrzeb powódki.

Podnieśli, że przez szereg lat pomagali powódce wykonując na jej rzecz rozmaite prace domowe. Nadto wskazali, że powódka dysponuje środkami niezbędnymi do samodzielnego utrzymania się w postaci renty w wysokości 1143 złotych oraz oszczędności ze sprzedaży domu w 2010 r. w wysokości min. 30 000 złotych.

Sąd Rejonowy w Lidzbarku Warmińskim, wyrokiem z dnia 26 lipca 2016 roku w sprawie III RC 171/15 oddalił powództwo.

Uzasadniając rozstrzygnięcie, Sąd I instancji podał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Zdaniem Sądu I instancji, w chwili obecnej usprawiedliwione potrzeby powódki przebywającej w zakładzie leczniczym w D. są zaspokojone, a tym samym powódka nie znajduje się w stanie niedostatku o jakim mowa w art. 133 § 2 kro, a w konsekwencji żądanie powódki zasądzenia alimentów podlega oddaleniu. Dodatkowo podkreślono, że powódka przebywając w zakładzie leczniczym ma zapewnione wszystkie potrzeby bytowe związane z wyżywieniem i całodzienną opieką. Koszt jaki zmuszona jest z tego powodu ponosić powódka wynosi kwotę ok. 800 złotych miesięcznie i potrącany jest z jej dochodów. Powódce pozostaje miesięcznie kwota 342 złote, która może być przeznaczona na jej dodatkowe potrzeby, a która to kwota nie jest i tak wykorzystywana (zwrot do ZUS). Wskazał przy tym, że pozwani składają się, w zależności od potrzeb, dodatkowymi sumami pieniężnymi, którymi dysponuje w ich imieniu K. K.. Wymieniony odwiedza powódkę raz, dwa razy w tygodniu i kupuje dodatkowe napoje, kosmetyki etc. w zależności od zgłaszanych przez personel zakładu potrzeb. Powódka ma więc obecnie zapewnione odpowiednie warunki bytowe, całodzienną opiekę i wyżywienie.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, żądając zmiany zaskarżonego orzeczenia poprzez uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Wyrokowi Sądu Rejonowego zarzuciła, że błędnie przyjęto aby powódka nie wymagała wsparcia finansowego ze strony pozwanych, gdy w rzeczywistości jej sytuacja materialna jest bardzo skomplikowana i nie dysponuje ona środkami umożliwiającymi jej na zabezpieczenie usprawiedliwionych potrzeb. Podniosła, że znajduje się w niedostatku, gdyż uzyskiwana przez nią renta jest zdecydowanie zbyt niska, aby mogła ona przeznaczać jakiekolwiek środki na realizację własnych potrzeb. Nadto zaznaczyła, że po opuszczeniu zakładu, nie będzie w stanie funkcjonować bez pomocy finansowej ze strony pozwanych, w szczególności jeśli się uwzględni, że jest chora i niezdolna do samodzielnej egzystencji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki jest niezasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd I instancji, na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, prawidłowo ustalił stan faktyczny w niniejszej sprawie, a zajęte stanowisko w przekonujący sposób uzasadnił w pisemnych motywach orzeczenia. Argumentacja zawarta w uzasadnieniu apelacji jest niezasadna i nie powoduje konieczności, modyfikacji wyroku Sądu Rejonowego, gdyż jest on prawidłowy, uwzględnia wszystkie okoliczności sprawy i został w sposób niebudzący wątpliwości uzasadniony.

Sąd Rejonowy wydając zaskarżony wyrok prawidłowo powołał się na dyspozycję przepisów regulujące obowiązek alimentacyjny krewnych, zawartych w art. 127-144 ¹ kro.

W myśl art. 128 kro obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) co do zasady obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Obowiązek ten obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem (art. 129 krio). Jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obowiązek obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Krewnych w tym samym stopniu obowiązek alimentacyjny obciąża w częściach odpowiadających ich możliwością zarobkowym i majątkowym. Natomiast zgodnie z art. 133 § 2 kro, w przypadku gdy zobowiązanymi do alimentacji nie są rodzice, istnienie obowiązku alimentacyjnego zależy od tego, czy osoba uprawniona do świadczeń alimentacyjnych znajduje się w niedostatku. W doktrynie przyjmuje się, że poprzez niedostatek rozumie się sytuację, która zaistniała niezależnie od woli i starań osoby uprawnionej, w której osoba ta nie może w pełni własnymi siłami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Osoba uprawniona znajdująca się w niedostatku nie może zapewnić sobie także dodatkowego źródła dochodu np. z uwagi na wiek lub stan zdrowia. Nadto treść art. 144 ¹ kro wskazuje, że zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku alimentacyjnego rodziców względem ich małoletniego dziecka.

Sąd Okręgowy analizując całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy doszedł do przekonania, że stanowisko Sądu I instancji, który uznał, że w chwili obecnej usprawiedliwione potrzeby powódki przebywającej w zakładzie leczniczym w D. są zaspokojone, a tym samym powódka nie znajduje się w stanie niedostatku o jakim mowa w art. 133 § 2 krio, jest słuszne. Konsekwencją takiego przyjęcia jest uznanie, że żądanie powódki zasądzenia alimentów podlega oddaleniu. Nie ulega wątpliwości, że powódka przebywając w zakładzie leczniczym ma zapewnioną opiekę i wszystkie potrzeby bytowe związane z wyżywieniem i całodzienną opieką są zaspokojone. Słusznie ustalił Sąd Rejonowy, że koszt jaki zmuszona jest z tego powodu ponosić powódka, wynosi kwotę ok. 800 złotych miesięcznie i potrącany jest z jej dochodów. Pozostaje jej miesięcznie kwota 342 złote, którą może ona przeznaczać na realizację swoich dodatkowych potrzeb, a która to praktycznie nie jest wykorzystywana, gdyż zwracana jest do ZUS. Podkreślenia również wymaga, że pozwani dodatkowo partycypują w kosztach utrzymania powódki, gdyż przekazuję pewne kwoty K. K., który ma stały kontakt z powódką. Wymieniony odwiedza powódkę, kupuje dodatkowe napoje i kosmetyki, co czyni w zależności od zgłaszanych przez personel zakładu potrzeb. Powyższe okoliczności pozwalają na przyjęcie, że powódka ma zapewnione odpowiednie warunki bytowe, całodzienną opiekę i wyżywienie. Dodatkowo dysponuje również dodatkowymi środkami, które z uwagi na jej aktualną sytuację nie są wykorzystywane.

Reasumując powyższe, Sąd Okręgowy, w ślad za Sądem I instancji uznał, że żądanie zasądzenia alimentów uznać należy za nieuzasadnione i w konsekwencji apelację powódki oddalił (punkt I wyroku).

W punkcie II wyroku orzeczono na podstawie § 16 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu