Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Ewa Naze (spr.)

Sędziowie: SSA Mirosław Godlewski

SSO del. Dorota Rzeźniowiecka.

Protokolant: sekr. sądowy Patrycja Stasiak

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2013 r. w Łodzi

sprawy K. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o wysokość emerytury,

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 14 listopada 2012 r., sygn. akt: V U 133/12;

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Piotrkowie Trybunalskim do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za drugą instancję.

III AUa 150/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim oddalił odwołanie K. P. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. z 14 grudnia 2011r., przyznającej jej emeryturę w podanej wysokości. Wnioskodawczyni przed Sądem Okręgowym sprecyzowała zakres odwołania, podając, że chodzi jej o zweryfikowanie wynagrodzenia, jakie uzyskiwała w okresie zatrudnienia w Spółce Zakład (...) w T. od 1 grudnia 1988 r. do 31 grudnia 1989 r.

Sąd Okręgowy ustalił, że za podstawę wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie wnioskodawczyni z 20 najkorzystniejszych lat, wybranych z całego okresu ubezpieczenia. Co do spornego okresu, to za grudzień 1988 r. przyjęto minimalne wynagrodzenie a za okres do 30 kwietnia 1989 r. najniższe wynagrodzenie w j.g.u., natomiast za okres od 1 maja do 31 grudnia 1989 r. wynagrodzenie ustalone na podstawie angaży z Zakładów (...).

Sąd Okręgowy odnosząc się do zarzutów wnioskodawczyni w przedmiocie przyjęcia do obliczenia wysokości podstawy wymiaru za okres od 1 stycznia 1989 r. do 30 kwietnia 1989 r. najniższego wynagrodzenia uznał je za nieuzasadnione, bowiem zgodnie z przepisami środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobków lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty są pracowników zaświadczenia zakładów pracy wystawione według określonego wzoru przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (druk Rp-7), albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków. W przypadku, gdy w aktach osobowych pracownika wynagrodzenie określone jest stawką godzinową, dopuszczalne jest ustalenie wynagrodzenia określone stawką godzinową, dopuszczalne jest ustalenie wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru świadczenia tylko w sytuacji, jeżeli zachowały się dane dotyczące ilości godzin, jaką pracownik faktycznie przepracował w danym okresie na określonym stanowisku (dziennie, tygodniowo, miesięcznie). W myśl art. 116 ust. 5 w/w ustawy do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Skoro zatem wnioskodawczyni nie dołączyła do wniosku dowodów potwierdzających wysokość osiągniętego wynagrodzenia za okres od 1 stycznia 1989 r. do 30 kwietnia 1989 r., to organ rentowy zasadnie przyjął za ten okres najniższe wynagrodzenie.

Odnosząc się do zarzutów wnioskodawczyni w przedmiocie przyjęcia do ustalenia wysokości podstawy wymiaru za miesiąc grudzień 1988 r. kwoty 10.000 zł, to rację ma organ rentowy przyjmując kwotę 643.257,00 zł, tj. wynagrodzenie osiągnięte przez K. P. w okresie od 1 stycznia 1988 r. do 30 listopada 1988 r., jak również za grudzień 1988 r. – minimalne wynagrodzenie w wysokości 9.000,00 zł Jak wynika bowiem z obliczeń wskaźnika podstawy wymiaru dokonywanych przez organ rentowy ( k. 51-52 akt ZUS ) minimalne wynagrodzenie obowiązujące w roku kalendarzowym 1988 wynosi łącznie 652.257,00 zł ( k. 8 akt rentowych ).

W apelacji powyższemu wyrokowi K. P. zarzuciła sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału wskutek naruszenia art.233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie oceny dowodów w sposób niewszechstronny, poprzez całkowite odrzucenie przez Sąd i niedanie wiary zeznaniom świadka S. W..

Wskazując na powyższe apelująca wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku zgodnie z treścią wniesionego „pozwu” ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelacji podniesiono, że uzasadnienie wyroku nie zawiera jakiejkolwiek oceny wartości dowodowej materiału uzyskanego w następstwie zeznań złożonych przez S. W., ten w sposób jednoznaczny i wiarygodny uprawdopodobnił fakt osiągania przez wnoszącą apelację w okresie zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. dochodów przewyższających dochody osiągane przez niego w tym samym okresie zatrudnienia. Sąd zrezygnował z dopuszczenia dowodu w postaci akt sprawy, która toczyła się w przedmiocie naliczenia emerytury S. W. pomimo, że akta te mogły dostarczyć istotnego materiału dowodowego, gdyż w trakcie trwania tego postępowania żyła jeszcze M. W. likwidator Spółki i złożyła ona wyczerpujące zeznania, których treść miała istotną wartość dla oceny wysokości dochodów, jakie mogła osiągać K. P. (stosując w tym przypadku zasadę porównania dochodów osiąganych na określonych stanowiskach).

Przed Sądem Apelacyjnym wnioskodawczyni sprecyzowała kwoty wynagrodzenia, jakie miałoby stanowić podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w spornym okresie na 400 000 zł miesięcznie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelację należy uznać za uzasadnioną.

Rację ma bowiem apelujący, że Sąd Okręgowy, wydając zaskarżone rozstrzygnięcie, jak wynika z uzasadnienia wyroku, całkowicie pominął, tak jakby tego dowodu w ogóle nie było, dowód z zeznań świadka S. W., przeprowadzony na istotną dla sprawy okoliczność wysokości uzyskiwanego przez ubezpieczoną wynagrodzenia w Zakładach (...) w okresie 01.12.1988 r. – 31.12.1989 r.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy ( art. 227 k.p.c. ), który w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi. Nie obowiązuje wówczas ograniczenie wynikające z § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń ( Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm. ), ( por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 14 czerwca 2006r. w sprawie I UK 115/06 ), ( OSNP 2007/17-18/257 ).

Wydawać by się mogło, że Sąd Okręgowy zmierzał w tym kierunku, przeprowadzając dowód z zeznań świadka S. W. oraz dowód z jego dotyczących akt emerytalnych i sądowych, jednak nie znalazło to żadnego odzwierciedlenia w uzasadnieniu wyroku.

Brak odniesienia się sądu do całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jest nie tylko mankamentem uzasadnienia, ale także, zgodnie z utrwalonym w tej mierze orzecznictwem Sądu Najwyższego, uzasadnia twierdzenie o braku wyjaśnienia materialnoprawnej podstawy rozstrzygnięcia, co należy badać niezależnie od zarzutów apelacji.

Nie jest bowiem możliwe prawidłowe zastosowanie prawa materialnego bez zgodnego z prawem procesowym ustalenia podstawy faktycznej rozstrzygnięcia (art. 328 § 2 k.p.c.).

Podzielić należy stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w postanowieniu z 15 lutego 2013r. w sprawie I CZ 186/12 ( LEX nr 1308014 ), że do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi między innymi wtedy, gdy sąd pierwszej instancji zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania albo merytorycznych zarzutów strony, bezpodstawnie przyjmując, że istnieje przesłanka materialnoprawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie.

Powyższe skutkuje wydaniem przez Sąd Apelacyjny rozstrzygnięcia opartego na przepisie art. 386 § 4 k.p.c.

Rozpoznając sprawę ponownie Sąd Okręgowy odniesie się do zeznań świadka S. W. a nadto do dopuszczonego dowodu z jego akt emerytalnych oraz wskazanych fragmentów akt sprawy V U 1213/09, wobec których to dowodów w uzasadnieniu wyroku nie zajęto żadnego stanowiska.

Dopiero wówczas będzie możliwa prawidłowa ocena zasadności roszczenia wnioskodawczyni w zakresie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za sporny okres.

Wychodząc zatem z wyżej podanych założeń należało orzec jak w sentencji.