Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

Przewodniczący:	SSO Ewa Malinowska
Protokolant:	sekretarz sądowy Patrycja Żuk

po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) sp. z o.o. w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o zawarcie porozumienia ograniczającego konkurencję

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 29 grudnia 2011 roku numer DOK- (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od powoda (...) sp. z o.o. w W. na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Ewa Malinowska

Sygn. akt XVII AmA 94/12

UZASADNIENIE

W dniu 29 grudnia 2011 r. Prezes UOKiK wydał decyzję mocą której uznał za praktykę ograniczająca konkurencję i naruszającą zakaz, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów zawarcie przez powoda (...) sp. z o.o. w W. porozumienia ograniczającego konkurencję na krajowym rynku detalicznej sprzedaży sprzętu i akcesoriów muzycznych, polegającego na ustalaniu minimalnych cen odsprzedaży tych produktów w Internecie przez dystrybutorów i nakazał zaniechanie jej stosowania. Za opisane naruszenie organ antymonopolowy wymierzył powodowi karę pieniężną w wysokości 216 380 zł.

Prezes UOKiK oparł decyzję na następujących ustaleniach i rozważaniach.

Powód ustalał z dystrybutorami detalicznymi sprzętu akcesoriów muzycznych minimalne ceny odsprzedaży tych produktów w Internecie. Powód podejmował przy tym czynności polegające ostrzeganiu przed wyciągnięciem konsekwencji w stosowaniu represji wobec dystrybutorów zaniżających ceny względem cennika powoda traktowanego jako punkt odniesienia. Zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdza, że poziom sugerowanej ceny internetowej traktowany był przez powoda i jego dystrybutorów jako poziom ceny minimalnej. Ponadto Prezes UOKiK dokonał ustaleń świadczących o monitorowaniu przez powoda poziomu detalicznych cen odsprzedaży jego produktów. Jednym z elementów systemu monitorowania były sygnały przesyłane przez dystrybutorów o przypadkach niestosowania się niektórych dystrybutorów do poziomu ustalonych cen minimalnych. Powód podejmował także działania związane z kontrolowaniem poziomu cen również z własnej inicjatywy. Dowody zebrane w sprawie świadczą również o tym, że powód regularnie wzywał dystrybutorów nie stosujących się do ustaleń cenowych, by podnieśli ceny do poziomu, który odpowiadałby co najmniej cenom zawartym w aktualnie obowiązujących cennikach detalicznych. Organ antymonopolowy stwierdził nadto, iż mechanizm służący utrzymywaniu przez dystrybutorów poziomu cen minimalnych funkcjonował co najmniej od maja 2008 r. Podkreślono, że naciski wywierane przez powoda na dystrybutorów miały rzeczywisty wpływ na poziom stosowanych przez dystrybutorów cen odsprzedaży sprzętu i akcesoriów muzycznych w Internecie. Powód faktycznie zaprzestawał współpracy z dystrybutorami, którzy łamali ustalenia dotyczące wysokości detalicznych cen odsprzedaży oferowanych w Internecie, (k. 4 - 45)

W odwołaniu od powyższej decyzji powód wniósł o jej uchylenie w całości oraz orzeczenie co do istoty sprawy poprzez wydanie decyzji zobowiązującej wobec powoda w trybie art. 12 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, ew. o zmianę decyzji w zakresie kary pieniężnej poprzez jej obniżenie do kwoty 118 890, 21 zł stanowiącej 1% przychodu powoda. W uzasadnieniu odwołania podniesiono m. in., że powód nie zawierał w sposób świadomy porozumień ograniczających konkurencję. Powód podniósł, że jedynie niewielki odsetek łącznych informacji udzielonych przez poszczególnych dealerów miała charakter obciążający powoda. Informacje te pochodzą od dealerów, z którymi powód już nie pracuje i rozstał się w nieprzyjemnych okolicznościach. Zdaniem powoda nie można mówić o jakichkolwiek korzyściach finansowych uzyskiwanych przez powoda, gdyż nie pobiera on jakiejkolwiek prowizji w przypadku sprzedaży danego towaru za niższą lub wyższą cenę od sugerowanej ceny internetowej. Powód wskazał również, że autorem większości wiadomości mailowych uznanych przez pozwanego za dowód praktyk ograniczających konkurencję był pracownik powoda. Pracownik ten został następnie zwolniony przez powoda, a jego zwolnienie miało charakter prewencyjny i zarazem represyjny. Powód zdecydowanie stwierdził, że nie należy łączyć treści wskazanych wiadomości mailowych z całokształtem polityki sprzedażowej prowadzonej przez powoda na terenie Polski. W żaden sposób nie można traktować jednostkowych i spontanicznie zapisanych przez pracownika powoda treści za wiążące i mające na celu stosowania porozumień ograniczających konkurencję. Powód nigdy nie autoryzował działań tego pracownika i nie należy ich interpretować jako przykład celowego, przemyślanego i zorganizowanego działania powoda.

W zakresie wysokości wymierzonej kary powód zarzucił, iż Prezes UOKiK nie powinien stosować sankcji wyższej niż ta, która jest wystarczająca dla osiągnięcia zakładanego celu. Powód podniósł, że w niniejszej sprawie istnieje wiele okoliczności łagodzących, które powinny zostać uwzględnione przy ustalaniu wysokości kary. (k. 49 - 88)

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie w całości. Zdaniem pozwanego powód nie wskazał zarzutów wobec zaskarżonej decyzji. Tym samym odwołanie nie spełnia wymogów o których mowa w art. 479 indeks 28 § 3 k.p.c. Ponadto wniosek powoda od uchylenie decyzji i orzeczenie co do istoty sprawy jest wewnętrznie sprzeczny przeto nie jest możliwe jego uwzględnienie i orzeczenie zgodnie z żądaniem powoda. W ocenie Prezesa UOKiK nie jest również możliwe orzeczenie co do istoty sprawy w trybie art. 12 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Jak wskazał pozwany, rozstrzygnięcie w tym kształcie leży poza obszarem kompetencji SOKiK. Niezależnie od tego Prezes UOKiK podniósł, że zastosowanie art. 12 ustawy byłoby nieuzasadnione, albowiem celem tego przepisu nie jest stworzenie przedsiębiorcy możliwości uniknięcia kary w sytuacji, gdy - tak jak w niniejszej sprawie - organ posiada już dostateczny materiał pozwalający na udowodnienie temu przedsiębiorcy stosowania niedozwolonych praktyk. Nadto nie znajdują uzasadnienia zastrzeżenia powoda co do ustaleń dotyczących stanu faktycznego dokonanych w postępowaniu wyjaśniającym. Twierdzenia, iż skoro jedynie część dystrybutorów potwierdziła, że R. stosował wobec nich naciski w celu utrzymania narzuconej ceny minimalnej, to powód takich działań nie podejmował, nie zasługują na uwzględnienie w świetle zgromadzonego materiału dowodowego. Fakt, iż część dystrybutorów zaprzeczyła stosowaniu przez powoda nacisków wynika jedynie z faktu, że dystrybutorzy ci mogli obawiać się konsekwencji przyznania się do uczestnictwa w porozumieniu. Zupełnie pozbawione podstaw jest twierdzenie powoda, że działania podejmowane wobec dystrybutorów były wynikiem jedynie niesubordynacji i nieuprawnionych działań jednego pracownika spółki. Działania wobec dystrybutorów podejmowane były z pełną świadomością a czasem również w wyniku bezpośredniego polecenia wydawanego przez władze spółki. Prezes ustalił, że autorem rozesłanej do wszystkich dystrybutorów wiadomości informującej o monitorowaniu przestrzegania ustalonych cen jest członek zarządu powoda E. H. - T.. Natomiast podnoszona przez powoda okoliczność, iż nie odniósł on żadnych korzyści związanych z faktem stosowania przez dystrybutorów minimalnych cen odsprzedaży nie ma znaczenia dla sprawy, albowiem okoliczność tego rodzaju nie jest przesłanką zawarcia porozumienia. W zakresie zasadności wysokości orzeczonej kary Prezes UOKiK powielił argumentację zaprezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, (k. 167 - 188)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód (...) sp. z o.o. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży produktów wytwarzanych przez (...) z siedzibą w Japonii. Produkty te obejmują w szczególności sprzęt i akcesoria muzyczne marki R., B., R. i C. takie jak fortepiany cyfrowe, pianina cyfrowe, organy, syntezatory, moduły brzmieniowe, keyboardy, urządzenia perkusyjne i inne. Ponadto powód zapewnia wsparcie techniczne i instrukcje użytkownika w języku polskim oraz serwis gwarancyjny i pogwarancyjny na terenie Polski.

dowód: pismo powoda z dnia 25 lutego 2011 r. (k. 1279 - 1281 akt adm., t. VII)

W latach 2008 - 2010 udział powoda w rynku sprzedaży instrumentów i akcesoriów muzycznych wynosił 7-8%.

dowód:pismo powoda z dnia 15 kwietnia 2011 r. (k 27 - 30 akt adm., 1.1)

Na podstawie umowy selektywnej dystrybucji powód współpracuje z przedsiębiorcami tworzącymi sieć dystrybucji detalicznej sprzętu i akcesoriów muzycznych. Umowy z poszczególnymi dystrybutorami zawierane są na podstawie jednolitego wzorca, wobec czego nie istnieją różnice w odniesieniu do warunków umów kształtujących relacje powoda z dystrybutorami.

dowód:wzorzec umowy dystrybucji (k 48 akt adm., 1.1)

pismo powoda z dnia 15 kwietnia 2011 r. (k 27- 30 akt adm., 1.1)

W ramach współpracy z dystrybutorami powód przesyła im za pośrednictwem poczty elektronicznej cenniki zawierające ceny odsprzedaży produktów R. dla klientów detalicznych - określane jako „sugerowane ceny internetowe” - oraz ceny dla dystrybutorów („ceny dealera”).

dowód:pismo powoda z dnia 11 lipca 2011 r. (k 99-103 akt adm., 1.1)

Kontaktami z poszczególnymi dystrybutorami zajmują się głównie przedstawiciele handlowi powoda, którzy odwiedzają każdego z dystrybutorów z 4 miesięczną rotacją, najczęściej 2 razy w roku. Pracownicy powoda utrzymują z dystrybutorami również regularne kontakty telefoniczne oraz kontakty za pomocą poczty elektronicznej. Oprócz cenników przesyłane są tą drogą dystrybutorom informacje o nowościach, promocjach oraz wszelkiego rodzaju inne informacje mające związek z dystrybucją produktów powoda.

dowód:protokół kontroli - wyjaśnienia powoda (k. 936 - 937 akt adm., t. VI)

Powód monitorował poziom cen detalicznych odsprzedaży jego produktów, stosowanych przez dystrybutorów. W dniu 13 maja 2009 r. powód wysłał do wszystkich dystrybutorów wiadomość elektroniczną, w której stwierdził, iż „zwracaliśmy szczególną uwagę na stosowanie cen z sugerowanego cennika detalicznego na własnych stronach internetowych oraz na allegro.pl.” Jednocześnie poinformował, że od tego dnia będzie to monitorował a także wskazywał, że „sytuacja, w której ktoś z Państwa obniża ceny, do czego ma prawo oczywiście, jest dla naszej firmy cenną informacją, że temu partnerowi wystarczy mniejszy zysk. Ten fakt możemy mieć na uwadze przy następnych przedłużeniach umów dealerskich, zamówieniach, rezerwacjach oraz przy dostępności towaru dla poszczególnego dealera.”

dowód: e - mail z dnia 13 maja 2009 r. (k. 1508 -1509 akt adm., t. IX)

Podstawą monitorowania stosowania cen „sugerowanych” przez powoda była zwrotna korespondencja elektroniczna od dystrybutorów powoda, którzy informowali go w ten sposób o przypadkach niestosowania ceny minimalne przez innych dystrybutorów j i wzywali powoda do podjęcia działań w celu podniesienia ceny do poziomu uzgodnionego.

Na przykład w wiadomości z dnia 7 stycznia 2009 r. jeden z dystrybutorów prosił ponownie o „zajęcie się zaniżaniem cen w sieci”, jednocześnie podając przykłady i wskazując, iż skala procederu jest znacznie większa. W wiadomości z dnia 8 stycznia 2009 r. dystrybutor wskazał adresy aukcji internetowych prowadzonych przez innych dystrybutorów powoda i poprosił o „zwrócenie uwagi”, jednocześnie „dziękując za interwencję. Natomiast w wiadomości e - mail z dnia 2 lutego 2009 r. jeden z dystrybutorów informował, że zgodnie z wolą powoda zmienił ceny. Jednocześnie zwrócił się prośbą do powoda o interwencję w zakresie dopasowania cen u innych sprzedających i podał adresy internetowe prowadzonych przez nich aukcji.

dowód: e - mail z dnia 7 stycznia 2009 r. (k. 1184 akt adm., t. VI)

e -mail z dnia 8 stycznia 2009 r. (k. 1185 akt adm., t. VI)

e - mail z dnia 2 lutego 2009 r. (k 1187 akt adm., t. VI)

Powód otrzymał wiele wiadomości e - mailowych o treściach zbliżonych do ww. przykładów. We wszystkich tych wiadomościach dystrybutorzy wskazywali aukcje internetowe oraz sklepy w których inni dystrybutorzy oferowali produkty powoda po cenach niższych niż określone w cennikach i w związku z tym prosili powoda o interwencję.

dowód: wiadomości e - mail (k. 1191, 1193, 1194, 1199 akt adm, t. VI, k 1244, 1246,

1254, 1255,1259, 1266 akt adm., t. VII, k. 1524 akt adm., t. IX)

W reakcji na powyższe zawiadomienia powód podejmował czynności zmierzające do podniesienia cen do poziomu odpowiadającego co najmniej ustalonej cenie. Na przykład w wiadomości e - mail z dnia 22 stycznia 2009 r. powód zwrócił się do jednego z dystrybutorów „o poprawienie ceny”.

dowód: wiadomość e - mail z dnia 22 stycznia 2009 r. (k. 1497 akt adm., t. IX)

Po uzyskaniu informacji o stosowaniu zaniżonych cen sprzedaży przez dystrybutorów np. na aukcji internetowej, pracownicy powodowej spółki przesyłali je sobie wzajemnie wraz z poleceniem zajęcia się sprawą tj. wydania dystrybutorom polecenia dopasowania cen do cen minimalnych; pracownicy ci posługiwali się przy tym następującymi sformułowaniami: „Proszę cię sprawdź to, jeżeli to prawda, do zadzwoń do nich, żeby poprawili cenę.”, Pogoń (...)bo wystawia za tanio.”, „Przedzwoń do nich, potraktuj ostro (...)”, „Przesyłam ci linki poniżej, oczywiście po zaniżane ceny. Do niektórych dzwoniłem, ale jak widać bez rezultatu. Proszę zrób z nimi porządek (...)”, „Sprawdź kolegę.”

Opodjętych czynnościach informowali oni również zwrotnie dystrybutorów informujących wcześniej powoda o stosowaniu zaniżonych cen.

dowód: wiadomości e - mail (k. 1264 akt adm., t. VII, 1484,1485,1507, 1522, 1527,

1529, 1533, 1542 akt adm., t. IX, k 1195, 1196, 1197 akt adm.,t.VI)

Ponadto powód kierował do dystrybutorów wezwania do podniesienia cen do poziomu, który odpowiadałby co najmniej cenom zawartym w aktualnie obowiązujących cennikach detalicznych. W szczególności w dniu 5 maja 2008 r. do jednego z dystrybutorów powód wysłał wiadomość e - mail w której wskazał, że ceny na kostki B. są zaniżone i wezwał go do ich poprawienia.

dowód: e - mail z dnia 5 maja 2008 r. (k. 1481 akt adm., t. IX)

W wiadomości e - mail z dnia 21 października 2009 r. powód przekazał jednemu z dystrybutorów aktualny cennik i jednocześnie poinstruował go o potrzebie dostosowania cen do cennika.

Bezpośrednie wezwania do poprawienia cen powód zawarł również w wiadomościach kierowanych do dystrybutorów w dniu 18 grudnia 2008 r., 22 stycznia 2009 r., 3 lutego 2009 r. i 8 maja 2009 r.

dowód:wiadomości e - mail (k 1485, 1486, 1497, 1188, 1504 akt adm., t. IX)

Powód podejmował również czynności zmierzające do zakończenia przed czasem aukcji internetowych, na których dany dystrybutor oferował towary po zaniżonej cenie. Na przykład w dniu 17 grudnia 2009 r. o godzinie 11. 36 powód otrzymał od jednego z dystrybutorów wiadomość elektroniczną, opatrzoną tematem „DUŻE ZANIŻANIE CEN!!!”, w której podał on adresy aukcji internetowych prowadzonych przez innego dystrybutora. Po otrzymaniu tej informacji przez powoda, aukcja została zakończona przed terminem tj. o godz. 13.03.

dowód:e - mail z dnia 17 grudnia 2009 r. (k 1524 akt adm., t. IX)

zestawienie aukcji internetowych (k 1560 akt adm., t. X)

W dniu 15 października 2010 r. powód wysłał do wybranych dystrybutorów e - mail o następującej treści: „Proszę zajrzyjcie do cennika i uwzględnijcie sugerowane ceny na Al...gro!!! (...) Jeszcze raz proszę o reakcje, nie chciałbym, posuwać się do waszych metod odejmowania.”

dowód:e - mail z dnia 15 października 2010 r. (k. 1538 akt adm., t. IX)

W dniu 16 kwietnia 2008 r. powód rozwiązał umowę z jednym z dealerów. Oficjalną przyczyną rozwiązania umowy było naruszenie zobowiązań dotyczących ekspozycji produktów i wyglądu sklepu. W wiadomości e - mail z dnia 12 czerwca 2008 r., adresowanej do tego dealera, powód wskazał, że zerwanie umowy dealerskiej było konsekwencją kłopotów z polityką cenową prowadzoną przez dealera.

dowód:rozwiązanie umowy dealerskiej (k. 763 akt adm., t. IV)

e - mail z dnia 12 czerwca 2008 r. (k. 764 akt adm., t. IV)

W piśmie z dnia 14 czerwca 2011 r. dealer wprost wskazał, że przyczyną rozwiązania umowy była prowadzona przez niego polityka cenowa, w szczególności - oferowanie produktów R. po cenie niższej niż sugerowana. Dealer podniósł również, że po wszczęciu postępowania administracyjnego przez Prezesa UOKiK w niniejszej sprawie powód nie czyniąc żadnych trudności podpisał z nim nową umowę.

dowód: pismo dealera z dnia 14 czerwca 2011 r. (k. 761 -762 akt adm., t. IV)

W dniu 8 października 2009 r. jeden z dystrybutorów poinformował powoda oraz pozostałych dealerów, iż inny dystrybutor stosuje ceny zaniżone w stosunku do cennika powoda. W dniu 13 października 2009 r. powód rozwiązał z dystrybutorem stosującym zaniżone ceny umowę dealerską. W dniu 19 października 2009 r. powód wysłał do wszystkich dystrybutorów wiadomość e - mail w której poinformował ich o „wykluczeniu jednego z dystrybutorów z sieci dystrybucyjnej.

dowód:e - mail z dnia 8października 2009 r. (k. 1261 -1262 akt adm., t. VII)

rozwiązanie umowy dealerskiej (k. 46 akt adm., 1.1)

e - mail z dnia 19października 2009 (k. 1536 -1537 akt adm., t. IX)

Oficjalną przyczyną rozwiązania umowy było - podobnie jak w ww. przykładzie - naruszenie zobowiązań dotyczących ekspozycji produktów R. i wyglądu sklepu. Jednak w piśmie z dnia 27 lipca 2011 r. dealer wyjaśnił, że powód w drodze sugestii słownych narzucał stosowanie cennika wg którego dealer mógł sprzedawać towar. Powód monitorował również ceny sprzedaży. Niektórzy dealerzy informowali powoda o innych dealerach, którzy nie stosowali się do ogólnie przyjętych reguł odsprzedaży. Dealerzy ci donosili - jak wyjaśnił dystrybutor - także na jego sklep informując o zaniżaniu cen.

Również z tym dystrybutorem powód podpisał nową umowę o współpracy

dowód:pismo dealera z dnia 27 lipca 2011 r. (k. 778 akt adm., t. IV)

W roku 2010 powód osiągnął przychód w wysokości (...)- jak w punkcie 178 załącznika nr 1 do decyzji, k. 1719 akt adm., t. X (tajemnica przedsiębiorstwa)

W latach 2008 - 2010 udział powoda w rynku sprzedaży instrumentów i akcesoriów muzycznych wynosił 7-8%.

dowód: pismo powoda z dnia 15 kwietnia 2011 r. (k. 27 - 30 akt adm., 1.1)

Sąd przyznał moc dowodową wszystkim zgromadzonym w sprawie dokumentom; ustalenia Sądu znajdują uzasadnienie we wszystkich przeprowadzonych dowodach, które zostały powołane przy ustalaniu podstawy faktycznej rozstrzygnięcia.

Ustalając stan faktyczny Sąd nie brał pod uwagę zeznań świadka E. H. - T.. Sąd ocenił te zeznania jako niewiarygodne w całości. Zeznania te pozostają w sprzeczności z pozostałymi dowodami zgromadzonymi w postępowaniu, w szczególności z korespondencją e-mailową kierowaną do dystrybutorów w przedmiocie monitorowania cen sprzedaży towarów R..

Z tych samych przyczyn Sąd ocenił jako niewiarygodne zeznania strony A. P..

Ponadto jako nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd ocenił zeznania ww. osób co do okoliczności braku świadomości powoda o działaniach jego pracowników, polegających na prowadzeniu korespondencji e - mailowej z dealerami powoda. Zauważyć należy, że okoliczność w tej postaci jest obojętna dla zaistnienia antykonkurencyjnego skutku porozumienia, a powód w toku postępowania nie kwestionował samego faktu prowadzenia tej korespondencji.

Nie uszło przy tym uwadze Sądu, że zarówno świadek E. H. - T., jak A. P. są zawodowo związani z powodową spółka od wielu lat. Okoliczność ta rzutuje negatywnie na wiarygodność obu przesłuchiwanych osób, a także na możliwość dokonania przez nich obiektywnej oceny sytuacji. Jest wysoce prawdopodobne, że są oni osobiście zainteresowani przedstawieniem działalności powoda w taki sposób, aby jak najbardziej osłabić zarzuty Prezesa UOKiK.

Ustalając stan faktyczny Sąd nie wziął również pod uwagę faktur VAT przedłożonych przez powoda jako dowody na okoliczność, iż każdy z dealerów samodzielnie kształtował niezależnie swoją politykę cen detalicznych. W ocenie Sądu dowody w tej postaci w żaden sposób nie przeczą ustaleniom Prezesa UOKiK co do prowadzenia przez powoda nacisków na dystrybutorów w celu dopasowania przez nich cen do cen „sugerowanych”; ustalenia te znajdują zaś w pełni oparcie w korespondencji e- mailowej, której autentyczności powód nie kwestionował.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

W odwołaniu Powód wnosił o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz orzeczenie co do istoty sprawy poprzez wydanie decyzji na podstawie art. 12 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Powód wnosił również - na wypadek nieuwzględnienia powyższego wniosku - o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez orzeczenie kary pieniężnej w niższej wysokości.

W pierwszej kolejności należało odnieść się do pierwszego z wymienionych wniosków.

Zgodnie z przepisem art. 12 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, jeżeli w toku postępowania antymonopolowego zostanie uprawdopodobnione - na podstawie okoliczności sprawy, informacji zawartych w zawiadomieniu lub będących podstawą wszczęcia postępowania z urzędu - że został naruszony zakaz, o którym mowa w art. 6 lub 9 ustawy lub w art. 81 lub 82 Traktatu WE, a przedsiębiorca, któremu jest zarzucane naruszenie tego zakazu, zobowiąże się do podjęcia lub zaniechania określonych działań zmierzających do zapobieżenia tym naruszeniom, Prezes Urzędu może, w drodze decyzji, zobowiązać przedsiębiorcę do wykonania tych zobowiązań.

W ocenie Sądu przepis ten jest na tyle jasny, że nie powinien podlegać interpretacjom. Wynika z niego wprost, że organem uprawnionym do wydania decyzji zobowiązującej jest Prezes UOKiK i tylko on; nie jest możliwe wydanie decyzji w trybie art. 12 ustawy przez Sąd.

Niedopuszczalne byłoby więc uwzględnienie omawianego wniosku powoda w niniejszym postępowaniu.

Przy założeniu natomiast, że omawiany wniosek należy odczytywać jako zarzut naruszenia przez Prezesa UOKiK art. 12 ustawy, zarzut ten nie zasługuje na uwzględnienie. Podkreślenia wymaga, iż rozstrzygnięcie w opisywanym zakresie zależy pozostaje w sferze uznania administracyjnego. Jak wskazał SOKiK w wyroku z dnia 21 stycznia 2011 r. (XVII AmA 115/10), wydanie decyzji zobowiązującej przedsiębiorcę do wykazania zobowiązań podjętych w celu wyeliminowania naruszeń zakazu stosowania praktyk ograniczających konkurencję jest uprawnieniem a nie obowiązkiem Prezesa UOKiK(...). Żadne orzeczenie w

przedmiocie wniosku przedsiębiorcy nie jest przewidziane przez przepisy prawa. Decyzja co do przyjęcia bądź nieprzyjęcia wniosku należy do wyłącznego uznania organu antymonopolowego. Fakt choćby najlepszego uprawdopodobnienia wniosku sam w sobie nie stanowi przesłanki jego uwzględnienia.

Zatem żądanie powoda zastosowania art. 12 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w niniejszym postępowaniu nie znajdują oparcia w prawie.

Stosownie do przepisu art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów.

Jak słusznie podniósł pozwany, odwołanie powoda nie zawiera jasno sformułowanych zarzutów, odnoszących się do naruszenia konkretnych przepisów. Wprawdzie powód podniósł na wstępie odwołania, iż nie zgłasza zastrzeżeń co do kwestii proceduralnych prowadzonego przez Prezesa UOKiK postępowania antymonopolowego, ale z dalszej części uzasadnienia odwołania można wywieść, że powód zarzuca Prezesowi UOKiK błędy w ustaleniach faktycznych polegające na przyjęciu, że powód, po pierwsze, narzucał dystrybutorom swoich towarów minimalne ceny odsprzedaży towarów powoda, po drugie, dyscyplinował dystrybutorów co do przestrzegania ustaleń dotyczących minimalnych cen odsprzedaży.

W ocenie Sądu zarzuty powyższe nie znajdują oparcia w materiale dowodowym zgromadzonym w postępowaniu; przeciwnie materiał ten pozwala z całą stanowczością stwierdzić, że działania powoda nosiły znamiona praktyk ograniczających konkurencję.

Powód ustalał z dystrybutorami detalicznymi sprzętu i akcesoriów muzycznych R. minimalne ceny odsprzedaży tych produktów. Wynika to w sposób nie budzący wątpliwości z korespondencji e - mailowej kierowanej do dystrybutorów.

Ze strony powoda osobami, które najczęściej brały bezpośredni udział w ustalaniu cen minimalnych byli przedstawiciele handlowi. Jednak kontakty pracowników powoda z dystrybutorami odbywały się jednak również przy udziale dyrektora spółki. W wiadomości e

-

mail z dnia 13 maja 2009 r. powód - w osobie dyrektora A. P., członka zarządu powodowej spółki - zwrócił się do wszystkich dystrybutorów następującymi słowami: „zwracaliśmy szczególną uwagę na stosowanie cen z sugerowanego cennika detalicznego na własnych stronach internetowych oraz na allegro.pl.” Jednocześnie poinformował, że od tego dnia „będzie to monitorował” a także wskazywał, że „sytuacja, w której ktoś z Państwa obniża ceny, do czego ma prawo oczywiście, jest dla naszej firmy cenną informacją, że temu partnerowi wystarczy mniejszy zysk. Ten fakt możemy mieć na uwadze przy następnych przedłużeniach umów dealerskich, zamówieniach, rezerwacjach oraz przy dostępności towaru dla poszczególnego dealera.” (k. 1508 - 1509 akt adm.)

Z samego faktu wysłania do dystrybutorów tylko tej jednej wiadomości można wywieść, iż powód, po pierwsze, ustalał poziom cen minimalnych, po drugie, zapowiadał możliwe sankcje za niestosowanie się do ustaleń. Podkreślenia wymaga, że autorem omawianej wiadomości jest osoba zajmująca kierownicze stanowisko we władzach powodowej Spółki. Okoliczność ta sprawia, że wiadomość tę należało odczytywać jako oficjalne stanowisko powoda co do stosowania cen „sugerowanych”. Z pewnością trzeba stwierdzić, że podpis członka zarządu spółki złożony pod tą wiadomością nakazywał dystrybutorom potraktować stanowisko powoda w zakresie polityki cenowej z całą powagą.

Zgromadzona w sprawie korespondencja e-mailowa dowodzi również, iż powód uważnie przyglądał się działaniom dystrybutorów pod kątem przestrzegania ustaleń dotyczących cen minimalnych; jednym z elementów systemu monitorowania cen były sygnały przesyłane przez dystrybutorów o przypadkach niestosowania się niektórych z dystrybutorów do poziomu ustalonych cen minimalnych. W odpowiedzi na te sygnały powód wzywał dystrybutorów nie stosujących się do ustaleń cenowych, by podnieść ceny do poziomu, które odpowiadałaby co najmniej cenom zawartym w aktualnie obowiązujących cennikach detalicznych.

Sąd podziela stanowisko pozwanego, iż mechanizm służący utrzymywaniu przez dystrybutorów poziomu cen minimalnych funkcjonował co najmniej od maja 2008 r. Świadczy o tym wiadomość e - mail z dnia 5 maja 2008 r. zawierający wezwanie powoda do jednego z dystrybutorów: „Proszę o poprawienie cen na kostki B., są zaniżone.” (k. 1481 akt adm.). W materiale dowodowym zgromadzonym w postępowaniu brak jest korespondencji odnoszącej się do cen minimalnych, która opatrzona byłaby datą wcześniejszą.

Zdaniem Sądu trafnie Prezes UOKiK wskazał, iż jeżeli nie istnieje wyraźne porozumienie np. spisana umowa wyrażające zgodną wolę przedsiębiorców, istnienia porozumienia można dowodzić na tej podstawie, że jednostronna polityka jednej ze stron porozumienia uzyskuje zgodę innych jego stron. W analizowanym przypadku należało uznać, że właśnie w taki sposób powód zawarł ze swoimi dystrybutorami porozumienie w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Dystrybutorzy na ogół w sposób dorozumiany wyrażali wolę uczestnictwa w porozumieniu w ten sposób, że samodzielnie lub po interwencji powoda dostosowywali ceny odsprzedaży do cen minimalnych.

Przedsiębiorcom, którzy przystąpili do porozumienia a nie stosowali się do minimalnych cen odsprzedaży groziło ze strony powoda wyciągnięciem konsekwencji w postaci utraty rabatów, ograniczenia dostaw i rozwiązania umowy.

Na gruncie zgromadzonych dowodów powód musi zostać uznany za inicjatora zawarcia porozumienia. Powód stworzył koncepcję funkcjonowania porozumienia i nadał mu określoną formę. Następnie powód pełnił funkcję strażnika porozumienia.

Nie budzą wątpliwości Sądu rozważania Prezesa UOKiK w zakresie zdefiniowania rynku właściwego w niniejszej sprawie, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy. Rynkiem właściwym, na którym doszło do zawarcia porozumienia, jest krajowy rynek hurtowej sprzedaży sprzętu i akcesoriów muzycznych. Rynkiem, na którym zawarte porozumienie oddziałuje, jest krajowy rynek detalicznej sprzedaży sprzętu i akcesoriów muzycznych.

Sąd podziela również ocenę Prezesa UOKiK, iż w analizowanym przypadku została spełniona przesłanka naruszenia interesu publicznego. Zawarcie przez wyłącznego dystrybutora hurtowego z przedsiębiorcami odsprzedającymi te produkty odbiorcom detalicznym porozumienia ustalającego ceny minimalne godzi w konkurencję między przedsiębiorcami. Porozumienie tego rodzaju zaburza prawidłowość funkcjonowania mechanizmu konkurencji,

W niniejszej sprawie nie zachodzą przesłanki wyłączenia porozumienia spod zakazu przewidzianego ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów. W szczególności, przedmiotowe porozumienie nie korzysta z wyłączenia określonego w art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy albowiem jest porozumieniem cenowym (art. 7 ust. 2 ustawy). Nadto przedsiębiorca nie wykazał, iż przedmiotowe porozumienie należy do porozumień wymienionych w art. 8 ust. 1 ustawy. Wreszcie omawiane porozumienie nie podlega wyłączeniom grupowym wskazanym w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 marca 2011 r., albowiem jego celem było ograniczenie prawa nabywcy do ustalenia ceny sprzedaży przez narzucenie przez dostawcę minimalnych cen sprzedaży towarów objętych porozumieniem (klauzula czarna - ograniczająca sprzedaż bierną).

Odwołanie stanowi jedynie polemikę z rozstrzygnięciem organu antymonopolowego. Powód nie powołał dowodów skutecznie podważających ustalenia poczynione w toku postępowania administracyjnego. W ocenie Sądu nie ma żadnego znaczenia dla sprawy okoliczność, iż w większości przypadków korespondencję w imieniu powoda prowadził pracownik spółki, który, jak twierdził powód, czynności te wykonywał niezgodnie z polityką i zamiarami spółki. Pomijając już sprzeczność twierdzeń powoda w tym zakresie z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie (por. e - mail powoda z dnia 13 maja 2009 r., op. cit.), w ocenie Sądu powód nie może zasłaniać się okolicznością tego rodzaju. Brak świadomości spółki co do charakteru działań jej pracownika w żadnym razie nie zwalnia powoda z odpowiedzialności za jego czyny. Dystrybutorzy musieli zakładać, że działania pracownika są odzwierciedleniem oficjalnego stanowiska powoda.

Ponadto prawidłowo Prezes UOKiK ocenił, że w świetle przepisów prawa okoliczność ewentualnego uzyskiwania korzyści wynikająca z istnienia porozumienia nie jest przesłanką jego zawarcia, przeto zarzut powoda, iż takich korzyści nie osiągnięto nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

W myśl art. 106 ust. 1 ustawy Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10 % przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie dopuścił się naruszenia zakazu określonego w art. 6.

Zgodnie z art. 111 powołanej ustawy przy ustalaniu wysokości kar pieniężnych, o których mowa w art. 106-108 ustawy, należy uwzględnić w szczególności okres, stopień oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy, a także uprzednie naruszenie przepisów ustawy.

Zdaniem Sądu wysokość orzeczonej kary spełnia przesłanki określone w powołanym przepisie. Zarzuty powoda w tym zakresie stanowią jedynie niepopartą dowodami polemikę z rozstrzygnięciem Prezesa UOKiK i jako takie nie skutkują koniecznością zmiany decyzji.

Okoliczności sprawy pozwalają przyjąć, iż naruszenie przepisów nosiło znamiona umyślności. Powodowa spółka niewątpliwie jest doświadczonym profesjonalistą - uczestnikiem obrotu rynkowego, posiadającym wystarczająco wysoki poziom wiedzy prawniczej aby rozpoznać charakter swoich działań. Stwierdzone przez Prezesa UOKiK naruszenia mieszczą się w ustawowym katalogu praktyk ograniczających konkurencję i stanowią ich typową postać.

Pozwany słusznie zakwalifikował przedmiotowe naruszenie ustawy jako naruszenie poważne. Należy podkreślić, że rola powoda w porozumieniu nie była rolą bierną, a wręcz przeciwnie. Powód wprowadził antykonkurencyjną politykę w życie i podejmował aktywne działania w celu utrzymywania ustalonego poziomu cen. Okolicznością obciążającą powoda był fakt, że nie zaprzestał on praktyki niezwłocznie. W niniejszej sprawie okoliczność współpracy powoda z organem antymonopolowym nie została oceniona jako łagodząca, albowiem współpraca ta nie wykraczała w żaden sposób ponad to, do czego przedsiębiorcy są zobligowani przepisami prawa.

Wpływ na wysokość kary miała również długotrwałość naruszenia. W niniejszej sprawie antykonkurencyjne porozumienie zainicjowane przez powoda trwało od maja 2008 r. a więc dłużej niż rok.

Jako okoliczność łagodzącą słusznie oceniono fakt uprzedniej niekaralności powoda za naruszenia przepisów ustawy.

Podkreślić należy, że kara w orzeczonej wysokości stanowi jedynie....(jak w pkt 179 załącznika 1 do decyzji - tajemnica przedsiębiorstwa) przychodu powoda, podczas gdy górna granica kary przewidziana przez ustawę wynosi 10%. Kara w tej wysokości nie odbije się negatywnie na sytuacji finansowej spółki i nie wpłynie na jej działalność.

Z powyższych względów na podstawie art. 479 indeks 3 la § 1 k.p.c. Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 14 ust. 3 pkt

1  rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z dnia 3 października 202 r.) zasądzając od powoda, który przegrał proces, na rzecz pozwanego kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Ewa Malinowska