Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 listopada 2016 r.

Sąd Rejonowy w. T. III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący Sędzia SR Ewa Stępień

Protokolant st. sekr. sąd. Janina Ryszczyk

Po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 listopada 2016 r. w T..

sprawy z powództwa: M. K. (1)

przeciwko: M. K. (2)

o: ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

I.  ustala, że obowiązek alimentacyjny powoda M. K. (1) wobec jego syna pozwanego M. K. (2) ur. (...) w T., ostatnio ustalony ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w. T. w dniu 16 stycznia 2003r. w sprawie (...) wygasa z dniem 01 grudnia 2016r.

II.  kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt III RC 616/16

UZASADNIENIE

M. K. (1) w dniu 03 sierpnia 2016r. wniósł pozew przeciwko M. K. (2) domagając się – po sprecyzowaniu stanowiska na rozprawie w dniu 24 listopada 2016 r. – ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego wobec M. K. (2) ostatnio określonego w kwocie 650 zł miesięcznie na mocy ugody z dnia 16 stycznia 2003 r. zawartej przed Sądem Rejonowym w. T. w sprawie (...) z dniem 01 grudnia 2016 r.

W uzasadnieniu powód wskazał, że od ustalenia alimentów minęło blisko 14 lat. Alimenty do chwili obecnej trafiają za pośrednictwem komornika na konto matki pozwanego, J. D.. Pozwany w roku (...) zdał maturę. W roku szkolnym (...)/(...) miał uczęszczać do policealnego studium językowego jednak do niego nie uczęszczał. W następnym roku zapisał się na studia na (...) w T. jednak nie zaliczył pierwszego semestru i w kolejnym roku zmienił kierunek studiów, na którym ponownie nie zaliczył pierwszego semestru. W kolejnym roku miał studiować zaocznie prawo a następnie filozofię. Według wiedzy powoda po roku miał rzucić te studia i zacząć studiować na kierunku orientalistyka. Powód podniósł, że po zdaniu matury pozwany kilka razy wyjeżdżał z kraju. Był w P., L. i G.. Od (...) r. pozwany kilkakrotnie zaczynał pracę. Pracował m.in. jako kelner czy telefoniczny doradca klienta. Powód od 2003r. wspierał pozwanego dodatkowymi środkami finansowymi, przekazywał mu również pieniądze na zakup odzieży. Po raz ostatni pomógł pozwanemu w maju 2014 r. kiedy ten poprosił o pożyczkę na wpłacenie kaucji na wynajęcie mieszkania. M. K. (1) zaznaczył, że pozwany ma (...) lat. Miał osiem lat na ukończenie studiów lub zdobycie innego wykształcenia pozwalającego na znalezienie zatrudnienia. Nie założył rodziny.

W odpowiedzi na pozew z dnia 15 września 2016 r. pozwany M. K. (2) wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu wskazał on, że od 2003r. do dnia dzisiejszego choruje nieprzerwanie na reumatoidalne zapalenie stawów. Jest to choroba nieuleczalna, możliwe są jedynie remisje. Objawami są m.in. ból, sztywność poranna, problem z poruszaniem się. Objawy te poważnie utrudniają, a czasowo wręcz uniemożliwiają pozwanemu funkcjonowanie bez pomocy innych osób. Pozwany podniósł, że to nieprzewidywalność choroby sprawiła, że wiele jego planów odnośnie uzyskania wykształcenia, zdobycia stałej pracy zostało przerwanych lub odłożonych w czasie, jednak nieprzerwanie podejmuje wysiłki w tym celu.

Wskazał, że po maturze uczęszczał do płatnego kolegium języków obcych celem poprawy matury z języka angielskiego. W (...) r. poprawił wyniki matury z języka angielskiego i rozpoczął studia na (...) w T. na kierunku (...) oraz podjął pracę dorywczą jako barman. Z uwagi na pogarszający się stan zdrowia przerwał zarówno pracę jak i studnia. W 2010 r. wyjechał do D. w W. B. w celu podjęcia pracy jednak po kilku tygodniach z uwagi na nawrót choroby musiał powrócić do kraju. W 2010 rozpoczął studia na (...) w T. na kierunki prawo, na których zaliczył pierwszy rok studiów. W 2012r. w okresie wakacyjnym wyjechał do P. w celu podjęcia pracy ale nawrót choroby zmusił go do powrotu. W 2013 r. rozpoczął studia na (...) w T. na kierunku filozofia, a w 2015 r. równolegle rozpoczął naukę na kierunku lingwistyka stosowana, język (...) z językiem (...). Studia na obu kierunkach kontynuuje.

Sąd ustalił, co następuje

M. K. (2), urodzony (...) jest synem J. D. i M. K. (1).

Po raz ostatni alimenty od powoda M. K. (1) na rzecz pozwanego ustalone były ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w. T. 16 stycznia 2003 r. w sprawie o sygn. (...)Na mocy tej ugody podwyższono alimenty od powoda na rzecz pozwanego do kwoty po 650 zł miesięcznie.

/dowód:

ugoda z 16 stycznia 2003 r. – k. 13v.-14 akt (...)

Wówczas M. K. (2) miał (...) lat i był uczniem gimnazjum. Mieszkał wraz z matką, która była wówczas bezrobotna bez prawa do zasiłku. Podejmowała prace dorywcze z których uzyskiwała dochód ok. 400 zł miesięcznie. Korzystała ze wsparcia finansowego swoich rodziców.

M. K. (1) pracował wówczas jako (...) w gazecie (...) i zarabiał ok. (...) zł miesięcznie. Nie pozwanym nie miał innych dzieci na utrzymaniu.

/dowód:

akta sprawy (...) SR w. T. k.2-3, 13-14/

M. K. (1) ma obecnie (...) lat. Z wykształcenia jest (...), pracuje jednak jako(...)w Wydawnictwie (...) i zarabia (...)zł brutto miesięcznie. Czasem podejmuje dodatkowe zlecenia, ale są one sporadyczne i nieregularne. W bieżącym roku miał jedno dodatkowe zlecenie z którego zarobił (...) zł.

Matka powoda po przebytym wypadku jest obecnie rehabilitowana. Powód od (...) r. wspiera ją finansowo.

M. K. (1) pozostaje w związku małżeńskim. W 2010 r. urodził mu się syn J., który w grudniu skończy 6 lat. Mieszka wraz z żoną i synem. Koszt utrzymania mieszkania oraz kredytu wynosi ok. 1000 zł miesięcznie. Alimenty pobierane są przez komornika. Poza tym ma zobowiązania na kwotę ok. 300 zł miesięcznie.

Nie posiada samochodu, nie ma prawa jazdy. Choruje sporadycznie.

/dowód:

- zaświadczenie o zarobkach – k. 49

- przesłuchanie powoda – k. 69/

M. K. (2) ma obecnie (...)lat. W 2003 r. zdiagnozowano u niego reumatoidalne zapalenie stawów. Maturę zdał bez opóźnień w (...). Następnie wyjechał do A. w celu podjęcia pracy. W (...) r. poprawiał maturę z języka angielskiego a następnie podjął naukę na (...) w T. na kierunku (...) Kierunku tego nie ukończył z uwagi na stan zdrowia. Podjął wówczas pracę dorywczą jako barman.

W 2010 r. z uwagi na chorobę trafił do szpitala (...), gdzie badania potwierdziły dotychczasową diagnozę.

W październiku 2010 r. podjął naukę na studiach dziennych na kierunku prawo, którą kontynuował do 2013 r. Zaliczył I rok oraz I semestr II roku, jednak uznał, że to nie jest to, co chce robić i zrezygnował ze studiów.

W 2012 r. miał plan, żeby wyjechać do P. w celu podjęcia pracy, poprawienia języka i podjęcia studiów na S. ale nawrót choroby zmusił go do powrotu do kraju.

W 2013 r. rozpoczął studia na (...) w T. na kierunku (...) Obecnie jest na III roku i pisze pracę licencjacką. Powtarzał rok z uwagi na fakt, że w trakcie studiów zmarł jego przyjaciel i pozwany potrzebował czasu dla siebie. Po tym wydarzeniu podjął leczenie psychiatryczne, żeby poradzić sobie psychicznie ze stratą przyjaciela.

W maju 2014r. M. K. (2) zaczął pracować w (...) P., jako(...)gdzie pracował przez rok. Zarabiał ok. (...) zł miesięcznie i za pieniądze te kupował jedzenie do domu.

W 2015r. równolegle rozpoczął naukę na kierunku (...) stosowana, język (...) z językiem (...). Obecnie ponownie jest na I roku jednak z uwagi na stan zdrowia zamierza zrezygnować z tego kierunku.

Otrzymuje regularnie alimenty od ojca za pośrednictwem komornika. Dysponuje nimi jego matka.

Pozwany mieszka wraz z matką, która jest(...), pracuje na umowę o dzieło i zarabia ok. (...) zł, oraz bratem, na którego matka otrzymuje alimenty w wysokości (...) zł. Czynsz za mieszkanie wynosi ok. 400 zł, opłaty za prąd w okresie zimowym to ok. 800 zł a w okresie letnim ok. 400 zł, rachunek za gaz 120 zł a za multimedia 120 zł.

Dziadkowie pozwanego opłacają jego telefon komórkowy.

Z uwagi na swoje schorzenie pozwany zażywa leki, które są bezpłatne. Robi też zastrzyki co 2 tygodnie. Na leki miesięcznie wydaje ok. 10 zł. Zażywa też doraźnie leki przeciwbólowe, witaminę D oraz leki na chorobę żołądka.

/dowód:

- zaświadczenie z (...) w T. – k. 28, 29, 52, 64, 66

- dokumentacja medyczna – k. 19-27, 30-41

- zeznania świadka J. D. – k. 53v.-54

- zeznania świadka M. W. – k. 68

- zaświadczenie z Urzędu Skarbowego – k. 65

- przesłuchanie pozwanego – k.69-71/

Z opinii biegłego lekarza sądowego w zakresie reumatologii H. G. wynika, że brak jest podstaw do orzeczenia u pozwanego niezdolności do pracy zgodnie z kwalifikacjami, tj. może on podejmować prace w zakresie praca biurowa, archiwum. U pozwanego obserwowano kilkumiesięczne remisje choroby podczas których nie przyjmował leków. Nie doszło u niego do deformacji, zniekształceń i upośledzenia funkcji stawów, które skutkowałyby inwalidztwem. Zgłaszane przez pozwanego bóle mięśni miednicy i stawów kolanowych mają charakter subiektywny, mogą mieć związek ze stanem psychicznym pozwanego. Obecnie choroba pozwanego jest w okresie remisji od grudnia 2014 r. Leki stosowane w leczeniu nie wpływają ujemnie na stan psychiczny pozwanego i nie skutkują niekorzystnie na kontynuowanie nauki, mogą jedynie okresowo powodować bóle mięśni.

/dowód:

- opinia biegłego – k. 57-58/

Sąd zważył, co następuje

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków J. D. i M. W. oraz przesłuchania stron, które uznano za wiarygodne gdyż były spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniały, a ponadto znalazły potwierdzenie w stosownych dokumentach urzędowych i prywatnych, których domniemanie autentyczności nie zostały podważone.

Za bezsporne Sąd uznał okoliczności faktyczne zawarte pozwie i innych pismach procesowych, oraz przytoczone w ramach informacyjnego wysłuchania, a którym strona przeciwna nie zaprzeczyła, gdyż nie budziły wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy i znalazły, w odpowiednim zakresie, potwierdzenie w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Za miarodajną dla rozstrzygnięcia Sąd uznał także opinie biegłego, bowiem sporządzona została ona przez lekarza specjalistę w swojej dziedzinie, po przeprowadzeniu badania pozwanego oraz zapoznaniu się z ujawnioną dokumentacją medyczną, zgodnie z niekwestionową fachową wiedzą biegłej i jej doświadczeniem zawodowym Opinia biegłej była jasna, pełna i zupełna, a jej wnioski są logiczną konsekwencją przeprowadzonego badania i analizy dokumentacji medycznej

Zgodnie z art. 128, art. 129, art. 133 § 1 oraz art. 135 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego kwota alimentów należnych dziecku, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie a nie posiada majątku przynoszącego dochód, zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości każdego z jego rodziców, albowiem obowiązek alimentacyjny spoczywa w odpowiednich częściach na obojgu rodzicach, stosownie do ich aktualnych możliwości finansowych.

Natomiast na mocy art. 135 § 3 kro rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Na podstawie art. 138 kro w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego, w tym także ustalenia, że obowiązek alimentacyjny wygasł.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14.11.1997r., sygn. akt III CKN 217/97 (Prokuratura i Prawo z 1998r., Nr 9, poz. 28) wskazano, iż: „Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku "troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka" i należytego przygotowania go, odpowiednio do jego uzdolnień, do pracy zawodowej (art. 96 krio). Obowiązek ten nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin, a w szczególności - przez termin dojścia przez alimentowanego do pełnoletności. Nie jest także związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego stopnia podstawowego lub średniego wykształcenia. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, przy czym przyjmuje się, że nie można tego oczekiwać od dziecka małoletniego. Z tej przyczyny w odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletność, brać należy pod uwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki. Przeciwne stanowisko prowadziłoby do zahamowywania, a co najmniej znacznego utrudniania dalszego rozwoju dziecka, a to przez pozbawianie go środków materialnych niezbędnych do kontynuowania nauki po osiągnięciu pełnoletności, pozostawałoby zatem w sprzeczności ze wspomnianym wyżej podstawowym obowiązkiem rodzicielskim.” Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8.08.1980r., sygn. akt III CRN 144/80 (OSNC z 1981r., Nr 1, poz. 20) wyjaśnił, że „Rodzice nie są obowiązani dostarczać środków utrzymania dziecku, które, będąc już przygotowane należycie do wykonywania przez nie odpowiedniego dla niego zawodu, podejmuje dla podniesienia swych kwalifikacji dalsze kształcenie się, ale w studiach się zaniedbuje, nie robi należytych postępów, nie otrzymuje obowiązujących zaliczeń, nie zdaje w terminie przepisanych egzaminów, a zwłaszcza jeżeli z własnej winy powtarza lata studiów i wskutek tego nie kończy studiów w przewidzianym programem okresie”. Ponadto w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17.12.1976r., sygn. akt III CRN 280/76 (OSP z 1977r., Nr 11, poz. 196) wskazano m.in., że prawo do dalszego pobierania alimentów przysługuje dziecku pełnoletniemu które już posiada określone kwalifikacje zawodowe a które podjęło studia, o ile wiek dziecka nie przekracza znacznie normalnego wieku osób rozpoczynających studia wyższe.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd uznał, że brak jest podstaw do dalszego obciążania M. K. (1) obowiązkiem alimentacyjnym wobec jego syna, 27-letniego M. K. (2) i doszło do zmiany stosunków określonej w art. 138 kro uzasadniającej wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego.

Sąd podzielił przytoczone wyżej poglądy Sądy Najwyższego, zgodnie z którymi obowiązek alimentacyjny rodziców wobec pełnoletniego uczącego się dziecka istnieje wówczas gdy wiek dziecka nie odbiega znacząco do wieku osób które podejmują naukę w zwykłym trybie (tj. bez opóźnień organizacyjnych) a ponadto pełnoletnie dziecko wykazuje chęć nauki i jego osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki.

M. K. (2) ma obecnie (...) lat. Do listopada 2016r. utrzymywał się z alimentów płaconych przez jego ojca M. K. (1) w wysokości (...)zł, momentami z wynagrodzenia za pracę i środków utrzymania dostarczanych przez matkę.

W ocenie Sądu (...)lat to wystarczająco dużo czasu na odnalezienie własnej drogi życiowej, zdobycie odpowiedniego wykształcenia i doświadczenia zawodowego, które pozwoli na samodzielne utrzymanie.

Można było uznać za uzasadnione poprawienie matury w celu osiągnięcia lepszego wyniku i podjęcia bardziej ambitnych studiów, a tym samym przedłużenie czasu edukacji.

Lecz M. K. (2) w tym czasie podejmował kilka kierunków studiów z których żadnego nie kończył ((...)). Obecnie mając (...) lat nadal jest na 3 roku studiów i choć deklaruje, że je zakończy licencjatem niema takiej gwarancji.

W ocenie Sąd M. K. (2) ma już możliwość samodzielnego utrzymania się tylko z niej nie korzysta, bowiem wygodniej jest mu żyć kiedy o środki utrzymania nie musi starać się sam. Pozwany podejmował już kiedyś prace zarobkowe nawet udało się mu się pracować przez okres roku, a zatem jest do tego zdolny i potrafi to robić.

Wbrew twierdzeniu pozwanego młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów nie czyni go – przynajmniej obecnie – niezdolnym do pracy.

Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego właśnie w tym celu, żeby ustalić czy i na ile choroba ogranicza możliwości zarobkowe pozwanego. Biegła stwierdziła, że nie ma podstaw do orzeczenia niezdolności M. K. (2) do pracy. Pomimo upływu lat nie doszło u pozwanego do deformacji, zniekształceń czy upośledzenia funkcji stawów, wskaźniki laboratoryjnie nie wskazują na aktywny proces zapalny.

A zatem reumatoidalne zapalenie stawów nie stanowi przeciwwskazania do pracy. Oczywiście może uniemożliwiać prace wymagające pełnej sprawności stawów (np. zawodowego sportowca), ale nie powoduje o pozwanego braku możliwości podjęcia pracy i samodzielnego utrzymania.

Biegła wskazała również, że leki pobierane w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów nie wpływają negatywnie na stan psychiczny pozwanego.

Istotnie, w 2010r. podczas konsultacji psychiatrycznej wskazano na osobowość neurotyczną do dalszej obserwacji, ale nie wskazano na potrzebę leków, a nadto od tamtego czasu brak jest leczenia psychiatrycznego, które wskazywałoby na podejrzenie niezdolności pozwanego do pracy z powodów psychiatrycznych. Pozwany wskazał na zwolnienia od psychiatry w ostatnim czasie i stwierdzenia czasowej niezdolności do nauki, ale wskazał przy tym, że były one skutkiem reakcji na śmierć przyjaciela.

Mając na uwadze ustalenia stanu faktycznego Sąd uznał, że M. K. (2) ma możliwość samodzielnego utrzymania się, tylko z tej możliwości nie korzysta. Nie czyni żadnych starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się, choć powinien i ma takie możliwości.

Oczywistym jest przy tym, że pozwany ma pełne prawo do dodatkowego poszerzenia swojej wiedzy poprzez studiowanie, ale wieloletnie studiowanie nie może być sposobem na życie, bowiem dorosły, zdolny do pracy człowiek ma obowiązek samodzielnego utrzymania się.

W ocenie Sądu obecne możliwości zarobkowe pozwalają M. K. (1) na płacenie alimentów na rzecz (...) syna, ale nie została spełniona przesłanka niemożności samodzielnego utrzymania się dziecka.

Rodzice są zobowiązani do alimentacji dzieci (także pełnoletnich) ale tylko wówczas, gdy nie są one w stanie utrzymać się samodzielnie i nie mają własnego majątku przynoszącego dochód. M. K. (2) nie ma majątku przynoszącego dochód, ale w ocenie Sądu mając ukończone (...) i z własnej woli nie ukończony żaden z podejmowanych 4 kierunków studiów, ma możliwość samodzielnego utrzymania się, ale nie czyni starań żeby to robić, choć będąc dorosłym i odpowiedzialnym powinien to robić. Pozwany musi zdawać sobie sprawę, że jest w takim wieku, że to on powinien już pomagać finansowo swoim rodzicom, a nie stale żyć na ich rachunek.

Powód w pozwie domagał się ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego względem pozwanego od 31 lipca 2016r. na pierwszym terminie rozprawy, który był 11 października 2016r. zmodyfikował żądanie, wnosząc o ustalenie, ze obowiązek ten wygasł od 1 listopada 2016r. i jednocześnie złożył wniosek o zabezpieczenie, zmierzający do zaprzestania płacenia przez komornika alimentów dla syna. Wezwany do wskazania danych komornika powód tego nie wskazał, zaś na terminie rozprawy w dniu 24 listopada 2016r. ponownie zmodyfikował pozew domagając się ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego wobec syna od 1 grudnia 2016r.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że od ostatniego ustalenia obowiązku alimentacyjnego M. K. (1) względem jego syna M. K. (2) nastąpiła zmiana okoliczności, M. K. (2) stał się pełnoletni (27-letni), zdobył pewne (choć niepełne) wykształcenie, ma także za sobą doświadczenie zawodowe w pracy zarobkowej. Dlatego Sąd uznał, że jest w pełni zdolny do samodzielnego utrzymania się. Z powodów na podstawie art. 138 k.r.o. orzeczono jak pkt. 1 sentencji.

Powód nie wnosił o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu. Sąd uznał zaś, że koszty sądowe poniesione przez Sąd, poprzez działanie z urzędu i dopuszczenie dowodu z opinii biegłej ze względów słuszności nie powinny obciążać pozwanego, bowiem mogły one stanowić uszczerbek dla jego utrzymania, który ponosił będzie teraz sam. Dlatego o kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z 28.07.2005r. o kosztach w sprawach cywilnych (jt. Dz.U. z 2016r., poz. 623), obciążając nimi Skarb Państwa.