Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 sierpnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Andrzej Borucki

Sędziowie: SO Beata Hass – Kloc

SO Anna Harmata (spr.)

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Mikulska

po rozpoznaniu w dniu 25 sierpnia 2016 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: R. L.

przeciwko: (...) S.A.
w S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Jaśle I Wydziału
Cywilnego z dnia 20 stycznia 2016 r., sygn. akt I C 30/15

oddala apelację.

Sygn. akt VI Ga 165/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 25 sierpnia 2016 roku

Pozwem wniesionym w sprawie powód R. L. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) w K. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) SA w S. kwoty 1279,20 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 marca 2014 r. i kosztami postępowania.

W uzasadnieniu powód podał, że na podstawie umowy cesji wierzytelności zawartej z poszkodowanym przysługuje mu od pozwanego będącego ubezpieczycielem sprawcy szkody zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu.

Pozwany w pierwszej kolejności podniósł zarzut braku legitymacji procesowej czynnej powoda, a w razie jego nieuwzględnienia - bezzasadność zgłoszonego roszczenia, nieudowodnienie przez powoda jego wysokości. Wskazał, iż powód swoje roszczenie oparł na umowie przelewu wierzytelności zawartej z D. N., który również zawarł umowę najmu pojazdu zastępczego, jednak D. N. nie jest właścicielem uszkodzonego w wyniku kolizji z dnia 4 lutego 2014 r. samochodu i nie przysługuje mu uprawnienie do wynajęcia pojazdu zastępczego, a co za tym idzie - roszczenie o zapłatę odszkodowania. Pozwany wskazał, że D. N. nie mógł dokonać skutecznego przelewu wierzytelności na rzecz powoda, gdyż taka wierzytelność nie przysługiwała.

W toku sprawy powód przedłożył umowę o przelew wierzytelności z dnia 13 lipca 2014r. zawartą pomiędzy J. N. , a D. N..

Wyrokiem z dnia 20 stycznia 2016 roku Sąd Rejonowy w Jaśle oddalił powództwo (pkt I) oraz zasądził od powoda R. L. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w K. na rzecz pozwanego (...) SA w S. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. (pkt II)

Sąd Rejonowy ustalił, że na skutek kolizji drogowej w dniu 4 lutego 2014 r., której sprawca posiadał umowę odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z (...) S.A. w S., uszkodzeniu uległ samochód osobowy marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...), stanowiący własność J. N.. Ponieważ z samochodu tego, także w chwili zdarzenia, korzystał syn J. D. Niemiec, on zajmował się wszelkimi czynnościami związanymi z jego naprawą i zgłoszeniem szkody. W dniu 13 lutego 2014 r. D. N. oddał uszkodzony samochód do naprawy Z. P. prowadzącemu zakład blacharsko - lakierniczy, który też pośredniczył w zawarciu przez D. N. umowy najmu pojazdu zastępczego. Skontaktował się on z powodem R. L. zajmującym się m. in. wynajmem i dzierżawą samochodów osobowych i ciężarówek, aby ten udostępnił D. N. pojazd zastępczy. Tego samego dnia, syn powoda J. L., będący jego pracownikiem, przywiózł do warsztatu samochodowego samochód marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) i zawarł z D. N. umowę wypożyczenia przedmiotowego pojazdu zastępczego z dobową stawką wynoszącą 159,90 zł. Z samochodu tego D. N. korzystał do dnia odebrania naprawionego pojazdu swego ojca, tj. do dnia 1 marca 2014 r. W tym okresie pojazd zastępczy użytkował wyłącznie D. N.. Jeździł nim przede wszystkim do pracy, gdyż pracuje w systemie zmianowym, ale także w niedziele do kościoła i na cmentarz. Od czasu kolizji do dnia uzyskania pojazdu zastępczego, D. N. korzystał z pomocy kolegów, którzy podwozili go do pracy. Za wynajem pojazdu zastępczego marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) powód wystawił D. N. w dniu 3 marca 2014 r. fakturę na kwotę 2804,40 zł z terminem płatności na dzień 10 marca 2014 r. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwane towarzystwo ubezpieczeniowe przyznało w dniu 7 marca 2014 r. J. N. odszkodowanie w kwocie 6 984,54 zł brutto tytułem zwrotu kosztów naprawy marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w wysokości 5 459,34 zł oraz zwrotu kosztów wynajmu samochodu zastępczego marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w wysokości 1 525,20 zł. W dniu 13 lipca 2014 r. J. N. zawarł z D. N. umowę o przelew wierzytelności przysługującej mu od (...) S.A. w S. w zakresie zwrotu kosztów wynajęcia pojazdu zastępczego, a następnie w dniu 14 lipca 2014 r. D. N. zawarł umowę cesji przedmiotowej wierzytelności z powodem, o czym zawiadomił pozwanego.

W oparciu o ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy przyjął, że J. N., będący właścicielem uszkodzonego w wyniku kolizji drogowej w dniu 4 lutego 2014 r. samochodu osobowego marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) nie poniósł żadnych kosztów związanych z najmem pojazdu zastępczego, a w szczególności najmem samochodu marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) przez okres od dnia 13 lutego do dnia 1 marca 2014 r. Nie on bowiem zawierał w dniu 13 lutego 2014 r. z R. L. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) w K. umowę wypożyczenia samochodu marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Przedmiotową umowę zawarł we własnym imieniu jego syn, D. N.. To on korzystał z samochodu ojca, głównie dojeżdżając nim do pracy, a po jego uszkodzeniu niezbędny stał mu się inny pojazd, stąd wynajął samochód zastępczy. Ponadto, jak zeznał D. N., jego ojciec nie korzystał z pojazdu zastępczego. Skoro zatem J. N. nie poniósł żadnych kosztów wynajmu samochodu zastępczego, to nie przysługiwała mu wobec ubezpieczyciela sprawcy szkody wierzytelność o ich zwrot. Tym samym nie mógł też dokonać skutecznej cesji przedmiotowej wierzytelności na rzecz D. N. w dniu 13 lipca 2014 r., a ten na rzecz powoda w dniu 14 lipca 2014 r.

Sąd wskazał ponadto, iż okoliczność wypłaty przez pozwanego części odszkodowania z tego tytułu nie może stanowić o uznaniu przez niego roszczenia, co do zasady, skoro w toku niniejszego postępowania pozwany wyraźnie ją zakwestionował, powołując się na błędne i niezasadne uwzględnienie żądania w tym zakresie w ramach postępowania likwidacyjnego, wynikające najprawdopodobniej z tożsamości nazwisk właściciela uszkodzonego pojazdu

( ojca ) oraz zgłaszającego szkodę i będącego stroną umowy wypożyczenia pojazdu zastępczego ( syna).W tych okolicznościach Sąd uznał, iż powód R. L. nie jest legitymowany czynnie do domagania się od pozwanego zwrotu kosztów pojazdu zastępczego wynajętego przez D. N. i z tego względu powództwo oddalił.

Od powyższego wyroku apelację wniósł powód zaskarżając go w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy tj. art. 232 kpc poprzez przyjęcie, że powód nie wykazał legitymacji czynnej D. N. do dokonania cesji wierzytelności z tytułu wynajęcia samochodu zastępczego na rzecz powoda, podczas gdy z zeznań D. N. wynika, że to on był jedynym użytkownikiem uszkodzonego samochodu, w związku z czym mógł skutecznie dokonać przelewu wierzytelności umową z dnia 14 lipca 2014 r.

W oparciu o powyższe powód wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

W ocenie Sądu Okręgowego opartej na analizie zebranego w sprawie materiału dowodowego brak było podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku Sądu I instancji pomimo, iż ustalenia faktyczne i argumentacja prawna przedstawiona w uzasadnieniu powyższego rozstrzygnięcia wymagała doprecyzowania.

W niniejszym postępowaniu powód dochodził od pozwanego zwrotu kwoty 1279,20 zł tytułem wydatków poniesionych na najem pojazdu zastępczego. W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany zarzucił brak legitymacji procesowej czynnej powoda, a także brak zasadności zgłoszonego roszczenia. Uzasadniając zarzut braku legitymacji czynnej pozwany podniósł, że D. N. od którego powód nabył wierzytelność nie był właścicielem uszkodzonego pojazdu i z tego względu nie przysługiwało mu uprawnienie do wynajęcia pojazdu zastępczego oraz roszczenie o wypłatę odszkodowania. Z kolei po stronie właściciela przedmiotowego pojazdu J. N. nie powstała wierzytelność o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego, gdyż nie korzystał z wynajętego pojazdu i to nie on zawarł umowę najmu pojazdu. Podstawą oddalenia powództwa przez Sąd I instancji był brak legitymacji czynnej po stronie powoda ze względu na to, że to nie właściciel pojazdu zawarł umowę najmu, korzystał z samochodu zastępczego, tym samym nie przysługiwała mu wierzytelność którą mógłby zbyć na rzecz D. N., a ten na rzecz powoda.

Co do oceny skutku umowy cesji wierzytelności z dn. 13.07.2014 r. zawartej pomiędzy J. N., a D. N. Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu I instancji wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Należy wskazać, że kwestią kluczową dla skuteczności umowy cesji jest posiadanie przez cedenta uprawnień, które mają być jej przedmiotem. J. N. nie był stroną umowy najmu, nie korzystał z przedmiotu najmu i nie poniósł żadnych wydatków w związku z wynajmem. Skoro nie poniósł on szkody to nie nabył również roszczenia o zwrot kosztów najmu, które mógłby przelać na swego syna D.. Zawarta pomiędzy nimi cesja nieistniejącej po stronie właściciela pojazdu wierzytelności nie mogła zatem przynieść po stronie D. N. oczekiwanego nabycia.

W ocenie Sądu Okręgowego brak jest jednak podstaw do jednoznacznego stwierdzenia, iż tylko właścicielowi pojazdu przysługuje roszczenie w stosunku do ubezpieczyciela w zakresie odszkodowania z tytułu poniesionych wydatków na najem pojazdu zastępczego. Stwierdzić należy, że odszkodowanie z tytułu poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego nie jest uwarunkowane tytułem własności do rzeczy. Uprawnionym do świadczenia odszkodowawczego z powyższego tytułu może być właściciel pojazdu lub jego posiadacz legitymujący się tytułem prawnym do władania rzeczą, który utracił możliwość korzystania z rzeczy wskutek czynu niedozwolonego.

Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego nie pozwoliła jednak w sposób jednoznaczny wskazać, iż D. N. przysługiwał jakikolwiek tytuł prawny do władania rzeczą - pojazdem który uległ następnie uszkodzeniu, i jaki był to tytuł. Niewystarczające w tym zakresie są zeznania samego D. N., który nie odniósł się do faktu przysługującego mu w stosunku do ojca uprawnienia do władania przedmiotowym pojazdem. Jego zeznania w tym zakresie ograniczyły się jedynie do stwierdzenia, iż przed uszkodzeniem korzystał z samochodu ojca, co jednak nie jest wystarczające dla przyjęcia, że przysługiwał mu na tej podstawie konkretny tytuł prawny i jaki. Zeznania tego świadka w żaden sposób nie wskazują na jakiej podstawie z przedmiotowego pojazdu ojca korzystał , czy i jakie uprawnienie w tym zakresie mu przysługiwało. Tym samym brak podstaw dla przyjęcia, iż legitymował się tytułem prawnym do władania przedmiotową rzeczą.

Również drugi z zarzutów podniesionych przez ubezpieczyciela w sprzeciwie co do czasu trwania najmu pojazdu zastępczego, pomimo, iż nie był przedmiotem analizy Sądu I instancji Sąd Okręgowy po przeprowadzonej analizie uznał za zasadny. Wskazać należy, iż w ramach odszkodowania należą się celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, bo tylko takie pozostają w adekwatnym związku przyczynowym. Czas najmu pojazdu zastępczego jest ściśle powiązany z czasem naprawy uszkodzonego pojazdu. W przypadku szkody częściowej przyjmuje się, że czas koniecznego najmu powinien być wyznaczony czasem naprawy w normalnym jej toku.

W rozpoznawanej sprawie na okoliczność, iż czasokres najmu samochodu odpowiadał uzasadnionemu czasowi naprawy został zgłoszony dowód ze świadka Z. P.. W ocenie Sądu Okręgowego zeznania tego świadka na powyższe okoliczności nie wykazują w sposób jednoznaczny faktu oraz konieczności naprawy przez okres szesnastu dni. Świadek opisując czasokres naprawy wskazuje bowiem datę demontażu części uszkodzonych na 13 luty 2014, nie wskazuje natomiast kiedy wystąpił do ubezpieczyciela z prośbą o dodatkowe oględziny, które odbyły się 18 lutego 2014 r. Wskazując kiedy przystąpił do naprawy tj. w dniu 21 luty 2014r. i kiedy oddał samochód po naprawie, świadek nie wyjaśnił zasadności i konieczności okresów przerw i przestojów pomiędzy oględzinami, a przystąpieniem do naprawy, a także trwania samej naprawy do dnia 1.03.2014 r. Zeznania tego świadka nie poddawały się także weryfikacji za pomocą np. dokumentacji naprawczej, której powód nie przedłożył do akt sprawy, co ostatecznie skutkowało brakiem możliwości uwzględnienia powództwa.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd, na podstawie art. 385 kpc, oddalił apelację powoda jako niezasadną, orzekając jak w sentencji.