Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący SSO Sebastian Mazurkiewicz

protokolant: p.o. protokolanta sądowego Sylwester Sykut

przy udziale prokuratora Wojciecha Groszyka

po rozpoznaniu dnia 26 czerwca 2017 roku w Warszawie

sprawy A. N. , syna F. i S., ur. (...) w W. oskarżonego z art. 178a § 1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego i obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

z dnia 28 września 2016 roku, sygn. akt IV K 1148/15

1.  uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie 66 § 1 kk, art. 67 § 1 kk postępowanie karne wobec A. N. o przestępstwo z art. 178a § 1 kk warunkowo umarza na okres próby wynoszący 2 (dwa) lata;

2.  na podstawie art. 67 § 3 kk orzeka wobec A. N. zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych przez okres 2 (dwóch) lat;

3.  na podstawie art. 67 § 3 kk w związku z art. 43a § 1 kk orzeka wobec A. N. świadczenie pieniężne w kwocie 20.000 (dwadzieścia tysięcy) złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej;

4.  na podstawie art. 63 § 4 kk na poczet orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych zalicza oskarżonemu okres zatrzymania dokumentu prawa jazdy od dnia 20 października 2015 roku;

5.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100 złotych tytułem opłaty w sprawie oraz koszty sądowe za obie instancje.

Sygn. akt VI Ka 2/17

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja wniesiona przez obrońcę oskarżonego nie była zasadna i nie zasługiwała na uwzględnienie. Zasadna okazała się osobista apelacja oskarżonego. Dotyczy to w szczególności postulatu zmiany zaskarżonego wyroku poprzez zastosowanie warunkowego umorzenia postępowania karnego.

Argumenty obrońcy podważające sprawstwo oskarżonego w żaden sposób nie mogły zostać uwzględnione. Wbrew temu co postuluje obrońca, stawiając zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, przeprowadzone urządzeniami pomiarowymi badania stanu trzeźwości oskarżonego pozwalają na przypisanie mu przestępstwa z art. 178a § 1 kk. Zważyć należy, iż oskarżony został kilkukrotnie przebadany na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu. Otrzymane wyniki jednoznacznie potwierdzają, że A. N. prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości. Zważyć również należy, iż nietrafione było kwestionowanie wyników uzyskanych przez oskarżonego przy pomiarze trzeźwości urządzeniem A., skoro A. N. przebadano również innym urządzeniem – (...), które również potwierdziło sprawstwo oskarżonego. Nie sposób tym samym uznać, iż niekorzystny dla oskarżonego wynik badania wynikał w jakikolwiek sposób z błędnego działania urządzenia A..

Niezasadny był także drugi z zarzutów apelacyjnych wyeksponowanych przez obrońcę. Sam fakt, iż zeznania świadka J. K. w zakresie wyników badań nie w pełni korespondują z protokołem z przebiegu badania stanu trzeźwości w realiach niniejszej sprawy nie są w stanie podważyć sprawstwa oskarżonego. Zważyć należy, iż swoich zeznaniach świadek zasadniczo poprawnie odtworzył wyniki badań oskarżonego, niemniej jednak błędnie wskazał kolejność badań. W ocenie Sądu Okręgowego powyższego nie można uznać za rażącą niespójność w materiale dowodowym, zwłaszcza, że zarówno zeznania świadka, jak i przedmiotowy protokół potwierdzają zawinienie oskarżonego. Także sam fakt, iż w realiach niniejszej sprawy nie ujęto trzeciego badania urządzeniem (...), o którym wspominał świadek K., nie miał wpływu na treść wyroku. Ujęcie kolejnego (niekorzystnego dla oskarżonego) badania nie było przecież w stanie zmienić ustaleńw niniejszej sprawie.

Odnośnie osobistej apelacji oskarżonego przyznać trzeba rację, że w realiach sprawy spełnione zostały wszystkie przesłanki determinujące dopuszczalność warunkowego umorzenia postępowania karnego.

Zaczynając od przesłanek formalnych wskazać należy, iż czyn zarzucany oskarżonemu nie jest zagrożony karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, jako że sprawca występku z art. 178a § 1 kk podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Oskarżony nie był także karany za przestępstwo umyślne, o czym przekonuje treść informacji o jego osobie z Krajowego Rejestru Karnego. Uznać również należy, iż wobec oskarżonego zachodzi pozytywna prognoza kryminologiczna, że pomimo warunkowego umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. A. N. przyznał się bowiem do popełnienia zarzucanego mu czynu i wyraził skruchę, która nie ma cech wyłącznie werbalnej deklaracji, lecz stanowi przejaw rzeczywistego i szczerego napiętnowania przestępczego incydentu, a także uwrażliwienia na przyszłość, by uniknąć tego rodzaju zdarzeń. Wskazać także należy, że oskarżony, po zdarzeniu, dobrowolnie wpłacił na rzecz Fundacji Osób Poszkodowanych kwotę 1000 złotych, co potwierdza, iż zdawał on sobie sprawę z naganności swojego zachowania. Pomimo osiągnięcia zaawansowanego wieku (61 lat) oskarżony nie był dotychczas karany nawet za przestępstwa nieumyślne. Od 1972 roku posiada prawo jazdy. Z informacji nadesłanej przez Komendę Stołeczną Policji wynika, iż oskarżony nie figuruje w ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego (k. 156), co obrazuje jego dotychczasową postawę wobec przepisów i zasad regulujących ruch drogowy, w tym rzutujących na jego bezpieczeństwo. W tej sytuacji istnieją racjonalne podstawy do stwierdzenia, że prowadzenie pojazdu w dniu 20 października 2015 roku w stanie nietrzeźwości w sposób incydentalny oraz zdecydowany odbiegało od sposobu życia A. N., w którym przestrzegał on porządku prawnego.

Przechodząc do ocennych kryteriów pozwalających na zastosowanie środka probacyjnego w postaci warunkowego umorzenia postępowania karnego, Sąd Okręgowy – odmiennie niż sąd I instancji - doszedł o przekonania, że nie były one znaczne. Podzielić należy argumenty skarżącego, iż społeczna szkodliwość czynu przypisanego oskarżonemu nie jest znaczna. Zaznaczenia wymaga, iż bezpieczeństwo w komunikacji jako dobro prawem chronione ma charakter ogólny, natomiast na poziomie szczegółowości w przypadku przestępstw stypizowanych w rozdziale XXI Kodeksu Karnego chodzi o ochronę głównie życia i zdrowia innych uczestników ruchu drogowego, które lokowane są wysoko w hierarchii dóbr prawnych. Podkreślić jednak warto i to, że zagrożenie tych dóbr osobistych postrzegać można jedynie w kategorii abstrakcyjnego, a nie konkretnego i bezpośredniego, skoro pojazd prowadzony był przez oskarżonego prawidłowo i nie sprowadzał żadnego niebezpieczeństwa dla innych uczestników ruchu drogowego. Nie doszło zatem do wyrządzenia jakiejkolwiek szkody, a rozmiar grożącej postrzegać wypada jako znikomy i pozbawiony konkretyzacji. Z punktu widzenia sposobu i okoliczności popełnienia czynu zaakcentować warto, że stopień nietrzeźwości oskarżonego był dość niski (0,36 mg/l, 038 mg/l, 0,33 mg/l, 0,26 mg/l, 0,24 mg/l). Ponadto oskarżony spożywał alkohol w dniu poprzedzającym jazdę, przy okazji spotkania towarzyskiego z okazji debaty wyborczej. Wypił wprawdzie sporą ilość napojów alkoholowych, bo (według oświadczenia oskarżonego) 1,5-2 litry, ale napoju mającego niską zawartość alkoholu, jakim jest piwo. A. N. mając świadomość rodzaju i ilości wprowadzonego do organizmu alkoholu oraz rozeznanie (powszechnie przecież wiadome) co do tego, że wydalanie alkoholu jest procesem długotrwałym, decydując się na prowadzenie pojazdu mechanicznego następnego dnia w godzinach rannych przewidywał możliwość popełnienia przestępstwa i godził się na to, co jest równoznaczne z przyjęciem po jego stronie zamiaru ewentualnego, czyli łagodniejszej postaci umyślności. Niewątpliwie oskarżony naruszył podstawowy obowiązek ciążący na kierowcy (zachowania trzeźwości), a tym samym regułę ostrożności o fundamentalnym wręcz znaczeniu dla bezpieczeństwa komunikacji, aczkolwiek stopień tego naruszenia ocenić wypada jako niewielki, głównie ze względu na niskie stężenie alkoholu w organizmie sprawcy oraz działanie w zamiarze ewentualnym. Wypadkowa ogółu tych okoliczności o charakterze przedmiotowo – podmiotowym prowadzi do konkluzji, którą wyeksponowano na wstępie niniejszego akapitu.

Stopień winy oskarżonego także nie jest znaczny. Niewątpliwie A. N. jest mężczyzną dojrzałym, o ukształtowanej już osobowości, właściwym stanie rozwoju umysłowego i odpowiednim zasobie doświadczenia życiowego, a więc jest podmiotem zdatnym do przypisania zawinienia. Nie sposób doszukać się także po stronie oskarżonego jakiejkolwiek atypowej sytuacji motywacyjnej, dla której mógłby on nie dać posłuchu normie sankcjonowanej określonej w art. 178a § 1 kk. Jednakże racje przedstawione w poprzednim akapicie w części dotyczącej przyjęcia zamiaru ewentualnego zyskują i tę doniosłość, że wydatnie wpływają na umniejszenie stopnia winy oskarżonego, który nie przekracza poziomu określonego w art. 66 § 1 kk, a zatem nie jest znaczny.

W świetle wyartykułowanych powyżej racji warunkowe umorzenie postępowania karnego wobec oskarżonego jest nie tylko dopuszczalne z uwagi na spełnienie wszystkich przesłanek stosowania tego środka probacyjnego, lecz także odpowiada indywidualnym potrzebom resocjalizacyjno – wychowawczym A. N., które są tego rodzaju, że nie wymagają oddziaływania za pomocą wyroku skazującego, przy czym zweryfikowaniu trafności przyjętej prognozy kryminologicznej posłużyć ma dwuletni okres próby.

Przesłanką stosowania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów jest zagrożenie, które mógłby w przyszłości stwarzać powrót sprawcy do ruchu, przy czym obowiązuje zależność, że im wyższy jest ten stopień, tym zakres, a także czas trwania środka winien uleć rozszerzeniu, bądź zwiększeniu. Tymczasem realia niniejszej sprawy wskazują, że oskarżony spożył alkohol okazjonalnie w dniu poprzedzającym prowadzenie pojazdu, stopień jego nietrzeźwości nie był wysoki, posiada on duże doświadczenie w prowadzeniu pojazdów, a przy tym odpowiednio ukształtowane poczucie odpowiedzialności i poziom wrażliwości, co przekłada się na ugruntowaną postawę wobec bezpieczeństwa w komunikacji, która jest społecznie akceptowana i pożądana. To z kolei sprawia, że zachowanie z dnia 20 października 2015 roku stanowiło eksces rażąco odbiegający od dotychczasowego sposobu jego życia, zwłaszcza w aspekcie przestrzegania zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Pochodną tego przekonania sądu odwoławczego jest orzeczenie na podstawie art. 67 § 3 kk zakazu prowadzenia wprawdzie wszelkich pojazdów mechanicznych w wymiarze 2 lat. Od razu też zaznaczyć wypada, że na poczet przedmiotowego środka karnego zaliczono oskarżonemu okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 20 października 20 października 2015 roku, w oparciu o art. 63 § 4 kk. W ocenie Sądu Okręgowego postulowany przez oskarżonego zakaz prowadzenia pojazdów, jedynie kategorii B, na okres jednego roku, w połączeniu z warunkowym umorzeniem postępowania byłby niewspółmiernie łagodny i nie spełniłby swojego celu.

Cele ogólnoprewencyjne mają odpowiednie zastosowanie przy orzekaniu środka probacyjnego określonego w art. 66 § 1 kk (co wynika z treści art. 56 kk), aczkolwiek nie należy tracić z pola oglądu i tego, że wśród przesłanek dopuszczalności warunkowego umorzenia postępowania ustawodawca nie zamieścił negatywnego ujęcia, że jest ono wyłączone, jeżeli miałby przemawiać za tym wzgląd na społeczne oddziaływanie. W ocenie Sądu Okręgowego wyrazem realizacji tej właśnie funkcji jest orzeczenie wobec oskarżonego świadczenia pieniężnego w trybie art. 67 § 3 kk, którego wysokość stanowić będzie realną dolegliwość dla oskarżonego.

Dygresyjne odnotować trzeba, że niewspółmierne (w sensie surowości represji prawnokarnej) potraktowanie sprawcy może w odczuciu społecznym budzić nawet współczucie dla niego, co z pewnością nie sprzyja kształtowaniu świadomości prawnej społeczeństwa, tudzież autorytetu organów wymiaru sprawiedliwości.

Z powyższych względów orzeczono jak w sentencji. Jednocześnie na zasadach ogólnych obciążono oskarżonego kosztami procesu.