Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Beata Łapińska

Protokolant st. sekr. sądowy Karolina Rudecka

po rozpoznaniu w dniu 6 października 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku A. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wypłatę renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania A. A.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 22 grudnia 2016 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 342/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 grudnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. przyznał A. A. prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 sierpnia 2016 roku, to jest od pierwszego dnia miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

W odwołaniu z dnia 23 stycznia 2016 roku A. A. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i wypłatę renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 stycznia 2016 roku. W uzasadnieniu odwołujący wskazał, że poprzednią decyzją otrzymał prawo do renty do dnia 31 grudnia 2015 roku. Ubezpieczony przyznał, że złożył wniosek o przyznanie prawa do renty dopiero w sierpniu 2016 roku, jednakże podniósł, iż nie został przez nikogo poinformowany o konieczności złożenia kolejnego wniosku celem uzyskania dalszego prawa do renty.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podnosząc że świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

A. A. urodził się w dniu (...).

(okoliczność niesporna)

Decyzją z dnia 28 lipca 2014 roku organ rentowy odmówił wnioskodawcy przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(dowód: decyzja z dnia 28 lipca 2014 roku, k. 82 akt ZUS)

Wyrokiem z dnia 27 sierpnia 2015 roku, sygn. akt V U 6104/14 Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim zmienił ww. decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia (...) roku do dnia (...) roku.

(dowód: wyrok z dnia 27 sierpnia 2015 roku, sygn. akt V U 6104/14, k. 87 akt ZUS)

Od powyższego wyroku apelację wniósł organ rentowy, w wyniku czego sprawa została rozpoznana przez Sąd Apelacyjny w Łodzi, który wyrokiem z dnia 30 sierpnia 2016 roku, sygn. akt III AUa 1954/15 oddalił apelację.

(dowód: apelacja, k. 92, wyrok z dnia 30 sierpnia 2016 roku, sygn. akt III AUa 1954/15, k. 99 akt ZUS)

W dniu 31 sierpnia 2016 roku A. A. złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(dowód: wniosek, k. 118 akt ZUS)

W okresie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia 31 lipca 2016 roku wnioskodawca był częściowo niezdolny do pracy.

(dowód: opinia biegłych sądowych: S. O., k. 19 – 20, M. P., k. 25-25v akt sprawy)

Zaskarżoną decyzją ZUS przyznał wnioskodawcy prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 sierpnia 2016 roku.

(dowód: decyzja z dnia 22 grudnia 2016 roku, k. 128 akt ZUS)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

odwołanie jako bezzasadne podlega oddaleniu.

Stosownie do treści art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1321 ze zm.) świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

W niniejszej sprawie należy wyraźnie odróżnić datę powstania prawa do świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, od daty jego przyznania. Prawo do świadczenia powstaje wskutek spełnienia łącznie wszystkich przesłanek określonych w ustawie - w omawianym stanie faktycznym, określonych w art. 57 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej. Zgodnie z tym przepisem bowiem, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobie, która:

1) jest niezdolna do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w odpowiednich okresach, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Jednocześnie jednak, należy wskazać, że postępowanie o rentę jest postępowaniem wnioskowym, a więc wszczynanym wyłącznie na wniosek ubezpieczonego. W kontekście zaś wyżej przytoczonego art. 129 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej wypłata świadczenia nie mogła nastąpić wcześniej niż od miesiąca złożenia wniosku. Skoro więc ubezpieczony stosowny wniosek złożył dopiero 31 sierpnia 2016 r., świadczenie podlegało wypłacie od dnia 1 sierpnia 2016 roku.

Mimo zatem bezspornych okoliczności w przedmiocie uznania ubezpieczonego za częściowo niezdolnego do pracy już z dniem 1 stycznia 2016 roku, to należało mieć na uwadze, że złożenie wniosku o przyznanie tego świadczenia nastąpiło w dniu 31 sierpnia 2016 roku. W tej sytuacji, wypłata renty winna nastąpić od 1 sierpnia 2016 roku, gdyż jest to najwcześniejsza możliwa data (art. 129 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej), (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2010 r., sygn. akt I UK 16/2010, z dnia 22 listopada 2006 roku, sygn. akt III UK 95/06). Wnioskodawca bez przeszkód mógł złożyć wniosek w styczniu 2016 roku, ale uczynił to dopiero po wydaniu wyroku przez Sąd Apelacyjny. Pomimo tego, że wiedział, iż orzeczeniem Sądu Okręgowego jest uprawniony do świadczeń rentowych jedynie do dnia 31 grudnia 2015 roku, nie wystąpił ze stosownym wnioskiem aż do 31 sierpnia 2016 roku.

Podkreślenia wymaga, że istnienia prawa do świadczeń, wiążącego się ze spełnieniem warunków jego nabycia, nie można utożsamiać z przyznaniem świadczenia (G. Gudowska, K. Ślebzak (red.), Emerytury i renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Komentarz. Warszawa 2013, Legalis). Wszelkie wątpliwości w tym zakresie wyjaśnił Sąd Najwyższy, który stwierdził, że przyznaniem świadczenia jest ustalenie prawa do jego pobierania, a więc wypłaty (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1989 r., sygn. akt III UZP 11/89, OSNCP rok 1990, nr 6, poz. 72 i wcześniejszą uchwała z dnia 10 sierpnia 1988 r., sygn. akt III UZP 22/88, OSNCP rok 1989, nr 12, poz. 194).

Wskazany przepis art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wyraża zasadę, zgodnie z którą początkowa data wypłaty świadczenia uzależniona jest od daty złożenia wniosku o to świadczenie (wyrok SN z 10 lutego 2012 roku, sygn. akt II UK 146/11. W tym kontekście nie ma znaczenia fakt, że prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego powstaje z mocy prawa, zaś decyzja organu rentowego ma charakter jedynie deklaratoryjny - zaistnienie przesłanek uzasadniających przyznanie prawa do świadczenia nie stanowi jeszcze podstawy do wypłaty świadczenia. Konsekwencją jest to, że dopiero złożenie wniosku o świadczenie powoduje obowiązek ustalenia prawa do świadczenia, a następnie jego wypłaty. O ile prawo do świadczenia z ubezpieczeń społecznych nie ulega przedawnieniu (w tym znaczeniu, że można o nie wystąpić w dowolnym terminie i zostaną wypłacone po ustaleniu prawa do nich), o tyle nie można skutecznie żądać wypłaty świadczenia za okres po nabyciu do niego prawa a przed wystąpieniem z wnioskiem. Należy również podkreślić, że ustawa rentowa nie przewiduje możliwości domagania się wypłaty świadczeń z wyrównaniem za czas od nabycia do nich prawa in abstracto do chwili złożenia wniosku, bez względu na to, czy niezłożenie wniosku spowodowane było brakiem staranności w prowadzeniu własnych spraw.

Z tych względów Sąd Okręgowy, podzielając stanowisko organu rentowego, orzekł jak w sentencji wyroku.