Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 grudnia 2013 r. w O.

sprawy z odwołania J. P.

z udziałem Stowarzyszenia Pomocy (...) w O.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania J. P.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 12 czerwca 2012r. znak (...)

orzeka:

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

J. P. wniósł odwołanie od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 12.06.2012r., którą ta decyzją odmówiono mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Ubezpieczony nie zgadzał się z orzeczeniem Komisji Lekarskiej KRUS, która nie uznała go za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym. Odwołujący przytaczał również fakt, że jest osobą z orzeczonym stopniem niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym.

W odpowiedzi na odwołanie KRUS wniósł o jego oddalenie. organ rentowy uzasadnił swoje stanowisko tym, że ubezpieczony nie został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym zarówno przez Lekarza Rzeczoznawcę KRUS jak i Komisje Lekarską KRUS a tym samym nie spełnia wymogów nabycia prawa do renty rolniczej.

Sąd ustalił i zważył co następuje:

J. P. jest od 4.03.1994r. właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni użytkowej ok. 7 hektarów. W okresach od 4.03.1994r. do 6.03.1994r., od 22.12.1998r. do 31.12.1998r., od 1.04.1999r. do 30.09.2003r. i od 1.10.2007r. do chwili obecnej podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników.

W okresie od 1.10.2003r. do 30.09.2007r. ubezpieczony pobierał rentę socjalną z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, podstawą przyznania tego świadczenia było orzeczenie Powiatowego Zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności.

J. P. złożył w dniu 12.04.2012r. wniosek o rentę rolniczą z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

KRUS po analizie złożonego wniosku skierował ubezpieczonego na badania przez Lekarza Rzeczoznawcę, który w orzeczeniu z dnia 27.04.2012r. uznał, że J. P. nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym.

Z powyższym orzeczeniem nie zgodził się ubezpieczony który wniósł odwołanie do Komisji Lekarskiej, która to Komisja w orzeczeniu z dnia 11.06.2012r. również nie uznała go za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym.

W związku z powyższym Prezes KRUS wydał zaskarżoną decyzję.

Zgodnie z art. 21 ust 1 i 2 oraz 5, 6 i 7 ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1)podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres, o którym mowa w ust. 2;

2)jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym;

3)całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w okresach, o których mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1 i 2, lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Kwestią, od której uzależniona była zasadność odwołania J. P. było ustalenie czy jest on całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym i czy niezdolność ta ma charakter trwały lub okresowy.

Ze względu, iż powyższa kwestia wymagała wiedzy specjalistycznej Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu neurologii, psychologii, psychiatrii i medycyny pracy jako właściwych ze względu na schorzenia występujące u odwołującego.

Biegli sądowi po przeanalizowaniu dokumentacji medycznej zgromadzonej w aktach sądowych oraz przeprowadzeniu badania odwołującego rozpoznali u J. P. upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim, przebyty uraz głowy, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i stawów bez objawów korzeniowych rozciągowych, bez upośledzenia funkcji układu ruchu.

Zdaniem biegłych sądowych stwierdzone schorzenia nie czynią odwołującego całkowicie niezdolnym do pracy w gospodarstwie rolnym.

Biegli uznali, że zgromadzona dokumentacja oraz wyniki badań odwołującego nie uzasadniają orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, J. P. nie utracił zdolności do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.

KRUS pismem z dnia 31.12.2012r. przekazał stanowisko Regionalnego Inspektora Orzecznictwa Lekarskiego KRUS, który nie wnosił żadnych uwag odnośnie opinii biegłych sądowych.

Odwołujący na rozprawie w dniu 15.02.2013r., oświadczył, że nie zgadza się z opinią biegłych sądowych. Podkreślał, że posiada maszyny niezbędne do prowadzenia gospodarstwa jednak nie jest w stanie ich obsługiwać. Obsługę maszyn i pozostałe czynności związane z prowadzeniem gospodarstwa wykonuje jego brat oraz ojciec, on sam zajmuje się jedynie do pracami pomocniczymi. Odwołujący oświadczył ponadto, że leczy się systematycznie w szpitalu powiatowym, gdzie może znajdować się jego dokumentacja lecznicza.

Sąd po uzyskaniu nowego materiału dowodowego w postaci dokumentacji medycznej J. P. postanowił dopuścić dowód z kolejnego zespołu biegłych sądowych z zakresu psychiatrii, psychologii, neurologii i medycyny pracy celem ustalenia na podstawie uzupełnionego materiału dowodowego czy odwołujący się jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym.

Drugi zespół biegłych sądowych po analizie uzupełnionej dokumentacji medycznej odwołującego oraz przeprowadzeniu badania podmiotowego rozpoznali u J. P. upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim oraz chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego w wywiadzie, bóle głowy w wywiadzie a także przebyty uraz głowy z utratą przytomności w wywiadzie.

Drugi zespół biegłych również uważał, że schorzenia odwołującego nie powodowały u niego całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Zespół biegłych przy wydawaniu opinii wziął pod uwagę wyniki przeprowadzonego badania odwołującego oraz jego dokumentację medyczną. Po analizie tych danych biegli uznali, że stopień naruszenia sprawności organizmu nie uzasadnia orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, odwołujący zdaniem biegłych nie utracił zdolności do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym. Biegli w badaniu psychiatrycznym nie stwierdzili obecności objawów wytwórczych, psychotycznych czy nasilonych zaburzeń funkcji poznawczych. Badania psychologiczne wykazały intelekt na poziomie upośledzenia umysłowego w stopniu lekkim, natomiast w badaniu neurologicznym nie stwierdzono obecności objawów ogniskowych i ubytkowych, odwołujący jest sprawny ruchowo nie wykazuje objawów rozciągowych korzeniowych. Zdaniem biegłych ze względu na stan zdrowia ubezpieczonego istnieją przeciwwskazania do pracy przy maszynach w ruchu w tym do prowadzenia pojazdów mechanicznych. Biegli uznali, że J. P. może wykonywać pracę fizyczne przy prowadzeniu gospodarstwa, obsłudze bydła.

Pismem z dnia 24.06.2013r. KRUS przekazał stanowisko Regionalnego Lekarza Inspektora Orzecznictwa Lekarskiego KRUS, który nie wnosił żadnych zastrzeżeń odnośnie opinii biegłych sądowych.

Prezes stowarzyszenia (...), który przystąpił do postępowania w trybie art. 462 k.p.c., w piśmie z dnia 26.06.2013r. przekazał zastrzeżenia i uwagi odnośnie opinii biegłych sądowych. Prezes stowarzyszenia zarzucał, iż opinia biegłych została wydana w oparciu o błędny stan faktyczny dotyczący osób zamieszkałych w gospodarstwie rolnym ubezpieczonego oraz pracujących w tym gospodarstwie, a także nie uwzględniła wielkości i struktury tego gospodarstwa, poziomu zmechanizowania, specyfiki prowadzonej w tym gospodarstwie produkcji oraz rodzaju czynności niezbędnych do tego, aby konkretne gospodarstwo mogło być prowadzone w tym także czynności o charakterze nadzorczym.

Ponadto prezes stowarzyszenia wnosił o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków w osobach M. i C. P. na potwierdzenie okoliczności specyfiki prowadzenia gospodarstwa rolnego odwołującego oraz przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rolnictwa celem ustalenia okoliczności czy odwołujący może jako właściciel gospodarstwa rolnego wykonywać czynności niezbędne do prowadzenia tego gospodarstwa oraz przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych lekarzy tej samej specjalności lecz w innym składzie albo zwrócenie się do biegłych o sporządzenie opinii uzupełniającej.

Sąd przeprowadził dowód z zeznań wskazanych świadków, z ich relacji wynika, że prowadzeniem gospodarstwa zajmuje się J. P., któremu pomaga jego młodszy brat A.. Właścicielem gospodarstwa jest odwołujący, gdyż otrzymał je w drodze darowizny od rodziców, ci w zamian otrzymali rentę. Gospodarstwo składa się z 7 hektarów ziemi i jest nastawione głownie na hodowlę bydła mięsnego. Prace na gospodarstwie wykonują odwołujący jego młodszy brat oraz ojciec odwołującego, sam odwołujący nie wykonuje prac rolnych przy użyciu maszyn, gdyż nie ma wymaganych uprawnień, poza tym w głównej mierze odwołujący zajmuje się oporządzaniem bydła. Świadkowie potwierdzili, że na gospodarstwie prowadzone są zbiory ziemniaków oraz zboża. Gospodarstwo jest dobrze zmechanizowane i odwołujący potrafi korzystać z większości maszyn jednak w miarę możliwości w tych czynnościach zastępuje go młodszy brat. Świadkowie potwierdzili ponadto, że w rodzinie jest konflikt pomiędzy odwołującym i jego młodszym bratem, który nadużywa alkoholu. Z zeznań świadków wynika, że odwołujący pomimo, że nie umie pisać i czytać z pomocą urzędników jest w stanie wypełnić odpowiednie dokumenty i pobiera dopłaty bezpośrednie do gospodarstwa rolnego.

Sąd nie znalazł podstaw by nie dać wiary zeznaniom świadków, świadkowie choć to osoby najbliższe dla odwołującego (ojciec i siostra) wypowiadali się swobodnie i bez oznak zafałszowania. Ich zeznania są o ocenie Sądu szczere, spójne. Sąd uznał, iż przedstawiony przez nich obraz sposobu prowadzenia gospodarstwa rolnego przez odwołującego odpowiada rzeczywistości.

Sąd mając na uwadze, że kwestia braku zdolności do pracy w gospodarstwie rolnym została w sposób wystarczający i zupełny rozstrzygnięta przez dwa zespoły biegłych sądowych na mocy art. 217 § 3 k.p.c. oddalił wniosek Prezesa Stowarzyszenia (...) o powołanie kolejnych biegłych, w tym z zakresu rolnictwa i celem ustalenia czy odwołujący jest w stanie prowadzić gospodarstwo rolne.

Opinie obu zespołów biegłych sądowych były zupełne do ustalenia kwestii niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (...). Biegli bez rozpoznali schorzenia odwołującego i uznali, że ich intensywność oraz stopnień nie powoduję całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Biegli oparli swoje spostrzeżenia na podstawie przeprowadzonych badań oraz analizie dokumentacji medycznej odwołującego, ale również zwrócili uwagę na informację uzyskane podczas wywiadu dotyczącego sytuacji ubezpieczonego w tym także rozmiaru posiadanego gospodarstwa rolnego jak i wszystkich specyfikacji związanych z pracą w nim. Sąd uznał obie opinie za zupełne i spójne oraz zawierające logiczne wnioski i spostrzeżenia i jaka takie mogące stanowić podstawę orzeczenia.

Zadaniem biegłych było wyjaśnieniem spornych okoliczności, co wykonali w sposób prawidłowy a sam fakt, że obie opinie biegłych sądowych nie odpowiadają stanowisku ubezpieczonego oraz Stowarzyszenia (...) nie może być traktowane jako przesłanka do powoływania kolejnego zespołu biegłych, zwłaszcza biegłego z zakresu rolnictwa.

Odwołujący podnosił w swoim odwołaniu fakt, że jest osobą niepełnosprawną i posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym. Sąd nie pominął tej kwestii przy ocenie dowodu z opinii biegłych sądowych którzy uznali, że odwołujący nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym. Sam fakt posiadania stopnia niepełnosprawności nie może być pomijany w tego typu sprawach jednak w żadnym przypadku nie można go utożsamiać z całkowitą niezdolnością do pracy w gospodarstwie rolnym.

Sąd mając na względzie, że odwołujący nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym, a tym samym nie spełnia wymaganych przesłanek warunkujących przyznanie prawa do renty i na mocy art. 477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie J. P..

Na marginesie należy dodać, że kwestią, od której uzależniona była skuteczność odwołania J. P. było ustalenie czy jest on całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym, a nie ustalenie czy jest on zdolny do prowadzenia gospodarstwa rolnego jak sugerował Prezes Stowarzyszenia (...). Obecnie obowiązujące przepisy dotyczące rent rolniczych przewidują jedynie całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym jako przesłankę uzyskania renty rolniczej. Badanie tych okoliczności nie może być oceniane w oderwaniu od rzeczywistych prac wykonywanych w gospodarstwie, jednak jak już było to wielokrotnie podkreślane, schorzenia odwołującego zdaniem biegłych nie czynią go całkowicie niezdolnym do pracy w gospodarstwie rolnym. Biegli wprost nie wypowiedzieli się na temat częściowej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym odwołującego jednak dokładna analiza opinii drugiego zespołu biegłych umożliwia wyciągnięcie wniosku, że przeciwwskazania przy pracy na maszynach rolniczych czynią odwołującego częściową niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym jednakże jedynie całkowita niezdolność do wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym odwołującego jest konieczną przesłanką do wzruszenia zaskarżonej decyzji.

Sąd przy ocenie całkowitej niezdolności do pracy odwołującego nie pominął też istotnego faktu, że J. P. korzysta z preferencyjnych dopłat bezpośrednich do ziemi, na której prowadzi gospodarstwo rolne jako rolnik. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ( min. ustawą z dnia 26 stycznia 2007r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego) płatności te otrzymuje rolnik prowadzący gospodarstwo rolne przez cały rok kalendarzowy. Uznanie odwołującego za całkowicie zdolnego do pracy do pracy w gospodarstwie rolnym byłoby więc całkowitym zaprzeczeniem treści jego oświadczenia składanego do Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Odwołujący składając powyższy wniosek nawet przy pomocy osób trzecich, musiał zdawać sobie sprawę z konsekwencji z tego wynikających. Ubezpieczony pobierając dopłaty bezpośrednie zapewnia organy państwa, że prowadzi gospodarstwo rolne i zajmuje się pracą w tym gospodarstwie, a jednocześnie na potrzeby niniejszego postępowania twierdzi, że jest niezdolny do jakiejkolwiek pracy w tym gospodarstwie.

Kierując się powyższymi względami odwołanie od decyzji Prezesa KRUS z 12.06.2012r. zostało oddalone w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 1k.p.c.