Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 stycznia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - SSO Joanna Staszewska

Sędziowie SSO Ewa Cylc

SSR del. Joanna Machoń (spr.)

Protokolant sekr. sądowy Marta Dziekańska

po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2013 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.
w G.

przeciwko D. B. i A. B.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego D. B.

od wyroku Sądu Rejonowego (...)w Warszawie

z dnia 27 marca 2012 r., sygn. akt XVI C 591/11

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od D. B.na rzecz (...) S.w G.kwotę 1200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Sygn. akt V Ca 2673/12

Uzasadnienie:

(...) S. G.wniosła o zasądzenie od pozwanych solidarnie A. B.i D. B.kwoty 42 016,03 zł wraz z odsetkami umownymi według zmiennej stopy procentowej obowiązującej w danym okresie, ustalanej przez zarząd (...) dla kredytów przeterminowanych wynoszącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w ramach swojej działalności gospodarczej udzielił pożyczkę pozwanemu D. B. w kwocie 42 000 zł na podstawie umowy z 9 czerwca 2008r. Spłatę powyższej pożyczki poręczyła A. B.. Zgodnie z umową pożyczki powyższa kwota wraz z odsetkami miała być zwrócona w miesięcznych ratach. Pozwany D. B. mimo zobowiązania wynikającego z powyższej umowy nie regulował rat pożyczki w ustalonych przez strony terminach, a pozwana A. B. informowana o stanie spłaty pożyczki nie uregulowała powstałych zaległości, tym samym powód wypowiedział umowę pożyczki i skierował sprawę na drogę postępowania sądowego.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 30 marca 2010r. uwzględniono w całości żądanie pozwu.

Pozwani złożyli sprzeciw od nakazu zapłaty.

W uzasadnieniu wskazali, że umowa pożyczki nie została skutecznie wypowiedziana, a co za tym idzie roszczenie nie może być dochodzone (k. 21).

Na rozprawie 2 lutego 2012r. pozwany D. B. oświadczył, iż gotowy jest podjąć rokowania ugodowe z powodem w kierunku dobrowolnej spłaty zadłużenia. Pozwany wyjaśnił, iż jego sytuacja majątkowa jest trudna, ale możliwe byłoby spłacanie zadłużenia w ratach. W związku z powyższym Sąd postanowił skierować sprawę do mediacji na okres 1 miesiąca (k. 193).

Pismem z 14 lutego 2012r. powód nie wyraził zgody na zawarcie ugody
z pozwanymi (k. 197).

Na rozprawie 21 marca 2012r. pozwany D. B. wniósł o umorzenie odsetek karnych oraz rozłożenie zasądzonego roszczenia na raty w kwotach po 500 zł miesięcznie z uwagi na swoją trudną sytuacje majątkową.

Wyrokiem z 27 marca 2012r. Sąd Rejonowy (...)w Warszawie:

1. zasądził od pozwanych D. B.i A. B.solidarnie na rzecz powoda (...) S.w G.kwotę 42 016,03 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w kwocie 19 389,52 zł naliczonymi od 15 lutego 2010r. do 27 marca 2012 r.;

2. całą zasądzoną w punkcie 1 sumę 61 405,55 zł rozłożył na 61 rat miesięcznych, z których pierwsza w kwocie 1405,55 zł będzie płatna w terminie do pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym niniejszy wyrok stanie się prawomocny, a każda z kolejnych 60 (sześćdziesięciu) równych rat w kwotach po 1000 zł będzie płatna do pierwszego dnia każdego
z kolejnych miesięcy, wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od danej raty od dnia jej wymagalności na wypadek uchybienia terminowi płatności danej raty;

3. zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 4518 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy orzekając jak wyżej miał za podstawę następujące ustalenia faktyczne:

D. B.zawarł 9 czerwca 2008r. ze (...) S.w G.umowę pożyczki
nr (...)w wysokości 42 000 zł. Spłatę w/w należności poręczyła pozwana A. B.. Pozwany D. B.był zobowiązany do spłaty pożyczki w 72 miesięcznych ratach po 968,17 zł począwszy od 5 lipca 2008r.

Pozwany D. B. mimo zobowiązania wynikającego
z powyższej umowy nie regulował rat pożyczki w ustalonych przez strony terminach. Z tego względu każde opóźnienie w spłacie rat powodowało powiększenie się kwoty zadłużenia o odsetki karne.

Z uwagi na nieterminowe spłacanie pożyczki powód dokonał 9 września 2009r. wypowiedzenia umowy pożyczki, co spowodowało wymagalność całości zadłużenia wraz z odsetkami zgodnie z § 6 regulaminu.

Wysokość umownych odsetek karnych ustalana jest według zmiennej stopy procentowej obowiązującej w danym okresie ustalonej uchwałą Zarządu (...). Od 20 lutego 2006r. wysokość umownych odsetek dla należności przeterminowanych została ustalona w oparciu o oprocentowanie kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym.

Na dzień wniesienia pozwu zaległa kwota w wysokości 42 016,03 zł składała się z pozostałego kapitału pożyczki w wysokości 38 196,92 zł oraz wszystkich odsetek w wysokości 3819,11 zł.

Powyższy stan faktyczny nie był przedmiotem sporu. Został ustalony na podstawie niespornych twierdzeń stron. Sąd dał wiarę wszystkim dokumentom zgromadzonym w sprawie.

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Powództwo podlega zasądzeniu w całości.

Strona pozwana w toku procesu nie kwestionowała samego faktu zawarcia z powodem umowy pożyczki oraz braku spłaty zadłużenia wynikającego z w/w umowy.

Pozwani w toku całego postępowania nie przedstawił żadnych skutecznych zarzutów przeciwko żądaniu pozwu powoda, ani nie złożyła żadnych wniosków dowodowych, które wskazywałyby na niesłuszność wniosków i twierdzeń powoda.

Kwestą podlegającą rozważeniu był wniosek pozwanego o rozłożenie świadczenia na raty w kwotach po 500 zł.

W ocenie Sądu Rejonowego, w sprawie zachodzą okoliczności przemawiające za zastosowaniem art. 320 k.p.c., którego treść sąd pierwszej instancji przytoczył. Wskazał, opierając się na poglądach doktryny, iż rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty albo wyznaczenie odpowiedniego terminu do spełnienia zasądzonego świadczenia jest możliwe tylko „w szczególnie uzasadnionych wypadkach”. Takie wypadki zachodzą, jeżeli ze względu na stan majątkowy, rodzinny, zdrowotny spełnienie świadczenia przez pozwanego niezwłoczne lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe lub bardzo utrudnione albo narażałoby jego lub jego bliskich na niepowetowane szkody.

W niniejszej sprawie zdaniem sądu pierwszej instancji zachodzą szczególne okoliczności przemawiające za rozłożeniem na raty świadczenia dochodzonego przez powoda. Jak wynika z dokumentów dołączonych do niniejszej sprawy podmioty trzecie posiadają wobec pozwanych szereg wierzytelności, a co za tym idzie jednorazowe spełnienie świadczenia przez pozwanego groziłoby dla pozwanego i jego rodziny niepowetowane szkody.

Należy mieć na uwadze, iż powód jest dużą instytucją finansową której przedmiotem działalności gospodarczej jest udzielanie pożyczek i kredytów natomiast pozwani są osobami fizycznymi.

W zakresie ustalenia wysokości rat obciążających pozwanych Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, iż wnioskowana przez pozwanego D. B. rata w wysokości po 500 zł jest zbyt niska biorąc pod uwagę wysokość umówionej raty pierwotnie obciążającej pozwanego z tytułu umowy pożyczki nr (...) tj. wysokości 968,17 zł. Zdaniem Sądu adekwatną do możliwości pozwanych oraz zasad współżycia społecznego, powinna być rata w wysokości 1000 zł. Rata niższa oznaczałaby nieuzasadnione pokrzywdzenie powoda, który nie przyczynił się do trudnej sytuacji finansowej pozwanych, a ze swej strony wypełnił zobowiązanie udzielając pożyczki na warunkach uzgodnionych z pozwanym.

O kosztach procesu sąd pierwszej instancji orzekł zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. zasądzając od pozwanych na rzecz powoda solidarnie 2400 zł kosztów zastępstwa procesowego pełnomocnika powoda w oparciu o § 6 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwotę 2101 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, łącznie 4518 zł.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniósł pozwany D. B..

Orzeczenie zaskarżył w części, tj. w pkt 2 wyroku, dotyczącym rozłożenia całej zasądzonej sumy na 61 rat miesięcznych, z określeniem ich wysokości i terminów płatności.

Rozstrzygnięciu zarzucił naruszenie:

- art. 320 k.p.c. poprzez uznanie, że raty w wysokości 1000 zł miesięcznie są adekwatne do możliwości pozwanego oraz zasad współżycia społecznego, podczas, gdy pozwany jest w stanie spłacać raty tylko w wysokości nieprzekraczającej 500 zł miesięcznie, co nie zachwieje sytuacją finansową strony powodowej i tym samym będzie zgodne z zasadami współżycia społecznego.

Na podstawie art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c. wskazał na nowy fakt, jakim jest obowiązek zapłaty przez pozwanego kwoty 3584,39 zł, zasądzonej nakazem zapłaty z 26 czerwca 2012r. wydanym w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy (...)w Lublinie pod sygn. akt VI Nc-e 990259/12, który został doręczony stronie pozwanej 2 lipca 2012r., więc nie mógł być powołany przed Sądem pierwszej instancji.

Wniósł o zmianę pkt. 2 skarżonego wyroku poprzez rozłożenie całej zasądzonej kwoty 61 405,55 zł na 122 raty miesięczne, z których pierwsza w kwocie 905,55 zł będzie płatna w terminie do pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym niniejszy wyrok stanie się prawomocny,
a każda z kolejnych 121 równych rat w kwotach po 500 zł będzie płatna do pierwszego dnia każdego z kolejnych miesięcy, wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od danej raty od dnia jej wymagalności na wypadek uchybienia terminowi płatności danej raty.

W odpowiedzi na apelację pozwanego powód wniósł o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego przy wydaniu zaskarżonego wyroku nie doszło do naruszenia zarzucanych w apelacji przepisów prawa procesowego.

Rację należy przyznać stronie powodowej, iż regulacja zawarta w art. 320 k.p.c. zezwala na sądową modyfikację sposobu spełnienia zasądzonego świadczenia poprzez ustalenie rat spłaty jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach, co oznacza, że Sąd ze szczególną ostrożnością powinien podchodzić do ingerowania w treść łączącego strony stosunku materialnoprawnego i jedynie wyjątkowo orzekać, co do wynikającego z tej treści sposobu spełnienia świadczenia. Rozłożenie na raty nie może powodować zagrożenia spłaty całej należności dla wierzyciela i utrudniać nadmiernie jego sytuacji, mimo odroczenia płatności realizacja świadczenia rozłożonego na raty powinna zachować dla wierzyciela ekonomiczny wymiar. W ocenie Sądu Okręgowego wszystkie powyżej wskazane kwestie były przedmiotem oceny dokonanej przez Sąd rejonowy, który, wbrew twierdzeniom skarżącego, właściwie rozważył interesy obydwu stron postępowania.

W tym miejscu godzi się podnieść, iż z akt sprawy bezspornie wynika, iż pozwany samodzielnie podjął decyzję o skorzystaniu z propozycji powoda w zakresie udzielania pożyczki, która następnie została zrealizowana w celu uzyskania przez pozwanego, na jego wniosek środków finansowych. Należy również założyć, iż pozwany zapoznał się z umową łączącą strony, potwierdził jej znajomość własnoręcznym podpisem, znał wysokość przyznanej kwoty oraz wysokość miesięcznej raty, którą zobowiązał się spłacać. Jednocześnie, pozwany miał świadomość tego, że posiada inne zobowiązania w stosunku do innych podmiotów, znał wysokość rat, jakie ma do spłacenia z tytułu innych kredytów i zobowiązań, a jednocześnie znał wysokość swoich dochodów. Pomimo tego, podjął decyzję o wzięciu pożyczki z kolejnej instytucji finansowej. Zatem pozwany jako osoba dorosła, nie ubezwłasnowolniona i zdrowa psychicznie miał możliwość samodzielnej oceny wysokości swoich zobowiązań i porównania ich do wysokości swoich dochodów, inaczej mówiąc- oceny możliwości spłaty kolejnego zobowiązania.

Sąd Okręgowy podziela również stanowisko powoda, wyrażone w toku procesu, iż konsekwencjami tej decyzji pozwany nie może obarczać powoda.

Okoliczności dotyczące szczególnej sytuacji finansowej i osobistej były przedmiotem wniosku pozwanego o rozłożenie dochodzonej w niniejszej sprawie należności na raty i wniosek ten został przez Sąd meriti uwzględniony, jakkolwiek, dokonując oceny zasadności żądania pozwanego Sąd miał obowiązek ważyć również interes powoda, a wyniki dokonanej przez Sąd analizy zostały wyczerpująco przedstawione w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia. Sąd odwoławczy w pełni ocenę tę podziela, znajduje ona bowiem oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Należy zgodzić się z poglądem, wedle którego, rozłożenie należności na 122 raty godziłoby w interes ekonomiczny powoda, co prawidłowo podkreślił Sąd rejonowy, albowiem spłata zasądzonej kwoty przekraczałaby okres 10 lat, a powodowi żadną miarą nie można przypisywać odpowiedzialności za sytuację finansową, w jakiej pozwany, aktualnie się znajduje.

W tym stanie rzeczy uznać należało, iż wywiedziany w niniejszej sprawie środek odwoławczy stanowi jedynie polemikę z trafnymi ustaleniami Sądu, wobec czego zarzuty w nim podniesione nie mogą zmienić oceny zaskarżonego orzeczenia.

Bez wpływu na możliwość uwzględnienia apelacji pozostaje również kolejna zmiana w sytuacji finansowej podniesiona w apelacji, gdyż okoliczność istnienia wielu wierzycieli domagających się od pozwanego spłaty zaciągniętych uprzednio długów była brana pod uwagę przez Sąd rejonowy, a konsekwencje wynikające z konieczności uiszczenia należności rozlicznym wierzycielom znalazły swój wyraz poprzez zastosowanie przez Sąd regulacji wynikającej z art. 320 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze i nie znajdując podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy na podstawie 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.