Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Kancelaria (...). T., B. T. sp.j. w W.

przeciwko Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. w S.

o zapłatę

orzeka:

1.  oddala powództwo w całości,

2.  zasądza od powoda Kancelarii (...). T., B. T. sp. j. w W. na rzecz pozwanego Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w S. kwotę 7 200 zł (siedem tysięcy dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

3.  zasądza od powoda Kancelarii (...). T., B. T. sp. j. w W. na rzecz Skarbu Państwa – kasa Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 840,94 zł (osiemset czterdzieści 94/100 złotych) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

SSO Agnieszka Baran

Sygn. akt: XX GC 240/11

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 4 kwietnia 2011 roku, powódka – Kancelaria (...). T., B. T. sp. j. w W. (dalej: powódka lub Kancelaria) wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w S. (dalej: pozwany lub L.) kwoty 449 766,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wymagalności do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu zostało wskazane, że w dniu 13 lutego 2009 roku strony zawarły umowę oświadczenie usług prawnych. Na jej podstawie powódka zobowiązała się do sporządzenia ekspertyzy prawnej w celu przygotowania optymalnej strategii postępowania w zakresie minimalizacji negatywnych dla pozwanego skutków zawartych przez niego umów opcji walutowych, a nadto do wykonywania innych czynności obsługi prawnej, w szczególności reprezentowania pozwanego w negocjacjach z bankami oraz świadczenia usług zastępstwa prawnego. Na podstawie omawianej umowy, pozwany zobowiązał się natomiast do zapłaty na rzecz powódki wynagrodzenia w wysokości: 20 000 zł za sporządzenie ekspertyzy prawnej, 450 zł za każdą godzinę świadczenia pomocy prawnej w ramach wykonywania czynności obsługi prawnej, wynagrodzenia w kwocie równej zasądzonego przez sądy z tytułu zastępstwa procesowego oraz tzw. „premii za sukces”. Powódka wyjaśniła, że – w myśl § 3 ust. 3 zawartej przez strony umowy- pozwany zobowiązał się do zapłaty dodatkowego wynagrodzenia (tzw. „premii za sukces”) w wypadku korzystnego dla pozwanego rozwiązania problemu zawartych przez niego z Bankiem (...) SA i Bankiem (...) transakcji opcji walutowych. Dodatkowe wynagrodzenie powódki stanowić miało 10% od kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy łączną kwotą zobowiązań pozwanego wobec każdego z banków na dzień przed zawarciem ugody lub skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego, pomniejszonej o kwotę , którą pozwany zobowiązany będzie zapłacić danemu bankowi z tytułu zawartej ugody albo na podstawie prawomocnego wyroku sądowego.

Powódka podniosła również, że – zgodnie z treścią § 9 zawartej przez strony umowy-pozwany był zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia (w tym także tzw. „premii za sukces”) po wypowiedzeniu umowy, jeżeli w związku z zawarciem ugody lub wydaniem wyroku sądowego zobowiązanie pozwanego zostanie określone na poziomie niższym niż łączna kwota zobowiązań na dzień sprzed zawarcia ugody lub skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego, a dojdzie do tego po otrzymaniu przez pozwanego od powoda stanowiska prawnego wskazującego podstawowe argumenty pozwalające na negocjowanie z bankiem warunków rozliczenia opcji walutowych.

Powódka podniosła, że wywiązała się ze swoich obowiązków wynikających z zawartej przez strony umowy o świadczenie usług prawnych, w tym przekazała pozwanemu przygotowaną ekspertyzę prawną dotyczącą opcji walutowych zawartych pomiędzy pozwanym a Bankiem (...).

W dalszej części uzasadnienia pozwu powódka wyjaśniła, że w rozmowie telefonicznej z dyrektorem finansowym pozwanego powzięła informację o zawarciu przez L. ugody z Bankiem (...), na mocy której zadłużenie pozwanego zostało zredukowane o 55%. Pomimo próśb kierowanych do pozwanego, nie przedstawił powódce treści zawartej ugody, podnosząc liczne zarzuty wobec działalności Kancelarii. W ocenie powódki stanowisko pozwanego jest całkowicie bezzasadne.

Powyższe uzasadnia żądanie zapłaty na jej rzecz przez pozwanego kwoty 449 765,88 zł, stanowiącej 10 % kwoty stanowiącej 55% kwoty żądanej przez Bank (...) od pozwanego , powiększonej o VAT w wysokości 23% (pozew k. 4-16).

W odpowiedzi na pozew, pismem z dnia 5 maja 2011 roku, pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu według zestawienia bądź według norm przepisanych. Pozwany przedstawił swój obraz i ocenę relacji stron postępowania. Wskazała m. in., że przedstawiona przez powódkę opinia prawna nie zawierała szczegółowej analizy prawdopodobieństwa zaistnienia poszczególnych wskazanych w opinii ryzyk. Podniósł, że przez znaczny okres czasu bank nie podjął wezwania ugodowego załatwienia sporu. W szczególności nie zareagował chęcią zawarcia ugody po skierowaniu do niego wezwania do zapłaty z 9 kwietnia 2009 roku, ani też po skierowaniu przeciwko niemu pozwu z 12 maja 2009 roku. L. podniósł, że w wezwaniu do zapłaty zawarte zostały wszystkie argumenty zawarte w opinii prawnej, które bank uznał za niezasadne.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew, pozwany podniósł także szereg zarzutów dotyczących działań podejmowanych przez powódkę, wskazując na liczne – w jego ocenie – nieprawidłowości. Zwrócił również uwagę na rozpiętość czasową pomiędzy przedstawieniem bankowi argumentacji powódki a zawarciem spornej ugody. Dodatkowo podniósł m. in. zarzut sprzeczności żądania pozwu z zasadami współżycia społecznego i potrącenia przysługujących mu wobec powódki roszczeń (odpowiedź na pozew k. 82- 99).

Na rozprawie w dniu 9 stycznia 2014 roku pełnomocnik powódki sprecyzował żądanie pozwu w zakresie odsetek, wnosząc o ich zasądzenie od dnia 1 lutego 2010 roku do dnia zapłaty (oświadczenie pełnomocnika k. 541).

W toku dalszego postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił, co następuje:

Pozwany zawierał transakcje opcji walutowych z bankami, m. in. z baniem M.. Na skutek niekorzystnej dla pozwanego zmiany kury złotówki w 2008, w wyniku rozliczenia zawartych z bankiem (...) transakcji opcyjnych, powstało po stronie L. zobowiązanie do zapłaty na rzecz banku znacznych należności (okoliczność bezsporna, dodatkowo zeznania świadka D. W. k. 303).

Na skutek powyższej, niekorzystnej dla pozwanego sytuacji, koniecznym było podjęcie działań mających na celu zmniejszenie niekorzystnych skutków zawartych transakcji. Za sugestią współpracującego z L. r. pr. M. Ł. (1), pozwany nawiązał współpracę z powódką odnajdując dane jej dotyczące na stronie Ministerstwa Gospodarki, w liście kancelarii zajmujących się tematyką opcji walutowych. W dniu 13 lutego 2009 roku doszło do spotkania przedstawicieli stron, podczas którego została bliżej przedstawiona sytuacja pozwanego oraz wstępnie zostały ustalone warunki współpracy stron postępowania, w tym także stawki wynagrodzenia Kancelarii (okoliczność bezsporna, dodatkowo przesłuchanie świadka D. W. k. 303, zeznania świadka M. Ł. (1) k. 309, przesłuchanie przedstawicielki powoda – transkrypcja k. 560, przesłuchanie przedstawiciela pozwanego – transkrypcja k. 582).

Również w dniu 13 lutego 2009 roku strony niniejszego postępowania zawarły umowę o świadczenie usług prawnych. Projekt umowy został przygotowany przez powódkę. Na mocy tej umowy, pozwany zlecił Kancelarii świadczenie pomocy prawnej w zakresie doradztwa prawnego dotyczącego rozwiązywania bieżących problemów wynikających z zawieranych przez pozwanego z (...) S.A. w W. i Bankiem (...) S.A. w W. transakcji opcji walutowych. W § 3 umowy zostało ustalone wynagrodzenie powódki za poszczególne czynności świadczone przez nią w wykonaniu przedmiotowej umowy. Strony ustaliły m. in. wynagrodzenie za sporządzenie przez powódkę ekspertyzy prawnej w kwocie 20 000 zł oraz tzw. „premię za sukces” w wysokości 10% kwoty o jaką zmniejszone zostanie zobowiązanie L. wobec banków w wypadku korzystnego dla pozwanego rozwiązania problemu zawartych przez niego transakcji opcyjnych. Zgodnie z treścią § 9 ust. 3 umowy wypowiedzenie umowy nie ma wpływu na obowiązek zapłaty przez pozwanego na rzecz powódki ustalonego wynagrodzenia ( w tym „premii za sukces”) w sytuacji gdy do wypowiedzenia dojdzie po otrzymaniu przez pozwanego opinii prawnej, a wydany zostanie wyrok bądź zawarta ugoda, w wyniku których zobowiązanie pozwanego wobec jednego ze wskazanych w umowie banków zostanie zredukowane, tj. ustalone zostanie na niższym poziomie, niż w dacie przed skierowaniem na drogę sądową lub przed zawarciem ugody (dowód: umowa z dnia 13 lutego 2009 roku k. 24-28).

W wykonaniu postanowień umowy o świadczenie usług prawnych, w oparciu o przedstawioną przez pozwanego dokumentację, powódka przygotowała opinię prawną dotyczącą umów opcji walutowych zawartych przez pozwanego z bankiem (...). Opinia została przygotowana przez r. pr. A. W. (1) i przesłana pozwanemu w dniu 10 marca 2009 roku. Opinia prawna zawierała m. in. opis stanu faktycznego ustalonego w oparciu o przedstawioną przez pozwanego dokumentację. W opinii zawarto również ocenę sytuacji prawnej pozwanego. Wskazane zostało m. in., że wątpliwa jest skuteczność stosowania środków prawnych standardowo wykorzystywanych przez klientów banków (np. nadzwyczajna zmiana stosunków, błędu klienta itp.), które mogłyby zostać poczytane jako mające na celu uniknięcie negatywnych skutków finansowych. W opinii zostało wskazane, że – zdaniem Kancelarii- do zawarcia transakcji nie doszło także w formie ustnych negocjacji, przy czym ostateczne potwierdzenie tego stanowiska będzie możliwe po przeanalizowaniu nagrań znajdujących się w posiadaniu banku. W podsumowaniu opinii wskazano na celowość podjęcia przez pozwanego następujących działań: podjęcie decyzji o wstrzymaniu dalszych płatności, wystąpienie przeciwko bankowi z pozwem o ustalenie nieistnienia lub bezskuteczności umów transakcji, wystąpienia przeciwko bankowi z pozwem o zapłatę na rzecz L. kwoty świadczeń otrzymanych od pozwanego. Wskazano jednocześnie na słaby punkt drogi sądowej wynikający z faktu długotrwałego wykonywania przez L. zobowiązań z tytułu zawartych z Bankiem (...) transakcji. W podsumowaniu stanowiska wyrażonego w opinii jako niezbędną czynność wskazano podjęcie negocjacji z bankiem, w których jednym z argumentów winno być powołanie się na posiadanie opinii prawnej, wskazującej na możliwość podważenia skuteczności Transakcji (dowód: wiadomość e-mail k. 42, opinia prawna k. 29-41).

Po przekazaniu opinii prawnej pozwanemu, odbyły się kolejne rozmowy i spotkanie przedstawicieli stron postępowania, podczas którego przedstawione zostały powódce uwagi do przygotowanej opinii. W dalszej kolejności powódka przygotowała kolejne opracowanie ( na podstawie wcześniej przygotowanej opinii, celem przedstawienia go bankom. W wykonaniu ustaleń poczynionych podczas spotkania przedstawicieli stron postępowania, powódka przygotowała pismo wskazując, że zawarte w nim zostały zasadnicze wnioski zawarte w opinii z 10 marca 2009 roku, w celu ewentualnego przedstawienia bankowi. W piśmie zostało wskazane m. in., że podsumowanie stanowiska zawartego w opinii z 10 marca 2009 roku wskazuje na następujące okoliczności: budzi poważnie wątpliwości transakcji zawartych przez pozwanego z bankiem, wątpliwa jest skuteczność transakcji z uwagi na działanie Dyrektora finansowego pozwanego poza zakresem pełnomocnictwa oraz wymaga analizy czy transakcje wyłączyły się automatycznie po osiągnięciu maksymalnego poziomu skumulowanego zysku po stronie banku. Zaznaczono przy tym, że wskazane kwestie będą możliwe do ostatecznej oceny prawnej po analizie nagrań z dokonania transakcji, będących w posiadaniu banku. Omawiane pismo, podobnie jak opinia z 10 marca 2009 roku zostało podpisane przez r. pr. A. W. (1) (zeznania świadka M. Ł. (1) k. 309-310, przesłuchanie przedstawicielki powódki – transkrypcja k. 561-562, pismo z 12 marca 2009 roku k. 107-116).

Pismem z 9 kwietnia 2009 roku pozwany wezwał bank (...) pismo zawierające stanowisko wobec zawartych z bankiem transakcji opcji walutowych. W piśmie przekazana została argumentacja zawarta w opracowaniu przygotowanym przez r. pr. A. W. (1). Odpowiadając na pismo pozwanego, pismem z dnia 22 kwietnia 2009 roku Bank (...) uznał stanowisko L. za całkowicie bezzasadne. Bank odniósł się do każdego z zarzutów wskazanych w opinii Kancelarii, kwestionując zawarte w opinii stanowisko powódki (pismo Banku (...) z 22 kwietnia 2009 roku k. 125-127).

W omawianym okresie (po sporządzeniu opinii prawnej przez powódkę) przedstawiciele pozwanego spotykali się z przedstawicielami banku (...). Spotkania te były podejmowane przez pozwanego jako kontynuacja działań zmierzających do ugodowego zredukowania jego zadłużenia wobec banku (...). Podczas tych spotkań pozwanego reprezentowała r. pr. A. W. (1). Spotkania te nie odniosły spodziewanego przez pozwanego rezultatu zeznania świadka M. Ł. (1) k. 309-310, przesłuchanie przedstawicielki powódki – transkrypcja k. 561-562).

Podczas rozmów przedstawicieli stron niniejszego postępowania pozwany wyrażał obawę przed skutkami wystawienia przez bank (...) bankowego tytułu egzekucyjnego. Odnosząc się do tych obaw powódka wskazała, że ma doświadczenie w zakresie monitorowania Sądów w celu jak najszybszego powzięcia informacji o skierowaniu wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. W toku współpracy stron postępowania powódka informowała, że taki telefoniczny „monitoring” sądu w S. jest kontynuowany (zeznania świadka M. Ł. (1) k. 310, korespondencja mailowa k. 123).

W nawiązaniu do powyższych rozmów, dniu 14 maja 2009 roku A. W. (1) przesłała do r. pr. M. Ł. (stale współpracującego z pozwanym) projekty pism do Prezesa Sądu i Przewodniczącego Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego w S.. (wiadomość e- mail wraz z pismami k. 117-121).

Wobec tego, że pozwanemu nie udało się dojść do porozumienia z bankiem (...), strony niniejszego postępowania podjęły decyzję o skierowaniu sprawy na drogę postępowania sądowego. W dniu 12 maja 2009 roku do Sądu Okręgowego został złożony pozew L. przeciwko bankowi (...) o ustalenie nieważności zawartych z tym bankiem wskazanych transakcji opcyjnych oraz o zapłatę. W imieniu pozwanej spółki pozew został podpisany przez r. pr. A. W. (1) działającą z substytucji r. pr. J. T. (1) (zeznania świadka D. W. k. 305, przesłuchanie przedstawicielki powódki – transkrypcja k. 561-562, pozew k. 2 i nast. akt XVI GC 370/09).

We wskazanym pozwie został zgłoszony również wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczeń L.. Wniosek ten został oddalony postanowieniem z dnia 26 maja 2009 roku. Odpis tego postanowienia oraz odpis zażalenia pozwanej spółki (wniesionego na to postanowienie) zostały doręczone bankowi (...) w lipcu 2009 roku (dowód w aktach XVI GC 370/09: postanowienie k. 200-202, zpo k. 235).

Po skierowaniu wskazanego wyżej pozwu przeciwko bankowi (...), bank ten wystawił bankowy tytuł egzekucyjny i skierował do Sądu Rejonowego w B. wniosek o nadanie mu klauzuli wykonalności. Ostatecznie wniosek ten został wycofany (zeznania świadka M. Ł. (1) k.311 )

W dniu 17 listopada 2009 roku bank (...) wystawił ponownie przeciwko pozwanemu bankowy tytuł egzekucyjny opiewający na łączną kwotę 6 966 872,46 zł. Pismem datowanym 27 listopada 2009 roku wskazany bank złożył do Sądu Rejonowego w S. wniosek o nadanie klauzuli wykonalności ww. bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Postanowieniem z dnia 8 stycznia 2010 roku Sąd Rejonowy w S. nadał klauzulę wykonalności ww. bankowemu tytułowi egzekucyjnemu (bte k. 4, wniosek k. 2-3, postanowienie k. 20 –w aktach I Co 1574/09).

Następnie, na wniosek banku (...) z dnia 22 grudnia 2009 roku Komornik przy Sądzie Rejonowym w M. T. Ś. w dniu 23 grudnia 2009 roku wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko L.. W toku postępowania egzekucyjnego zostały zajęte rachunki bankowe pozwanego, dokonano również zajęcia należących do L. ruchomości (protokół zajęcia ruchomości k. 70, zajęcia rachunków bankowych – w aktach Km 2917/09).

W wyniku wszczęcia postępowania egzekucyjnego i zajęcia rachunków bankowych, sytuacja finansowa pozwanego stała się trudna. Zajęcie rachunków bankowych praktycznie uniemożliwiło realizację należności na rzecz kontrahentów pozwanego, niemalże całkowicie paraliżując działalność L.. Trudną sytuację pogłębiała okoliczność, że w dacie doręczenia pozwanemu postanowień komorniczych i zajęcia rachunków bankowych, w związku z okresem Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku, nieobecna była w kraju r. pr. A. W. (1), a w kancelarii nie była obecna r. pr. J. T. (1). Projekty pism zmierzających do zahamowania działań egzekucyjnych przygotowywane były przez aplikantkę Kancelarii. W tym okresie aktywnie udzielał pozwanemu pomocy r. pr. M. Ł. (1) (zeznania świadka L. P. k. 270-271, zeznania świadka M. Ł. (1) k. 311-312, zeznania świadka D. W. k. 306, przesłuchanie E. T.).

W związku z trudną sytuacją pozwanego na skutek wszczęcia egzekucji, pozwany ponownie podjął rozmowy ugodowe z Bankiem (...). Rozmowy z bankiem były prowadzone podczas spotkań w dniach 5, 8 i 15 stycznia 2010 roku. Podczas spotkania w dniu 5 stycznia 2010 roku wraz z pozwanym w spotkaniu brała udział r. pr. A. W. (1) (zeznania świadka D. W. k. 306, przesłuchanie J. T. (1) – transkrypcja. 564).

Trudna sytuacja pozwanego i grożąca mu upadłość spowodowały, że pozwany zawarł ugodę z Bankiem (...), na warunkach przez niego proponowanych. Ustalając propozycję ugody przedstawioną pozwanemu, bank kierował się przeprowadzoną przez siebie kalkulacją majątku L. (ustalając m. in. jaką kwotę należności będzie w stanie uzyskać w wypadku upadłości pozwanego). Decydując się na zawarcie ugody z pozwanym i przedstawiając jej warunki bank nie kierował się argumentacją powódki (przedstawioną bankowi przez L.) ani tez faktem wniesienia powództwa przeciwegzekucyjnego. Warunki ugody zostały ustalone w dniu 15 stycznia 2010 roku. Sama ugoda została podpisana w dniu 27 stycznia 2010 roku (zeznania świadka D. W. k. 306, zeznania świadka M. Ł. (1) k. 312, zeznania świadka D. G. 522-524)

W dniu 15 stycznia 2010 roku D. W. poinformował A. W. (1), że pozwany zawarł porozumienie z Bankiem (...). W piśmie zwrócono się o zaniechanie wszelkich działań podejmowanych w imieniu pozwanego (wiadomośc e-mail k. 43).

Informacja o zawarciu ugody z Bankiem (...) została przekazana A. W. (1) telefonicznie przez D. W.. Z informacji przekazanych przez Dyrektora finansowego pozwanego wynikało, że Bank (...) zredukował zadłużenie pozwanego o 55% (zeznania świadka A. W. (1) k. 302-303).

Pismem z dnia 4 lutego 2010 roku powódka zawróciła się do pozwanego o przekazanie kopii ugody zawartej z Bankiem (...), powołując się na § 9 ust. 3 zd. 3 zawartej przez strony umowy (pismo wraz z dowodem doręczenia k. 44-45).

Wobec zarzutów kierowanych przez pozwanego pod adresem powódki, Kancelaria zawnioskowała o przeprowadzenie wizytacji w sprawie pomocy prawnej świadczonej na rzecz L.. Na polecenie Dziekana (...) zespół wizytatorów (po zapoznaniu się z aktami sprawy i przedstawionym przez powódkę kalendarium zdarzeń oraz zarzutami pozwanego) nie znalazł podstaw do postawienia Kancelarii zarzutu co do braku profesjonalizmu; nie miał również wątpliwości co ustalonych przez Kancelarię zasad rozliczania się z klientem – pozwanym L. (protokół (...) Zespołu (...) k. 46).

Na początku roku 2010 strony w dalszym ciągu wymieniały korespondencję związaną z kierowanym przez powoda żądaniem przedstawienia ugody z Bankiem (...), zapłaty przez pozwanego „premii za sukces” oraz innego ustalonego w umowie wynagrodzenia (pisma stron k. 54-56, 57-59, 60- 61, 62-63,66, 72, 73,74).

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o powołane dowody. Oceniając materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie należy wskazać co następuje. Jako wiarygodny dowód w sprawie należy ocenić złożoną do akt i znajdującą się w aktach załączonych dokumentację. Nie budzi ona wątpliwości co do autentyczności i nie była kwestionowana przez strony niniejszego postępowania.

Zdaniem Sądu nie wnoszą istotnych okoliczności do niniejszej sprawy zeznania świadka L. P.. Świadek potwierdził jedynie trudną sytuację pozwanego w wyniku zajęcia jego rachunków bankowych.

W ocenie Sądu w pełni wiarygodny dowód w niniejszej sprawie stanowią zeznania świadka D. W.. Treść jego zeznań koresponduje z przesłuchaniem przedstawicielki powódki w części dotyczącej ustaleń stron co do należnego Kancelarii wynagrodzenia. Wskazany przez świadka przebieg współpracy stron postępowania znajduje potwierdzenie w dokumentacji złożonej o akt niniejszej sprawy i dokumentacji zgromadzonej w aktach załączonych do akt niniejszej sprawy. Przede wszystkim zaś, jako w pełni wiarygodną należy ocenić tę część zeznań świadka D. W., w której wskazuje on okoliczności, w jakich doszło do zawarcia przez pozwanego ugody z Bankiem (...). Zeznania w tej części znajdują potwierdzenie w całokształcie okoliczności niniejszej sprawy, w szczególności z zeznaniami świadka D. G. (o których mowa w dalszej części uzasadnienia).

Zdaniem Sądu wiarygodny dowód w niniejszej sprawie stanowią również zeznania świadka M. Ł. (1). Jako prawnik stale współpracujący z pozwanym i osobiście biorący udział w spotkaniach przedstawicieli stron postępowania, ma on szeroką i bezpośrednią wiedzę na temat relacji stron postępowania i – co najważniejsze – okoliczności w jakich doszło do zawarcia ugody z bankiem (...).

W ocenie Sądu w pełni wiarygodny i najistotniejszy dowód w niniejszej sprawie stanowią zeznania świadka D. G.. W ocenie Sądu zeznania tego świadka ocenić należy jako w pełni obiektywny dowód w niniejszej sprawie. Świadek ten nie pozostaje w związku z żadną ze stron postępowania, nie jest pracownikiem ani współpracownikiem żadnej z nich. J. D. G. jest osobą, która z ramienia baku M. osobiście brała udział w przygotowaniu ugody i jej zawarciu. Ze wskazanych względów – w ocenie Sądu – to właśnie D. G. ma najpełniejszą wiedzę na temat przyczyn dla których bank (...) zdecydował się na zawarcie ugody z pozwanym. Dodatkowo należy wskazać, że zeznania tego świadka w zakresie procesu uzgadnia warunków ugody znajdują potwierdzenie w dokumentacji znajdującej się w aktach egzekucyjnych. W szczególności pismo banku z dnia 15 stycznia 2010 roku (k. 147 akt Km 2917/09) potwierdza treść zeznań świadka, że podstawową okolicznością w okresie uzgadniania warunków ugody było zwolnienie rachunku bankowego pozwanego.

Podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie w znacznej części stanowiło również przesłuchanie stron postępowania, w szczególności przesłuchanie J. T. (1) za stronę powodową. W ocenie Sądu nie może podlegać ocenie (w kontekście wiarygodności) przesłuchanie J. T. (1) w części, w której wskazuje ona na przyczyny zmiany stanowiska banku w odniesieniu do zawarcia ugody. Na tle całokształtu materiału dowodowego i całości przesłuchania J. T. (1) tę część jej zeznań uznać należy za jej ocenę zdarzeń. Zauważyć bowiem należy, że J. T. nie brała osobiście udziału w spotkaniach z bankiem. Nie jest wiarygodne twierdzenie J. T. (1) o tym, że inicjatywa w zakresie „monitorowania” sądu w S. wyszła od M. Ł. (1). Przeczy temu złożona do akt korespondencja mailowa prowadzona przez A. W. (1) (k. 123) i aplikantów z pozwanym. Nie jest też wiarygodne aby działania aplikantów pracujących w Kancelarii podejmowane były z ich własnej inicjatywy bez wiedzy prawników. Nawet gdyby tak było to za ich działania niewątpliwie odpowiada powódka – Kancelaria, z którą współpracował pozwany.

Postanowieniem z dnia 9 stycznia 2014 roku Sąd oddalił wniosek strony powodowej o dodatkowe przesłuchanie świadka A. W. (1) (pismo k. 340), jako sprekludowany. Wskazać należy, że okoliczności na które został zgłoszony omawiany wniosek dowodowy były podnoszone już w odpowiedzi na pozew i wniosek ten należało zgłosić w terminie 14 dni od daty otrzymania przez pełnomocnika powódki wskazanego pisma strony pozwanej. Jeżeli nawet uznać, że omawiany wniosek o uzupełniające przesłuchanie A. W. (1) zgłoszony został w związku z zeznaniami świadków strony pozwanej, to również jest on spóźniony. Rozprawa podczas której zostali przesłuchani świadkowie strony pozwanej odbyła się w dniu 20 listopada 2012 roku, a pismo zostało wniesione do Sądu w dniu 19 grudnia 2012 roku (data nadania pisma w urzędzie pocztowym). W ocenie Sądu nie ma podstaw do przyjęcia – za pełnomocnikiem powoda – że termin na ewentualne zgłoszenie wniosku dowodowego należy liczyć od dnia zapoznania się z kopią protokołu rozprawy przez przedstawicieli powoda.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie jest zasadne.

W niniejszej sprawie poza sporem pozostawała treść zawartej przez strony umowy oświadczenie usług prawnych, w tym również w zakresie dotyczącym wynagrodzenia powódki za te usługi. W szczególności poza sporem pozostawało, że strony niniejszego postępowania umówiły się na wynagrodzenie dodatkowe określane jako „premia za sukces”, w wysokości 10% kwoty o jaką zredukowane zostanie zadłużenie pozwanego wobec banków. Nie ulega wątpliwości, że właśnie zredukowanie zadłużenia czy to w drodze ugody zawartej z bankiem, czy też na skutek wyroku wydanego przez sąd, strony traktowały jako sukces. Rozwiązanie istniejącego w L. problemu związanego z zawartymi przez spółkę transakcjami opcyjnymi i powstałymi w związku z tym znacznymi zobowiązaniami wobec banków było przyczyną podjęcia współpracy stron. Wynika to jednoznacznie z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków i przedstawicieli stron postępowania. Wynika to także z treści § 1 zawartej przez strony umowy z dnia 13 lutego 2009 roku.

W ocenie Sądu okoliczności niniejszej sprawy, w tym także treść pozwu, wskazują na to, że strony niniejszego postępowania wiązały „premię za sukces” (a konkretnie prawo jej żądania przez powódkę) z osiągnięciem sukcesu w wyniku działań powódki, a przede wszystkim argumentacji przygotowanej przez nią w opinii prawnej. Okoliczności niniejszej sprawy potwierdzają, że wolą stron było aby powódka otrzymała ustalone w umowie dodatkowe wynagrodzenie, gdy podjęte przez nią działania doprowadzą do sytuacji, w której zmniejszone zostanie zobowiązanie pozwanego wobec banku. W ocenie Sądu – w rozumieniu stron postępowania – powódka była uprawniona do „premii za sukces” w sytuacji gdy ugoda - wskazany „sukces” będzie pozostawał w związku przyczynowym ze świadczoną przez nią pomocą prawną. O ile można zgodzić się z powódką, że dla zasadności żądania pozwu powódka nie musiała podejmować żadnych innych działań (poza przygotowaniem opinii prawnej), o tyle nie ma podstaw do przyjęcia że premia była należna bez powiązania sukcesu pozwanego z przygotowaną przez powódkę opinią prawną.

Za takim rozumieniem postanowień umownych przez strony postępowania (w tym przede wszystkim przez powódkę ) przemawia sama treść uzasadnienia pozwu. Na stronie 10 pisma inicjującego postępowanie w niniejszej sprawie (k. 13) uzasadniając żądanie pozwu powódka podniosła, że dysponując należycie przygotowaną przez nią, specjalistyczną strategią , pozwany mógł podejmować skuteczne działania w negocjacjach z bankami oraz w postępowaniach sądowych, nawet bez udziału powódki.

Istotnym dowodem pozwalającym na ustalenie woli stron w przedmiocie postanowień umowy dotyczących przyznanego powódce spornego wynagrodzenia ma dowód z przesłuchania przedstawicieli stron postępowania. Podczas przesłuchania w dniu 9 stycznia 2014 rok, reprezentująca powódkę J. T. (1), która osobiście brała udział w pierwszym spotkaniu stron postępowania wskazała, że wskazana część wynagrodzenia miała być powiązana z sukcesem, który pozwany, jako klient powódki, z jej pomocą (jako profesjonalisty) odniesienie (k. 560). Z dalszego przesłuchania J. T. (1) wynika także, że ona sama wiąże prawo domaga się „premii za sukces” ze skutecznością działań podjętych przez Kancelarię. W jej ocenie, czynności podejmowane przez Kancelarię , w tym argumentacja zawarta w pismach składanych w sprawach prowadzonych przeciwko bankowi (...) spowodowały, że „bank ustąpił” (k. 565). Okoliczności niniejszej sprawy i materiał dowodowy w niej zgromadzony nie potwierdzają takiego stanowiska powódki.

Na marginesie jedynie wskazać należy, że także z innych względów nie ma podstaw, do podzielnia stanowiska, w myśl którego sporna „premia za sukces” należna była powodowi już za samo przekazanie pozwanemu stanowiska prawnego pozwalającego na podjęcie działań wobec banków. Takie stanowisko strony powodowej stoi w sprzeczności z zasadami doświadczenia życiowego i intencją stron, ustaloną w toku postępowania w niniejszej sprawie. W pierwszej kolejności należy wskazać, że za przygotowanie ekspertyzy prawnej strony przewidziały w umowie oświadczenie usług prawnych osobne wynagrodzenie w kwocie 20 000 zł netto. Sąd podziela stanowisko pozwanego, że przyznanie powódce prawa żądania „premii za sukces” wyłącznie w związku z przekazaniem pozwanemu opinii prawnej, bez powiązania tej opinii z osiągniętym przez pozwanego sukcesem (wpływu opinii na ten sukces) oznaczałoby przyznanie Kancelarii dwukrotnego wynagrodzenia za ten sam zakres pracy (sporządzenie opinii prawnej). W ocenie Sądu strona pozwana zasadnie podnosi, że dla zasadności żądania spornego wynagrodzenia, sukces musi pozostawać z w związku funkcjonalnym i przyczynowym, a nie tylko temporalnym z działaniami powódki.

Mając na uwadze powyższe, dla ustalenia zasadności żądania pozwu należało ustalić, czy działania powódki, w tym przede wszystkim przygotowana przez nią opinia prawna , przyczyniły się do zawarcia przez pozwanego ugody z Bankiem (...), czy argumentacja powódki „nakłoniła” bank do zawarcia ugody. Zdaniem Sądu okoliczności niniejszej sprawy i całokształt materiału dowodowego przeczą takiej tezie. W szczególności wskazać należy – co pozostaje poza sporem – że bank nie przejawił woli zawarcia ugody po zapoznaniu się z argumentacją powódki zawartą w piśmie 12 marca 2009 roku (na bazie opinii przygotowanej przez powódkę), ani przedstawioną podczas spotkań odbytych wiosną 2009 roku. Przypomnieć należy, że podczas tych spotkań pozwany był reprezentowany przez r. pr. A. W., która – jak należy wnioskować na podstawie zasad doświadczenia życiowego – prezentowała zapewne stanowisko przygotowane przez powódkę dla potrzeb rozwiązania problemu L. (związanego z zawartymi umowami opcyjnymi). Nie nakłoniły banku do zawarcia ugody także argumenty powódki zawarte w zażaleniu na postanowienie o oddaleniu wniosku o udzielenie zabezpieczenia (w sprawie XVI GC 370/09). Jak to zostało już wskazane – z argumentacją w nim zawartą bank zapoznał się w lipcu 2009 roku.

Tezie strony powodowej (w tym także wyrażonej podczas przesłuchania przedstawicielki powódki podczas przesłuchania w dniu 9 stycznia 2014 roku), że na skutek działań i siły argumentów powódki bank zmienił swoje stanowisko w przedmiocie ugody, przeczy rozbieżność czasowa pomiędzy zapoznaniem się (czy możliwością zapoznania się ) przez bank z argumentacją przygotowaną przez powódkę i datą zawarcia ugody pomiędzy bankiem i pozwanym. Argumentacja z opinii prawnej została bankowi przedstawiona przy piśmie z 9 kwietnia 2009 roku, około tej daty bank zapewne zapoznał się z argumentacją powódki podczas spotkań podjętych przez pozwanego w celu zawarcia ugody, z argumentacją zawartą w zażaleniu na postanowienie o oddaleniu wniosku o zabezpieczenie bank zapoznał się w lipcu 2009 roku, natomiast ugoda została zawarta w styczniu 2010 roku, tj. pół roku później od wskazanych dat poznania argumentacji powódki. Dodatkowo zauważyć należy, że – jak wynika z akt XVI GC 370/09, z argumentacją zawartą w pozwie bank w ogóle się nie zapoznał (zarządzenie o doręczeniu odpisu pozwu bankowi (...) nie zostało wykonane).

Zdaniem Sądu okolicznością dobitnie świadczącą o tym, że bank nie przywiązywał większej wagi do argumentacji powódki jest fakt wystawienia przeciwko pozwanemu bankowego tytułu egzekucyjnego i dalszych czynności podjętych przez bank w celu wyegzekwowania kwot wskazanych w tym tytule. Te działania banku zostały podjęte przy pełnej znajomości stanowiska powódki odnośnie umów opcyjnych zawartych przez L. z bankiem (...) argumentacji mającej potwierdzić zasadność tego stanowiska.

Nie można podzielić zdania J. T. (1), że bank podjął rozmowy ugodowe z pozwaną spółką mając na uwadze całokształt działań powódki i przygotowanej przez nią argumentacji (przekazanej L. w opinii prawnej). Takie twierdzenia nie mogą się ostać, jeżeli wziąć pod uwagę upływ czasu pomiędzy przekazaniem argumentacji a zawarciem ugody. Twierdzenia J. T. (1) o długotrwałym procesie decyzyjnym w banku nie potwierdza żaden inny dowód przeprowadzony w niniejszej sprawie. W szczególności przeczy temu treść zeznań świadka D. G., z których wynika, że proces decyzyjny w banku trwał stosunkowo krótko.

W ocenie Sądu okoliczności niniejszej sprawy wskazują jednoznacznie na to, że przyczyną dla której bank (...) podjął rozmowy ugodowe z pozwanym była sytuacja finansowa pozwanego, a raczej zagrożenie jego upadłości (w toku której bank mógłby w niższym stopniu zaspokoić swoje roszczenia wobec L.). Zdaniem Sądu stanowisko strony pozwanej w tym przedmiocie jest w pełni uzasadnione w świetle materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, w szczególności w kontekście zeznań świadka D. G.. Wskazał on w swoich zeznaniach jednoznacznie, że kompromis w postaci ugody zawartej z L. został oparty na czysto merytorycznych przesłankach. Kwota ugody została ustalona w oparciu o analizę sytuacji majątkowej pozwanego i ustalenia na jej podstawie kwoty możliwej do uzyskania w drodze postępowania egzekucyjnego czy upadłościowego. Świadek wskazał jednoznacznie, że powództwo pzeciwegzekucyjne wytoczone przez pozwanego nie stanowiło dla banku żadnego argumentu do zawarcia ugody. Oznacza to, że argumentacja powódki nie była dla banku przekonująca; jak wynika z przesłuchania J. T. (1) pozew w tym przedmiocie był przygotowany przez powódkę.

W świetle wskazanych okoliczności nie ulega wątpliwości, że zawarcie ugody pomiędzy pozwanym a bankiem (...) było wynikiem zdarzeń zainicjowanych wystawieniem bankowego tytułu egzekucyjnego i skierowania egzekucji przeciwko pozwanemu. Jak wynika z zeznań świadka D. G. to bank (...) był stroną dyktującą warunki ugody. Świadek wskazał jednoznacznie, że gdyby spółka nie chciała zapłacić kwoty wskazanej przez bank kontynuowana byłaby egzekucja należności banku, która w każdej chwili mogła doprowadzić do upadłości L. (k. 523). Powyższe przeczy stanowisku powódki o znaczącej dla zawarcia ugody sile jej argumentów i wadze podejmowanych przez nią działań.

Powyższe okoliczności potwierdzają stanowisko pozwanego, że przedmiotowa ugoda została zawarta niejako pod przymusem wobec zagrożenia upadłości L. i polegała na zaakceptowaniu warunków banku po bardzo krótkim czasie na ich rozważenie. Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu nie ma podstaw do ustalenia, że sukces polegający na zmniejszeniu zobowiązań powódki wobec banku (...) w drodze zawartej z nim ugody był wynikiem działań powódki, w szczególności przygotowanej przez nią opinii prawnej. Skoro zatem taki związek nie istnieje, nie ma podstaw do zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki ustalonej w umowie stron części wynagrodzenia określanego mianem „premii za sukces”. Skoro w żadnym stopniu opinia prawna przygotowana przez powódkę nie wpływu na „sukces” pozwanego, nie ma podstaw by powódka z tego „sukcesu” odniosła korzyść majątkową. Podkreślić raz jeszcze należy, że ustalone w umowie stron wynagrodzenie za sporządzenie opinii prawnej zostało powódce zapłacone przez pozwanego.

Z uwagi na wskazaną i uzasadnioną powyżej bezzasadność powództwa w świetle zawartej przez strony umowy zbędna jest ocena zarzutu pozwanego nadużycia prawa przez powódkę i sprzeczności jej żądania z zasadami współżycia społecznego. W ocenie Sądu zbędne jest również odnoszenie się do podniesionego przez pozwanego zarzutu potrącenia jego roszczeń z roszczeniami dochodzonymi pozwem w niniejszej sprawie. Jedynie na marginesie wskazać należy, że zasadność roszczeń pozwanego i ich wysokość nie zostały udowodnione w toku postępowania w niniejszej sprawie.

W tym miejscu wskazać należy że dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie ma istotnego znaczenia przebieg współpracy stron postępowania już po przygotowaniu przez powódkę opinii prawnej. Sokoro – jak to już zostało powiedziane – z umowy stron wynika, że premia za sukces powiązana jest z osiągnięciem sukcesu „z pomocą” argumentacji prawnej powódki, to rzetelność i sprawność jej innych działań podejmowanych w ramach reprezentacji pozwanego ma znaczenie drugorzędne.

Jedynie na marginesie wskazać należy, odnosząc się do wskazanej w pozwie wartości, o którą obniżone zostało zobowiązanie pozwanego, okoliczności niniejszej sprawy pozwalają na uznanie tej okoliczności za przyznaną. W odpowiedzi na pozew pozwany zakwestionował stanowisko powódki w tym zakresie (k. 92). Zarządzeniem z dnia 20 listopada 2012 roku (k. 314) Sąd zobowiązał pozwanego do przedstawienia ugody bądź wyciągu ugody zawartej przez pozwanego z Bankiem (...). Do końca trwania postępowania w niniejszej sprawie pozwany nie wykonał powyższego zarządzenia – ugoda ani jej wyciąg nie zostały złożone do akt sprawy. W tych okolicznościach, na podstawie art. 233 § 2 k.p.c. wskazany przez powoda zakres ustępstw banku poczynionych w ramach zawartej z pozwanym ugody, uznać należy za okoliczność przyznaną. Okoliczność ta pozostaje jednak bez wpływu na wskazaną powyżej ocenę bezzasadności powództwa.

W tym miejscu należy podnieść, że Sąd pominął stanowisko powoda prezentowane w pismach procesowych złożonych w toku postępowania w niniejszej sprawie oraz na rozprawach. W szczególności Sąd pominął stanowisko zawarte w piśmie z dnia 22 listopada 2011 roku. Należy bowiem mieć na uwadze okoliczność, że postępowanie w niniejszej sprawie toczy się na podstawie przepisów k.p.c. w brzmieniu sprzed 3 maja 2012 roku. Najpóźniej zatem w terminie dwóch tygodni od doręczenia pełnomocnikowi powoda odpowiedzi na pozew, winien on przedstawić dalszą argumentację w sprawie. Powinno to nastąpić do końca maja 2011 roku. Można bowiem założyć, że odpowiedź na pozew została doręczona pełnomocnikowi powoda około 10 maja 2011 roku, tj. w dacie zbliżonej do daty wniesienia jej do sądu. Zatem stanowisko powoda zawarte w powołanym piśmie z 22 listopada 2011 roku oraz w dalszych pismach uznać należy za spóźnione w świetle art. 479 ¹² § 1 k.p.c. w brzmieniu sprzed 3 maja 2012 roku. Dodatkowo zauważyć należy, że powód nie podał żadnego uzasadnienia dla tak spóźnionego przedstawiania dalszego stanowiska w sprawie. Z uwagi na wskazane okoliczności, Sąd pominął również stanowisko strony pozwanej zawarte w piśmie z dnia 7 grudnia 2011 roku, które zawiera polemikę pozwanego z argumentacją powódki zawartą w powołanym wyżej piśmie z 22 listopada 2011 roku.

Mając na uwadze powyższe, na mocy powołanych przepisów zawartej przez strony umowy, należało orzec jak w sentencji wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1, 3 i 4 k.p.c.. Kwotę zasądzoną z tego tytułu od pozwanego na rzecz powódki stanowi wynagrodzenie pełnomocnika (7 200 zł).

Na podstawie art. 83 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych Sąd zasądził od powoda na rzecz Skarbu Państwa kwotę 840,94 zł stanowiącą sumę wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa w niniejszej sprawie tytułem zwrotu kosztów świadków przesłuchanych w niniejszej sprawie.

Mając na uwadze powyższe, należało orzec jak w sentencji wyroku.

SSO Agnieszka Baran