Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 grudnia 2017 roku

Sąd Rejonowy w Elblągu w III Wydziale Rodzinnym i Nieletnich

w następującym składzie :

Przewodniczący : SSR Anna Nowosielska

Protokolant : sekr. sąd. Małgorzata Baur

po rozpoznaniu w dniu 27 grudnia 2017 roku w Elblągu , na rozprawie

sprawy z powództwa A. J. (1)

przeciwko M. J. (1)

o alimenty

oddala powództwo .

Sygn. akt III RC 305/17

UZASADNIENIE

Powódka A. J. (1) w pozwie , wniesionym w dniu 26 maja 2017 roku , domagała się zasądzenia od M. J. (1) alimentów w kwotach po 500 zł miesięcznie, płatnych do jej rąk , wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat , poczynając od dnia wniesienia pozwu. W uzasadnieniu podniosła, że w latach 1994-2014 była żoną pozwanego. Sąd Okręgowy w Elblągu wyrokiem z dnia 22 stycznia 2014 roku w sprawie o sygn. akt V C 1306/13 , rozwiązał związek małżeński stron przez rozwód z winy M. J. (1). W ocenie powódki, jej sytuacja po orzeczeniu rozwodu znacznie się pogorszyła , bowiem musi korzystać z pomocy opieki społecznej. Podkreśliła, że środki finansowe jakie otrzymuje są niewystarczające na utrzymanie jej i córki, która jest obecnie w ciąży. Dodatkowo podała, że oczekuje na wyznaczenie terminu posiedzenia komisji w (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w E.. Pozwany wystąpił do Sądu o podział ich majątku dorobkowego , w związku z tym powódka spłaca byłego męża w różnych kwotach , stosownie do możliwości finansowych. Wskazała jako podstawę prawną wywiedzionego powództwa przepis art. 60 § 2 k.r.o.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości , uzasadniając powyższe tym , że powódka przez kilkanaście lat pracowała w jednym zakładzie, z którym sama rozwiązała umowę o pracę za porozumieniem stron . Zatem utraciła dochód z własnego zachowania . Jego zdaniem prawdopodobną przyczyną rozwiązania stosunku pracy były problemy alkoholowe byłej żony. Podkreślił, iż wbrew twierdzeniom A. J. (1), uzyskuje ona dochody z wynajmu mieszkania. Argumentował także , że założył rodzinę, zawarł kolejny związek małżeński, w (...) urodziła się jemu z tego związku córka, a następnie w dniu (...) syn. Obecnie jego małżonka jest osobą bezrobotną, nie posiada prawa do zasiłku. Podkreślił, iż jego łączne miesięczne wydatki wynoszą kwoty po 2.400 zł miesięcznie. W związku tym nie jest w stanie płacić jakichkolwiek alimentów na byłą żonę .

Na rozprawie w dniu 04 października 2017 roku powódka zmodyfikowała żądanie. Wniosła o zasądzenie od M. J. (1) alimentów w kwotach po 300 zł miesięcznie, płatnych do jej rąk do 30 dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia wniesienia pozwu, a w pozostałej części cofnęła powództwo.

Pozwany na tej rozprawie wyraził zgodę na cofnięcie pozwu, w pozostałym zakresie wniósł o oddalenie żądania.

Na kolejnej rozprawie w dniu 06 grudnia 2017 roku A. J. (1) po raz kolejny zmodyfikowała powództwo, domagała się zasądzenia od M. J. (1) alimentów w kwotach po 500 zł miesięcznie, płatnych do jej rąk do 30 dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia wniesienia pozwu.

Pozwany na wskazanej rozprawie wniósł o oddalenie zmodyfikowanego powództwa w całości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. J. (1) i M. J. (1) pozostawali w związku małżeńskim od dnia 16 lipca 1994 roku do dnia 13 lutego 2014 roku. Z małżeństwa tego urodziła się dnia (...) w E. córka M. J. (2). W trakcie trwania małżeństwa strony zamieszkiwały razem, prowadziły wspólnie gospodarstwo domowe, oboje pracowali, z wyjątkiem gdy przez siedem pierwszych lat powódka opiekowała się chorą córką. Wyrokiem z dnia 22 stycznia 2014 roku , wydanym w sprawie o sygn. akt VC 1306/13 , Sąd Okręgowy w Elblągu rozwiązał przez rozwód małżeństwo stron z winy M. J. (1). Powyższy wyrok uprawomocnił się w dniu 13 lutego 2014 roku. W tamtym czasie strony nie mieszkały razem, nie prowadziły wspólnego gospodarstwa domowego , bowiem w dniu 06 listopada 2013 roku M. J. (1) wyprowadził się od rodziny. Ponadto córka stron miała 19 lat, była studentką studiów dziennych.

Kolejne postępowanie z powództwa A. J. (1) i M. J. (2) przeciwko M. J. (1) o alimenty toczyło się w sprawie o sygn. akt III RC 299/16 , w której powódka A. J. (1) domagała się ostatecznie od pozwanego alimentów w kwotach po 200 zł miesięcznie , poczynając od dnia 01 października 2016 roku , zaś powódka M. J. (2) cofnęła pozew . Wyrokiem z dnia 28 października 2016 roku , wydanym w sprawie o sygn. akt III RC 299/16 , Sąd Rejonowy w Elblągu umorzył postępowanie z powództwa A. J. (1) co do żądania kwot ponad 200 złotych miesięcznie i za okres do dnia 30 września 2016 roku, oddalił powództwo A. J. (1) w pozostałym zakresie oraz umorzył postępowanie z powództwa M. J. (2).

W tamtym czasie M. J. (2) nie kontynuowała edukacji, wyjechała do (...) B., gdzie pracowała. Była samodzielna . Natomiast A. J. (1) nie pracowała . Po rozwodzie zaczęła nadużywać alkoholu , chorowała na zaostrzenie cukrzycy , nowotwór trzustki , nowotwór niezłośliwy sutka. K. była hospitalizowana , pozostawała pod opieką poradni specjalistycznych, w tym poradni onkologicznej. Przyjmowała leki kilka razy dziennie . Od dnia 07 lipca 2016 roku była zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna, początkowo bez prawa do zasiłku (z powodu sposobu rozwiązania stosunku pracy – za porozumieniem stron) . Utrzymywała się ze świadczeń uzyskiwanych z opieki społecznej w kwotach po 435 zł miesięcznie. Nadto od lipca 2016 roku miała przyznany dodatek mieszkaniowy . W okresie od dnia 15 września 2016 roku do dnia 01 grudnia 2016 roku przebywała na zwolnieniu lekarskim, które przedłożyła w urzędzie pracy. W okresie od 05 października 2016 roku do dnia 02 stycznia 2017 roku pobierała zasiłek dla bezrobotnych. Nie poszukiwała zatrudnienia. Nie ubiegała się o przyznanie jej świadczenia rentowego, składała wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności. Uprzednio , w okresie od 01 listopada 2004 roku do 30 czerwca 2016 roku , pracowała na stanowisku pracownika gospodarczego w (...) S. (...) (...) w E.. Powyższa umowa o pracę została rozwiązana na mocy porozumienia stron. W okresie od lipca 2015 roku do lipca 2016 roku od tego pracodawcy uzyskała wynagrodzenie w kwocie 27.466,07 zł netto. Zamieszkiwała w mieszkaniu położonym przy ul. (...) w E., którego własność uzyskała na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 18 maja 2016 roku w sprawie o sygn. akt I Ns 218/15. Jednocześnie, zgodnie z treścią wskazanego orzeczenia , musiała spłacić M. J. (1) kwotą 38.000 zł płatną w 4 ratach , każda po 9.500 zł , pierwszą do dnia 31 grudnia 2016 roku , drugą do dnia 31 grudnia 2017 roku, trzecią do dnia 31 grudnia 2018 roku oraz czwartą do dnia do dnia 31 grudnia 2019 roku. Powódka zajmowała powyższe mieszkanie wspólnie z córką a następnie sama , samodzielnie opłacała koszty jego utrzymania , które razem z mediami wynosiły kwoty po około 375zł miesięcznie , w tym na: czynsz 350 zł (faktycznie płaciła 150 zł, pozostałą część stanowił dodatek mieszkaniowy), energię elektryczną : średnio 125 zł , gaz : 100 zł . Na swoje pozostałe utrzymanie przeznaczała kwoty po 1.000 zł miesięcznie . Miała zaciągnięty limit w rachunku bankowym w kwocie 1000 złotych oraz pozaciągała pożyczki u znajomych w łącznej wysokości 1400 złotych .

Z kolei pozwany M. J. (1) założył nową rodzinę, ożenił się z J. R.. W (...) urodziło się jemu z tego związku dziecko - córka L. J.. Od czasu rozwodu nie zmienił pracy. Od dnia 15 maja 2008 roku wciąż pracował na firmie (...)W okresie od września 2015 roku do sierpnia 2016 roku uzyskał z tej pracy wynagrodzenie w kwocie 27.483,61zł netto. Po urodzeniu córki L. nie podejmował się prac dorywczych , z których poprzednio osiągał dochód w kwocie około 1.000 zł. Praca na poczcie była jego jedyny źródłem dochodu . Małżonka pozwanego pracowała jako pracownik infolinii na umowę zlecenie za wynagrodzeniem w wysokości 8zł-9zł za godzinę pracy . Dochody rodziny pozwanego zamykały się kwotą po około 3200 złotych miesięcznie . Mieszkał wraz z żoną i dzieckiem w dwupokojowym mieszkaniu zakupionym na kredyt. Ponosił opłaty - bez opłat za samochód – w kwotach po 1575 złotych miesięcznie, w tym : rata kredytu na zakup mieszkania (zaciągniętego w czerwcu 2014 roku w kwocie 140 500 złotych) – około 720 zł , czynsz – 455zł , energia elektryczna , gaz , telefon i internet – 400 zł . Dodatkowo wskazywał , że w okresie od grudnia 2013 roku do kwietnia 2016 roku łożył świadczenia na rzecz córki M. J. (2) , co dało łączną kwotę 11350 złotych. Nadto pozwany oraz jego małżonka zaciągali, poza kredytem mieszkaniowym , także inne zobowiązania bankowe , które przeznaczali na zaspokajanie potrzeb rodziny , w tym także częściowo na spłatę poprzednich tego rodzaju zobowiązań w liczbie 4 : J. J. (1) w marcu 2015 roku w wysokości około 11 000 złotych , rata miesięczna wynosiła kwoty po 195 złotych , M. J. (1) : we wrześniu 2015 roku w kwocie 10 000 złotych , rata miesięczna wynosiła kwoty po 333,67 złotych , termin spłaty ostatniej raty przypada na dzień 16 września 2019 roku , w styczniu 2016 roku kwocie 3000 złotych , rata miesięczna wynosiła kwoty po 107,81 złotych , termin spłaty ostatniej raty przypada na dzień 11 lutego 2020 roku , w lipcu 2016 roku w kwocie 30 000 złotych (z terminem spłaty ostatniej raty w lipcu 2026 roku) . Ponadto dnia 14 lipca 2015 roku pozwanemu została przyznana pożyczka ze środków funduszu socjalnego w jego zakładzie pracy w wysokości 10 000 złotych z przeznaczeniem na remont mieszkania , rozłożona na 36 rat , z których każda wynosi kwoty po 285 złotych miesięcznie . Łącznie spłaty wszystkich kredytów obciążały budżet rodziny pozwanego kwotą po około 2600 złotych miesięcznie .

Obecnie A. J. (1) nadal nie pracuje. Posiada wykształcenie średnie ogólnokształcące oraz doświadczenie zawodowe na stanowiskach pracownik gospodarczy i kaletnik. Ma zdiagnozowany nowotwór trzustki, od października 2016 roku do lutego 2017 roku miała podawaną chemię. Przed złożeniem pozwu w niniejszej sprawie, w okresie od 09 maja 2016 roku do 13 maja 2016 roku, była hospitalizowana w Szpitalu w E. przy ulicy (...) z powodu zaostrzenia zapalenia trzustki. Od dnia 07 lipca 2016 roku do dnia 01 października 2017 roku miała status osoby bezrobotnej w Powiatowym Urzędzie Pracy w E.. W okresie zarejestrowania chorowała, planowała wyjazd za granicę. W okresach od 01 sierpnia 2016 roku do 31 października 2016 roku, od 01 lutego 2017 roku do 31 marca 2017 roku i od 01 kwietnia 2017 roku do 31 maja 2017 roku pobierała zasiłek okresowy po około 300 zł miesięcznie z powodu pozostawania bez zatrudnienia. Na okres od 01 kwietnia 2017 roku do 30 września 2017 roku miała przyznany dodatek mieszkaniowy w kwocie 134,76zł miesięcznie. W kwietniu 2017 roku i w maju 2017 roku wynajmowała mieszkanie za kwoty po 1000 zł miesięcznie . Obecnie wynajmuje mieszkanie koleżance z dzieckiem w wieku 13 lat. Opłaty mieszkaniowe wynoszą 671,40 zł średnio miesięcznie, w tym: czynsz- 320 zł (do końca września 2017 roku częściowo pokrywany przez dodatek mieszkaniowy) , tv – 14,90zł, internet- 45zł (z którego ostatecznie zrezygnowała , bowiem koleżanka korzysta z internetu bezprzewodowego) , energia elektryczna- 191,50 zł (średnia z dwóch miesięcy), gaz -100 zł . Wynajmująca przekazuje powódce na poczet tych opłat kwoty po 600 zł miesięcznie . A. J. (1) na swoje utrzymanie przeznacza kwoty po 700 zł miesięcznie, w tym na leki kwotę 240 złotych (pożyczaną od znajomych) , z tym że opieka społeczna zwraca jej 45 % wartości zakupionych medykamentów , wyżywienie, środki czystości i odzież. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Elblągu W. K. prowadzi postępowanie egzekucyjne przeciwko A. J. (1) na wniosek wierzyciela M. J. (1) w sprawie o sygn. akt VI KM 575/17 na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Elblągu wydanego w sprawie I Ns 218/15 . W dniu 26 czerwca 2017 roku wobec powódki orzeczono lekki stopień niepełnosprawności od dnia 26 maja 2017 roku do dnia 30 czerwca 2019 roku, po uzyskaniu którego została skierowana z urzędu pracy w dniu 14 września 2017 roku na spotkanie z Fundacją (...). Powódka w dniu 02 października 2017 roku utraciła status osoby bezrobotnej z powodu uczestniczenia w projekcie organizowanym przez (...) Radę Konsultacyjną Osób Niepełnosprawnych. Od tego dnia uczęszczała na kursy ratownictwa medycznego i opiekuna dla osób starszych . W dniu 08 listopada 2017 roku otrzymała zasiłek integracyjny w kwocie 295,74 złotych (za październik 2017 roku) , zaś w dniu 08 grudnia 2017 roku w kwocie 421,11 złotych (za listopad 2017 roku) . Z uwagi na przebywanie na zwolnieniu lekarskim od dnia 01 grudnia 2017 roku do dnia 31 grudnia 2017 roku nie pobierała świadczenia integracyjnego za dalszy okres . Powódka kilkanaście dni w miesiącu zajmuje się niepełnosprawną matką swojego przyjaciela , który nie przekazuje jej świadczeń pieniężnych a umożliwia korzystanie z telewizji , wyżywienia i internetu w jego mieszkaniu , położonym w E. przy ul. (...) . A. J. (1) również pod ten adres wzywa służby ratownictwa medycznego , w razie potrzeby .

Z kolei pozwany M. J. (1) nadal jest pracownikiem poczty. W okresie od lipca 2016 roku do czerwca 2017 roku z tej pracy uzyskał wynagrodzenie w kwocie 28.141,63zł netto, co stanowi kwotę 2.345,13zł netto miesięcznie. W dniu (...) urodziło się jemu kolejne dziecko: syn A. J. (2). Jego małżonka otrzymuje świadczenie rodzicielskie w kwotach po 1.000zł.miesięcznie , uprzednio w okresie od 01 czerwca 2016 roku do 31 sierpnia 2016 roku była zatrudniona na umowę o pracę na okres próbny w (...) E. za uposażeniem w kwocie 1.850zł brutto miesięcznie. Natomiast od 06 października 2016 roku do końca grudnia 2016 roku współpracowała na umowę zlecenie z firmą (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. za wynagrodzeniem 600,58zł netto miesięcznie (wynagrodzenie za październik 2016 roku). Następnie w okresie od 02 stycznia 2017 roku do 01 kwietnia 2017 roku pobierała zasiłek dla bezrobotnych. Nie była zainteresowana świadczeniami oferowanymi przez urząd pracy z powodu ciąży oraz konieczność zapewnienia opieki nad dzieckiem. J. J. (1) ma wykształcenie średnie ogólnokształcące oraz doświadczenie zawodowe na stanowiskach kucharz-uczeń, kasjer, kierownik sklepu, sprzedawca, fakturzystka. Córka pozwanego L. J. uczęszcza do przedszkola. Opłaty za przedszkole wynoszą: wyżywienie -115 zł średnio miesięcznie , opłata za komitet – 200 zł rocznie . Pozwany i jego żona nadal spłacali raty kredytów uprzednio zaciągniętych , w tym na zakup mieszkania , które łącznie zamykały się kwotą po około 2420 złotych miesięcznie . Ponadto zaciągali kolejne zobowiązania bankowe, w tym także częściowo na spłatę poprzednich tego rodzaju zobowiązań : J. J. (1) w październiku 2016 roku w wysokości 10000 złotych , rata miesięczna wynosiła kwoty po 195 złotych , na początku 2017 roku : J. J. (1) w kwocie 5000 złotych , pozwany w kwocie 7000 złotych , oboje w ramach karty kredytowej , którego raty wynoszą po około 500 złotych miesięcznie . Pozwany w kwocie 2000 złotych . Łącznie wszystkie ich zobowiązania zamykają się kwotą 300 000 złotych . Pozwany zezłomował poprzedni samochód za kwotę 700 złotych i dokonał zakupu samochodu za kwotę 10 000 złotych . Pieniądze na ten cel otrzymał od teściowej i rodziców .

W okresie ostatniego roku Powiatowy Urząd Pracy w E. dysponował: jedenastoma ofertami pracy na stanowisku pracownik gospodarczy z oferowanym wynagrodzeniem w kwocie 2.000zł miesięcznie i jedną ofertą stażu ze stypendium na tym stanowisku za kwotę 997,40zł, siedmioma ofertami pracy na stanowisku kaletnika z oferowanym wynagrodzeniem w kwocie 2.000zł miesięcznie i trzema ofertami stażu ze stypendium na tym stanowisku za kwotę 997,40zł, dwiema ofertami pracy na stanowisku fakturzystki z oferowanym wynagrodzeniem w kwocie 2.000zł miesięcznie. Powyższy Urząd w tym okresie miał też osiemdziesiąt osiem ofert pracy na stanowisku sprzedawcy z oferowanym wynagrodzeniem w kwocie 2.000zł miesięcznie i dwadzieścia jeden ofert stażu ze stypendium za kwotę 997,40zł.

(dowód: informacje, zaświadczenia, decyzje, orzeczenia, umowy, wyciągi z konta bankowego , spisy kosztów utrzymania k. 3-8 , 10 – 11 , 22 – 34 , 36 – 42 , 46 – 49 , 59 – 60 , 64 – 75 , 80 , 85 – 88 , częściowo zeznania powódki A. J. (1) k. 90 – 91 w zw. z protokołem rozprawy zapisanym na płycie umieszczonej w kopercie na k.54 w czasie 00:03:39 – 00:20:42 , protokół skrócony k.51 , częściowo zeznania pozwanego M. J. (1) k.90 – 91 w zw. z protokołem rozprawy zapisanym na płycie umieszczonej w kopercie na k.54 w czasie 00:20:42 – 00:31:25 , protokół skrócony k.51 – 52 , dokumenty zgromadzone w aktach spraw Sądu Okręgowego w Elblągu o sygn. V C 1306/13 , Sądu Rejonowego w Elblągu o sygn. III RC 299/16) .

Sąd zważył, co następuje:

Dokonując ustaleń faktycznych , Sąd oparł się na zebranych w sprawie dokumentach w postaci informacji , zaświadczeń , decyzji, orzeczeń, umów, wyciągu z konta bankowego, ich autentyczność nie budziła bowiem wątpliwości , nie była także kwestionowana przez żadną ze stron . Sąd przyznał również spisom kosztów utrzymania , częściowo zeznaniom stron walor wiarygodności w takiej części, w jakiej były zbieżne z pozostałym materiałem dowodowym , zgromadzonym w niniejszej sprawie . Nie uznano za wiarygodnych w całości zeznań powódki co do miejsca jej aktualnego zamieszkania i osiąganych dochodów , zaś pozwanego - odnośnie uzyskiwanych dochodów - z uwagi na sprzeczność z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w przedmiotowej sprawie oraz zasadami doświadczenia życiowego – o czym również niżej .

W przedmiotowej sprawie obowiązek alimentacyjny pozwanego wobec powódki wynika z dyspozycji przepisu art. 60 §1 i §2 krio i w związku z art. 61 krio stosujemy do tego stosunku przepisy art. 128 i nast. krio . Należy podkreślić , iż obowiązek alimentacyjny pozwanego wyprzedza obowiązek alimentacyjny krewnych powódki . Obowiązek ten powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa i nie wygasa wskutek rozwodu a trwa nadal – pomimo rozwodu . Przepis art. 60 §1 krio stanowi , że małżonek rozwiedziony , który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku , może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego . Przepis art.60 §2 krio stanowi , że jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia , a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego , Sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec , że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku . Mając na uwadze fakt , iż małżeństwo A. W. i M. J. (1) zostało rozwiązane przez rozwód z wyłącznej winy pozwanego , ich sytuacji w pierwszej kolejności dotyczy uregulowanie zawarte w przepisie art.60 §2 krio , jednakże należało także odnieść się do §1 wskazanego uregulowania . Z uwagi na to, że do obowiązku alimentacyjnego między rozwiedzionymi małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o obowiązku alimentacyjnym między krewnymi (art. 61 k.r.o.), w niniejszej sprawie będzie miał zatem zastosowanie także art. 138 k.r.o. mówiący o tym, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przy czym każdorazowo w takich przypadkach bierze się pod uwagę przepis art. 135 § 1 k.r.o. według którego zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz pojęcie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego pozostają we wzajemnej zależności i obie te przesłanki wzajemnie na siebie rzutują , w szczególności przy ustalaniu wysokości alimentów przez Sąd . Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy potrzeby , których zaspokojenie zapewni mu – odpowiednio do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody , jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych , nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody (pojęcia "usprawiedliwione potrzeby" oraz "możliwości zarobkowe i majątkowe" zostały szczegółowo omówione w uchwale Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r. , opublikowanej m. in. w M.P. z 1988 r. Nr 6, poz. 60 , w której stwierdzono między innymi: "pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od splotu okoliczności natury społecznej i gospodarczej, w których osoba uprawniona się znajduje. Nie jest możliwe ustalenie katalogu usprawiedliwionych potrzeb podlegających zaspokojeniu w ramach obowiązku alimentacyjnego i odróżnienie ich od tych, które jako objaw zbytku lub z innych przyczyn nie powinny być uwzględnione. W każdym razie zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle będzie można określić potrzeby życiowe - materialne i intelektualne uprawnionego”) . Przy orzekaniu o alimentach na podstawie art. 60 § 2 k.r.o. należy porównać sytuację, w jakiej małżonek niewinny znalazł się po rozwodzie, z sytuacją, w jakiej by się znajdował, gdyby pożycie małżonków funkcjonowało normalnie , tak SN w orzeczeniu z dnia 28 października 1980 r., III CRN 222/80, PiP 1982, z. 5-6, s. 147 i n. z glosą A. S. . Jeśli natomiast chodzi o pojęcie „niedostatku”, to należy zauważyć, że nie zostało ono zdefiniowane w ustawie. W literaturze i orzecznictwie wskazuje się na właściwą mu cechę względności. Wystarczy powołać się na orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 29 września 1958 r., 2 Cr 817/57 (opublikowane w OSPiKA 1959 nr 11, poz. 294), w którym, charakteryzując niedostatek, Sąd Najwyższy przyjął, iż występuje on nie tylko wtedy, gdy uprawniony do alimentacji nie posiada żadnych środków utrzymania, lecz określa także i taką sytuację materialną osoby uprawnionej, gdy nie może ona w pełni zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Podobne stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 23 października 1962 r., III Cr 16/62 (opublikowanym w OSPiKA 1964 nr 10, poz. 191) i w tym duchu też przedstawił je w tezie III uchwały z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86 (OSNCP 1988 nr 4, poz. 42). Wskazał, iż „pewną wskazówkę interpretacyjną w tym zakresie zawiera art. 135 § 1 kro. Z jego brzmienia można wnosić, iż niedostatek występuje wtedy, gdy uprawniony nie może w pełni własnymi siłami, z własnych środków, zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb. Są one uzależnione od indywidualnych cech uprawnionego, tj. od wieku, stanu zdrowia, zawodu, pozycji społecznej i dotychczasowej stopy życiowej. Zaspokojenie potrzeb każdego człowieka powinno nastąpić przede wszystkim z jego własnych środków. Dotyczy to dochodów z pracy, z majątku, ze świadczeń z ubezpieczenia lub zabezpieczenia społecznego. Za znajdujące się w niedostatku zatem należy uważać osoby, które nie mogą własnymi siłami zaspokoić usprawiedliwionych potrzeb, nie posiadają własnych środków w postaci wynagrodzenia za pracę, emerytury czy renty, ani też dochodów z własnego majątku”. Przy czym Sąd podziela stanowisko Sądu Apelacyjnego w Poznaniu wyrażone w wyroku z dnia 10 lutego 2004 roku sygnatura akt I ACa 1422/03 (opublikowane w LEX nr 143459), iż niedostatek stanowiący podstawę zasądzenia alimentów na rzecz rozwiedzionego małżonka (z art. 60 § 1 k.r.o.) ma charakter względny, stąd małżonek domagający się alimentów winien w pełni wykorzystać wszystkie możliwości w celu uzyskania dochodów niezbędnych do zaspokojenia usprawiedliwionych własnych potrzeb.

W ocenie Sądu , nie wystąpiły przesłanki pozwalające na zasądzenie świadczeń alimentacyjnych na rzecz powódki – A. J. (1) nie wykazała, by od czasu poprzedniego rozstrzygnięcia w przedmiocie zasądzenia świadczeń alimentacyjnych od pozwanego zaszły istotne zmiany , skutkujące uwzględnieniem obecnego żądania w tym przedmiocie , aby wskutek rozwodu doszło do istotnego pogorszenia jej sytuacji materialnej . Strony nie zamieszkują razem od kilku lat , samodzielnie utrzymują się oddzielnie . Fakt obecnej sytuacji powódki i korzystanie z pomocy opieki społecznej nie był wynikiem rozwodu a konsekwencją upływu czasu i zdarzeń , które nie miały związku z rozwodem . Należy zauważyć , że teza 2 wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 1999 roku w sprawie o sygn. akt I CKN 356/99 (który sąd rozpoznający przedmiotową sprawę w pełni podziela) stanowi , że dla uwzględnienia na podstawie art. 60 §2 krio powództwa niezbędnym jest by to właśnie rozwód pociągał za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego . Ujawnienie się zatem wskazanych w tym przepisie skutków nawet po wielu latach od orzeczenia rozwodu może uzasadniać uwzględnienie powództwa na podstawie art. 60 §2 krio ale tylko wówczas , jeżeli zostanie ustalone , że wspomniane skutki są następstwem rozwodu a nie zostały spowodowane innymi przyczynami . Niewątpliwie sytuacja materialna stron zmieniła się od czasu zapadnięcia wyroku rozwodowego , bowiem powódka stała się właścicielką mieszkania dwupokojowego , w którym obecnie zamieszkuje jej koleżanka z synem , upłynął okres pobierania przez nią zasiłku dla bezrobotnych , korzysta z pomocy opieki społecznej . Z kolei pozwany wstąpił w kolejny związek małżeński , nabył mieszkanie – wspólnie z obecną żoną oraz wymienił samochód (poprzedni zezłomował) i urodziło mu się dwoje dzieci (od czasu zapadnięcia poprzedniego rozstrzygnięcia w zakresie żądania powódki , pozwanemu urodził się syn) . Jednakże powyższe okoliczności nie zmieniają ustalenia , że te zmiany są wynikiem upływu czasu a nie są związane z rozwodem (powódka nie wykazała związku przyczynowo – skutkowego między wskazanymi zdarzeniami) . Przez większość trwania związku małżeńskiego stron powódka pracowała , po rozwodzie zrezygnowała z dalszego zatrudnienia – w ramach porozumienia stron – będąc świadomą schorzeń , na które cierpiała i konsekwencji z tego wynikających (częstych hospitalizacji , pozostawania na zwolnieniach lekarskich) . W wyniku wskazanej decyzji powódka utraciła źródło utrzymania , ale nie sposób powyższym obarczać pozwanego . Zaakcentować wypada , że sytuacja , w której powódka zdecydowała się na rozwiązanie pracy z dotychczasowym zakładem pracy (w którym świadczyła pracę przez kilkanaście lat) nie została wywołana przez pozwanego , stąd nie powinien on ponosić konsekwencji finansowych lekkomyślności powódki (abstrahując od jego aktualnej sytuacji finansowej , nie pozwalającej na łożenie na utrzymanie powódki – o czym w dalszej części uzasadnienia) . Podkreślić należy , iż przepisy krio wymagają od obu stron stosunku alimentacyjnego dochowania zasad należytej staranności i podejmowania działań racjonalnych w zakresie zaspokajania potrzeb . Zatem – zdaniem Sądu – powódka w sposób nieuzasadniony zdecydowała się na rozwiązanie stosunku pracy , w związku z czym powyższe jej zachowanie nie może obciążać finansowo pozwanego .

Również Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia żądania powódki z uwagi na przepis art. 60 §1 krio - z powodu niedostatku powódki . Po rozwiązaniu stosunku pracy ,

A. J. (1) otrzymywała zasiłki z opieki społecznej, okresowo zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek integracyjny . Po upływie okresu wypłacania zasiłku dla bezrobotnych (i w trakcie jego trwania) powódka nie podejmowała zatrudnienia , korzysta z pomocy społecznej , okresowo pozostaje na zwolnieniu lekarskim . Powyższe nie pozwala na przyjęcie , że A. J. (1) żadnej pracy podjąć nie może (abstrahując od faktu , że takową świadczy dla matki znajomego z ul. (...) w E.) , bowiem legitymuje się orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności , które otwiera przed nią rynek pracy bez ograniczeń (gdyż stan pozostawania na zwolnieniach lekarskich jest zjawiskiem przejściowym) . PUP w E. w ostatnim okresie czasu dysponował ofertami pracy dla osób z jej kwalifikacjami z proponowanym wynagrodzeniem na poziomie co najmniej minimalnego . Nadto A. J. (1) aktualnie korzystając z pomocy opieki społecznej , czy też znajomych , nie wykazała , że żadnego zatrudnienia podjąć nie może . Należy podnieść , że świadczy pracę na rzecz matki znajomego z ulicy (...) w E. , wykonując szereg czynności , które de facto są czynnościami opiekunki . Jej decyzja co do nie pobierania za powyższe wynagrodzenia nie może obarczać finansowo pozwanego . Poza tym otrzymuje dochody z tytułu wynajmowania koleżance mieszkania do niej należącego , z czego spłaca pozwanego kwotami po 100 złotych miesięcznie z tytułu podziału majątku dorobkowego . Wskazać wypada , że dochód możliwy do osiągnięcia z tytułu wynajmowania przez powódkę mieszkania pozwalałby jej na utrzymanie . Do tego dochody uzyskiwane z tytułu opieki nad matką znajomego powiększają kwotę możliwą do osiągnięcia , którą powódka mogła przeznaczać na swoje utrzymanie . Stąd – zdaniem Sądu – możliwości zarobkowe powódki nie pozwalają na przyjęcie , że znajduje się ona w niedostatku i że własnymi siłami nie może zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb . Zgodnie z utrwalonym w tej mierze orzecznictwem sądowym , dopiero brak możliwości zaspokojenia własnych potrzeb skłania do korzystania z pomocy innych . Bez wątpienia powódka posiada szereg schorzeń , które z pewnością czynią jej komfort życia trudniejszy , co nie oznacza , że nie pozwalają one na podjęcie przez nią żadnego zatrudnienia (abstrahując od tego , że świadczy pracę w postaci opieki nad osobą starszą) .

W ocenie Sądu , powódka prezentuje bierną postawę i roszczeniową w stosunku do pozwanego , który nie posiada znacznych dochodów , posiada na utrzymaniu dwoje dzieci , zaś majątek , którym dysponuje , jest obciążony kredytami . Gdyby przyjąć, że pozwany miałby przekazywać powódce kwoty po 500 złotych miesięcznie, których się domagała , pozostałoby mu na życie jego rodziny (nie uwzględniając obciążeń , które musi spłacać) z jego wynagrodzenia za pracę około 1845 złotych miesięcznie (po około 461 zł na jedną osobę), z których nie mógłby zaspokoić swoich i rodziny usprawiedliwionych potrzeb . Pozwany , poza mieszkaniem , które zakupił na kredyt z J. R. (obecnie J.) i w którym mieszka wraz z rodziną oraz samochodem zakupionym po zezłomowaniu poprzedniego , nie posiada innego majątku ani oszczędności , w okresie od rozwodu z powódką on i jego małżonka zadłużali się w bankach , częściowo spłacając też poprzednie zobowiązania bankowe . Zdaniem Sądu , aktualne obciążenia kredytowe pozwanego w zasadzie w przeważającej części konsumują dochody jego rodziny (również żony) , stąd musi posiadać dodatkowe źródła finansowania potrzeb jego rodziny . Z tego powodu nie uznano za wiarygodnych zeznań pozwanego w części , w której wskazywał , że poza dochodami ze stosunku pracy nie posiada innych , natomiast powyższe nie zmienia ustalenia , że pozwany nie posiada możliwości finansowych do alimentowania powódki . Gdyby jego dochody pozwalały na zaspokojenie jego (i jego rodziny) potrzeb , nie korzystałby z zaciągania kolejnych zobowiązań (bowiem nie sposób jest przyjąć , że zaciągał je na potrzeby wykazania trudnej sytuacji finansowej w toku przedmiotowej sprawy) .

Zatem biorąc pod uwagę powyższe ustalenia jak też zgromadzone dowody , należało stwierdzić iż nie zachodziły przesłanki do zasądzenia na rzecz A. J. (1) alimentów od pozwanego M. J. (1) . W ocenie Sądu , aktualne możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego nie pozwalają na zasądzenie od niego alimentów na rzecz powódki . Posiada on na utrzymaniu dwoje dzieci , szereg zobowiązań kredytowych , które musi regulować w pierwszej kolejności . Wypada zaakcentować , że gdyby powódka w sposób należyty wykorzystywała swoje możliwości zarobkowe , potencjalna kwota otrzymywanych przez nią świadczeń zaspokajałaby jej potrzeby w całości , zatem mając również na względzie porównanie sytuacji materialnej obu stron procesu i zasady współżycia społecznego , nie było podstaw do zasądzenia alimentów na rzecz powódki i powództwo należało oddalić , stosownie do powołanych wyżej przepisów .

W oparciu o dokonane powyżej rozważania i wypływające z nich wnioski, Sąd , na podstawie art. 138 k.r.o. w zw. z art. 61 k.r.o. oraz art. 60 § 1 k.r.o. oddalił powództwo A. J. (1) co do zasądzenia na jej rzecz alimentów od pozwanego M. J. (1) w kwotach po 500 zł miesięcznie , i orzekł jak w wyroku .