Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2017 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy S. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach

na skutek odwołania S. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

z dnia 29 maja 2017 r. nr (...)

oddala odwołanie

SSO Artur Fryc

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29.05.2017r., znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. odmówił S. Z. prawa do emerytury przyznawanej na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r., o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazując, że ubezpieczony na dzień 01.01.1999r., nie udowodnił wymaganego 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie osiągnął wieku emerytalnego tj. 60 lat i nie złożył wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku OFE, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń społecznych na dochody budżetu państwa. Zakład przyjął za udowodnione na dzień 01.01.1999r. 26 lat i 13 dni okresów składkowych, 1 miesiąc i 17 dni okresów nieskładkowych, oraz 10 lat 4 miesiące i 23 dni stażu pracy w szczególnych warunkach/charakterze. Łączny staż sumaryczny zakład przyjął 26 lat i 2 miesiące (decyzja, nienumerowane akt t. I emerytalnych ZUS).

Odwołanie od tej decyzji wywiódł S. Z. i wniósł o jej zmianę, poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Zaskarżonej decyzji zarzucił błędną ocenę przedłożonych do wniosków dokumentów wskazał, że od 15 maja 1979r., do 30 kwietnia 1985r. pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony. Nadto wniósł o zwrócenie się przez Sąd do (...) Urzędu Wojewódzkiego w W. Oddział Archiwum w O. o nadesłanie archiwizowanych akt osobowych odwołującego zatrudnionego od 01 września 1972 r. do 30 kwietnia 1985r. w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w W. celem przeprowadzenia dowodów z w/w dokumentów. Dodatkowo wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu BHP celem ustalenia,
czy zatrudnienie odwołującego w (...) w W. w okresie od 15 maja 1979 r.,
do 30 kwietnia 1985r., spełnia warunki pozwalające na uznanie w/w okresu za okres pracy w warunkach szczególnych. Nadto wniósł o przesłuchanie odwołującego w charakterze strony na okoliczność pracy w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony w okresie wskazanym we wstępie (k. 2-3).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, czym podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji i jej uzasadnieniu. Dodatkowo zakład wskazał, że ubezpieczony pozostaje w stosunku pracy, a wiek emerytalny osiągnie 18 grudnia 2017r. ( k. 4 a.s.).

Odwołujący w trakcie postępowania oświadczył, że w dniu 24 sierpnia 2017r., złożył wniosek o przekazanie środków z OFE na rzecz Skarbu Państwa. Nadto podniósł, iż grozi mu rozwiązanie stosunku pracy. Wskazał, że złożenie wniosku o emeryturę po osiągnięciu wieku emerytalnego naraziłoby go na pozostawanie w sporze z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. oraz brak środków finansowych.

Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania. Nie kwestionował złożenia przez skarżącego wniosku o przekazanie środków z OFE na rzecz Skarbu Państwa.

Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

S. Z. urodził się (...) (niesporne).

W dniu 22 maja 2017r. złożył wniosek o wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Do wniosku dołączył m.in.:

- zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny (k. 13-15 a.r.);

- świadectwo pracy z Przedsiębiorstwa Państwowej (...) Oddział (...) w W. z 29 kwietnia 1985r., potwierdzające, że odwołujący od 15 maja 1979r. do 30 kwietnia 1985r., pracował jako kierowca samochodu ciężarowego (k. 16 a.r.);

- książeczkę wojskową (k. 17 a.r.);

- pisma Działu Spraw Osobowych z 14 maja 1979r. i 02 listopada 1979r., oraz z 01 maja 1980r., potwierdzające, że S. Z. pracował jako kierowca jeżdżąc autem marki S. (...) z naczepą (k.18-20 a.r.);

- pismo z Przedsiębiorstwa Państwowej (...) w W. z 24 czerwca 1983r. i z dnia 01 października 1984r., potwierdzające, że S. Z.

od 01 maja 1983r. do 01 września 1984r. pracował na stanowisku kierowcy prowadząc auto marki J. (...) (k. 21-22 a.r.);

- świadectwo pracy z 31 maja 1988r., potwierdzające, że S. Z. od 03 czerwca 1985r. do 31 maja 1988r., pracował na następujących stanowiskach:

- mechanik kontroli technicznej;

- kierowca w pełnym wymiarze czasu pracy (k. 23 a.r.);

- świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 28 kwietnia 2017r., potwierdzające, że odwołujący od 22 czerwca 1988r. do „nadal” stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowców samochodów ciężarowych, specjalizowanych, specjalistycznych, pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów (k. 24 a.r.).

Decyzją z dnia 29.05.2017r., znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. odmówił S. Z. prawa do emerytury przyznawanej na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r., o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazując, że ubezpieczony na dzień 01.01.1999r., nie udowodnił wymaganego 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie osiągnął wieku emerytalnego tj. 60 lat i nie złożył wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku OFE, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń społecznych na dochody budżetu państwa. Zakład przyjął za udowodnione na dzień 01.01.1999r. 26 lat i 13 dni okresów składkowych, 1 miesiąc i 17 dni okresów nieskładkowych, oraz 10 lat 4 miesiące i 23 dni stażu pracy w szczególnych warunkach/charakterze. Łączny staż sumaryczny zakład przyjął 26 lat i 2 miesiące (decyzja, k. nienumerowane akt t. I emerytalnych ZUS).

Odwołanie od tej decyzji wywiódł S. Z. wszczynając niniejsze postepowanie

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym zgromadzonych w aktach sprawy, nadesłanych potwierdzonych za zgodność z oryginałem aktach osobowych odwołującego i aktach organu rentowego dokumentów, którym Sąd dał wiarę, bowiem zostały one sporządzone przez powołane organy. Jakkolwiek niektóre z pism zostały złożone w kserokopiach, to jednak nic nie wskazuje na to, by ich treść nie odzwierciedlała treści dokumentów oryginalnych. Podnieść należy, że strony wiarygodności i mocy dowodowej tych dokumentów nie kwestionowały.

W zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia tj. w zasadzie w odniesieniu do przesłanki wieku odwołującego stan faktyczny nie był sporny i nie wymagał przeprowadzania dalszego postępowania dowodowego.

W związku z powyższym Sąd oddalił wnioski dowodowe odwołującego jako nieistotne dla rozstrzygnięcia, gdyż nawet przeprowadzenie wskazanych dowodów nie zmieniłoby
w żaden sposób okoliczności braku spełnienia przesłanki uzyskania 60 lat życia na datę decyzji zaskarżonej w niniejszej sprawie a nawet na datę zamknięcia rozprawy przed Sądem. Tym samym prowadzenie postepowania dowodowego byłoby nieracjonalne i sprzeczne z zasadą ekonomiki procesu jak też niedopuszczalne, gdyż miałoby służyć jedynie uzyskaniu przez odwołującego dowodów na poczet ewentualnych przyszłych postępowań przed Sądem lub organem rentowym, co niewątpliwie nie jest celem postępowania odwoławczego przed Sądem Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r., przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej stanowi, że ubezpieczonym urodzonym przed dniem
1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3.

Stosownie zaś do treści art. 32 ust. 2 tej ustawy, dla celów ustalenia uprawnień,
o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej
ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Zgodnie zaś z art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej, wiek emerytalny, o którym mowa
w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Zgodnie zatem z powyższymi odesłaniami, w niniejszym przypadku dla pracownika urodzonego po 31 grudnia 1948 r. należało zastosować przepisy dotychczasowe. Zasady zaś nabywania emerytury w związku z pracą w szczególnych warunkach uregulowane zostały w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r., w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. nr 8, poz. 43 ze zm.).

Wskazany akt prawny w § 4 ust. 1 stanowi, że pracownik, który wykonywał prace
w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

Zgodnie zaś z treścią art. 27 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, ubezpieczonym przysługuje emerytura jeśli mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej
20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Organ rentowy w niniejszej sprawie odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury z uwagi na to, iż na dzień 01.01.1999 r., nie udokumentował 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przyjmując za udowodnione 10 lat, 4 miesiące i 23 dni stażu pracy w szczególnych warunkach.

Nadto organ odmówił odwołującemu przyznania prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego wieku emerytalnego odwołującego, który ubezpieczony osiągnie dopiero
18 grudnia 2017 r., a nadto brak wniosku o przekazanie środków zgromadzonych w OFE za pośrednictwem organu emerytalnego na dochody budżetu państwa.

Sąd Okręgowy stwierdził, iż zaskarżona decyzja została wydana w sposób prawidłowy, bowiem ubezpieczony nie spełnia warunków do nabycia prawa do emerytury przyznawanej na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r., o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodzić się należy z organem emerytalno - rentowym, że odwołującemu brakuje
ukończonych 60 lat. S. Z. ukończy bowiem taki wiek dopiero w dniu 18 grudnia 2017 r., co oznacza, że ani na datę wydania zaskarżonej decyzji ani na datę zamknięcia rozprawy i wydania wyroku odwołujący tej przesłanki nie spełniał. Tym samym dopiero po osiągnięciu wieku wymaganego przez ustawodawcę odwołujący wypełni jedną z wymienionych przesłanek do ewentualnego uzyskania prawa do emerytury.

Zauważyć należy, iż przekazanie środków zgromadzonych w OFE przez odwołującego nastąpiło w toku niniejszego postępowania w dniu 24 sierpnia 2017 r. czyli w dniu, w którym odwołujący przekazał środki z OFE na rachunek Skarbu Państwa - k. 16 verte.

Nie zmienia to jednak oceny, że drugiej wskazanej przesłanki tj. wymaganego wieku odwołujący nie osiągnął, przez co emerytura nie mogła być mu przyznana.

Z przyczyn opisanych powyżej Sąd postanowieniem z dnia 03 października 2017 r., oddalił wnioski dowodowe odwołującego jako nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy, bowiem prowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność, czy odwołujący posiada 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych zbędnie przewlekłoby postępowanie, które do czasu ukończenia przez odwołującego 60 lat (tj., uzyskania wieku emerytalnego), nie mogłoby zakończyć się zmianą decyzji organu rentowego z przyczyn opisanych powyżej.

Jak już wskazano nie jest rolą postępowania odwoławczego przed Sądem Ubezpieczeń Społecznych gromadzenie dowodów na poczet przyszłych postępowań o tego rodzaju emeryturę. W przypadku przyjęcia tezy przeciwnej można by sobie hipotetycznie wyobrazić prowadzenie postępowań odwoławczych od prawidłowych decyzji ZUS dla potencjalnych emerytów, którym do uzyskania wieku emerytalnego brakuje wiele lat, gdyż potencjalnie mogliby oni w przyszłości, już w trakcie postępowania przed Sądami I lub II instancji uzyskać taką przesłankę i to aż do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Przyjęcie takiej tezy jako oczywiście nieprawidłowej i sprzecznej z podstawowymi zasadami postępowania odwoławczego przed Sądem Ubezpieczeń Społecznych należy odrzucić, co prowadzi do konkluzji, że postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie wnioskowane przez odwołującego było niepotrzebne i w istocie niedopuszczalne.

Nie ma przy tym wątpliwości, iż także na datę wydania decyzji skarżonej w niniejszej sprawie odwołujący koniecznych przesłanek nie spełniał.

Wprawdzie doktryna i orzecznictwo dopuszcza prowadzenie postepowania i zmianę decyzji w sytuacji, gdy jakaś przesłanka zostanie spełniona w trakcie postepowania przed Sądem, gdyż pozwala na to przepis art. 316 k.p.c., wskazujący na konieczność uwzględniania stanu sprawy na dzień zamknięcia rozprawy. W niniejszym wypadku również jednak w tym dniu wymagana przesłanka wieku spełniona nie została.

Nie ma przy tym żadnych uzasadnionych podstaw, by oczekiwać z prowadzeniem postepowania sądowego do czasu uzyskania przez skarżącego wymaganego wieku, gdyż
w takiej sytuacji odwołujący winien raczej rozważyć wystąpienie z ponownym wnioskiem
o przyznanie emerytury do organu rentowego, gdy już spełni do niej wszystkie przesłanki.
W postępowaniu zaś niniejszym nie było uzasadnionych podstaw, by prowadzić postepowanie dowodowe w zakresie żądanym przez odwołującego, skoro i tak emerytura nie mogłaby być przyznana.

Poza tym taki sposób procedowania Sądu o jaki wnioskował odwołujący, w istocie podważałby całkowicie sens postępowania administracyjnego przed organem rentowym. Skoro bowiem odwołujący nie spełniał przesłanek do emerytury to mógłby prowadzić postepowanie, aż do czasu uzyskania niezbędnych przesłanek do uzyskania prawa (hipotetycznie nawet przez okres kilku lat). Zasadą zaś winno być dokonywanie oceny prawidłowości decyzji wydanej przez organ ubezpieczeniowy, skoro Sąd działa w sprawie ubezpieczeń społecznych jako organ odwoławczy a nie organ I instancji.

Nie ma przy tym istotnego znaczenia, z jakich względów odwołujący ubiega się
o emeryturę czy też, czy grozi mu rozwiązanie stosunku pracy lub pozostawanie w sytuacji braku środków utrzymania. Przepisy nie uzależniają bowiem przyznania emerytury od takich przesłanek, zaś rozwiązanie stosunku pracy może mieć znaczenie jedynie dla ewentualnej wypłaty świadczenia (art. 103 a ustawy emerytalnej). Nie ma to jednak żadnego wpływu na samo przyznanie prawa do emerytury (art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej w obecnie obowiązującym brzmieniu).

Reasumując uznać należało, że pomimo podnoszonych przez ubezpieczonego zarzutów zaskarżona i rozpoznawana w niniejszym postępowaniu decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na podstawie, której odmówiono wnioskodawcy prawa do emerytury jest prawidłowa i jako taka musi się ostać w obrocie prawnym.

W związku z tym, zgodnie z treścią art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie S. Z., należało oddalić, o czym orzeczono w sentencji wyroku.

SSO Artur Fryc

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

(...)