Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Piotr Leń

Protokolant Rozalia Kłos

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2013 r. w Kaliszu

odwołania S. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 15 maja 2013 r. Nr (...)

w sprawie S. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o emeryturę

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 15 maja 2013 r. znak (...) w ten sposób, iż przyznaje odwołującemu prawo do emerytury dla pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych od dnia 1 maja 2013 r.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15.05.2013 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O. odmówił S. K. prawa do emerytury dla pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych, argumentując, że wnioskodawca nie udowodnił minimum 15-letniego okresu takiej pracy.

Do okresu pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył zainteresowanemu zatrudnienia w Fabryce (...)w O. (1) (03.07.1977 r. - 30.04.1978 r., 15.07.1980r. - 31.01.1981 r., 01.08.1982 r. - 31.01.1992 r.) podnosząc, że w wystawionym mu świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie został wyszczególniony ściśle, według Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. charakter pracy wnioskodawcy, a nadto stanowisko pracy galwanizer wykazane w tym dokumencie nie odpowiada stanowisku wymienionemu w dziale III, poz.67., pkt. 2 zarządzenia Nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30.03.1985 r., które określa stanowisko aparatowego stacji redukcyjnej i rozdzielczej gazu.

Z takim rozstrzygnięciem sprawy nie zgodził się S. K.. W odwołaniu z dnia 12.06.2013 r. podniósł m.in. że w omawianym przez organ rentowy dokumencie pojawił się tzw. „czeski błąd”, skoro miast pozycji 76, wpisano pozycję 67. Dodał nadto, że legitymuje się dalszym okresem pracy w warunkach szczególnych, którą wykonywał w kinematografii. Wniósł, aby na okoliczności te przeprowadził Sąd dowód z zeznań wskazanych świadków – kolegów z byłej pracy.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, argumentując jak dotychczas.

Sąd Okręgowy V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu ustalił co następuje:

S. K.urodził się (...). Na dzień 01.01.1999 r. wylegitymował się łącznym stażem pracy w wymiarze 28 lat, 4 m-cy i 14 dni. Nie jest członkiem OFE.

okoliczności bezsporne

W dniu 01.02.1977 r. wystąpił S. K.do Fabryki (...)w O. (1)z podaniem o pracę. Zaznaczył w nim, że jest zainteresowany pracą na stanowisku galwanizera. W efekcie, w dniu 03.03.1977 r. zawarły strony umowę o pracę „na 3 mies. okres przyuczenia do zawodu, dalej nieograniczony” na stanowisku galwanizera. Wcześniej – od roku 1969, był wnioskodawca uczniem zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie ślusarza. Praktyczną nauką zawodu pobierał w (...).

Z dniem 01.05.1978 r. został S. K.przeniesiony do pracy na stanowisko oczyszczacza chemicznego, po czym od dnia 01.05.1980 r. wrócił do pracy na stanowisku galwanizera. W dniu 01.02.1981 r. został operatorem automatycznej linii obróbczej, po czym od dnia 01.08.1982 r. ponownie galwanizerem. W (...) O. (1)pracował S. K.do dnia 30.11.1991 r. W wystawionym mu na okoliczność ustania zatrudnienia świadectwie pracy z dnia 30.11.1991 r. wskazał zakład że wnioskodawca pracował na następujących stanowiskach pracy:

03.03.1977 r. galwanizer

01.05.1978 r. oczyszczacz chemiczny

15.07.1980 r. galwanizer

01.02.1982 r. operator autom. linii obrób.

01.08.1982 r. galwanizer.

W świadectwie zaś wykonywania pracy w szczególnych warunkach podał zakład, że S. K.w okresie od 03.03.1977 r. do 30.04.1978 r., od 15.07.1980 r. do 31.01.198 r. oraz od 01.08.1982 r. do 31.01.1992 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace galwanizera określone w dziale III, poz. 76 wykazu A, jako załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r., na stanowisku galwanizera, a wymienionym w dziale III, poz. 67, pkt. 2 załącznika do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30.03.1985 r. „w sprawie stanowisk pracy na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego”. Fabryka (...)w O. (1) produkowała metalowe elementy sprzęgieł do samochodów ciężarowych. Jako galwanizer pokrywał je S. K.miedzią, niklem, kadmem.

dowód: akta osobowe wnioskodawcy, zeznania świadków J. B. 00:07:25 min., K. Z. 00:14:06 min., oraz zeznania odwołującego 00:29:58 min., rozprawy z dnia 29.11.2013 r.

Przed podjęciem pracy w (...), w okresie od 16.08.1970 r. do 30.10.1976 r. pracował S. K.w (...)Przedsiębiorstwie (...)w P.. Był kinooperatorem kina (...)w O. (1). W latach 70-tych kino (...)było wyposażone w dwa projektory (...)produkcji (...)w Ł.. Źródłem światła w tych projektorach była lampa łukowa. Zmieniono je w latach 80-tych na projektory wyposażone w lampę ksenonową. S. K.jako kinooperator pracował w pełnym wymiarze czasu pracy.

dowód: świadectwo pracy z dnia 13.12.1976 r. - akta kapitałowe, zeznania świadka Z. P. 00:20:32 min., zeznania odwołującego 00:29:58 min. rozprawy z dnia 29.11.2013 r.

Oceniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy uznał Sąd, iż wskazuje on na to, że S. K.w Fabryce (...)w O. (1), w okresach spornych, pracował na stanowisku galwanizera. Praca ta poległa na pokrywaniu metali warstwą miedzi, niklu, kadmu. Wskazują na to zeznania przesłuchanych w sprawie osób, które korespondują z zapisem z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych wnioskodawcy. W okresie wcześniejszym zaś, od 16.08.1970 r. do 30.10.1976 r. był S. K.kinooperatorem pracującym przy projektorach wyposażonych w lampę łukową.

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy zważył Sąd Okręgowy co następuje:

S. K. dochodzi prawa do emerytury z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. „o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych” (Dz. U. z roku 2009, Nr 153, poz. 1227, ze zm.). Zgodnie z jego brzmieniem i w związku z art. 32 ustawy oraz treścią przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. „w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze” (Dz. U. nr 8, poz. 43, że zm.), ubezpieczonemu mężczyźnie, urodzonemu po dniu 31.12.1948 r., przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (01.01.1999 r.) osiągnął okres zatrudnienia w szczególnych warunkach w wymiarze minimum 15 lat i legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym w rozmiarze minimum lat 25. Emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego, albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem, przy czym ostatni z tych warunków obowiązywał do dnia 31.12.2012 r.

Za zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. (art. 32 ust. 2 „ ustawy emerytalnej „)

Prace w szczególnych warunkach zostały wymienione w wykazie A przywołanego wyżej rozporządzenia. Stanowiska pracy zaś, na których była ona wykonywana, winny być, po myśli przepisu § 1 ust. 2 rozporządzenia z roku 1983, wskazane w przepisach wydanych przez właściwych ministrów, kierowników urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych, dla podległych i nadzorowanych przez nich zakładów. Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych wyżej, są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy te stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów resortowych, lub w świadectwie pracy (§ 2 rozporządzenia z roku 1983) i § 21 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. „w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń” (Dz. U. Nr 10, poz. 49, ze zm.).

Jak wynika z ustalonego w sprawie stanu faktycznego, odwołujący, za sporny okres czasu, a obejmujący jego zatrudnienie w (...) O. (1)legitymuje się środkiem dowodowym o jakim mowa w przywołanym wyżej § 2 ust. 2 rozporządzenia z roku 1983. Mowa tu wzmiankowanym wyżej świadectwie wykonywania prac w warunkach szczególnych. Podnoszone przez organ rentowy pod jego adresem braki formalne pozostają dla wyniku sprawy niniejszej bez znaczenia o tyle, o ile zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa sądowego w sprawach takich jak przedmiotowa, na etapie sądowego postępowania odwoławczego nie obowiązują reguły dowodowe którymi kieruje się ZUS. Osoba zainteresowana może zatem przed sądem dowodzić okresy pracy w warunkach szczególnych za pomocą wszelkich – dopuszczalnych procedurą cywilną środków dowodowych (patrz m.in. Uchwała SN z dnia 21.09.1984 r., III UZP 998/84, LEX Polonica nr 321128). Nie muszą to być więc wymagane przywołanymi wyżej przepisami dokumenty i to wystawione w sposób z nimi korespondujący.

I tak w szczególności, udało się S. K.przeprowadzić przed Sądem skuteczne dowody na wykazanie, że w okresie pracy w (...) wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Były to okresy jego pracy w charakterze galwanizera, przy pokrywaniu metali miedzią, kadmem, niklem. Takie prace są kwalifikowane jako prace o znacznej szkodliwości dla zdrowia w rozumieniu zapisu art. 32 ust. 2 „ustawy emerytalnej”, a wymienione w załączniku A do rozporządzenia z roku 1983, dziale III, poz. 76. Łączny czas tej pracy to 11 lat, 2 –ce i 13 dni.

Okres ten, do wymaganych minimum lat 15-tu, należy uzupełnić okresem pracy wnioskodawcy w charakterze kinooperatora. Sąd dał wiarę przesłuchanemu na powyższą okoliczność świadkowi P., a w szczególności w zakresie w jakim opisywał on typ projektorów na jakich razem z odwołującym pracowali. Projektory filmowe (...)produkcji (...)w Ł., później (...)były od lat 50-tych jednymi z najpopularniejszych modeli wykorzystywanych w polskich kinach, a na bazie tych konstrukcji powstały kolejne projektory produkowane przez (...). Pierwotne źródło światła tych projektorów stanowiła latarnia oparta o węglową lampę łukową (35-70 A). W późniejszym okresie do aparatu została skonstruowana latarnia ksenowa (z kolbą o mocy 1,6 kW). Wiedzę przekazaną w tej materii przez przesłuchane w sprawie osoby, uzupełnił Sąd wiedzą powziętą z internetu, a pod hasłem „(...)”, czy „projektor filmowy (...)”.

Wykaz A rozporządzenia Rady Ministrów z roku 1983, jak i poprzedzające je, a obowiązujące w okresie pracy odwołującego jako kinooperatora, rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 04.05.1979 r. „w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia” (Dz. U. Nr 13, poz. 173, ze zm.), wśród prac kwalifikowanych jako prace w szczególnych warunkach, nie wymienia pracy związanej z projekcją filmów. Wymienia się zaś tam prace narażające na działanie pola elektromagnetycznego w zakresie od 0.1 do 300 000 MHz w strefie zagrożenia oraz prace narażające na działanie promieniowania jonizującego, przy czym w myśl działu XI pkt. 27 rozporządzenia z roku 1979 zawężono je do promieniowania jonizującego emitowanego przez substancje promieniotwórcze, przy aparatach rentgenowskich i urządzeniach techniki jądrowej w służbie zdrowia, w przemyśle i instytucjach naukowo – badawczych.

Za prace powodujące stan takiego zagrożenia uznano prace kinooperatora zatrudnionego przy obsłudze projektorów wyposażonych w kolbę ksenową lub lampę łukową dopiero na mocy zarządzenia Ministra Kultury i Sztuki z dnia 03.08.1987 r., którym zmieniono zarządzenia z dnia 01.07.1983 r. (Dz. Urz. Nr 3 z roku 1987).

Z przywołanych regulacji wynika, że kinooperator zatrudniony przy obsłudze projektorów wyposażonych w kolbę ksenową lub lampę łukową znalazł się grupie tych – narażonych na działanie promieniowania jonizującego oraz działania pól elektromagnetycznych w zakresie od 0,1 do 300 000 MHz w strefie zagrożenia. Fakt, że prace przy narażeniu na działanie promieniowania jonizującego bez żadnych dodatkowych uwarunkowań zaczęto kwalifikować jako prace w szczególnych warunkach dopiero od dnia 01.01.1983r, a na stanowisku kinooperatora dopiero od roku 1987, nie oznacza, że do pracy w warunkach szczególnych nie może być zaliczony okres pracy sprzed tych dat. Wszak zgodnie z brzmieniem § 19 ust. 1 rozporządzenia z dnia 07.02.1983 r., przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach uwzględnia się również okresy takiej pracy, wykonywanej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia.

Tym samym uznał Sąd, że S. K. legitymuje się ponad 15 letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Przy spełnieniu warunków pozostałych uskutecznił swój wniosek o prawo do emerytury. Przyznano mu ją od dnia 01.05.2013 r., tj. pierwszego dnia miesiąca zgłoszenia wniosku o świadczenie. (art. 129 ust. 1 „ustawy emerytalnej”). Zaskarżona decyzje podległa zatem zmianie, o czym orzeczono na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.