Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 marca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 marca 2018 r. w S.

odwołania R. Z.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 19 sierpnia 2015 r. Nr (...)

w sprawie R. Z.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o prawo do renty rolniczej

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 1206/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 sierpnia 2015 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego działając na podstawie art. 21 ust. 1 i ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2015 r., poz. 704), odmówił przyznania R. Z. prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy. Swoje stanowisko organ rentowy uzasadnił tym, iż Komisja Lekarska Kasy w orzeczeniu z dnia 13 sierpnia 2015 r. nie uznała ubezpieczonego za całkowicie niezdolnego w gospodarstwie rolnym.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył R. Z.. Ubezpieczony twierdził, iż Komisja Lekarska Kasy w sposób nieprawidłowy oceniła stan jego zdrowia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony R. Z., urodzony (...), jest rolnikiem i od 1 stycznia 1986 r. podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników (zaświadczenie dotyczące okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników k. 4 a. r.). Ubezpieczony jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 8,62 ha, na którym uprawia zboże oraz posiada łąki. Gospodarstwo to wyposażone jest w podstawowy sprzęt rolniczy, w tym dwa ciągniki. R. Z. hoduje 3 sztuki bydła (kwestionariusz zawodowy k. 15 a. r.).

W dniu 8 czerwca 2015 r. ubezpieczony wniósł o przyznanie prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy (k. 1 a. r.). W związku z powyższym, został skierowany na badanie przez Lekarza Rzeczoznawcę Kasy, który w orzeczeniu z dnia 2 lipca 2015 r. nie uznał ubezpieczonego za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym (k. 22 a. r.). Do takiego samego wniosku doszła Komisja Lekarska Kasy w orzeczeniu z dnia 13 sierpnia 2015 r. (k. 32 a. r.). Powyższe stało się podstawą do wydania przez organ rentowy zaskarżonej decyzji z dnia 19 sierpnia 2015 r. (k. 34 a. r.).

Celem ustalenia, czy ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym, Sąd zasięgnął opinii specjalistów z zakresu medycyny.

Biegli ortopeda M. W., neurolog J. S. (1) oraz kardiolog D. W. stwierdzili, iż ubezpieczony, pomimo występowania u niego okresowego zespołu bólowego kręgosłupa szyjnego i lędźwiowo-krzyżowego na podłożu zmian zwyrodnieniowych i dyskopatycznych bez istotnego upośledzenia sprawności ruchowej, choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych bez ograniczenia ruchomości stawów z okresowym zespołem bólowym oraz bólowy, zawrotów głowy i napadowych zaburzeń świadomości w wywiadzie, jest zdolny do pracy. Biegli w przeprowadzonym badaniu stwierdzili zadowalającą ruchomość kręgosłupa we wszystkich odcinkach, prawidłową ruchomość stawów kończyn górnych i dolnych, bez objawów korzeniowych i ubytkowych neurologicznych istotnych funkcjonalnie. Bóle i zawroty głowy, napadowe zaburzenia świadomości, bez objawów ogniskowego uszkodzenia CUN w przedmiotowym badaniu, wymagają okresowego leczenia farmakologicznego i dalszej obserwacji, ale nie powodują niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Zgłaszane napadowe zaburzenia świadomości ograniczały zdolność badanego do prowadzenia pojazdów mechanicznych, ale nie powodują całkowitej, długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Podobnie, aktualny stan kliniczny układu krążenia, przy występującym nadciśnieniu tętniczym umiarkowanym z zadowalającą kontrolą wartości ciśnienia tętniczego przy stosowanej farmakoterapii oraz hipercholesterolemii, nie skutkuje niezdolnością do pracy w gospodarstwie rolnym (opinia wraz z uzupełnieniem k. 7-7v, k. 45-46 a. s.).

Biegła otolaryngolog E. K. uznała, że występujące u ubezpieczonego obustronne upośledzenie słuchu z cechami urazu akustycznego oraz skrzywienie przegrody nosa nie powodują niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Niedosłuch badanego dotyczy tonów powyżej 2 kHz, tj. poza pasmem mowy. Badany dobrze słyszy mowę. Stwierdzony niedosłuch jest przeciwwskazaniem do pracy w hałasie przekraczającym dopuszczalne normy (natężenia hałasu i czasu pracy), ale nie jest przeciwwskazaniem do pracy w rolnictwie. Zaleca się, aby w warunkach nadmiernego hałasu stosować słuchawki ochronne na uszy, co nie wyklucza pracy w gospodarstwie rolnym (opinia wraz z uzupełnieniem k. 17, 83-84 a. s.).

Biegli chirurg J. S. (2) oraz neurolog A. S. (1) rozpoznali u R. Z. m. in. zmiany zwyrodnieniowo-wywtórcze odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa bez istotnych ubytków neurologicznych oraz zmiany zwyrodnieniowe stawów kolanowych. Schorzenia te nie powodują całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Ograniczenie sprawności fizycznej wynika przede wszystkim z otyłości znacznego stopnia. Zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa i stawów kolanowych są procesem naturalnym, występującym zależnie od różnych czynników, a przy tak znacznej otyłości, występują wcześniej i będą się nasilały. Istniejące dolegliwości pod postacią bólów i zawrotów głowy nie mają podłoża organicznego (prawidłowy wynik badania tomograficznego głowy). Podczas badania nie stwierdzono żadnych zaburzeń ruchomości w zakresie osi kręgosłupa oraz kończyn górnych i dolnych. Również przedstawione w dokumentacji wyniki badań obrazowych nie ujawniają istotnych patologii. Tomograf kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego wykonany 24 listopada 2017 r. uwidocznił miernie nasilone zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa z tylnym wypukleniem pierścienia L1L2, L2, L3 oraz L5 S1 jak również zmiany zwyrodnieniowe w stawach międzykręgowych od L3 do S1. Proces zwyrodnieniowy to naturalny proces zużywania się układu kostnego, związany z wiekiem, a także z trybem życia. Istotą w ocenie stanu zdrowia jest stan kliniczny, objawy neurologiczne, uciskowe i ubytkowe, a te ostatnie nie zostały stwierdzone w badaniu neurologicznym z dnia 26 listopada 2016 r. Stan wydolności ruchowej i sprawności fizycznej nie uzasadnia orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (opinia z uzupełnieniem k. 74-75 i k. 172 a. s.).

Biegła psychiatra B. G. oraz psycholog L. S. stwierdzili występowanie u ubezpieczonego zaburzeń depresyjnych i lękowych mieszanych F41.2. R. Z. podjął leczenie psychiatryczne w PZP (...) od 10 czerwca 2016 r. z rozpoznaniem: zaburzenia depresyjne i lękowe. Przyjmuje lek antydepresyjny. Aktualne badania psychiatryczne i psychologiczne potwierdzają istnienie niektórych objawów psychopatologicznych dotyczących głównie sfery emocjonalno-motywacyjnej. Zaznaczają się: wahania nastroju, podwyższony poziom lęku, obniżona tolerancja na stres i pobudzenie emocjonalne, obniżona samokontrola emocji, labilność emocjonalna, obniżenie nastroju. Badany wymaga nadal kontynuacji leczenia w PZP oraz wsparcia psychologicznego. Charakter i stopień nasilenia objawów psychopatologicznych nie daje podstawy do orzeczenia niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym z przyczyn psychiatrycznych (opinia k.139-139v a. s.).

Biegła audiolog H. A. oraz kardiolog M. O., pomimo rozpoznania nadciśnienia tętniczego oraz obustronnego niedosłuchu odbiorczego i szumów usznych, uznali, że obecne stadium zaawansowania tych schorzeń, nie narusza sprawności organizmu ubezpieczonego w stopniu sprowadzającym całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym. Nadciśnienie tętnicze zostało określone jako umiarkowane, niepowikłane istotnymi zmianami narządowymi, z udokumentowanym koronarograficznie brakiem istotnych zmian w naczyniach wieńcowych. Układ krążenia jest wydolny. Obustronny niedosłuch na wysokich częstotliwościach do 60-70 dB wymaga ewentualnego aparatowania słuchu. Przeciwskazana jest praca w hałasie i na wysokościach. Niedosłuch nie stanowi przeciwwskazań do pracy na innych stanowiskach (opinia k. 96-96v a. s.).

Biegła gastrolog J. M. rozpoznała u ubezpieczonego przewlekłe zapalenie śluzówki żołądka oraz stłuszczenie wątroby. Choroby te na obecnym etapie zaawansowania nie powodują całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (opinia k. 118 a. s.).

Biegła z zakresu medycyny pracy A. S. (2) po analizie dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy oraz po przeprowadzeniu badania podmiotowego i przedmiotowego nie znalazła podstaw, aby kwestionować opinie biegłych specjalistów. Tym samym nie ma podstaw do uznania ubezpieczonego za osobę całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym (opinia k. 153-153v a. s.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie jest zasadne.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 i ust. 2 pkt 5 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1) podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres, o którym mowa w ust. 2;

2) jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym;

3) całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w okresach, o których mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1 i 2, lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Warunek podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres uważa się za spełniony, jeżeli okres ubezpieczenia emerytalno-rentowego ubezpieczonego wynosi co najmniej 5 lat- jeżeli całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w wieku powyżej 30 lat. Jak stanowi ustęp 5-ty wyżej wymienionego artykułu, za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym uważa się ubezpieczonego, który z powodu naruszenia sprawności organizmu utracił zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.

Badając sporną kwestię całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym Sąd zasięgnął opinii wielu specjalistów z zakresu medycyny. Co godne podkreślenia, każdy z biegłych doszedł do kategorycznego wniosku, iż ubezpieczony nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym.

Sąd podzielił wnioski wypływające z opinii biegłych, ponieważ opinie te zostały wydane przez lekarzy odpowiednich specjalności po bezpośrednim badaniu ubezpieczonego i zapoznaniu się z dokumentacją lekarską. Sporządzone w niniejszej sprawie opinie określić należy jako spójne, pełne, zawierające jasne, przekonująco uzasadnione wnioski. Przy ocenie opinii wydanej w rozpatrywanej sprawie Sąd miał na względzie, iż opinia biegłego podlega, jak inne dowody ocenie według art. 233 § 1 kpc , lecz odróżniają ją szczególne kryteria oceny. Stanowią je zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej wniosków. Przedmiotem opinii biegłego nie jest przedstawienie faktów, lecz ich ocena na podstawie wiedzy fachowej (wiadomości specjalnych). Nie podlega ona zatem weryfikacji, jak dowód na stwierdzenie faktów, na podstawie kryterium prawdy i fałszu.

Zdaniem Sądu, sporna okoliczność, czy ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym została w dostatecznym stopniu wyjaśniona, dlatego też należało oddalić wnioski ubezpieczonego o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego neurologa oraz opinii uzupełniającej biegłej z zakresu medycyny pracy. Nie ma przy tym podstaw do kwestionowania merytorycznej wartości sporządzonych na potrzeby niniejszego postępowania opinii. Jak już zostało wspomniane, ubezpieczony podczas niniejszego postępowania był wielokrotnie opiniowany przez biegłych lekarzy. Każdy z biegłych, w ramach swojej specjalności, wykluczył, by R. Z. był całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym. W tej sytuacji, Sąd podzielił wnioski płynące z opinii i ustalił, że ubezpieczony nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym w rozumieniu art. 21 ust. 5 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Jak wskazał Sąd Najwyższy (wyrok z 13.10.1987 r., II URN 228/87, PiZS 1988/7/62), przy ocenie opinii biegłych lekarzy sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w tej opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego.

W konsekwencji, ubezpieczony nie spełnia podstawowej przesłanki do nabycia spornego prawa. Dlatego też jego odwołanie podlegało oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.