Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2018 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

przeciwko K. G.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt III C 389/17

UZASADNIENIE

w postępowaniu uproszczonym

W dniu 17 lutego 2017 r. powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wniósł o zasądzenie od pozwanej K. T. (obecnie T. – G.) kwoty 756,41 zł z odsetkami umownymi od kwoty 631,27 zł od dnia 1 marca 2014 r. w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, lecz od dnia 1 stycznia 2016 r. nie wyższymi niż odsetki maksymalne za opóźnienie oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 35,14 zł od dnia wniesienia pozwu , nadto żądając zasądzenia kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że pozwana zaciągnęła u powoda pożyczkę w kwocie 2.068,56 zł, którą zobowiązała się zwrócić wraz z odsetkami w 40. tygodniowych ratach po 55,20 zł, płatnych od czternastego dnia po dacie zawarcia umowy pożyczki w każdym kolejnym tygodniu. Wobec braku terminowych wpłat powód podejmował działania windykacyjne – z tego tytułu naliczył pozwanej koszty windykacji i koszty korespondencji w łącznej wysokości 90 zł, tj. 10 zł 24 grudnia 2013 r., 10 zł 21 stycznia 2014 r. i 70 zł 28 lutego 2014 r. Pozwana dokonała wpłat na poczet należności wynikających z umowy łącznie na 1.548 zł, które zaksięgowano w kwocie 1.437,29 zł na rzecz kapitału, a w kwocie 110,71 zł na poczet odsetek umownych należnych powodowi od dnia zawarcia umowy do dnia postawienia wierzytelności w stan wymagalności. W związku z brakiem wpłat zgodnie z umową, powód 24 grudnia 2013 r. wezwał pozwaną do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni, następnie 21 stycznia 2014 r. złożył oświadczenie o wypowiedzeniu pożyczki z zachowaniem terminu 30 dni. Tym samym niezapłacona część należności stała się wymagalna z dniem 28 lutego 2014 r. Powód w pozwie domagał się tym samym 631,27 zł tytułem kapitału pożyczki z odsetkami za opóźnienie na podstawie § 8 umowy od dnia następnego po postawieniu pożyczki w stan wymagalności, 35,14 zł stanowiących niezapłaconą część odsetek umownych do dnia rozwiązania umowy z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie i 90 zł kosztów windykacji.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Powódka przyznała, że zawarła umowę z powodem i nie spłaciła zaciągniętej pożyczki w całości, podniosła jednak zarzut przedawnienia dochodzonego pozwem roszczenia.

Powód w piśmie procesowym z dnia 13 listopada 2017 r., podtrzymał żądania, kwestionując zasadność zarzutu przedawnienia zgłoszonego przez pozwaną.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23 kwietnia 2013 r. pozwana K. G., jako pożyczkobiorca, zawarła z (...) Spółką Akcyjną w G. - poprzednikiem prawym powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G., jako pożyczkodawcą, umowę pożyczki w wysokości 2.068,56 zł, której oprocentowanie wynosiło 16% rocznie. Zgodnie z § 6 ust. 1 umowy pozwana zobowiązała się zwrócić pożyczkodawcy całkowitą kwotę pożyczki z odsetkami, tj. łącznie 2.208 zł w 40. tygodniowych ratach w wysokości 55,20 zł zgodnie z harmonogramem stanowiącym integralną część umowy, a ponieważ pozwana zawarła umowę z opcją obsługi pożyczki w miejscu zamieszkania, raty te – stosownie do § 6 ust. 2 umowy – płatne były począwszy od czternastego dnia (data płatności pierwszej raty), licząc od dnia zawarcia umowy, w każdym kolejnym tygodniu, tego samego dnia danego tygodnia, w którym została zawarta umowa, zgodnie z terminami wskazanymi w harmonogramie spłaty.

W § 8 ust. 1 umowy zastrzeżono, że w razie zwłoki pożyczkobiorcy z zapłatą dwóch pełnych rat pożyczki wraz z odsetkami w terminach, o których mowa w § 6 ust. 2 i 3 umowy, pożyczkodawca może wypowiedzieć umowę pożyczki z zachowaniem 30- dniowego terminu wypowiedzenia, po uprzednim bezskutecznym listownym wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni od otrzymania wezwania. Po upływie terminu wypowiedzenia pożyczkodawca ma prawo dochodzić od pożyczkobiorcy całości niespłaconych należności wynikających z umowy oraz domagać się odsetek karnych za opóźnienie w zapłacie tych należności zgodnie z art. 481 § 1 k.c. Zgodnie z § 8 ust. 3 umowy roczna stopa odsetek karnych za opóźnienie była równa czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. Stosownie do § 8 ust, 5 umowy, pożyczkodawca w przypadku opóźnienia w spłacie przez pożyczkobiorcę którejkolwiek z rat pożyczki może w czasie trwania umowy podjąć działania windykacyjne obejmujące w szczególności wezwania do zapłaty wysyłane listami zwykłymi i poleconymi, monity telefonicznie, monity sms oraz wykonywanie wizyt terenowych, a w przypadku ich podjęcia pożyczkobiorca zobowiązany jest do zapłaty kosztów działań windykacyjnych , których wysokość określono w § 8 ust. 6 umowy.

Pozwana nie spłaciła pożyczki w pełnej wysokości. Dokonała wpłat w kwocie 248 zł w dniu 23 kwietnia 2013 r., 250 zł w dniu 27 maja 2013 r., 2000 zł w dniu 11 lipca 2013 r., 300 zł w dniu 14 sierpnia 2013 r., 100 zł w dniu 23 sierpnia 2013 r., 250 zł w dniu 30 września 2013 r. i 200 zł w dniu 24 października 2013 r., które powód zaliczył w kwocie 1.437,29 zł na poczet kapitału pożyczki (do zapłaty pozostało 631,27 zł kapitału) i w kwocie 110,71 zł na poczet odsetek umownych kapitałowych. Za okres od 24 października 2013 r. do 28 lutego 2014 r. powód naliczył odsetki umowne kapitałowe w kwocie 35,14 zł.

W piśmie z dnia 24 grudnia 2013 r. pożyczkodawca zawarł skierowane do pozwanej wezwanie do zapłaty w terminie 7 dni zaległości w kwocie 265,88 zł, do której doliczył 10 zł kosztów korespondencji.

Pismem z dnia 21 stycznia 2014 r. pożyczkodawca oświadczył pozwanej, iż wypowiada umowę pożyczki z dnia 23 kwietnia 2013 r. z zachowaniem 30 – dniowego terminu wypowiedzenia, którego upływ określił na 19 stycznia 2014 r. , wskazując, że po tym terminie umowa wygasa i cała kwota pożyczki z odsetkami i kosztami, w tym 70 zł kosztów windykacji, których naliczenie nastąpi w dniu upływu terminu wypowiedzenia stają się natychmiast wymagalne. Pismo to przesłano listem poleconym do pozwanej w dniu 22 stycznia 2014 r.

okoliczności niesporne, a nadto dowody:

- umowa pożyczki k. 17

- wezwanie do zapłaty k. 18

- wypowiedzenie umowy6 k. 19

- potwierdzenie nadania k. 20

- postanowienie k. 21

- odpis z KRS k. 22

- rozliczenie umowy k. 48

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawę roszczeń powoda stanowiła umowa pożyczki, którą pozwana zawarła z jego poprzednikiem prawnym w dniu 23 kwietnia 2013 r.

Zgodnie z art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Pozwana nie kwestionowała faktu zawarcia umowy pożyczki z (...) S.A. w G., ani tego, że zobowiązania z niej wynikającego nie wykonała w pełnym zakresie, podniosła natomiast zarzut przedawnienia.

Wskazać należy, iż stan faktyczny niniejszej sprawy był bezsporny, a nadto został poparty dowodami z dokumentów przedstawionymi przez powoda, których wiarygodność nie była przez pozwaną kwestionowana i nie budziła zastrzeżeń Sądu.

W odniesieniu do zarzutu sformułowanego przez pozwaną wskazać należy, iż zgodnie z art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. W przedmiotowej sprawie roszczenia powoda podlegały trzyletniemu terminowi przedawnienia, jako związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Stosownie do art. 120 § 1 zd. 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się, że „wymagalność" oznacza stan obiektywny, w którym wierzyciel ma prawną możliwość skutecznego zaspokojenia przysługującego mu roszczenia na drodze sądowej . Roszczenie staje się więc wymagalne w ostatnim dniu, w którym dłużnik może spełnić świadczenie w sposób zgodny z treścią zobowiązania, przy czym dzień spełnienia świadczenia zgodnie z treścią zobowiązania jest oznaczony przede wszystkim w czynności prawnej, wzorcu umownym, ustawie, orzeczeniu sądu lub decyzji organu administracyjnego, ale może także wynikać z właściwości zobowiązania, na co wskazuje treść art. 455 k.c.

Zgodnie z § 6 ust. 1 umowy pożyczki pozwana zobowiązana była spłacić pożyczkę wraz z odsetkami w 40. tygodniowych ratach po 55,20 zł, przy czym w świetle ust. 2 tego paragrafu, wobec zawarcia umowy z opcją obsługi pożyczki w miejscu zamieszkania (2 ust. 1 umowy), raty te – stosownie do § 6 ust. 2 umowy – płatne były począwszy od czternastego dnia (data płatności pierwszej raty), licząc od dnia zawarcia umowy, w każdym kolejnym tygodniu, tego samego dnia danego tygodnia, w którym została zawarta umowa, zgodnie z terminami wskazanymi w harmonogramie spłaty. Wprawdzie powód nie przedstawił harmonogramu spłaty rat, jednakże zgodnie z § 6 ust. 2 umowy należało przyjąć, że wymagalność pierwszej raty przypadała na dzień 7 maja 2013 r. (14 dzień od zawarcia w dniu 23 kwietnia 2013 r. umowy pożyczki), zaś ostatniej, czterdziestej raty na dzień 4 lutego 2014 r.

W § 8 ust. 1 umowy zastrzeżono, że w razie zwłoki pożyczkobiorcy z zapłatą dwóch pełnych rat pożyczki wraz z odsetkami w terminach, o których mowa w § 6 ust. 2 i 3 umowy, pożyczkodawca może wypowiedzieć umowę pożyczki z zachowaniem 30- dniowego terminu wypowiedzenia, po uprzednim bezskutecznym listownym wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni od otrzymania wezwania. Wprawdzie powód przedłożył pismo, w którym zawarł wezwanie pożyczkodawcy do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni, noszące datę 24 grudnia 2013 r., jednakże nie przedstawił nawet dowodu nadania tego pisma, a tym bardziej dowodu jego doręczenia pozwanej. Dopiero z chwilą bezskutecznego upływu terminu 7 dni na zapłatę zaległych rat aktualizowało się uprawnienie powoda do wypowiedzenia umowy pożyczki. Tym samym bez uprzedniego skutecznego doręczenia ww. wezwania, powód nie był władny skierować do pozwanej wypowiedzenia umowy. Wobec powyższego uznać należało, iż wypowiedzenie jej pismem z dnia 21 lutego 2014 r. nie było skuteczne.

Nawet gdyby przyjąć, że powód skutecznie wezwał pozwaną do zapłaty zaległych rat i uzyskał uprawnienie do wypowiedzenia umowy, to zważyć należy, iż 30 – dniowy termin wypowiedzenia rozpoczynał bieg nie w chwili sporządzenia pisma z dnia 21 stycznia 2014 r. zawierającego oświadczenie powoda w tym zakresie (jakby wynikało z treści tego pisma), lecz dopiero w chwili jego doręczenia. Powód załączył potwierdzenie nadania wypowiedzenia umowy z datownikiem poczty 22 stycznia 2014 r. Przyjmując, iż korespondencja do pozwanej na jej adres w S. nadania w G. została doręczona maksymalnie w terminie 7 dni, tj. w dniu 29 stycznia 2014 r., termin wypowiedzenia upłynąłby w dniu 28 lutego 2014 r. , tak, jak przyjmował powód w pozwie i piśmie procesowym z dnia 13 listopada 2017 r. Wypowiedzenie umowy z dniem 28 lutego 2014 r. pozostawało zatem bez wpływu na termin wymagalności wszystkich zaległych rat pożyczki, skoro ostatnia z nich płatna była 4 lutego 2014 r.

Termin przedawnienia roszczenia o zapłatę rat pożyczki, które składały się z części odsetkowej i kapitałowej rozpoczynał swój bieg w dacie wymagalności poszczególnych rat, i tak np. dla pierwszej raty rozpoczął bieg 7 maja 2013 r., a ostatniej - 4 lutego 2014 r. Roszczenie o zapłatę ostatniej raty pożyczki uległo przedawnieniu tym samym 4 lutego 2017 r., a rat wcześniejszych – odpowiednio co tydzień wcześniej, licząc wstecz od tej daty. Wytoczenie więc powództwa w dniu 14 lutego 2017 r., a zatem po upływie terminu przedawnienia roszczenia o zapłatę zaległego kapitału pożyczki oraz odsetek umownych (kapitałowych), które składały się na zaległe raty, nie mogło spowodować skutków z art. 123 § 1 pkt 1 k.c. Najpóźniej z upływem 4 lutego 2017 r. uległy również przedawnieniu roszczenia o odsetki za opóźnienie liczone od kapitału pożyczki i od odsetek umownych (kapitałowych). Pozwana zatem podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia w powyższym zakresie skutecznie w myśl art. 117 § 2 k.c. uchyliła się od jego zaspokojenia.

Również roszczenia o zapłatę kosztów windykacji nie mogły zostać uwzględnione. Powód dochodził od pozwanej zapłaty kwoty 10 zł naliczonej w dniu 24 grudnia 2013 r., 10 zł - w dniu 21 stycznia 2014 r. i 70 zł - w dniu 28 lutego 2014 r. , jednakże umowę w zakresie § 8 ust. 6, w którym przewidziano zryczałtowane koszty windykacji należało uznać za zawierającą niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 zd. 1 k.c., w myśl którego postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). W świetle § 2 tego artykułu, jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Z kolei w § 3 wyjaśniono, że nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. W ocenie Sądu zastrzeżenie we wzorcu umownym, a z wykorzystaniem takiego wzorca zawarto analizowaną umowę, obowiązku zapłaty przez konsumenta tego rodzaju opłat w stałej wysokości, w oderwaniu od rzeczywistych kosztów takich czynności poniesionych przez pożyczkodawcę, jeżeli się zważy choćby faktyczny koszt przesyłki zwykłej czy poleconej, kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Jeżeli powiązać obowiązek zapłaty tych kosztów z nienależytym wykonaniem zobowiązania, to na gruncie art. 471 k.c. powodowi przysługiwałoby roszczenie o zapłatę wyłącznie rzeczywiście poniesionych kosztów działań windykacyjnych, jako wyrównania szkody powstałej w wyniku naruszenia obowiązków umownych. Tymczasem poza kosztem 3,80 zł za wysłanie wypowiedzenia umowy odnotowanym na potwierdzeniu jego nadania, powód nie wykazał, by jakiekolwiek inne koszty windykacji poniósł, przy czym biorąc pod uwagę datę wysłania tego wypowiedzenia (22 stycznia 2014 r.) , datę zapłaty ostatniej raty pożyczki (4 lutego 2014 r.) i okres wypowiedzenia, nie sposób uznać tą czynność za celową, a wydatek ten za konieczny.

Z tych przyczyn powództwo oddalono.