Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 22 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Piotr Starosta
Sędziowie: SO Aurelia Pietrzak

SO Tomasz Adamski (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 22 października 2014 roku w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi K. C.

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym

bez nieuzasadnionej zwłoki w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w

Świeciu, VI Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Tucholi pod sygnaturą

VI Ns 186/13

postanawia:

1.  stwierdzić przewlekłość postępowania w sprawie VI Ns 186/13 Sądu Rejonowego w Świeciu, VI Zamiejscowego Wydziału Cywilnego z siedzibą w Tucholi;

2.  zasądzić od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Świeciu na rzecz K. C. kwotę 3.000 zł (trzy tysiące złotych);

3.  zwrócić skarżącemu ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Świeciu kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem opłaty od skargi.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II S 66/14

UZASADNIENIE

W dniu 25 sierpnia 2014 r. K. C. złożył skargę na naruszenie jego prawa do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Skarżący wniósł o stwierdzenie, że w sprawie o sygn. akt VI Ns 186/13 toczącej się przed Sądem Rejonowym w Świeciu, VI Zamiejscowym Wydziałem Cywilnym z siedzibą w Tucholi nastąpiła przewlekłość postępowania i zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty 10.000 zł.

Prezes Sądu Rejonowego w Świeciu zawiadomiona o skardze nie przystąpiła do sprawy.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 10 grudnia 2012 r. K. C. wniósł do Sądu Rejonowego w Tucholi wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po swym ojcu H. C.. We wniosku podał, że ojciec pozostawił testament, aczkolwiek nie zna jego treści.

Termin pierwszej rozprawy wyznaczony został na dzień 10 stycznia 2013 roku. Na rozprawie odebrano od wnioskodawcy zapewnienie spadkowe, ustalono również do którego sądu złożono testament spadkodawcy, odroczono też termin rozprawy do dnia 25 lutego. Przed rozprawą uczestniczka Z. C. zgłosiła wnioski dowodowe. Po zaprezentowaniu stanowisk stron na rozprawie, kolejny termin wyznaczono na dzień 15 kwietnia.

6 marca wpłynęło do sądu pismo procesowe wnioskodawcy zawierające szereg wniosków dowodowych, w tym dowodów z przesłuchania świadków i wniosków o zwrócenie się o nadesłanie dokumentacji medycznej. Zarządzeniem sędziego z 7 marca zwrócono się o nadesłanie dokumentacji, która sukcesywnie wpływała do sądu.

Na rozprawie w dniu 15 kwietnia przeprowadzono dowód z przesłuchania czterech świadków, a rozprawę odroczono do dnia 9 maja. Na kolejnej rozprawie przesłuchani zostali kolejni trzej świadkowie, zakreślono też pełnomocnikowi wnioskodawcy termin do złożenia wniosków dowodowych. Pismo zawierające takie wnioski wpłynęło do sądu 20 maja, w tym samym dniu wydano zarządzenie zmierzające do realizacji wniosków dowodowych w nim zawartych.

1

Kolejną rozprawę wyznaczono na dzień 24 czerwca 2013 roku, przesłuchano wówczas dwóch świadków.

Postanowieniem z dnia 13 sierpnia 2013 roku sąd zdecydował o przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego z dziedziny badania pisma ręcznego na okoliczność, czy testament został podpisany przez spadkodawcę, wezwano też pełnomocnika wnioskodawcy do uiszczenia zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego.

6 września pełnomocnik wnioskodawcy wskazał, że 16 maja cofnął już wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny pisma ręcznego, wobec czego przeprowadzenie tego dowodu jest zbędne. W konsekwencji -postanowieniem z dnia 3 października 2013 roku - sąd uchylił swoje postanowienie z dnia 13 sierpnia 2013 roku i zdecydował o przeprowadzeniu dowodu z łącznej opinii pisemnej lekarzy: psychiatry, onkologa i geriatry na okoliczność stanu zdrowia spadkodawcy w dniu 19 listopada 2012 roku, w szczególności w celu ustalenia, czy przyjmowane przez niego leki pozwalały na swobodne i świadome wyrażenie woli na wypadek śmierci. Wezwano też pełnomocnika wnioskodawcy do uiszczenia zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłych. Zaliczka wpłynęła 29 października, a 21 listopada sąd zlecił biegłym imiennie wskazanym wykonanie opinii w terminie 3 miesięcy.

Zlecenie - wraz z aktami - przesłano do biegłego 3 grudnia.

9 lipca 2014 roku - zarządzeniem sędziego - wezwano biegłego do zwrotu akt z opinią w terminie 14 dni pod rygorem nałożenia grzywny. Po raz kolejny wezwano biegłego o zwrot akt 29 sierpnia, po wpływie skargi na przewlekłość postępowania. Biegły zwrócił akta 2 września bez opinii, nadsyłając jednocześnie wyjaśnienia wskazujące na przyczyny dla których opinia nie została sporządzona.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga na przewlekłość postępowania złożona przez wnioskodwcę jest zasadna.

W myśl przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, póz. 1843 ze zm.) strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej

2

zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Z kolei z przepisu art. 2 ust. 2 tej ustawy wynika, że dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd, w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

Analiza akt sprawy VI Ns 186/13 Sądu Rejonowego w Świeciu, VI Zamiejscowego Wydziału Cywilnego z siedzibą w Tucholi prowadzi do wniosku, że w okresie od marca do końca sierpnia 2014 roku w sprawie doszło do przewlekłości postępowania.

Zauważyć należy, że w pierwszym okresie sprawa była prowadzona bez zbędnej zwłoki, a podejmowane czynności były racjonalne i zmierzały do należytego przygotowania kolejnych rozpraw, podobnie należycie wykorzystywany był czas rozprawowy, a przeprowadzone dowody zmierzały do należytego wyjaśnienia sprawy, tak by mogło zapaść orzeczenie rozstrzygające w przedmiocie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Wątpliwości budzi natomiast decyzja sądu o przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego z dziedziny badania pisma ręcznego, skoro wniosek dowodowy w tym zakresie został wcześniej cofnięty, uchybienie to zostało jednak skorygowane przez sąd poprzez uchylenie postanowienia dowodowego. Powstałe w ten sposób opóźnienie (półtoramiesięczne) nie było znaczne i nie wpływało w istotny sposób na bieg postępowania.

Nieusprawiedliwiona była jednak bierność sądu w okresie od połowy marca 2014 roku. Akta sprawy - celem sporządzenia opinii - zostały biegłemu przesłane 3 grudnia 2013 roku, z zakreślonym terminem do sporządzenia opinii wynoszącym 3 miesiące (sekretarz błędnie wykonał zarządzenie sędziego wskazując w piśmie kierowanym do biegłego, że termin ten wynosi 1 miesiąc). Opinia wraz z aktami sprawy winna zatem być złożona w sądzie w pierwszej dekadzie marca 2014 roku, co jednak nie nastąpiło. Sąd z nieznanych przyczyn nie podjął żadnych czynności dyscyplinujących biegłego i to aż do 9 lipca - zatem przez 4 miesiące - kiedy to wezwał biegłego do zwrotu akt wyznaczając biegłemu w tym celu dodatkowy 14-dniowy termin pod rygorem nałożenia grzywny. Biegły jednak i tym razem akt z opinią nie zwrócił (dodatkowo wyznaczony termin upłynął z dniem 30 lipca), sąd zaś

3

pozostawał w bezczynności aż do chili wniesienia skargi na przewlekłość postępowania w dniu 25 sierpnia 2014 roku.

Upływ sześciu miesięcy podczas których nie podjęto żadnych czynności (poza jednorazowym wezwaniem do zwrotu akt przez biegłego) nie może zostać oceniony inaczej, jak tylko opieszałość sądu w procedowaniu skutkująca naruszeniem prawa stron procesu do rozpoznania ich sprawy bez zbędnej zwłoki i to tym bardziej, że żądana przez sąd opinia nie została dotąd sporządzona.

W tych okolicznościach żądanie skarżącego K. C. stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie toczącej się w Sądzie Rejonowym w Świeciu VI Zamiejscowym Wydziale Cywilnym z siedzibą w Tucholi pod sygn. akt VI Ns 186/13, znajduje uzasadnienie. Dlatego też Sąd Okręgowy uwzględnił jego żądanie w tym zakresie i na podstawie art, 12 ust 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony [...] stwierdził, że w w/w sprawie nastąpiła przewlekłość postępowania.

Na podstawie art. 12 ust. 4 tej ustawy zasądził od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Świeciu na rzecz K. C. kwotę 3.000 zł. Ustalając taką kwotę miano na uwadze charakter sprawy regulującej porządek dziedziczenia po ojcu wnioskodawcy, jej znaczenie dla wnioskodawcy oraz okres opóźnienia w rozpoznaniu (półroczny). Powyższe kryteria nie uzasadniają przyznania wyższej sumy. Opóźnienie w procedowaniu nie jest rażące, postępowanie zaś znajduje się w końcowej fazie - po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłych możliwe będzie wydanie orzeczenia kończącego.

Sąd orzekł też z urzędu o zwrocie uiszczonej opłaty od skargi (art. 17 ust. 3 cytowanej ustawy).