Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

25 czerwca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Ośrodek (...) w L. XIII Wydział Cywilny z siedzibą w L. w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Sadowska

Protokolant: Sekretarz sądowy Karolina Mitrus

po rozpoznaniu 11 czerwca 2018r. w L.

na rozprawie

sprawy z powództwa U. O.

przeciwko R. O.

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

1.  Powództwo oddala.

2.  Kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.

3.  Zasądza od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Poznaniu na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokat M. K. kwotę 8856 zł brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu.

4.  Zasądza od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Poznaniu na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokat K. S. kwotę 8856 zł brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu.

SSO Małgorzata Sadowska

Sygnatura akt XIII C 838/16/2

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym 24 października 2016 r. powódka U. O. wniosła o zobowiązanie pozwanego R. O. do złożenia oświadczenia woli w formie aktu notarialnego o przeniesieni własności udziału wynoszącego 1/2 części nieruchomości położonej w K., na którą składają się następujące działki: numer (...) o powierzchni 2,27.00 ha, stanowiącą rolę niezabudowaną oraz numer (...)o powierzchni 0.27.00 ha, zabudowanej domem mieszkalnym i budynkami gospodarskimi – stanowiącej siedlisko tego gospodarstwa, na co powódka wyraża zgodę oraz o zobowiązanie pozwanych L. M. i B. M. do złożenia oświadczenia woli w formie aktu notarialnego o przeniesieniu prawa własności niezabudowanej działki rolnej numer (...), położonej w Ś., o powierzchni 0.50.11 ha, na co powódka wyraża zgodę.

Pismem procesowym z 2 grudnia 2016 r. powódka cofnęła pozew w stosunku do pozwanych L. M. i B. M. (k. 36).

W odpowiedzi na pozew pozwany R. O. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika pozwanego zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych, albowiem koszty te nie zostały pokryte nawet w części (k. 143).

Postanowieniem z 8 grudnia 2016 r. sąd umorzył postępowanie wobec pozwanych L. M. i B. M. (k. 49).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie umowy darowizny z 13 lutego 1998 r. zawartej w formie aktu notarialnego repertorium A numer: (...) powódka U. O. darowała swojemu byłemu mężowi - pozwanemu R. O. udział wynoszący 1/2 część w działkach gruntu położonych w K.: numer (...)o powierzchni 2,27.00 ha, stanowiącą rolę niezabudowaną oraz numer (...)o powierzchni 0.27.00 ha, zabudowanej domem mieszkalnym i budynkami gospodarskimi – stanowiącej siedlisko tego gospodarstwa

Dowód: akt notarialny z 13.02.1998 r. k. 17-19, odpis księgi wieczystej k. 127-139, k. 209-222.

Pismem z 30 czerwca 2016 r. powódka złożyła oświadczenie o odwołaniu darowizny wobec pozwanego R. O. z powodu rażącej niewdzięczności nie wskazując w tym piśmie, na czym ta rażąca niewdzięczność jej byłego męża polega.

Dowód: pismo z 30 czerwca 2016 r. k. 24.

Jako podstawę rażącej niewdzięczności powódka w toku postępowania wskazała fakt niepłacenia alimentów od 2009 r. przez pozwanego na rzecz ich wspólnych dzieci oraz fakt wybudowania przez pozwanego w 2009 r. ogrodzenia wokół budynków znajdujących się na terenie ich wspólnej nieruchomości.

Dowód: zeznania powódki k. 142, k. 259.

Powódka krótko po zawarciu związku małżeńskiego z pozwanym darowała mu część nieruchomości. Na tej nieruchomości pozwany wraz z rodzicami wybudował halę produkcyjną oraz wyremontował budynki gospodarcze, gdzie następnie była prowadzona działalność gospodarcza w postaci spółki (...) sp. z o.o. przez pozwanego i jego ojca. Małżeństwo stron nie funkcjonowało prawidłowo. Powódka nadużywała alkoholu i dokonywała licznych kradzieży z włamaniem różnych przedmiotów i artykułów z terenu spółki (...) wspólnie i w porozumieniu z inną osobą. W związku z kradzieżami dokonanymi przez powódkę pozwany w 2008 r. ogrodził budynki gospodarcze i halę produkcyjną. Wyrokiem z 30 listopada 2007 r. Sąd Rejonowy w K.w sprawie o sygn. (...)uznał powódkę za winną popełnienia osiemnastu kradzieży z włamaniem na szkodę spółki (...) w okresie od sierpnia 2006 r. do listopada 2006 r., za co została powódka została skazana na karę jednego roku pozbawienia wolności, której wykonanie zostało warunkowo zawieszone na okres pięciu lat tytułem próby. Ponadto powódka została skazana wyrokiem Sądu Rejonowego w K.z dnia 3 grudnia 2012 r. w sprawie o sygn. (...)za popełnienie przestępstwa kradzieży w okresie od 17 listopada 2011 r. do 19 listopada 2011 r. wspólnie i w porozumieniu z inną osobą złomu i dębu z terenu spółki (...) na szkodę ojca pozwanego i spółki (...), za co została skazana na karę jednego roku pozbawienia wolności, której wykonanie zostało warunkowo zawieszone na okres pięciu lat tytułem próby.

Strony rozwiodły się w 2008 r. Od 2009 r. do 2012 r. powód odbywał karę pozbawienia wolności i w tym czasie nie realizował obowiązku alimentacyjnego wobec dzieci stron. Od 5 września 2017 r. powódka odbywa karę pozbawienia wolności.

Dowód: wyrok SR w K. z 03.12.2012 r. k. 150-151, wyrok SR w K. z 30.11.2007 r. k. 152-157, zdjęcia k. 168, zeznania świadka K. O. k. 259, zeznania świadka A. O. k. 259, zeznania powódki k. 142, k. 259, zeznania pozwanego k. 142, k. 259.

Sąd zważył, co następuje:

Wiarygodne były zeznania powódki, albowiem były szczere, spójne i zgodne z pozostałym materiałem dowodowym.

Zeznania pozwanego były wiarygodne, albowiem korespondowały z zenanami przesłuchanych w sprawie świadków K. O. i A. O. oraz z dokumentami w postaci wyroków skazujących powódkę.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków K. O. i A. O. – rodziców pozwanego, albowiem zeznania te były spójne i zgodne ze sobą oraz korespondowały ze zgromadzonymi dokumentami.

Sąd dał wiarę dokumentom stanowiącym podstawę do ustalenia stanu faktycznego sprawy nie znajdując zastrzeżeń, co do ich wiarygodności.

Sad oddalił wnioski dowodowe powódki złożone na rozprawie i to po przesłuchaniu stron albowiem sąd uznał je za spóźnione. Po przesłuchaniu zarówno świadków jak i stron procesu nie pojawiły się żadne nowe okoliczności, które uzasadniałyby powołanie nowych dowodów. Pozwany za pośrednictwem swojego pełnomocnika wyraził swoje stanowisko w sprawie pismem z 30.08.2017r., w którym wniósł o przeprowadzenie konkretnych dowodów. Odpis tego pisma został doręczony pełnomocnikowi powódki a zatem był czas na to, ażeby wskazać dowody, które miałyby potwierdzić stanowisko strony powodowej, co do zasadności powództwa. Jednakże skoro powódka przekroczyła termin do odwołania darowizny przeprowadzanie postepowania dowodowego w przedstawionym przez powódkę zakresie należało uznać za nieuzasadnione.

Powódka oparła swoje roszczenie na treści art. 898 § 1 k.c. w myśl którego darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 2010 r. w sprawie II CSK 68/10 „O istnieniu lub nieistnieniu podstaw do odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności decydują w każdym przypadku konkretne okoliczności, rozważane na tle zwyczajów panujących w określonych środowiskach społecznych, które nie wykraczają poza wypadki życiowych konfliktów”. Znamion rażącej niewdzięczności nie wyczerpują z reguły czyny nieumyślne obdarowanego, drobne czyny nawet umyślne, ale niewykraczające, w określonych środowiskach poza zwykłe konflikty życiowe, rodzinne, jak też wywołane zachowaniem się, czy działaniem darczyńcy. Nie jest również obojętna przyczyna niewdzięczności, bo umożliwia dokonanie osądu, czy i na ile zachowanie obdarowanego może być uznane za nieusprawiedliwione.

Przewidziana art. 898 § 2 k.c. przesłanka niewdzięczności, w stopniu rażącym, ma kwalifikowany charakter, odnoszący się do zachowań, które oceniając rozsądnie, przy uwzględnieniu miernika obiektywnego i subiektywnego, muszą być uznane za wysoce niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę, jak na przykład popełnienie przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu, czci albo mieniu, ciężkie naruszenie obowiązków rodzinnych, naruszenie godności osobistej ze świadomością i w nieprzyjaznym zamiarze”.

Na podstawie okoliczności niniejszej sprawy sąd doszedł do przekonania, że złożone przez powódkę oświadczenie o odwołaniu darowizny było bezskuteczne. Powódka, jako przyczyny rażącej niewdzięczności wskazała fakt nie realizowania przez pozwanego obowiązku alimentacyjnego wobec ich dzieci od 2009 r. oraz pozbawienie powódki od 2009 r. dostępu do hali produkcyjnej i budynków gospodarczych znajdujących się na darowanej pozwanemu części nieruchomości. W toku postępowania powódka wskazała, że powyższe przyczyny wystąpiły w 2009 r. Powódka złożyła oświadczenie o odwołaniu darowizny 30 czerwca 2016 r. i tym samym przekroczyła termin przewidziany w art. 899 § 3 k.c. zgodnie z którym darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego. W związku z powyższym, już z tego powodu złożone przez pozwaną oświadczenie o odwołaniu darowizny okazało się bezskuteczne. Poza tym zdaniem sądu opisane przez powódkę zachowania pozwanego nie wypełniły znamion rażącej niewdzięczności. Z przeprowadzonego postępowania wynika, że pozwany dokonał ogrodzenia terenu firmy w związku z dokonywanymi przez powódkę kradzieżami na szkodę firmy i jego ojca. W związku z tym pozbawienie powódki dostępu do znajdujących się tam budynków nie nosi cech rażącej niewdzięczności, gdyż było uzasadnione nagannym zachowaniem powódki, która dopuściła się popełnienia szeregu przestępstw. Z materiału dowodowego wynikało nadto, że pozwany nie realizował obowiązku alimentacyjnego wobec dzieci stron w związku z osadzeniem w zakładzie karnym. W związku z powyższym, okoliczności tej nie można było ocenić, jako przesłanki rażącej niewdzięczności, skoro istniała obiektywna przeszkoda w możliwości wywiązywania się z tego obowiązku. Natomiast alimenty powódka otrzymywała z funduszu alimentacyjnego a zatem środki na utrzymanie dzieci posiadała.

Mając na uwadze powyższe rozważania, sąd uznał roszczenie powódki za nieuzasadnione i je oddalił, o czym orzekł w pkt. 1 wyroku.

Kosztami sądowymi sąd obciążył Skarb 6Państwa, o czym orzekł w pkt. 2 wyroku. Na podstawie § 8 pkt. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z 5 listopada 2015r., sąd w pkt. 3 wyroku zasądził od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Poznaniu na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokat M. K.kwotę 8856 zł brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu oraz zasądził od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Poznaniu na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokat K. S. kwotę 8856 zł brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu.

L., dnia 05.07.2018 r. SSO Małgorzata Sadowska