Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 listopada 2018 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Anna Garncarz

Ławnicy: A. W., S. K.

Protokolant: Małgorzata Weres

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 listopada 2018 r. we W.

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko (...) S.A. (...)we W.,

o przywrócenie dotychczasowych warunków pracy i płacy

I.  oddala powództwo;

II.  nie obciąża powoda kosztami zastępstwa procesowego na rzecz strony pozwanej.

UZASADNIENIE

Powód M. S. pozwem wniesionym w dniu 27 czerwca 2017 r. (data prezentaty biura podawczego, k. 3) skierowanym przeciwko stronie pozwanej (...) S.A. (...) domagał się uznania za bezskuteczne wręczonego mu w dniu 6 czerwca 2017 r. wypowiedzenia zmieniającego warunki umowy o pracę w części dotyczącej stanowiska i wynagrodzenia za pracę oraz zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego. Z uwagi na upływ terminu okresu wypowiedzenia na rozprawie w dniu 19 listopada 2018 r. pełnomocnik powoda wniósł o przywrócenie dotychczasowych warunków pracy i pracy.

W treści uzasadnienia powód podał, że w dniu 6 czerwca 2017 r. otrzymał wypowiedzenie umowy o pracę zmieniające jego dotychczasowe warunki pracy i płacy, na mocy którego stracił funkcję naczelnika Działu Eksploatacji Lokomotyw we W. oraz prawo do dotychczasowego wynagrodzenia, które wynosi 5.925,84 zł miesięcznie, otrzymując w zamian propozycję zatrudnienia na stanowisku specjalisty w dziale eksploatacji lokomotyw we W. za wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 3.090,00 zł. Jako przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie warunków pracy i płacy pracodawca wskazał nienależyty i nieskuteczny nadzór nad naczelnikiem sekcji eksploatacji lokomotyw w W. i maszynistów instruktorów odpowiedzialnych za pracę drużyn trakcyjnych w sekcji (...) – w 2015 r., co stanowi naruszenie § 9 ust. 2 Regulaminu Pracy oraz § 7 ust. 3 pkt 1, 2 i 9 i ust. 4 Regulaminu Organizacyjnego. W ocenie pracodawcy brak nadzoru powodował liczne przypadki wypełnienia w sposób nieprawidłowy przez maszynistów pojazdów trakcyjnych kart pracy (...) 514a, czego wynikiem były niezgodności pomiędzy zapisami rejestratorów prędkościomierzy znajdujących się w obsługiwanych przez maszynistów lokomotywach, a zapisami w kartach pracy sporządzanych przez maszynistów, co skutkowało nieprawidłowym rozliczeniem paliwa i wprowadzaniem do systemu WYKAZ danych niezgodnych z rzeczywistością. Dalej powód podał, że od momentu wręczenia wypowiedzenia został natychmiast odsunięty ze stanowiska naczelnika, chociaż w treści pisma z dnia 6 czerwca 2017 r. zapisano, że w okresie wypowiedzenia powierza mu się obowiązki specjalisty w dziale eksploatacji lokomotyw, a ten rozpocznie bieg dopiero od 1 lipca 2017 r.

W ocenie powoda, wypowiedzenie jest bezzasadne i krzywdzi go jako pracownika z czterdziestoletnim kolejowym stażem, który przeszedł wszystkie szczeble awansu, zaczynając od pomocnika maszynisty, a w roku 1997 r. otrzymując stanowisko naczelnika działu eksploatacji lokomotyw. W tym miejscu powód zaznaczył, że przez lata wykonywał swoją pracę w sposób sumienny, za co otrzymywał pisemne podziękowania i nagrody pieniężne, natomiast strona pozwana na 4 lata przed emeryturą zamiast podziękować mu za wieloletnią pracę, wypowiada mu jej warunki. Kolejno powód podał, że obowiązek nadzoru nad instruktorami maszynistów został wprowadzony dopiero w dniu 1 sierpnia 2016 r., natomiast nigdy wcześniej nie leżał w zakresie jego obowiązków.

Następnie powód wskazał, że przywołane w treści wypowiedzenia ogólne zapisy regulaminu pracy w żaden sposób nie wskazują jakich to konkretnie uchybień w pracy dopuścił się powód i na jakie straty finansowe naraził pracodawcę. Co więcej, postawione zarzuty są bezzasadne, bowiem żaden ze wskazanych przez stronę pozwaną przepisów nie został przez niego naruszony. Argumentując swoje stanowisko, powód podał, że stanowisko naczelnika działu lokomotyw, zgodnie ze strukturą organizacyjną podlega dyrektorowi zakładu, natomiast na przestrzeni kilku ostatnich lat na stanowisku tym następowały częste zmiany i dopiero ostatni dyrektor, który został powołany w 2015 r. uważa, że powód wykonuje swoje obowiązki nienależycie. Dalej powód powołując się na treść obowiązujących w zakładzie pracy regulacji, podniósł, że wszystkie czynności wyjaśniające co do pracy maszynistów prowadzone są przez naczelników sekcji, którzy są bezpośrednimi przełożonymi maszynistów, natomiast do niego trafiają wyłącznie miesięczne sprawozdania z czynności wykonanych przez naczelników poszczególnych sekcji. Kierowany przez niego dział sprawdza je pod względem formalnym, a ostatecznie zatwierdza je zastępca dyrektora ds. przewozowych. Co więcej, w ocenie powoda ilość kart pracy uniemożliwia kontrolę ich wszystkich - w 2015 r. było ich aż (...). Kolejno powód podał, że organizacja związkowa nie podzieliła postawionych my zarzutów i uznała, że wypowiedzenie jest nieuzasadnione i nie powinno mieć miejsca. Ponadto nikt inny nie poniósł konsekwencji za rzekome naruszenia, które miały miejsce w 2015 r.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) S.A. (...)Spółki wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych (k. 149 – 151v).

W treści uzasadnienia strona pozwana podniosła, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie bowiem przyczyny uzasadniające wypowiedzenie są rzeczywiste, zgodne ze stanem faktycznym oraz istotne w takim stopniu, że uzasadniałyby nawet rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem. Argumentując powyższe, strona pozwana podała, że przed dokonaniem wręczenia powodowi wypowiedzenia zostało przeprowadzone wewnętrzne postępowanie wyjaśniające, które wykazało zaniedbania powoda w zakresie sprawowania nadzoru nad podległym mu naczelnikiem sekcji Eksploatacji Lokomotyw w W. i maszynistami – instruktorami. W tym miejscu strona pozwana podkreśliła, że zgodnie z treścią Regulaminu Organizacyjnego do obowiązków powoda należał nadzór nad tymi podmiotami, wobec czego bez znaczenia jest fakt, iż w karcie charakterystyki stanowiska pracy obowiązek w zakresie nadzoru nad maszynistami – instruktorami nie został wyszczególniony. Z uwagi na to, strona pozwana podała, że powód nienależycie nadzorując podległych mu pracowników nie wyegzekwował od nich obowiązków kontroli maszynistów, co przyczyniło się do wystąpienia wielu przypadków niezgodności zapisów kart pracy wypełnianych przez maszynistów. Co więcej, w stosunku do maszynistów – instruktorów bezpośrednio odpowiedzialnych za powstałe uchybienia zostały wyciągnięte konsekwencje służbowe. Dalej strona pozwana podkreśliła, że opisane w sprawozdaniu przypadki nieprawidłowości w kartach pracy stanowią jedynie nieznaczną część procederu niezgodnego z rzeczywistością wypełniania kart pracy przez maszynistów, który to został ujawniony przez stronę pozwaną w związku z postępowaniem karnym wszczętym przez Prokuraturę Rejonową w Wałbrzychu, sygn. akt PR1Ds.598.2016.D, które doprowadziło do postawienia zarzutów, m.in. kradzieży paliwa z lokomotyw oraz poświadczenia nieprawdy w kartach pracy. Po wszczęciu postępowania karnego pracownicy pozwanego na wniosek prokuratury dokonali analizy około 300 kart pracy i porównali je z zapisami rejestratorów prędkościomierzy stwierdzając liczne niezgodności mające wpływ na prawidłowość rozliczenia zużycia paliwa z lokomotyw.

Następnie strona pozwana wskazała, że dowody przestawione przez powoda w postaci ,,protokołów komisji paliwowej”, wbrew temu co sugeruje powód, mogą jedynie potwierdzać i wzmacniać argumentację strony pozwanej, gdyż świadczą o tym, że uczestnicy komisji, w tym powód, w ogóle nie dostrzegali potrzeby podejmowania działań służących kontroli prawidłowości zużycia paliwa trakcyjnego poprzez porównywanie zapisów w kartach pracy z zapisami rejestratorów prędkościomierzy lokomotyw, a jedynie usprawiedliwiali ponadnormatywne zużycie paliwa, a nie szukanie jego faktycznych przyczyn. Nadto zupełnie bezpodstawne jest twierdzenie powoda, że ,,instruktorzy swoje obowiązki wykonywali poprawnie, zgodnie z instrukcją Ct-7.”

Kolejno strona pozwana podniosła, że wielokrotnie przed dokonaniem wypowiedzenia próbowała nakłonić powoda do polubownego rozwiązania sporu, w taki sposób, że proponowała powodowi zmianę stanowiska pracy za porozumieniem stron i zatrudnienie go na stanowisku inspektora z zachowaniem dotychczasowego wynagrodzenia, przy czym stanowisko to byłoby samodzielne, zgodne z kwalifikacjami powoda, lecz niezwiązane z nadzorem nad pracownikami (co dla pracodawcy ma kluczowe znaczenie). Powód jednak takiej propozycji nie przyjął.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Strona pozwana na podstawie wpisu do rejestr przedsiębiorców prowadzi działalność gospodarczą w zakresie której zajmuje się m.in. transportem kolejowym.

Dowód: - wydruk z KRS, k. 190 – 201,

Powód jest zatrudniony u strony pozwanej od dnia 21 września 1977r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy.

Dowód: - umowa o pracę na czas nieokreślony z dnia 21.09.1977 r., w aktach osobowych powoda,

Od 1997 r. powód świadczył pracę na stanowisku Naczelnika Działu Eksploatacji Lokomotyw.

Zgodnie z zakresem obowiązków z dnia 02 lutego 2015 r. do obowiązków powoda należało m.in.

- kierownictwo i realizacja zadań wynikających z zakresu działania Działu Eksploatacji Lokomotyw określonego w Regulaminie Organizacyjnym strony pozwanej, a w szczególności:

1) nadzór i organizacja pracy podległych komórek w zakresie właściwej realizacji zadań dot. eksploatacji taboru trakcyjnego,

2) planowanie, organizowania oraz rozdział zadań na poszczególne sekcje,

3) przemieszczenia taboru trakcyjnego pomiędzy sekcjami w zależności od potrzeb eksploatacyjnych,

4) prowadzenie ewidencji pojazdów trakcyjnych,

5) współpraca w konstruowaniu rozkładów jazdy pociągów,

6) uzgadnianie zmian w organizacji ruchu towarowego, tj. zamknięcia torowe, odwołania pociągów, itp.

7) przyjmowanie i realizowanie zamówień na obsługę trakcyjną w zakresie posiadanych kompetencji z zachowaniem warunków wynikających z zawartych umów,

8) składnie wniosków o przyznawanie tras w ramach indywidualnego rozkładu jazdy,

9) ocena realizacji zadań wynikających z ,,Programu bezpieczeństwa ruchu pociągów i pracy manewrowej”,

10) opracowanie programów i podejmowanie działań dla bezpieczeństwa ruchu pociągów oraz sprawozdawczości w tym zakresie,

11) prowadzenie ewidencji wypadków pociągowych i manewrowych,

12) prowadzenie analizy wykorzystywania pojazdów trakcyjnych,

13) bieżące analizowanie wskaźników i mierników ekonomicznego wykorzystania pojazdów i drużyn związanych z realizacją zadań przewozowych,

14) prowadzenie analizy pracy wykorzystania czasu pracy drużyn trakcyjnych,

15) prowadzenie analizy pracy wykonywanej przez pojazdy trakcyjne,

16) prowadzenie analizy regularności biegu pociągów,

17) prowadzenie analizy zużycia paliwa,

18) nadzór nad gospodarką paliwową,

19) nadzór nad stosowaniem wytycznych dotyczących uruchomiania pociągów towarowych, składania rezygnacji z przydzielonych tras oraz zamawiania tras katalogowych i indywidualnych rozkładów jazdy zgodnie z obowiązującymi przepisami,

20) ustalenie ilości, rozdzielnika i sporządzenie zamówień wydawnictw służbowych: rozkładów jazdy, przepisów i instrukcji oraz rozsyłanie do poszczególnych sekcji wprowadzonych zmian i uzupełnień,

21) nadzór nad wykonywanie czynności w zakresie spraw będących przedmiotem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzonej działalności i posiadanego mienia (...) S.A.,

22) realizacja Procedur SMS P/01, P/05, P/06, P/08, P/10, P/15, P/17, P/18,

23) realizacja Polityki Zarządzania Ryzykiem w (...) S.A.,

24) współpraca z komórkami organizacyjnymi zakładu oraz właściwymi merytorycznie komórkami Centrali (...) S.A.,

25) wykonywanie innych obowiązków nie wymienionych w karcie charakterystyki stanowiska, a wynikających z obowiązujących przepisów i instrukcji służbowych, związanych z zajmowanym stanowiskiem, w tym zleconych przez zwierzchnika służbowego.

Zakres obowiązków powoda uległ częściowej zmianie z dniem 01 sierpnia 2016 r. Wówczas do obowiązków powoda dodano m.in. nadzór nad czynnościami wykonywanymi przez maszynistów instruktorów.

Dowód: - karta charakterystyki stanowiska pracy z 02.02.2015 r., k. 12,

- karta charakterystyki stanowiska pracy z 01.08.2016 r., k. 11,

Zgodnie ze strukturą organizacyjną powodowi jako Naczelnikowi D. Eksploatacji Lokomotyw bezpośrednio podlegali:

1) pracownicy jego działu w ilości 8 osób,

2) maszyniści - instruktorzy w ilości 13 osób plus 1 koordynator,

3) trzy sekcje – W. – B., W., L. oraz gniazdo drużyn trakcyjnych w K. i W., które łącznie liczyły 519 maszynistów i 44 pracowników administracyjnych.

Zgodnie z podziałem obowiązków każdą wyodrębnioną sekcją kieruje jej naczelnik, tzw. Naczelnik Sekcji Eksploatacji Lokomotyw, natomiast maszyniści podlegają bezpośrednio Naczelnikom Sekcji. Do obowiązków zastępcy Naczelnika Sekcji należy:

- sprawdzanie i wprowadzanie do systemu informatycznego WYKAZ danych z kart pracy miejscowych drużyn trakcyjnych,

- prowadzenie ewidencji zużycia paliwa trakcyjnego na lokomotywach spalinowych oraz analizowanie i monitorowanie racjonalnego zużycia paliwa,

- nadzór nad wprowadzeniem do systemu WYKAZ danych z kart pracy drużyn trakcyjnych,

- nadzór nad kontrolą taśm prędkościomierzy i kart pamięci prędkościomierzy elektronicznych.

Dowód: - przesłuchanie powoda, k. 284 – 285,

- przesłuchanie w charakterze strony pozwanej J. K., k. 285,

Do obowiązków maszynistów-instruktorów należał m.in. nadzór nad zgodnością zapisów w kartach pracy, książkach pojazdu z napędem z parametrami zarejestrowanymi przez prędkościomierze.

Bezpośrednim przełożonym maszynisty – instruktora jest Naczelnik Działu Eksploatacji Lokomotyw.

W zakresie nadzoru nad pracą drużyn trakcyjnych maszynista - instruktor powinien współpracować z Naczelnikami Sekcji Eksploatacji Lokomotyw - § 2 ust. 2 instrukcji dla maszynisty- instruktora Ct-7.

Dowód: - instrukcja dla maszynisty- instruktora Ct-7, k. 160 – 169,

- zeznania świadka P. B., k. 274,

- zeznania świadka I. K., k. 282 -282,

- przesłuchanie powoda, k. 284 – 285,

Zgodnie z wytycznymi w zakresie weryfikacji zgodności danych zarejestrowanych poprzez drużyny trakcyjne w kartach pracy (...) 514 z danymi zapisanymi przez prędkościomierze lub rejestratory (...) z dnia 19 grudnia 2014 r. za nadzór nad realizacją kontroli kart pracy w sekcjach o której mowa w pkt 2, odpowiedzialność ponosi Naczelnik Działu Eksploatacji, który winien cyklicznie comiesięcznie do 10 dnia miesiąca następującego po okresie sprawozdawczym przesyłać do Wydziału Eksploatacji Lokomotyw określone informacje – pkt 3.

W pkt 2 ustalono z kolei, że w karcie charakterystyki stanowiska pracy pracownika sekcji eksploatacji lokomotyw (naczelnik lub wyznaczony inny pracownik) należy wprowadzić zapis zgodnie z którym dokonywanie weryfikacji zgodności czasów pracy lokomotyw z zapisami kart pracy maszynistów (...)514 w liczbie co najmniej 50 sztuk w miesiącu.

W pkt 4 ustalono, że począwszy od stycznia 2015 r. należy przeprowadzać weryfikację co najmniej 50 kart w każdej sekcji.

Wydział Eksploatacji Lokomotyw będzie dokonywał weryfikacji danych zarejestrowanych w systemie SAP-HR z danymi zarejestrowanymi przez urządzenia (...) (taśmy prędkościomierzy) losowo wybranych kart pracy – pkt 5.

Rażące nieprawidłowości zarejestrowanych danych winny kończyć się wdrożeniem postepowania wyjaśniającego oraz objęciem monitoringiem wszystkich kart pracy maszynisty przez okres co najmniej dwóch kolejnych miesięcy.

Dowód: - pismo z dnia 19.12.2014 r., k. 217,

- przesłuchanie powoda, k. 284 – 285,

Podstawową dokumentację pracy maszynistów stanowi karta pracy drużyny trakcyjnej i pojazdów (...)514.

Zgodnie z zasadami obowiązującymi u strony pozwanej analiza zużycia paliwa trakcyjnego odbywała się za pomocą kontroli porównawczych kart pracy i rejestratorów prędkościomierzy. Kontrola kart pracy dokonywana była w sposób wybiórczy, co do około 50 kart pracy. Nie było fizycznej możliwości żeby sprawdzić wszystkie karty pracy maszynistów, gdyż miesięcznie było ich około 3 – 4 tysięcy.

Strona pozwana kładła duży nacisk na nadzór nad gospodarką paliwową.

W dziele zarządzanym przez powoda, tj. w Dziale Eksploatacji Lokomotyw było utworze stanowisko ds. gospodarki paliwowej, które zajmował M. B.. Z powodu ilości nałożonych obowiązków M. B. miał utrudnione zadanie sprawowania należytego nadzoru nad gospodarką paliwową z uwagi na zbyt szeroki zakres obowiązków.

Ponadto szczególnym instrumentem nadzoru nad gospodarką paliwową była Komisja Paliwowa, w której zasiadali przedstawiciele wszystkich komórek organizacyjnych odpowiedzialnych za właściwe rozliczenie paliw, w tym m.in. powód.

Celem szczegółowej analizy faktycznego zużycia paliwa Komisja Paliwowo zbierała się każdego miesiąca. Podczas obrad dokonywano porównania rzeczywistego zużycia paliwa ze zużyciem normowanym. Z posiedzeń Komisji Paliwowej sporządzany był protokół.

W/w Komisja Paliwowa regularnie zbierała się również w 2015 r. W trakcie posiedzeń regularnie ustalano ponadnormatywne zużycie paliwa przez maszynistów m.in. z W., jednakże tę okoliczność wiązano z rodzajem wykonywanej pracy, w tym m.in. niskim brutto pociągów, niewłaściwym doborem serii pojazdów trakcyjnych kierowanych do wykonywanej pracy, nie wygaszaniem silników lokomotyw na postoju oraz częstymi jazdami luzem lokomotyw. Z kolei różnicę pomiędzy zapisami w ewidencji eksploatacyjnej z systemu SAP –GM a ewidencją argumentowano błędami pracowników.

W wyniku tych kontroli zalecono m.in.:

- szczegółowe sprawdzenie lokomotyw pod względem zabezpieczenia układów paliwowych oraz stanu technicznego lokomotyw,

- zobowiązanie maszynistów-instruktorów do przygotowania opinii oceniającej pracę w oparciu o wykonywane dotychczas jazdy kontrolne,

- wyznaczenie przez Naczelników Sekcji Eksploatacji Lokomotyw w podległych im jednostkach jednego pracownika, który będzie odpowiedzialny za stałe kontrole tankowania lokomotyw do maksymalnego poziomu.

Ponadto z uwagi ustalone ponadnormatywne zużycie paliwa przez maszynistów w W. zalecano szczególny nadzór nad pracownikami drużyn trakcyjnych, w postaci analiz, jazd kontrolnych , dodatkowych wyjaśnień – k. 101.

W tym celu przeprowadzano jazdy kontrolne z maszynistami, którzy mieli najwyższe zużycie paliwa. W trakcie tych jazdy nie stwierdzano nieprawidłowości w postępowaniu maszynisty.

Dowód: - protokoły z posiedzeń Komisji Paliwowej z 2015 r., k. 13 – 136,

- zeznania świadka P. B., k. 274,

- zeznania świadka A. G., k. 274v,

- zeznania świadka E. L., k. 275,

- zeznania świadka S. N., k. 275,

- zeznania świadka J. P., k. 275,

- zeznania świadka H. S., k. 275v,

- zeznania świadka I. K., k. 282 -282,

- przesłuchanie powoda, k. 284 – 285,

W październiku 2015 r. w strony pozwanej został przeprowadzony audyt podczas którego stwierdzono:

a) nieprawidłowości systemowe w postaci:

- rejestrowania czasu jazdy i postoju podczas wykonywania prac manewrowych w wielkościach niezgodnych z zapisami prędkościomierzy (nie rejestruje się postojów powyżej 10 minut oraz wygaszeń silników spalinowych, gdy czas postoju jest większy od 20 minut,

- dokonywania rejestracji pracy lokomotyw i maszynistów w przypadku, gdy praca wykonywana jest przez jedną drużynę trakcyjną na kilku różnych lokomotywach,

- występowania znacznych różnic pomiędzy systemem SAP GM a systemem WYKAZ – nieprawidłowości w głównej mierze dotyczą zwrotów paliwa trakcyjnego,

- braku rejestracji w kartach pracy wygaszenia silnika spalinowego lokomotyw,

- niepełnej realizację zadań przez pracownika ds. gospodarki paliwowej w Dziale Eksploatacji Lokomotyw z uwagi na przypisanie do tego stanowiska innych obowiązków.

b) nieprawidłowości incydentalne w postaci:

- braku potwierdzeń wiarygodności zapisów w kartach pracy (...) 514 (a) przez dyspozytorów przyjmujących karty pracy od maszynistów,

- błędnego rejestrowania czasu pracy (niezgodnie z zapisami w kartach pracy) przez operatorów systemu WYKAZ.

W wyniku tego zalecono m.in.:

- bezwzględne zwiększenie nadzoru w zakresie należytej realizacji zadania polegającego na analizie i ocenie różnic występujących przy naborach/zwrotach paliwa między danymi z zestawień SAP_GM a ewidencją eksploatacyjną (system WYKAZ),

W związku z nieprawidłowościami stwierdzonymi w audycie powód został ukarany upomnieniem.

Dowód: - sprawozdanie z audytu z października 2015 r., k. 170 – 177,

- zeznania świadka I. K., k. 282 - 282,

- zeznania świadka P. J., k. 274v,

- przesłuchanie powoda, k. 284 – 285,

- przesłuchanie w charakterze strony pozwanej J. K., k. 285,

- zeznania świadka S. N., k. 297,

W maju 2016 r. Komenda Miejska Policji w W. wszczęła postępowanie przygotowawcze w sprawie kradzieży paliwa z lokomotyw należących do (...) S.A. w okresie od stycznia 2015 r. do kwietnia 2016 r.

W wyniku tego postępowania ustalono, że maszyniści nieprawidłowo rejestrowali w kartach pracy czasy trwania poszczególnych rodzajów pracy maszynisty i pojazdu trakcyjnego w ten sposób, że czasy poszczególnych rodzajów pracy nie są zgodne z zapisami rzeczywistej pracy wskazanej w rejestratorach prędkościomierzy zamontowanych w poszczególnych pojazdach trakcyjnych oraz nie stosowali się do obowiązku rejestracji wszystkich postojów pojazdu trakcyjnego spalinowego powyższej 20 min, umożliwiając tym samym niewłaściwe rozliczanie paliwa trakcyjnego podczas obsługi pojazdów trakcyjnych spalinowych. Prowadziło to do zawyżenia normowanego zużycia paliwa dla wykonywanej pracy trakcyjnej podczas trwania zmiany roboczej. Ujawnione nieprawidłowości dotyczyły całego okresu 2015 r. i były zjawiskiem nagminnym.

Dowód: - sprawozdanie z postepowania wyjaśniającego, k. 155 – 159v,

- przesłuchanie w charakterze strony pozwanej J. K., k. 285,

- zeznania świadka S. N., k. 297,

W dniach 24 października 2016 r. do 18 listopada 2016 r. strona pozwana przeprowadziła postępowanie wyjaśniające mające na celu ustalenie zakresu odpowiedzialności kierownictwa D. Eksploatacji Lokomotyw i ówczesnej Sekcji Eksploatacji Lokomotyw w W. za popełnione przez pracowników drużyn trakcyjnych w tej sekcji nieprawidłowości w wypełnianiu kart pracy (...) oraz wykazane rozbieżności pomiędzy zapisami w kartach pracy (...)514a a rejestratorami prędkości.

W wyniku tego postępowania stwierdzono m.in. brak skutecznego nadzoru powoda nad pracą ówczesnego naczelnika Sekcji Eksploatacji Lokomotyw w W. i maszynistami instruktorami odpowiedzialnymi za pracę drużyn trakcyjnych z tej sekcji w 2015 r.

Nadto ustalono również brak skutecznego nadzoru przez: naczelnika Sekcji Eksploatacji Lokomotyw w W. – P. J., maszynistów – instruktorów – I. K. i J. P..

Dowód: - sprawozdanie z postepowania wyjaśniającego, k. 155 – 159v,

- przesłuchanie w charakterze strony pozwanej J. K., k. 285,

- zeznania świadka S. N., k. 297,

Wobec stwierdzonych nieprawidłowości, strona pozwana wyciągnęła konsekwencje w stosunku do maszynistów – instruktorów – I. K. i J. P. pozbawiając w/w pracowników premii regulaminowej za jeden miesiąc, natomiast w stosunku do P. J. odstąpiono od jego ukarania, z powodu jego rezygnacji z zajmowanego stanowiska i przejścia na niższe stanowisko.

bezsporne

Pismem z dnia 19 stycznia 2017 r. strona pozwana poinformowała Zakładową Organizację Związkową (...) (...) S.A. (...) o zamiarze wypowiedzenia powodowi umowy o pracę w części dotyczącej stanowiska i wynagrodzenia, jako przyczynę wskazując to, że powód jako naczelnik Działu Eksploatacji Lokomotyw w sposób nienależyty i nieskuteczny nadzorował w 2015 r. pracę ówczesnego naczelnika Sekcji Eksploatacji Lokomotyw w W. i maszynistów instruktorów, odpowiedzialnych za pracę drużyn trakcyjnych z tej sekcji. Brak nadzoru spowodował liczne przypadki wypełnienia w sposób nieprawidłowy przez maszynistów pojazdów trakcyjnych kart pracy (...) 514a, przez co powstały niezgodności pomiędzy zapisami rejestratorów prędkościomierzy w obsługiwanych przez maszynistów lokomotywach, a zapisami w kartach pracy skutkujące niewłaściwym rozliczeniem zużycia paliwa trakcyjnego i wprowadzaniem do systemu WYKAZ danych niezgodnych z rzeczywistością. Te zaniedbania stanowią naruszenie § 9 ust. 2 Regulaminu Pracy Pracowników (...) S.A. (...) oraz § 7 ust. 3 pkt 1, 2 i 9 i ust. 4 Regulaminu Organizacyjnego (...) S.A. (...) obowiązującego w 2015 r.

W odpowiedzi na to, Zakładowa Organizacja Związkowa (...) (...) S.A. (...)wskazała, że w jej ocenie wypowiedzenie jest nieuzasadnione i ma charakter szukania ,,kozła ofiarnego” za sytuację, która zaistniała w zakładzie pracy. Zdaniem organizacji związkowej za nadzór nad gospodarką paliwową odpowiedzialnych jest kilka podmiotów, a w szczególności Komisja Paliwowa, w której zasiadają przedstawiciele wszystkich komórek. Ponadto organizacja związkowa podała, że w latach 2015 – 2016 przeprowadzono dwukrotnie audyt, w wyniku czego Dział Eksploatacji Lokomotyw prowadził działania mające na celu wyeliminowanie wszelkich nieprawidłowości. Pomimo tego, że nie udało się wyeliminować wszystkich nieprawidłowości, w znacznym stopniu ograniczono ich występowanie. Nadto z informacji uzyskanych od maszynistów – instruktorów wynika, że wyrywkowe kontrole polegające na porównywaniu zapisów szybkościomierzy z zapisami na kartach pracy były wykonywane, choć nie w ilościach obowiązujących od listopada 2016 r.

Dowód: - pismo strony pozwanej z dnia 19.01.2017 r., k. 137,

- odpowiedź Zakładowej Organizacji Związkowej (...) (...) S.A. (...) Zakład Spółki, k. 138 ,

Pismem z dnia 06 czerwca 2017 r. wręczonym powodowi tego samego dnia, strona pozwana wypowiedziała powodowi umowę o pracę w części dotyczącej stanowiska i wynagrodzenia z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynął w dniu 30 września 2017 r., jako przyczynę wskazując to, że powód jako naczelnik Działu Eksploatacji Lokomotyw w sposób nienależyty i nieskuteczny nadzorował w 2015 r. pracę ówczesnego naczelnika Sekcji Eksploatacji Lokomotyw w W. i maszynistów instruktorów, odpowiedzialnych za pracę drużyn trakcyjnych z tej sekcji. Brak nadzoru spowodował liczne przypadki wypełnienia w sposób nieprawidłowy przez maszynistów pojazdów trakcyjnych kart pracy (...) 514a, przez co powstały niezgodności pomiędzy zapisami rejestratorów prędkościomierzy w obsługiwanych przez maszynistów lokomotywach, a zapisami w kartach pracy skutkujące niewłaściwym rozliczeniem zużycia paliwa trakcyjnego i wprowadzaniem do systemu WYKAZ danych niezgodnych z rzeczywistością.

W/w zaniedbania stanowią naruszenie § 9 ust. 2 Regulaminu Pracy Pracowników (...) S.A. (...) oraz § 7 ust. 3 pkt 1, 2 i 9 i ust. 4 Regulaminu Organizacyjnego (...) S.A. (...) obowiązującego w 2015 r.

Po okresie wypowiedzenia, strona pozwana zaproponowała powodowi zatrudnienie na stanowisku specjalisty w Dziale Eksploatacji Lokomotyw we W. z wynagrodzeniem wg grupy 12 w szczeblu XXXV w kwocie miesięcznej 3.090,00 zł.

Nadto strona pozwana wskazała, że w okresie wypowiedzenia powierza powodowi obowiązki specjalisty w Dziale Eksploatacji Lokomotyw we W. z miejscem świadczenia pracy we W..

W treści w/w pisma, strona pozwana pouczyła kolejno powoda, że jeżeli przed upływem okresu wypowiedzenia, tj. do dnia 15 sierpnia 2017 r., nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych warunków pracy i płacy, będzie to równoznaczne z wyrażeniem zgody na proponowaną zmianę warunków. Z kolei w razie odmowy przyjęcia zaproponowanych warunków pracy, umowa rozwiąże się z upływem okresu wypowiedzenia, tj. z dniem 30 września 2017 r.

Nadto strona pozwana poinformowała powoda o prawie do wniesienia odwołania do Sądu Pracy we W., w terminie 21 dni od dnia doręczeni niniejszego pisma.

Dowód: - oświadczenie o zmianie warunków pracy i płacy z dnia 06.06.2017 r., k. 10,

Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto powoda z okresu od 01 kwietnia do 30 czerwca 2017 r. wynosi 4.891,36 zł.

Dowód: - zaświadczenie o wynagrodzeniu, k. 189,

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 42 § 1 k.p. do wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu, a co za tym idzie materialnoprawną podstawę roszczenia pozwu, w którym powód zarzucił, że wypowiedzenie mu warunków pracy i płacy jest nieuzasadnione, stanowił przepis art. 45 § 1 k.p. ( w zw. z art. 42 § 1 k.p.), stosownie do którego w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony w trybie art. 30 § 1 pkt 2 k.p. (odpowiednio wypowiedzenie warunków pracy i płacy) jest zwykłym sposobem zmiany warunków (wypowiedzenia) umowy o pracę. Pracodawca ma bowiem prawo kształtować politykę kadrową w sposób odpowiadający jego potrzebom, która zapewni prawidłową realizację zadań i nie ma obowiązku dalszego zatrudnienia pracownika, który szkodzi jego interesom. Prawo wypowiadania umów o pracę zawieranych na czas nieokreślony ograniczone jest jednak klauzulą generalną, w myśl której każde wypowiedzenia tego rodzaju umowy musi zawierać uzasadnienie merytoryczne. W myśl art. 30 § 4 k.p. oświadczenie woli pracodawcy o wypowiedzeniu umowy zawartej na czas nieokreślony powinno zatem zawierać przyczynę dokonania tego rodzaju czynności prawnej.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się przede wszystkim na zeznaniach świadków I. K., P. J., P. B., A. G., E. L., S. N., J. P., H. S., S. N. oraz przesłuchaniu w charakterze pozwanego J. K., jak też częściowo przesłuchaniu powoda.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków w zakresie w jakim świadkowie zeznawali w zakresie wykonywanych przez powoda obowiązków. Ich zeznania były zgodne z dowodami w postaci dokumentów i z zeznaniami strony pozwanej.

Zeznania powoda były również co do zasady zgodne z zeznaniami świadków i strony pozwanej z wyjątkiem okoliczności tego, że powód nie poczuwał się do odpowiedzialności za nadzór nad podległymi mu pracownikami.

Jak wynika z zebranego materiału dowodowego, w szczególności z zeznań świadka S. N. i słuchanego w charakterze strony pozwanej J. K., postępowanie wyjaśniające jednoznacznie wykazało, że nie było skutecznego nadzoru powoda nad pracą ówczesnego naczelnika Sekcji Eksploatacji Lokomotyw w W. i maszynistami instruktorami odpowiedzialnymi za pracę drużyn trakcyjnych z tej sekcji w 2015 r.

W ocenie Sądu bez znaczenia są przytoczone przez powoda argumenty, że Komisje Paliwowe również były odpowiedzialne za prowadzenie nadzoru i ich działalność nie wykazała żadnych nieprawidłowości.

Przede wszystkim należy podkreślić, że strona pozwana zarzuciła powodowi nie tyle całkowity brak nadzoru, lecz brak skutecznego nadzoru nad podległymi mu pracownikami. To, że przełożony powoda nie wskazał mu dokładnie w jakim zakresie miałby on sprawować ten nadzór, czy też fakt, że nikt inny nie wykrył nieprawidłowości w działaniach pracowników nie zwalnia powoda z obowiązku sprawowania nadzoru.

Nadto jednak, jak wykazało postępowanie dowodowe, powód wiedział, że Wydział Eksploatacji Lokomotyw ma obowiązek dokonywać weryfikacji danych zarejestrowanych w systemie SAP-HR z danymi zarejestrowanymi przez urządzenia (...) (taśmy prędkościomierzy) losowo wybranych kart pracy – pkt 5, a rażące nieprawidłowości zarejestrowanych danych winny kończyć się wdrożeniem postepowania wyjaśniającego oraz objęciem monitoringiem wszystkich kart pracy maszynisty przez okres co najmniej dwóch kolejnych miesięcy. Wynika to wprost z pisma z dnia 19.12.2014 r., (k. 217) i z przesłuchania powoda. Zatem powód miał pełną świadomość tego, jakiego rodzaju obowiązki na nim spoczywały jako Naczelnika.

Wprawdzie powód działając przez profesjonalnego pełnomocnika podnosił jedynie brak zasadności i konkretności wskazanej przyczyny wypowiedzenia, jednak Sąd dokonując prawidłowości pod względem przepisów prawa pracy ocenił, że wypowiedzenie odpowiadało wymogom formalnym, w szczególności było sporządzone w formie pisemnej, wskazywało przyczynę wypowiedzenia, zawierało pouczenie o sposobie odwołania, a ponadto zostało prawidłowo doręczone pracownikowi.

Jeśli chodzi o ocenę zasadności wypowiedzenia, to na wstępie zasygnalizować trzeba, że ocena ta jest dokonywana przez Sąd jedynie w granicach podanych pracownikowi przez pracodawcę w piśmie rozwiązującym umowę o pracę (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10.11.1998 r., I PKN 434/98, OSNAPiUS 1999/21/688, albo z 21.10.1999 r., I PKN 319/99, OSNAPiUS 2011/5/152). Pracodawca pozbawiony jest więc możliwości powoływania się przed sądem pracy na inne, niż wskazane w wypowiedzeniu, przyczyny przemawiające za słusznością wypowiedzenia umowy o pracę (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z 1.10.1998 r., I PKN 315/97, OSNAPiUS 1998/14/427). Stąd też jeśli przyczyna nie została dostatecznie skonkretyzowana – tj. oznaczona w sposób, który umożliwiałby ustalenie przez pracownika i Sąd jaki był powód wypowiedzenia – pracodawca nie może jej „doprecyzować” na etapie postępowania sądowego, powołując się na fakty niewskazane w wypowiedzeniu i nie wynikające z okoliczności znanych pracownikowi w chwili otrzymania wypowiedzenia. Przyczyna wypowiedzenia wskazana w jego treści powinna mieć taki charakter, że przy obiektywnej, racjonalnej ocenie usprawiedliwiałaby zwolnienie pracownika. Jakkolwiek przyjmuje się, że przyczyna ta nie musi mieć szczególnej wagi czy nadzwyczajnej doniosłości (gdyż co do zasady wypowiedzenie jest zwykłym sposobem rozwiązania bezterminowego stosunku pracy, por. wyrok Sądu Najwyższego z 4.12.1997 r., I PKN 419/97, OSN 1998/20/598), nie oznacza to jednak przyzwolenia na arbitralne, dowolne i nieuzasadnione lub sprzeczne z zasadami współżycia społecznego wypowiedzenie umowy o pracę (tak: Sąd Najwyższy w wielu wyrokach, np. z 26.12.2001 r., I PKN 715/00, Pr. Pracy 2002/10/34).

Strona pozwana wskazała w sposób wyraźny, że zarzut wobec powoda nie dotyczył samego faktu, że powód nie wykonywał w ogóle swoich obowiązków, ale przede wszystkim tego, że powód nie wykonywał nadzoru w sposób wystarczający i skuteczny. Dlatego też strona pozwana nie wypowiedziała powodowi umowy o prace w sposób definitywny, lecz jedynie pozbawiła go funkcji kierowniczej. Nie mógł zostać uwzględniony argument powoda, że nie miał on w swoim zakresie obowiązków sprawowanie nadzoru nad podległymi mu pracownikami. Jak wynika z zakresu obowiązków powoda, miał on nadzorować przeprowadzanie analiz zużycia paliwa, a także prowadzić nadzór nad gospodarką paliwową.

Powód jednoznacznie wskazał, że nie miała on świadomości tego, że winien był dokonywać kontroli w tym zakresie, choć konieczność dokonywania weryfikacji kart z z danymi zarejestrowanymi przez urządzenia (...) (taśmy prędkościomierzy), choć konieczność takiej kontroli wynikała z załączonych dokumentów.

Sąd w tym zakresie w pełni podziela stanowisko strony pozwanej, że powód jako osoba zajmująca kluczowe stanowisko kierownicze taka wiedzę powinien mieć i przewidywać zagrożenia dotyczące ewentualnego zagrożenia.

Brak wyobraźni i przewidywania konsekwencji dla spółki na podstawie posiadanych danych lub też – jak zeznała powód – bez zapoznania się z danymi, co było wynikiem jedynie tego, że powód zignorował fakt, że powinien był dokonywać tej kontroli, spowodowało to, że doszło do szeregu nadużyć przez podległych powodowi pracowników.

W ocenie Sądu, mając przede wszystkim na uwadze fakt, ze powód został właśnie zatrudniony na stanowisku kierowniczym, który odpowiadał za całość działań podległych mu pracowników, winien był przewidywać ewentualne zagrożenia. Takie zachowanie powoda już samo w sobie stanowiło podstawę do tego, aby pozbawić do funkcji kierowniczych.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w punkcie I wyroku.

O obowiązku zwrotu kosztów przez powoda stronie pozwanej Sąd orzekł zgodnie ze stanowiskiem pełnomocnika strony pozwanej, tj. na wniosek pełnomocnika strony pozwanej, Sąd nie obciążył powoda kosztami postępowania.