Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2014r

Sąd Rejonowy w Kłodzku Wydział III Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący: SSR Ewa Pietkiewicz

Protokolant: Milena Broniszewska

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2014r. w Kłodzku

na rozprawie sprawy z powództwa Z. N.

przeciwko K. N.

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

I. ustala, że obowiązek alimentacyjny powoda Z. N. względem K. N. w wysokości po 300,00 zł miesięcznie, wynikający z ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Kłodzku w dniu 6 grudnia 2000 roku (sygn. akt III RC 1149/00) ustał z dniem 12 lutego 2014 roku,

II. dalej idące powództwo oddala.

Sygn. akt III RC 848/13

UZASADNIENIE

Powód Z. N. domagał się w pozwie - którego żądanie sprecyzował na rozprawie w dniu 29 stycznia 2014 roku - ustalenia, że jego obowiązek alimentacyjny w wysokości 300 złotych miesięcznie wobec córki K. N. określony w ugodzie zawartej przed Sądem Rejonowym w Kłodzku w sprawie o sygn. akt III RC 1149/00 ustał z dniem 2 grudnia 2013 roku ( k. 1 i 15).

W uzasadnieniu pozwu podał, iż K. N. ma już prawie 19 lat, ukończyła szkołę, zdobyła zawód kucharza, a zatem może podjąć pracę zawodową i utrzymywać się samodzielnie. Stwierdził również, że nauka pozwanej w systemie zaocznym nie koliduje z możliwością jednoczesnego zarobkowania córki. Powód stwierdził także, iż obecnie poważnie choruje, niedawno przeszedł dwie operacje, które wymagają kontynuowania płatnego leczenia farmakologicznego oraz płatnych zabiegów. Jednocześnie podał, iż jego sytuacja materialna pogorszyła się z uwagi na zmniejszone od ponad dwóch lat zarobki. W tej sytuacji dalsze alimentowanie pełnoletniej córki powoduje, iż Z. N. nie ma środków finansowych na swoje utrzymanie i zakup potrzebnych leków.

Pozwana K. N. na rozprawie w dniu 29 stycznia 2014 roku wniosła o oddalenie powództwa zarzucając, iż nie usamodzielniła się jeszcze, ponieważ nie ma pracy i nadal mieszka u mamy (k. 15).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

W dniu 6 grudnia 2000 roku na rozprawie przed Sądem Rejonowym w Kłodzku Z. N. oraz matka pozwanej – T. J. - zawarli ugodę, na podstawie której powód zobowiązał się płacić na rzecz małoletniej wówczas K. N. podwyższone alimenty do kwoty po 300 złotych miesięcznie, poczynając od dnia 1 listopada 2000 roku, płatne najpóźniej do dnia 15 – go każdego miesiąca z góry, z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w terminie płatności którejkolwiek z rat.

Małoletnia wówczas K. N. miała skończone 5 lat i uczęszczała do przedszkola.

Pozwana mieszkała wtedy razem z matką oraz A. S. w K. przy ulicy (...). Tytułem opłat za czynsz, energię elektryczną oraz za gaz matka pozwanej – T. J. - płaciła około 100 złotych miesięcznie. Matka pozwanej zarejestrowana była wówczas w Powiatowym Urzędzie Pracy w K. jako osoba poszukująca pracy i pobierała gwarantowany zasiłek okresowy z ośrodka pomocy społecznej. Zasiłek ten wynosił 347,50 złotych w październiku 2000 roku oraz 320,80 złotych miesięcznie od dnia 1 listopada 2000 roku.

W dacie ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Kłodzku w dniu 6 grudnia 2000 roku w sprawie o sygn. akt III RC 1149/00 Z. N. był żonaty, pracował w Starostwie Powiatowym w K. jako dozorca, za wynagrodzeniem w kwocie średnio 1087,60 złotych netto miesięcznie. Powód mieszkał wówczas w mieszkaniu zakładowym w K. przy ul. (...), nie miał - oprócz pozwanej K. N. - innych dzieci na utrzymaniu.

/dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Kłodzku sygn. akt III RC 1149/00 – w aktach sprawy, zeznania Z. N. – k. 16 /.

Obecnie pozwana mieszka razem z matką i dorosłym bratem w mieszkaniu przy ul. (...) w K.. Powyższy lokal składa się z jednego pokoju, kuchni, łazienki, przedpokoju. Czynsz za w/w mieszkanie wynosi 238,02 złotych miesięcznie, opłata za energię elektryczną 169,27 złotych co dwa miesiące, a za gaz 102,52 złotych miesięcznie. Opłaty za abonament telewizyjny, telefon oraz Internet wynoszą od 168 – 183 złotych miesięcznie. Pozwana pozostaje na utrzymaniu matki. Brat pozwanej pracuje jako pracownik ochrony za wynagrodzeniem 1000 złotych miesięcznie; dokłada się do budżetu domowego kwotą w wysokości 200 – 300 złotych miesięcznie. Matka pozwanej korzysta z pomocy Ośrodka (...) w K.; otrzymuje zasiłek stały w wysokości 529 złotych miesięcznie, oraz zasiłki okresowe i celowe: na leki, a także na żywność. Od 1 grudnia 2013 roku do 10 lutego 2014 roku T. J. pobrała ze środków (...) w K. świadczenia w łącznej kwocie 1503 złotych. Matka pozwanej gotuje dla całej rodziny; na żywność dla siebie, pozwanej i brata pozwanej przeznacza kwotę łącznie 300 – 400 złotych miesięcznie. W styczniu 2014 roku pozwana kupiła buty dla siebie za 50 złotych; odzieży nie kupowała.

/ dowód: zeznania K. N. – k.16 - 17, pismo (...) w K. z dnia 10.02.2014r. – k. 32, potwierdzenia opłat za mieszkanie, energię elektryczną, gaz, Internet, telefon, TV ponoszone przez matkę pozwanej – k. 23 /.

Z. N. nadal pracuje w Starostwie Powiatowym w K., w niepełnym wymiarze czasu pracy, tj. 5/8 etatu, jako konserwator, za wynagrodzeniem netto w wysokości 1309,00 zł miesięcznie. Pracodawca powoda – po zsumowaniu wszystkich potrąceń – przelewa na konto osobiste Z. N. tytułem wynagrodzenia kwotę 979,45 złotych miesięcznie. Od 3-4 lat powód mieszka w nowym mieszkaniu położonym w K. przy ul. (...), które otrzymał ze Starostwa Powiatowego w K. w zamian za mieszkanie zakładowe. Lokal zajmowany przez Z. N. składa się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki. Tytułem czynszu za powyższe mieszkanie powód płaci 298,20 złotych miesięcznie, zaś za fundusz remontowy 44,40 zł miesięcznie. Za energię elektryczną Z. N. uiszcza kwotę od 117,84 złotych – 132,20 złotych co dwa miesiące, za gaz w butli 40- 50 złotych miesięcznie. Powód sam gotuje sobie posiłki; korzysta również ze wsparcia kolegi, który dzieli się z powodem darmową zupą otrzymywaną za bony.

/ dowód : zaświadczenie z dnia 3.12.2014r. o zarobkach powoda ze Starostwa Powiatowego w K. – k. 12, fiszki powoda z uwidocznionym wynagrodzeniem za pracę za X 2013r. i XI 2013r. – k. 13 – 14, zeznania powoda Z. N. – k. 16, potwierdzenia wpłat powoda tytułem czynszu za mieszkanie, opłat za energię elektryczną – k. 21 /.

W 2011 roku powód przeszedł operację usunięcia wyrostka robaczkowego, w związku z ostrym stanem zapalnym. W 2012 roku Z. N. został poddany operacyjnemu zabiegowi usunięcia polipa odbytu. W 2011 roku rozpoznano u powoda złogi i torbiele na nerkach, zaś w 2012 roku zdiagnozowano u powoda zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego lewego.

Schorzenia powoda mają charakter przewlekły, postępujący, nie są możliwe do wyleczenia. Z. N. wymaga stałego leczenia i rehabilitacji. Na lekarstwa albo na jedzenie powód wydaje 100 złotych miesięcznie.

/ dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego powoda z (...) w P. z dnia 18.04.2011r. – k. 28, karta informacyjna leczenia szpitalnego powoda z (...) w P. z dnia 25.03.2012r. – k. 29, zaświadczenie lekarskie z dnia 30.01.2014r. – k. 31, wyniki badania jamy brzusznej powoda TK z dnia 8.03.2011r. – k. 27, wynik badania radiologicznego z dnia 24.08.2012r. – k. 30, zeznania powoda – k. 16 odwrót /.

W czerwcu 2013 roku pozwana ukończyła zasadniczą szkołę zawodową w zawodzie kucharz małej gastronomii. W roku szkolnym 2013/2014 K. N. podjęła naukę w Szkole (...) Usługowej w K.. W dniu 31 października 2013 roku – z uwagi na wysoki, w jej ocenie, poziom nauczania w (...) w K. - pozwana przeniosła się do Trzyletniego Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych (...) w K.. Nauka w tej szkole trwa trzy lata, jest bezpłatna, zajęcia odbywają się systemie zaocznym, w soboty i niedziele w różnych godzinach. Pozwana, jako uczennica Trzyletniego LO dla Dorosłych (...) w K. nie korzysta z podręczników; uczniom wystarczają zeszyty i długopisy.

/ dowód: zeznania pozwanej K. N. – k. 16 - 17, zaświadczenie nr (...) z Trzyletniego Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych (...) w K. z dnia 28.01.2014r. – k. 10 /.

W dniu 2 września 2013 roku K. N. zarejestrowała się w Powiatowym Urzędzie Pracy w K. jako bezrobotna; pozwana nie ma prawa do zasiłku. Od dnia rejestracji K. N. w powyższym Urzędzie, PUP w K. nie przedstawiał pozwanej propozycji pracy, ani stażu.

/dowód: zaświadczenie z PUP w K. z dnia 28.01.2014 – k. 11, pismo PUP w K. z dnia 10.02.2014r. – k. 24 /.

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 9 października 2013 roku w sprawie o sygn. akt III RC 516/13 oddalono powództwo K. N. przeciwko Z. N. o podwyższenie alimentów.

/dowód: akta spawy Sądu Rejonowego w Kłodzku sygn. akt III RC 516/13 – w aktach sprawy /.

W okresie od 2 grudnia 2013 roku do 31 stycznia 2014 roku Powiatowy Urząd Pracy w K. dysponował ofertami pracy dla kucharzy oraz kucharzy małej gastronomii w P. i D. , za miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości od 1600 złotych brutto do 2000 złotych brutto i w kwocie 8 złotych brutto za godzinę.

/dowód: oferty pracy w PUP w K. dla osób w zawodzie kucharza małej gastronomii oraz kucharzy w okresie od 2.12.2013r. do 31.01.2014r. – k. 25 – 26 /.

Sąd zważył :

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 i 2 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. Z brzmienia w/w art. 133 § 1 i 2 k.r.o. wynika zatem także obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci pełnoletnich. Przesłanką zaś, od której zależne jest trwanie bądź ustanie obowiązku alimentacyjnego rodziców pozostaje - w świetle powołanych wyżej przepisów k.r.o. - czy dziecko może utrzymać się samodzielnie; obojętne jest, czy dziecko stało się pełnoletnie oraz czy osiągnęło określony stopień wykształcenia.

W myśl art. 138 k.r.o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków może prowadzić do uchylenia obowiązku alimentacyjnego ( m.in. wówczas gdy uprawniony uzyska zdolność do samodzielnego utrzymania się), do podwyższenia lub do obniżenia alimentów.

W dotychczasowym stanie prawnym, Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie różnicował pozycji dzieci w stosunku alimentacyjnym z rodzicami ze względu na fakt uzyskania przez dziecko pełnoletności. Bez względu na wiek dziecka, zakres obowiązku alimentacyjnego rodziców był więc taki sam od chwili narodzin, aż do czasu osiągnięcia zdolności do samodzielnego utrzymania się.

W 2008 roku zmieniono brzmienie art. 133 k.r.o., wskutek czego obowiązek alimentacyjny rodziców względem pełnoletniego dziecka został złagodzony.

W świetle Ustawy z dnia 6 listopada 2008 roku o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw ( Dz.U. Nr 220, poz. 1431), obowiązek ten uległ istotnemu ograniczeniu poprzez nadanie rodzicom – na podstawie art. 133 § 3 k.r.o. - uprawnienia do uchylenia się od świadczeń alimentacyjnych w stosunku do pełnoletniego dziecka.

Podkreślenia wymaga bowiem okoliczność, że z chwilą osiągnięcia przez dziecko pełnoletności wygasa władza rodzicielska rodziców względem dziecka. Pełnoletniego dziecka rodzice już nie wychowują i już nim nie kierują, ani nie mają wpływu na jego decyzje życiowe.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy uzasadnia wniosek, iż pozwana, która w dniu 23 lutego 2013 roku osiągnęła pełnoletność, nie dokłada starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się. Faktem jest, że pozwana w dniu 2 września 2013 roku zarejestrowała się w Powiatowym Urzędzie Pracy w K. jako bezrobotna. Zarejestrowanie się w urzędzie pracy przez K. N. jest niewątpliwie z jej strony przejawem woli samodzielnego utrzymywania się. Wola samodzielnego utrzymywania się przez pozwaną nie może być jednak utożsamiana ze zdolnością do samodzielnego utrzymywania się.

W myśl art. 133 § 3 k.r.o., rodzice w stosunku do dziecka pełnoletniego

i niesamodzielnego w rozumieniu art. 133 § 1 k.r.o., mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego, jeżeli świadczenia alimentacyjne są połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla nich lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się. W rozpatrywanej sprawie nie można pominąć okoliczności, iż w czerwcu 2013 roku K. N. ukończyła zasadniczą szkołę zawodową i uzyskała kwalifikacje zawodowe w zawodzie kucharz małej gastronomii.

Słuchana na rozprawie w dniu 29 stycznia 2014 roku K. N. zeznała, iż nie jest osobą samodzielną, ponieważ mieszka jeszcze u mamy i nie ma pracy. Ponadto kontynuuje naukę w Trzyletnim Liceum Ogólnokształcącym (...) w K..

W ocenie Sądu, podjęcie przez pozwaną nauki w Trzyletnim LO (...) w K. nie zmienia - w konkretnych okolicznościach sporu – oceny sprawy odnośnie jej starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się. Nauka w LO dla Dorosłych (...) w K. odbywa się bowiem w systemie zaocznym, a zajęcia organizowane są jedynie w soboty oraz niedziele. Pozwana – jako osoba pełnoletnia i pobierająca naukę w trybie niestacjonarnym - powinna wykazać się zatem większą starannością w poszukiwaniu zatrudnienia spośród ofert dostępnych na rynku pracy. Z pisma PUP w K. z dnia 10.02.2014 roku (k. 25 – 26 ) wynika, że w okresie od 2.12.2013 roku do 31.01.2014r. Urząd oferował poszukującym zatrudnienia pracę w zawodzie kucharza małej gastronomii oraz kucharzy, a to na terenie P. i D., za miesięcznym wynagrodzeniem brutto w wysokości 8 złotych za godzinę oraz w kwotach od 1600 złotych do 2000 złotych brutto. Gdyby zatem pozwana wykazała się większą starannością, to mogłaby podjąć taką pracę.

Słuchana na powyższą okoliczność K. N. zeznała, iż wie, że są oferty pracy dla kucharzy, ale poza miejscem zamieszkania pozwanej, a ona nie ma pieniędzy, żeby dojeżdżać do pracy ( k. 17).

Stanowiska K. N. w tym względzie nie można podzielić. Odległość z miejsca zamieszkania pozwanej do P. ( 13 km ) czy do D. (21 km) jest bowiem niewielka, połączenia kolejowe lub autobusowe między K., a powyższymi miejscowościami są dogodne, zaś koszty połączeń stosunkowo niewielkie ( według danych zawartych na stronie internetowej www.przewozyregionalne.pl/ceny-biletów, np. bilet miesięczny normalny (...) w dwie strony na trasie K. – P. kosztuje 139 złotych brutto). Przyjmując zatem hipotezę, że pozwanej zaoferowano by w P. za pracę kucharza małej gastronomii, bądź kucharza minimalne wynagrodzenie, które od 1 stycznia 2014 roku wynosi 1680 złotych brutto miesięcznie ( czyli 1237,20 złotych netto miesięcznie), to po uwzględnieniu kosztów dojazdu pozwanej do pracy i tak zostawałaby do jej dyspozycji kwota 1098,20 złotych netto miesięcznie.

Stanowisko K. N. w powyższym zakresie wskazuje więc, iż pozwana faktycznie nie jest zainteresowana w samodzielnym utrzymywaniu się.

W konkretnych okolicznościach rozpatrywanej sprawy uznać należy, iż udział K. N. w zajęciach lekcyjnych w Trzyletnim LO dla Dorosłych (...) w K. w soboty i niedziele nie przeszkadzałby jej w podjęciu - w pozostałe dni tygodnia - pracy zarobkowej w wyuczonym zawodzie. Skoro zatem pozwana chce zaocznie kontynuować naukę w szkole średniej , to powinna podjąć zatrudnienie dające jej podstawę utrzymania.

W toku procesu powód podnosił, iż alimentowanie pełnoletniej córki łączy się dla niego z nadmiernym uszczerbkiem finansowym. Na rozprawie w dniu 29 stycznia 2014 roku Z. N. stwierdził, że jego sytuacja majątkowa, zdrowotna i osobista zmieniła się na gorsze. Przede wszystkim podał, iż niskie zarobki, które osiąga za pracę w Starostwie Powiatowym w K. tylko w skromnym zakresie zabezpieczają jego materialne potrzeby. Z zeznań powoda wynika, iż ponoszone przez niego opłaty za mieszkanie, energię elektryczną, gaz pochłaniają kwotę średnio 450,11 złotych miesięcznie. Powód nie zawsze ma co jeść; co miesiąc musi wybrać na co przeznaczy środki finansowe pozostałe po uiszczeniu przez niego stałych opłat: czy na jedzenie, czy na lekarstwa. Powód korzysta z uprzejmości kolegi, który dzieli się z nim „darmową” zupą z jadłodajni, otrzymywaną w zamian za bony.

Z zeznań Z. N. wynika ponadto, że choruje on przewlekle, a jego schorzenia mają charakter postępujący i wymagają stałego leczenia oraz rehabilitacji. Na leki powód winien wydawać 100 złotych miesięcznie, ale nie zawsze ma pieniądze, by wykupić recepty. Ponadto Z. N. – po przebytej w 2012 roku operacji – winien systematycznie wykonywać kolonoskopię.

Sąd nie znalazł podstaw, by kwestionować wiarygodność zeznań złożonych przez powoda, bowiem znajdują one potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym.

W ocenie Sądu, Z. N. w pełni wykorzystuje swoje możliwości zarobkowe. W panujących obecnie realiach na rynku pracy nie można bowiem wymagać od powoda, który ukończył 57 lat i cierpi na przewlekłe schorzenia, większej aktywizacji jego działalności zarobkowej.

Zauważyć także należy, iż wyżej wskazane wydatki miesięczne ponoszone przez Z. N. z tytułu opłat za czynsz i media oraz za leki, które powinien on stosować, nie uwzględniają usprawiedliwionych potrzeb własnych powoda w zakresie jego wyżywienia, ubrania, obuwia, środków higieny osobistej. Realizowanie obowiązku alimentacyjnego przez powoda w wysokości 300 złotych miesięcznie na rzecz pełnoletniej córki, mającej wyuczony zawód kucharza małej gastronomii, oznaczałoby w istocie, że na usprawiedliwione potrzeby własne związane z wyżywieniem, zapewnieniem sobie odzieży, obuwia, środków higieny osobistej pozostaje Z. N. łącznie kwota około 130 złotych miesięcznie.

Powyższe okoliczności uzasadniają zatem kolejny wniosek, iż dalsze wypełnianie przez powoda względem pozwanej obowiązku alimentacyjnego w wysokości 300 złotych miesięcznie, wynikającego z treści ugody z dnia 6 grudnia 2000 roku zawartej przed Sądem Rejonowym w Kłodzku w sprawie sygn. akt III RC 1149/00, łączyłoby się z nadmiernym uszczerbkiem dla Z. N..

W konsekwencji - mając na względzie fakt, iż pozwana nie dokłada należytych starań w celu uzyskania zatrudnienia, zaś świadczenie alimentacyjne realizowane przez Z. N. na rzecz pozwanej w dotychczasowej wysokości połączone jest z nadmiernym uszczerbkiem dla powoda – orzeczono jak w pkt I wyroku.

Dalej idące powództwo podlegało oddaleniu. Materiał dowodowy nie dostarczył bowiem przesłanek, by przyjąć, że obowiązek alimentacyjny powoda względem pozwanej ustał z dniem 2 grudnia 2013 roku. Dopiero zebrane w sprawie dowody pozwoliły ustalić, że obowiązek alimentacyjny Z. N. względem K. N. w wysokości po 300 złotych miesięcznie, wynikający z ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Kłodzku w sprawie sygn. akt III RC 1149/00, ustał z dniem wydania wyroku w niniejszej sprawie, czyli z dniem 12 lutego 2014 roku.

Wobec powyższego – na podstawie art. 133 § 3 k.r.o. – orzeczono jak w sentencji.