Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 sierpnia 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Rejonowego Piotr Szarek

Protokolant – sekretarz sądowy Ewelina Szczygieł

po rozpoznaniu w dniu 8 sierpnia 2018 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. G.

przeciwko K. G. (1), K. G. (2)

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

I  ustala, że obowiązek alimentacyjny powoda R. G. wobec pozwanego K. G. (1) – ostatnio skonkretyzowany w wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 31 stycznia 2011 r., wydanego w sprawie o sygnaturze akt X RC 121/10 – wygasł z dniem
30 czerwca 2018 r.;

II  oddala powództwo w stosunku do pozwanego K. G. (2), jako przedwczesne.

Sygn. akt VIII RC 226/18

UZASADNIENIE

Powód R. G. złożył to tutejszego Sądu pozew o ustalenie wygaśnięcia jego obowiązku alimentacyjnego względem pozwanych synów K. G. (1) i K. G. (2) orzeczonych w wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 31 stycznia 2011 r., wydanym w sprawie o sygnaturze akt X RC 121/10.

W uzasadnieniu swojego żądania powód wskazał, że orzeczone wyrokiem Sądu alimenty na rzecz synów płacił regularnie, nadto w chwili obecnej nie wie, czy pozwani aktualnie pracują, czy też kontynuują naukę. Pozwani poinformowali R. G., że studiują zaocznie, jednak powód kwestionuje ten fakt.

Powód R. G. w piśmie z dnia uzupełnił swoje żądanie i wskazał, że jego obowiązek alimentacyjny względem synów winien wygasnąć z dniem 20 czerwca 2018 r.

W odpowiedzi na pozew K. G. (2) wniósł o oddalenie powództwa w całości (k. 40 – 41). W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazał, że powód R. G. nieregularnie wpłacał alimenty na jego rzecz, nadto aktualnie studiuje zaocznie w Wyższej Szkole (...) w P. (oddział w S.) na kierunku zarządzanie. Jednak w przyszłości chciałby studiować stomatologię na Uniwersytecie Medycznym, co wiąże się z koniecznością podejścia do matury z biologii i chemii. Z tego też względu każdą wolną chwilę przeznacza na naukę
i korepetycję. Brak alimentów spowoduje, że będzie musiał podjąć zatrudnienie w większym zakresie, co uniemożliwi mu optymalne przygotowanie się do matury i dostanie na wymarzony kierunek studiów.

W odpowiedzi na pozew K. G. (1) wniósł o oddalenie powództwa w całości (k. 70 – 71). W uzasadnieniu swojego stanowiska podniósł, że w chwili obecnej pracuje na umowę o dzieło w firmie (...) sp. z o.o., za wykonywaną pracę otrzymuje wynagrodzenie w wysokości ok. 600 zł netto. Poszukuje także nowej lepiej płatnej pracy, jednak bez pozytywnego rezultatu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany K. G. (1) i K. G. (2) urodzili się w dniu (...)
i pochodzą ze związku małżeńskiego R. G. i M. G. z domu G..

Niesporne, a nadto:

-

odpis skrócony aktu urodzenia K. G. (1) (w aktach sprawy o sygn. X RC 121/10) – k. 5;

-

odpis skrócony aktu urodzenia K. G. (2) (w aktach sprawy o sygn. X RC 121/10 – k. 6.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 31 stycznia 2011 r., wydanym w sprawie o sygnaturze akt X RC 121/10, rozwiązano związek małżeński R. G. z M. G. z domu G., zawarty przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w S. w dniu 13 września 1997 r., nadto w punkcie IV obowiązkiem ponoszenia kosztów utrzymania
i wychowania K. i K. obciążono oboje rodziców i od R. G. zasądzono rentę alimentacyjną po 500 zł miesięcznie na rzecz każdego dziecka, płatną z góry do 10. każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności każdej raty, poczynając od uprawomocnienia się wyroku w miejsce alimentów zasądzonych wyrokiem Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 29 września 2009 roku (sygn. akt VIII RC 1350/09).

Dowód:

-

wyrok Sądu Okręgowego z dnia 31 stycznia 2011 roku (w aktach sprawy o sygn. X RC 121/10 – k. 116).

W chwili wyrokowania w sprawie o sygn. akt X RC 121/10:

–

R. G. posiadał gospodarstwo rolne na terenie gminy W. o powierzchni 2,2767 ha użytków rolnych tj. 1,1155 ha przeliczeniowych. Ogólna powierzchnia posiadanych gruntów wynosiła 2,5967 ha (k. 10), był także właścicielem budynku gospodarczego o powierzchni 80 m ² i mieszkania o powierzchni 80 m ²; mieszkał we wsi W.;

–

R. G. tytułem podatku od posiadanych nieruchomości i gruntów rolnych
w 2009 r. płacił zobowiązanie pieniężne w wysokości 132 zł (k. 11 – 12);

–

zgodnie z obwieszczeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 22 września 2008 r. przeciętny dochód z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego wyniósł w 2007 r. – 2220 zł (k. 13); od 17 lipca 2010 r. R. G. zarejestrowany był w Powiatowym Urzędzie Pracy w Ł. jako osoba bezrobotna, bez prawa do zasiłku (k. 81); .

–

E. G. zatrudniona była na pół etatu w (...) sp. z o.o. i za pracę uzyskiwała wynagrodzenie w wysokości 727,97 zł netto (k. 47); wraz z dziećmi mieszkała
w S.;

–

K. G. (2) uczęszczał do szkoły podstawowej nr (...) w S., miał zdiagnozowaną dysgrafię, uzyskiwał średnie wyniki w nauce;

–

K. G. (1) uczęszczał do szkoły podstawowej nr (...) w S., uzyskiwał przeciętne oceny, chorował na astmę, posiadał wadę wzroku, nosił okulary.

Dowody w aktach sprawy X RC 121/10:

-

opinia psychologiczno-pedagogiczna – k. 49 – 50,

-

sprawozdanie kuratora – k. 60 – 61,

-

zaświadczenie z dnia 28.07.2010 – k. 81,

-

zaświadczenie z dnia 10.01.2011 – k. 47, 107, 110,

-

protokół rozprawy z dnia 29 marca 2010 r. – k. 71 – 74,

-

protokół rozprawy z dnia 20 stycznia 2011 r. – k. 111 – 114.

Aktualnie R. G.: ma 62 lata zamieszkuje w Z. w domu swoich rodziców; posiada wykształcenie średnie techniczne; nie pracuje zawodowo; nie posiada uzależnień; jest właścicielem połowy mieszkania położonego w W. o powierzchni ok. 120 m2, posiada także budynki gospodarcze tj. stodołę oraz 1,58 ha użytków tj. 1,2680 ha przeliczeniowego ziemi, którą wydzierżawił na 10 lat. Po orzeczonym rozwodzie w 2011 r. sprzedał za 16 000 zł prawie 2 hektary ziemi. Rachunki związane z mieszkaniem w W. opłaca D. S. – jego znajoma. Z mieszkaniem związane są następujące koszty: podatek – 270 zł rocznie, opłata za prąd – 152 zł, co dwa miesiące, telefon i internet – 100 zł, opał – 1500 zł rocznie. R. G. wystawiał na sprzedaż samochody znajomych, quady i czerpał z tego tytułu dochody w wysokości ok. 1 000 zł miesięcznie. Na swoje potrzeby wydatkuje kwotę ok.500 zł miesięcznie, nie wyliczając kosztów utrzymania mieszkania. Ubezpieczenie jego samochodu marki F. (...) kosztuje ok. 450 zł za cały rok, dodatkowo musiał zapłacić 100 zł za przegląd samochody. Natomiast na paliwo wydatkuje kwotę ok. 200 – 300 zł miesięcznie. Czasami uzyskuje dodatkowych dochód za podwiezienie sąsiadki do lekarza. Nieregularnie przelewał na rzecz synów alimenty. Nie złożył zeznania podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2017.

Dowód:

-

zeznania powoda R. G. – k. 81,

-

zaświadczenie z dnia 26 kwietnia 2018 r. – k. 6,

-

zaświadczenie z dnia 26 kwietnia 2018 r. z Powiatowego Urzędu Pracy – k. 7.

-

lista transakcji – k. 42 – 51,

-

wydruki z internetu – k. 57 – 60,

-

zaświadczenie k. 5.

Obecnie K. G. (2): ma 20 lat; posiada wykształcenie średnie – technik fryzjerstwa, uczy się w Wyższej Szkole (...) w P. – Oddział (...) w S. w systemie niestacjonarnie na kierunku zarządzanie. Nauka w szkole trwa 3 lata. Studiowanie wiąże się
z koniecznością opłaty czesnego w wysokości ok. 300 zł miesięcznie. Aktualnie jest na urlopie dziekańskim z uwagi na przygotowania do matury z chemii i biologii, do której podejdzie w maju 2019 r. Uczęszcza na dodatkowe korepetycję z biologii, które generują w miesiącu dodatkowy koszt w wysokości 400 zł. K. G. (2) zakupił także potrzebne do nauki podręczniki szkolne.

K. G. (2) pracuje 64 godziny miesięcznie w godzinach od 14.00 do 22.00 i uzyskuje za swoją pracę wynagrodzenie w wysokości 700 zł miesięcznie. Nie posiada żadnego majątku. Zgodnie z jego zeznaniem podatkowym PIT – 36 w 2017 r. uzyskał przychód w wysokości 10 514,31 zł, dochód 8 411,45 zł, otrzymał także zwrot podatku w wysokości 927 zł. Uzyskuje także pomoc finansową od matki E. G., która opłaca czynsz związany z mieszkaniem. K. G. (2) i K. G. (1) opłacają natomiast opłaty za prąd, gaz, internet – 230 zł miesięcznie za osobę. Miesięcznie na swoje utrzymanie przeznacza 600 zł na wyżywienie, kupuje także „sieciówkę” na 5 miesięcy (210 zł).

Dowód:

-

zeznania pozwanego K. G. (2) – k. 82,

-

rachunek nr (...) – k. 52,

-

szczegóły zamówienia – k. 55 – 56,

-

PIT – 36 powoda K. G. (2) za 2017 r. – k. 61 – 63,

-

zaświadczenie o studiowaniu – k. 65.

K. G. (1) lat 20 posiada wykształcenie średnie – technik informatyki, pracuje w firmie (...) sp. z o.o. jako pracownik gospodarczy, za wykonywaną pracę otrzymuje wynagrodzenie w wysokości ok. 600 zł miesięcznie. Studiuje zaocznie na Wyższej Szkole (...) na kierunku zarządzanie, ma jedną poprawkę z przedmiotu, nie przedstawił jednak żadnego zaświadczenia potwierdzającego fakt studiowania. Leczył się na depresję, przyjmował leki na uspokojenie, które kosztowały 6 zł. Na swoje wyżywienie wydaje 100 zł tygodniowo, partycypuje w kosztach utrzymania mieszkania w kwocie 230 zł miesięcznie, na odzież i obuwie wydatkuje kwotę średnio ok. 100-200 zł. Kupuje bilety uczniowskie (50-60 zł miesięcznie). Poza telefonem i komputerem, który sobie sam złożył nie posiada żadnego majątku.

Dowód:

-

zeznania pozwanego K. G. (1) – k. 83.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało w części na uwzględnienie.

Ustalony powyżej stan faktyczny oparty został na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, a w szczególności na powyżej powołanych dowodach z dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach sprawy o sygn. akt X RC 121/10, albowiem strony nie kwestionowały zarówno autentyczności, jak i treści tychże dokumentów i jednocześnie Sąd nie powziął wątpliwości, co do wiarygodności przedmiotowych dokumentów. Pozostałe dokumenty nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, a tym samym nie stanowiły podstawy powyższych ustaleń faktycznych.

Ponadto podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie stanowiły zeznania stron, albowiem korespondowały one z dokumentami zgromadzonymi w sprawie – której z wyżej podanych względów zostały przez uznane przez niniejszy Sąd za wiarygodne – a nadto znajdowały odzwierciedlenie w zasadach doświadczenia życiowego i zawodowego obrazującego koszty związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego. Jednocześnie w sprawie nie ujawniły się żadne przekonywujące okoliczności, które by odważyły wiarygodność zeznań ww. osób.

Podstawą do wytoczenia niniejszego powództwa był art. 138 k.r.o., zgodnie z którym w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zgodnie zaś z art. 133 § 1 k.r.o. rodzice zobowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o. to każda zmiana, która wpływa na status ekonomiczny stron, jak i zakres usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego. Skutkiem ww. okoliczności może być zarówno zwiększenie, zmniejszenie, jak i wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego, przy czym ta ostatnia możliwość może zaistnieć
w sytuacji, gdy uprawniony do świadczeń alimentacyjnych osiągnie samodzielność ekonomiczną w takim zakresie, że jest w stanie samodzielnie zaspokajać swoje potrzeby i pokrywać rozsądne koszty swojego utrzymania.

Powyższe oznacza, że przesłanką uzasadniającą ustalenie i kontynuowanie świadczeń alimentacyjnych na rzecz dziecka, jest brak możliwości utrzymania się przez nie we własnym zakresie. Zakres i czas trwania obowiązku alimentacyjnego wyznacza natomiast dyspozycja art. 96 § 1 k.r.o., zgodnie z którym rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka
i przygotowywać je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.

Powyższy obowiązek, jak słusznie podkreśla się w doktrynie, nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin, nie jest także związany z żadnym konkretnym stopniem wykształcenia, gdyż jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy jego trwanie jest możliwość samodzielnego utrzymania się dziecka (por. wyrok SN z dnia 14.11.1997, sygn. akt III CKN 217/97).

Przez możliwość samodzielnego utrzymania się dziecka rozumieć należy sytuację,
w której posiada ono zarówno należyte przygotowanie do pracy zawodowej, jak i możliwość jej podjęcia, która powoduje, że jest ono w stanie zaspokoić swoje usprawiedliwione potrzeby bez pomocy rodziców, tj. sytuację, w której brak pomocy z ich strony nie przekreśli możliwości zaspokajania bieżących potrzeb życiowych, jak i możliwości dalszej nauki . Podkreśla się przy tym, że w sprawach związanych z wygaśnięciem obowiązku alimentacyjnego rolą Sądu jest ocena, czy zgłaszane przez dziecko potrzeby są usprawiedliwione, oraz czy rodzice mają dostateczne możliwości, aby żądaniom dziecka sprostać. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 czerwca 1999 r., sygn akt III CKN 199/99 w sytuacji, gdy pełnoletnie dziecko, mając wyuczony zawód, zamierza kontynuować naukę na wyższej uczelni prywatnej, z którą to nauką – obok kosztów utrzymania – łączy się czesne, trzeba uwzględnić okoliczność, czy pozwala na to stopa życiowa rodziców. W tym sensie, obowiązek rodziców wskazany w art. 91 k.r.o. należy odnieść do należytego przygotowania dziecka do pracy zawodowej. O istnieniu obowiązku alimentacyjnego względem dziecka nie przesądza zawsze kontynuowanie przez nie nauki, czy wyrażana wola jej kontynuowania, gdyż wygaśnięcie tego obowiązku uzależnione jest od okoliczności faktycznych danej sprawy. W szczególności należy przyjąć za Sądem Najwyższym, że rodzice nie są zobowiązani do dostarczania środków utrzymania dziecku, które będąc już przygotowane należycie do wykonywania przez nie odpowiedniego zawodu, podejmuje dla podniesienia swych kwalifikacji dalsze kształcenie się, ale w studiach się zaniedbuje, nie robi należytych postępów, nie otrzymuje obowiązujących zaliczeń, nie zdaje w terminie przepisanych egzaminów, a zwłaszcza z własnej winy powtarza lata studiów i wskutek tego nie kończy studiów w przewidzianym programem czasie (wyrok z dnia 8 sierpnia 1980 r., sygn. akt III CRN 144/80).

Przedmiotem rozważań w niniejszej sprawie jest zatem ustalenie, czy od daty uprawomocnienia się wyroku rozwodowego nastąpiła taka zmiana stosunków, która uzasadniałaby uchylenie obowiązku alimentacyjnego powoda R. G. wobec synów K. G. (1) i K. G. (2).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, należy wskazać,
iż pozwany K. G. (1) jest w stanie utrzymać się samodzielnie, a zatem brak jest podstaw do kontynuowania obowiązku alimentacyjnego przez jego ojca R. G..

K. G. (1) mimo, że posiada wykształcenie średnie techniczne – informatyczne, nie pracuje w zawodzie, nie przedstawił także żadnego uzasadnia dlaczego nie może pracować
w pełnym wymiarze godzinowym, a tym samym uzyskać wynagrodzenie za pracę, które pozwoli mu na samodzielne utrzymanie się. Studiowany przez niego kierunek realizowany jest na zajęciach odbywających się w weekendy, które z łatwością można pochodzić z działalnością zarobkową podejmowaną od poniedziałku do piątku, nadto powód nie przedstawił żadnego zaświadczenia potwierdzającego fakt studiowania.

Niezależnie od powyższego należy zauważyć, iż potencjalna możliwość kontynuowania nauki nie przesądzają o konieczności utrzymania obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, gdyż jak wskazano wcześniej, wyznacznikiem dla tego jest stwierdzenie, czy jest ono w stanie utrzymać się samodzielnie, tj. zaspokoić swoje uzasadnione potrzeby. Zaistnienie takiej sytuacji, w myśl art. 133 k.r.o., stanowi przesłankę do stwierdzenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Podkreślenia wymaga także fakt, iż dziecko winno dążyć do samodzielności,
i w miarę swoich możliwości, a więc zdobywanej wiedzy i uzyskiwanych kwalifikacji, podejmować próby zaspokajania swoich potrzeb, gdyż przewidziany ww. przepisem obowiązek alimentacyjny nie może być postrzegany jako podstawa do nieustannego obciążania rodziców kosztami utrzymania dziecka. Sąd doszedł do przekonania, że co do zasady dziecku, które podjęło wyższe studia, przysługuje w stosunku do rodziców roszczenie alimentacyjne, w zasadzie do ich ukończenia. Tak jest jednak z reguły wtedy, gdy dziecko nie mające jeszcze określonego zawodu od razu po ukończeniu szkoły średniej podejmuje studia wyższe. W wypadku jednak, gdy dziecko ukończyło średnią szkołę zawodową, uzyskało konkretny zawód dający możliwość zatrudnienia, nie może żądać od rodziców wyłącznego finansowania studiów zaocznych, lecz powinno podjąć pracę zarobkową i wykorzystać szerokie możliwości, jakie Państwo stwarza osobom dorosłym
w zakresie zaocznych studiów wyższych.

Analizując sytuację pozwanego K. G. (1), Sąd doszedł do przekonania,
iż w związku ze zdobytym wykształceniem, jak i z uwagi na możliwe do osiągnięcia przez niego dochody, jest on w stanie utrzymać się samodzielnie, zaspokajając swoje uzasadnione potrzeby.

Z tych też względów orzeczono, jak w punkcie I wyroku.

Sąd analizując sytuację K. G. (2) doszedł do przekonania, że pozwany winien w dalszym ciągu otrzymywać od powoda R. G. alimenty, z uwagi na jego plany na najbliższą przyszłość tj. chęć podejścia do matury z chemii i biologii w maju 2019 r. K. G. (2) w celu realizowania swojego marzenia jakim jest studiowane stomatologii na Uniwersytecie Medycznym musi uzyskać z przedmiotów maturalnych bardzo wysokie wyniki, tym samym zasadnym jest umożliwienie mu realizacji tego marzenia i zapewnienie mu odpowiednich warunków do łączenia nauki, pracy i studiowania. Sąd uznał również, że podnoszona przez K. G. (2) argumentacja konieczności nauki ww. przedmiotów nie została wykreowana na potrzeby niniejszej sprawy i pozwany faktycznie przygotowuje się do matury. Pozwany przedstawił do akt niniejszej sprawy dokumenty potwierdzające fakt zakupu podręczników do nauki, uczestniczenia w korepetycjach.

Mając na uwadze powyższe, Sąd doszedł do przekonania, że w odniesieniu do pozwanego K. G. (2) żądanie pozwu jest przedwczesne.

Mając na uwadze powyższe orzeczono, jak w punkcie II wyroku.