Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący SSO Romuald Kompanowski

Protokolant sekr. sądowy Małgorzata Przybyła

po rozpoznaniu w dniu 26 października 2018 r. w Kaliszu

odwołania A. G.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 28 czerwca 2018 r. Nr (...)

w sprawie A. G.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia

Oddala odwołanie

UZASADNIENIE

Decyzją z 28 czerwca 2018 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zobowiązał A. S. do zwrotu kwoty 12 119,20 zł tytułem nienależnie pobranej renty rodzinnej w okresie 1.07.2017 – 30.06.2018. Podstawą wydania decyzji było niepoinformowanie KRUS o fakcie zaprzestania kontynuowania nauki przez osobę pobierającą świadczenie.

Po wydaniu powyższej decyzji, do placówki KRUS wpłynął odpis prawomocnego wyroku z 12 maja 2017 r. rozwiązującego małżeństwo A. S. oraz kserokopia dowodu osobistego wystawionego 3 czerwca 2017 r. na nazwisko A. G..

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła A. G. wnosząc o jej zmianę i ustalenie braku podstaw do żądania zwrotu wypłaconych świadczeń.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd ustalił, co następuje:

Odwołująca A. G. urodzona (...) nabyła prawo do renty rodzinnej po ojcu P. G. od 26 marca 2004 r. Świadczenie wypłacane było do rąk opiekuna – M. G.. Od października 2014 r. renta rodzinna wypłacana jest do rąk odwołującej. Kolejnymi decyzjami, których adresatem była odwołująca organ rentowy przeliczał wysokość świadczenia. W każdej z tych decyzji było zawarte pouczenie o konieczności powiadomienia przez osobę pobierającą świadczenie w związku z kontynuowaniem nauki, o zaprzestaniu uczęszczania do szkoły. Informacja taka była również w decyzji z 13 czerwca 2017 r. Odwołująca potwierdziła otrzymanie powyższej decyzji.

/ bezsporne /

W październiku 2016 r. wpłynęło do organu rentowego zaświadczenie o pobieraniu przez odwołującą nauki w (...) w K. i przewidywanym w czerwcu 2018 r. ukończeniu nauki. Decyzją z 10 listopada 2016 r. organ rentowy przyznał odwołującej prawo do renty rodzinnej na kolejny okres – do 31 sierpnia 2018 r. 11 czerwca 2018 r. wpłynęła do organu rentowego informacja wskazanej wyżej placówki o tym, że odwołująca od 1 marca 2017 r. nie jest już słuchaczką w tej szkole z uwagi na skreślenie jej z listy słuchaczy. O informację w tej sprawie do szkoły wystąpił organ rentowy.

dowód: pismo KRUS z 29.05.2018, zaświadczenie z 6.06.2018 r. w aktach organu

rentowego.

Odwołująca po tym jak skreślono ją z listy słuchaczy nie podejmowała nauki w żadnej innej placówce.

dowód: zeznania odwołującej.

Sąd zważył, co następuje:

Na tle tak dokonanych ustaleń nie budzi wątpliwości zaprzestanie pobierania przez odwołującą od 1 marca 2017 r. nauki w szkole. Okoliczność tę odwołująca wprost przyznała w odwołaniu. Zatem na gruncie art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, stosowanego do rent rodzinnych przysługujących z ubezpieczenia społecznego rolników w oparciu o art. 29 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników świadczenie, przyznane odwołującej wcześniejszą decyzją z czerwca 2017 r., w okresie wskazanym w decyzji nie przysługiwało. Pobierana przez odwołującą w tym okresie renta rodzinna była więc świadczeniem nienależnym.

Aby ocenić podstawy do domagania się przez organ rentowy zwrotu takiego świadczenia, nie jest wystarczające wskazanie elementów o braku podstawy do jego wypłacania. Konieczny jest stan świadomości osoby pobierającej świadczenie a w szczególności wiedza o istnieniu przesłanek prowadzących do ustania prawa do jego pobierania. Takie warunki wynikają z treści przepisu art. 138 ust. 1 i 2 pkt 1 cytowanej wyżej ustawy z 17 grudnia 1998 r. stosowanej w niniejszej sprawie w oparciu o art. 52 ust. 2 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zgodnie z przywołanym w tym miejscu pierwszym z wyżej wymienionych przepisów, osoba która pobrała wypłacane jej świadczenia mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jest zobowiązana do jego zwrotu jeżeli była pouczona o braku prawa do ich pobierania.

Treść informacji zawartych w każdej z wydanych przez organ rentowy decyzji, których adresatem była odwołująca zawierała pouczenie o obowiązku informowania przez osobę pobierającą rentę rodzinną po ukończeniu 16-go roku życia o zaprzestaniu uczęszczania do szkoły oraz o obowiązku nadesłania – jeśli nadal się uczy – zaświadczenia szkoły o kontynuowaniu nauki i terminie programowego jej ukończenia. W dalszej części pouczeń wskazany był ponadto obowiązek powiadomienia organu rentowego o zaprzestaniu uczęszczania do szkoły przez osobę powyżej 16-go roku życia w celu ustalenia czy nie zachodzą okoliczności powodujące zawieszenie lub zmniejszenie wysokości świadczenia. Niezależnie od tą drogą przekazywanych odwołującej informacji, organ rentowy informował odwołującą w styczniu 2016 r. o możliwości wstrzymania od 1 lutego 2016 r. wypłaty renty rodzinnej z powodu ukończenia nauki informując jednocześnie, że wypłata renty może zostać wznowiona po nadesłaniu zaświadczenia szkolnego stwierdzającego fakt kontynuowania nauki oraz datę programowego zakończenia nauki w szkole. W odpowiedzi na powyższe pismo odwołująca 12 lutego 2016 r. nadała pismo zawierające zaświadczenie szkoły, że odwołująca jest od lutego 2016 r. słuchaczem szkoły policealnej. Organ rentowy po uzupełnieniu danych co terminu programowego zakończenia nauki w trybie korespondencji z placówką, wydał decyzję przyznającą odwołującej prawo do renty rodzinnej na dalszy okres do lutego 2017 r. W decyzji tej były wskazane wyżej pouczenia. Powyższe elementy pozwalają każdej osobie o przeciętnym poziomie rozumienia rzeczywistości, na pełną orientację co do warunków pobierania świadczenia. W realiach niniejszej sprawy tym warunkiem było uczęszczanie do szkoły o czym wielokrotnie odwołująca była informowana. Poza tym we wrześniu 2014 r. odwołująca złożyła zobowiązanie o niezwłocznym zawiadomieniu organu rentowego o zaprzestaniu uczęszczania do szkoły przed terminem przewidywanym programem nauczania oraz innych okolicznościach mających wpływ na prawo do pobierania renty rodzinnej. Nie ulega więc jakiejkolwiek wątpliwości o posiadaniu przez odwołującą wiedzy o zależności między uczęszczaniem do szkoły i pobieraniem nauki a kontynuowaniem pobierania renty rodzinnej. W odwołaniu A. G. powołuje się co prawda na brak informacji o skreśleniu jej z listy słuchaczy szkoły co w jej ocenie wskazuje na brak świadomości o powstaniu warunków do ustania prawa do renty. Dla oceny trafności zaskarżonej decyzji – wskazującej na obowiązek zwrotu świadczenia za okres od lipca 2017 r. okoliczność braku poinformowania odwołującej przez szkołę o skreśleniu z listy słuchaczy nie miała znaczenia biorąc pod uwagę ustawowy wymóg pobierania nauki w szkole jako przesłanka pobierania renty rodzinnej przez dziecko po ukończeniu 16-go roku życia. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że skreślenie z listy słuchaczy szkoły pozostawało w związku z zaprzestaniem uczęszczania do szkoły z uwagi na przebieg ciąży odwołującej. W ocenie sądu zaprzestanie uczęszczania na zajęcia szkolne przez osobę znajdującą się w takim stanie jak odwołująca co najmniej od stycznia 2017 r. uznać należy za usprawiedliwione wyjątkowymi okolicznościami. Nie ulega więc jakiejkolwiek wątpliwości, że podnoszone w odwołaniu okoliczności, według których miało dojść do skreślenia odwołującej z listy słuchaczy wskazują na brak kierunkowego działania odwołującej polegającego na zaprzestaniu uczęszczania do szkoły bez istnienia obiektywnie uzasadnionych przyczyn. Nie zwalnia to jednak odwołującej z konieczności informowania organu rentowego o zaistniałej sytuacji, która niezależnie od faktycznych przyczyn sprowadzała się do braku uczestnictwa odwołującej w zajęciach szkolnych poczynając do pierwszych tygodni ciąży. Te elementy pozostające w sferze wiedzy odwołującej pozwalały na przypisanie braku przekazania organowi rentowemu odpowiednich informacji jako warunku prowadzącego do wypełnienia obowiązku zwrotu wypłacanego świadczenia co najmniej za okres do lipca 2017 r. Przywołany wyżej przepis art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS nie zwiera elementu w postaci stopniowania winy osoby pobierającej świadczenie. Jedyną przesłanką wskazaną w przepisie – poza oczywistym elementem w postaci ustania prawa do świadczenia – jest świadomość osoby o pobierającą świadczenie o braku prawa do jego pobierania w warunkach jego ustania. W realiach niniejszej sprawy to ustanie prawa do świadczenia nastąpiło w związku z zaprzestaniem uczęszczania do szkoły i odwołująca tę okoliczność jako pozostającą wyłącznie w sferze jej wiedzy posiadła co najmniej od lipca 2017 r.

Tym samym nie było warunków aby uznać odwołanie za uzasadnione gdyż okoliczności w jakich odwołująca pobierała świadczenie wyczerpało dyspozycję art. 138 ust. 1 i 2 pkt 1 cytowanej wyżej ustawy z 17 grudnia 1998 r.

Odwołanie jako nieuzasadnione podlegało więc oddaleniu.