Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 marca 2020 r.

Sąd Rejonowy w Dębicy, Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Grzegorz Barnak

Protokolant: sekretarz sądowy Katarzyna Skorupa

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2020 r. w Dębicy na rozprawie

sprawy z powództwa M. J. (1)

przeciwko R. K. (1), P. K., E. K., małol. R. K. (2), małol. A. K.

o eksmisję

oddala powództwo.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 2 stycznia 2019 r. powódka M. J. (1) wniosła o nakazanie pozwanym E. K., R. K. (1) i P. K., aby opuścili i opróżnili z osób i rzeczy reprezentujących ich prawa dom mieszkalny wraz z budynkiem mieszkalnym, znajdujący się na nieruchomości oznaczonej numerem geodezyjnym (...) położonej w J., dla której Sąd Rejonowy w Dębicy V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) i wydania do rąk powódki. Nadto wniosła o: orzeczenie, że pozwanym nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego, a także zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na pozew E. K., R. K. (1) i P. K. wnieśli o oddalenie powództwa oraz nieobciążania pozwanych kosztami postepowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego.

Na rozprawie w dniu 6 maja 2019r. wezwano w charakterze pozwanych małoletnich R. K. (2) i A. K..

Gmina P. nie zgłosiła interwencji ubocznej w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. J. (1) jest właścicielem nieruchomości, stanowiącej działkę nr (...), zabudowanej budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, położonej w J. w gminie P., dla której Sąd Rejonowy w Dębicy prowadzi księgę wieczystą o nr (...).

( dowód: odpis Księgi Wieczystej nr (...) – k. 11-12)

W domu położonym na działce nr (...) w J. zamieszkuje w chwili obecnej pozwany R. K. (1) oraz żona pozwanego E. K. i ich dzieci: P. K., małoletni R. K. (2) i małoletnia A. K..

( bezsporne)

Powódka M. J. (1) jest siostrą pozwanego R. K. (1) i A. W.. W dniu 13 stycznia 1993 r. J. K. darowała swojej córce M. K. nieruchomość położoną w J. na którą składały się działki nr (...) o łącznej powierzchni 3,12 ha. Częściami składowymi tej nieruchomości były: dom mieszkalny drewniany, stajnia częściowo murowana, a częściowo drewniana i stodoła.

J. K. darowała ww. nieruchomości córce M. J. (1), gdyż ówcześnie przepisy prawa nie zezwalały na dzielenie gospodarstw rolnych i jednocześnie zobowiązała ustnie córkę do przekazania w przyszłości połowę tego majątku na rzecz pozwanego R. K. (1). W momencie dokonywania darowizny J. K. oczekiwała opieki ze strony M. J. (2).

Mimo darowizny R. K. (1) nadal na tej nieruchomości zamieszkiwał (w starym drewnianym domu), na co powódka się godziła, początkowo jedynie ze swoją matką i powódką, a później – od 1998 r. – również ze swoją żoną E. K..

W 1994 r. powódka wraz z mężem rozpoczęli budowę nowego budynku w pobliżu starego domu zakończoną po czterech latach. Na budowę tę powódka zużyła połowę cegły, drutu i pustaków jakie wcześniej zgromadzili jej rodzice. Powódka M. J. (2) nie zaproponowała matce możliwości zamieszkania w nowym domu.

( dowód: kserokopia aktu notarialnego Rep. A nr 43/92 – k. 48-49; zeznania A. W. – k. 104; zeznania E. W. – k. 104; zeznania R. K. (1) – k. 122-123, zeznania G. B. k. 114v, zeznania S. P. k. 114v-115)

W 2005 r. J. K. złożyła w Sądzie Rejonowym w Dębicy pozew przeciwko M. J. (1) o rozwiązanie umowy darowizny, jednakże sprawa została umorzona.

( dowód: zeznania M. J. (1) – k. 123)

Pismem z dnia 17 maja 2010 r. J. K. wezwała M. J. (1) do ugodowego przeniesienia części własności nieruchomości nr 598 położonej w J..

W dniu 19 stycznia 2011 r. J. K. wytoczyła powództwo o nakazanie M. J. (1) złożenia oświadczenia woli, którego treścią było przeniesienie własności nieruchomości położonej w J., gmina P., a stanowiących działki dla których Sąd Rejonowy w Dębicy prowadzi Księgę Wieczystą nr (...).733 obejmującą działki oznaczone w ewidencji gruntów nr 598, 476, 507/2 i 508. J. K. chciała, aby po odwołaniu darowizny część nieruchomości, w tym działkę z domem, przekazać R. K. (1).

Wyrokiem z dnia 19 maja 2011 r., sygn. akt I C 19/11, Sąd Rejonowy w Dębicy oddalił powództwo J. K. o nakazanie złożenia oświadczenia woli przeciwko M. J. (1).

( dowód: akta sprawy I C 19/11, a w nich: pozew o nakazanie złożenia oświadczenia woli – k. 2; pismo J. K. z dnia 17 maja 2010 r. – k. 76; wyrok Sądu Rejonowego w Dębicy z dnia 19 maja 2011 r. sygn. akt I C 19/11 – k. 81, uzasadnienie k. 84-85, zeznania S. P. k. 114v-115).

J. K. przez ostatnie lata jej życia zajmował się R. K. (1). Zamieszkiwała ona z pozwanymi w starym drewnianym domu, w którym miała do dyspozycji jeden pokój.

Strony pozostają w konflikcie związanym z odmową przekazania części nieruchomości pozwanemu przez powódkę. Pomiędzy stronami dochodzi też do nieporozumień związanych z zamieszkiwaniem na posesjach położnych obok siebie. Dotyczy to m. in. utrudnień w dostępie do stodoły przez powódkę na wskutek parkowania samochodu przez pozwanego w stodole. Konflikty powstają również, gdy uwiązany na łańcuchu pies pozwanych zagryza drób należący do powódki, który podchodzi do psa.

Pozwani R. K. (1) i E. K. zamieszkują z dwójką małoletnich dzieci – R. K. (2) i A. K.. R. K. (2) ma 17 lat, chodzi do II klasy technikum, jest alergikiem, pozostaje pod opieką lekarza alergologa. A. K. uczęszcza do II klasy szkoły podstawowej. Pozwani nie posiadają żadnego innego lokalu w którym mogliby zamieszkać, nie posiadają też oszczędności pozwalających na zakup domu lub mieszkania.

( dowód: zeznania J. J. – k. 102; zeznania A. W. – k. 104; zeznania E. W. – k. 10, A. J. k. 102v-103, A. A. k. 103-104, zeznania K. F. k. 121v, w części zeznania M. J. (1) k. 122- 122v, w części zeznania R. K. (1) k. 122v-113, zeznania E. K. k. 123v, zeznania P. K. k. 123v, dokumenty k. 51-81).

M. J. (2) pismem z dnia 18 maja 2017 r. wezwała pozwanych do opuszczenia nieruchomości.

(dowód : wezwanie k. 14-15, 20).

Sąd nie dał wiary jedynie części zeznań powódki i pozwanego R. K. (1), a to w tym zakresie, w który pozostawały w sprzeczności z innymi wiarygodnymi dowodami, w tym zebranymi w aktach sprawy I C 19/11. Strony te były osobiście zainteresowane rozstrzygnięciem, przez co miały powód, aby przedstawiać relacje w sposób bardziej korzystny dla siebie niż w rzeczywistości.

Zeznania G. B. k. 114v, M. J. (3) k. 115v, S. F. k. 115v nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd rozważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwała na uwzględnienie.

Stosownie do brzmienia właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą – art. 222 § 1 k.c.

Powódka domagała się eksmisji pozwanych z nieruchomości która stanowi jej własność.

Pozwani zajmują nieruchomość powódki tj. dom mieszkalny wraz z budynkiem mieszkalnym, znajdujący się na nieruchomości oznaczonej numerem geodezyjnym (...) położonej w J., dla której Sąd Rejonowy w Dębicy V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) bez tytułu prawnego. Nieruchomość ta poprzednio stanowiła własność matki powódki i pozwanego R. K. (1), który zamieszkiwał tą nieruchomość na podstawie ustanej umowy użyczenia (art. 720 k.c.). Stan taki trwał do momentu wypowiedzenia umowy, czym było pismo załączone do akt sprawy z dnia 18 maja 2018 r., w którym powódka zażądała opuszczenia jej nieruchomość.

Jednak pozwani skutecznie zgłosili zarzut naruszenia przez powódkę zasad współżycia społecznego a Sąd uznał, że żądanie opuszczenia nieruchomości jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Zgodnie z treścią art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno - gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Na treść zasad współżycia społecznego składają się elementy etyczne i socjologiczne, kształtowane przez oceny moralne i społeczne. Z całokształtu okoliczności sprawy wynika, że skorzystanie przez powódkę z przysługującego jej roszczenia o wydanie nieruchomości przywołane zasady narusza.

Powódka M. J. (1) jest siostrą pozwanego R. K. (1). W dniu 13 stycznia 1993 r. J. K. darowała swojej córce M. K. nieruchomość położoną w J. na którą składały się działki nr (...) o łącznej powierzchni 3,12 ha. Częściami składowymi tej nieruchomości były: dom mieszkalny drewniany, stajnia i stodoła. J. K. darowała ww. nieruchomości córce M. J. (1), gdyż ówcześnie przepisy prawa nie zezwalały na dzielenie gospodarstw rolnych i jednocześnie zobowiązała ustnie córkę do przekazania w przyszłości połowę tego majątku na rzecz pozwanego R. K. (1). W momencie dokonywania darowizny J. K. oczekiwała też opieki ze strony M. J. (2). Powódka nie wywiązała się z ustnych ustaleń z matką i nie chciała przekazać części nieruchomości bratu R.. Nie sprawowała też opieki nad matką, którą do śmierci opiekował się pozwany Wprawdzie wyrokiem z dnia 19 maja 2011 r., sygn. akt I C 19/11, Sąd Rejonowy w Dębicy oddalił powództwo J. K. o nakazanie złożenia oświadczenia woli przeciwko M. J. (1) (odwołanie darowizny) uznając, iż w dniu orzekania nie można stwierdzić rażącej niewdzięczności. Powyższe nie stanowiło jednak przeszkody do możliwości oceny, że powódka żądaniem opuszczenia nieruchomości przez pozwanych naruszyła zasady współżycia społecznego. W sytuacji kiedy otrzymała ona od matki cały majątek i nie podzieliła się z bratem, pomimo ustnych uzgodnień z matką, a teraz żąda opuszczenia nieruchomości to narusza ona zasady lojalności, uczciwości, solidarności i równości. Należy podkreślić, że dwójka z pozwanych to małoletnie dzieci uczęszczające do szkół. Pozwani nie mają innego lokalu, w którym by mogli zamieszkać, nie mają też środków na zakup własnego domu czy mieszkania. Powódka natomiast posiada nowy dom, w którym zamieszkuje, a więc ma zapełnione warunki mieszkaniowe. W tej sytuacji jej żądanie opuszczenie nieruchomości w sposób rażący i oczywisty narusza zasady współżycia społecznego. Oceny tej nie zmienia okoliczność, że strony pozostają w konflikcie, zaś zamieszkiwanie na nieruchomości przez pozwanych powoduje dla powódki pewne utrudnienia. Utrudnienia te nie są znaczne i powódka ma możliwość korzystania ze swojego domu i obejścia bez większych utrudnień. Co więcej sama powódka zeznała, iż w ostatnim sezonie miała możliwość dowiezienia słomy do stodoły, albowiem pozwany na jej prośbę przeparkował samochód (k. 122).

Stanowisko Sądu Rejonowego znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, gdzie przyjmuje się, że :

- ,,mogą występować takie sytuacje i takie okoliczności o charakterze długotrwałym, których istnienie nakazuje ochronę interesów długoletniego posiadacza przed żądaniami właściciela, sprzecznymi z zasadami współżycia społecznego, wywołującymi szczególnie ujemną ocenę etyczną i stanowiącymi nadużycie prawa” (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 1970 r. III CRN 122/70, Lex nr 6747,

- „Jeśli skutecznie się zarzuci uprawnionemu wykonującemu prawo własności jego nadużycie na podstawie art. 5 k.c., to traci on roszczenie windykacyjne lub negatoryjne, o jakim mowa w art. 222 k.c. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 31 lipca 2012 r., I ACa 1367/11, LEX nr 1220669).

Z tych względów orzeczono sentencji wyroku na podstawie powołanych przepisów.