Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 293/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 04 sierpnia 2020r., w sprawie o sygn. akt XII Ko 16/20.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia w zakresie zadośćuczynienia i odszkodowania

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia – tj. art. 552 § 4 k.p.k., która miała wpływ na treść orzeczenia, poprzez niezasadne uznanie, iż tymczasowe aresztowanie D. G. (1) zastosowane w toku postępowania III K 55/17 w okresie od 1 października 2018r. było niewątpliwie niesłuszne, podczas gdy sąd pominął fakt, iż wnioskodawca ukrywał się przed wymiarem sprawiedliwości, co skutkowało poszukiwaniem go listem gończym.

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana i oddalenie wniosku

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Obrazy prawa procesowego – art. 552 § 4 k.p.k. niezasadny.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Nie ulega wątpliwości, że zgodnie z art. 552 § 4 k.p.k., odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania, a nie wyłącznie niesłusznego.

Co do zasady Sąd II instancji absolutnie nie neguje stanowiska skarżącego, iż ukrywanie się oskarżonego, pomimo następczego uniewinnienia wyłącza odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa. Jednocześnie Sąd Apelacyjny zauważa, że przywołany przepis nie ma brzmienia o charakterze kategorycznym tak jak np. art. 553 k.p.k. dotyczący samooskarżenia, lub przyczynienia się do niesłusznego orzeczenia, a to oznacza że w każdym przypadku wnikliwie należy oceniać okoliczności danej sprawy w kontekście przyczyn niestawiennictwa.

Sąd odwoławczy jest również zdania, że autor apelacji nie próbował odkodować definicji „ukrywania się” przed organami wymiaru sprawiedliwości, a ma to fundamentalne znaczenie dla wydania prawidłowego rozstrzygnięcia.

Rozpoznając wniesiony środek odwoławczy, Sąd ad quem miał na względzie treść wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8.01.2019r., w którym zawarto trafne uwagi dotyczące kryteriów oceny zasadności uznania tymczasowego aresztowania za niewątpliwie niesłuszne.

W powyższym wyroku Sąd Najwyższy orzekł, że przesłankę egzoneracyjną stanowi takie zachowanie oskarżonego w toku procesu, które może świadczyć o celowym utrudnianiu jego przebiegu przez np. ukrywanie się, uporczywe niestawianie się na wezwania, lub utrudnianie postępowania w inny bezprawny sposób. Wskazano również, że tymczasowe aresztowanie ma stanowić wyłączną konsekwencję zawinionego zachowania wnioskodawcy.

Sąd odwoławczy, rozpoznając apelację dodatkowo wspomógł się Słownikiem Języka Polskiego PWN pod red. W. D.. Według słownika ukrywać, to synonim słowa „chować”, „znaleźć bezpieczne miejsce”.

W związku z powyższym, pomimo poszukiwania D. G. (1) listem gończym, Sąd odwoławczy podzielił pogląd Sądu Okręgowego, że nie utracił on prawa do ubiegania się o zadośćuczynienie i odszkodowanie, a jego tymczasowe aresztowanie oceniane przez pryzmat ostatecznego rozstrzygnięcia było niewątpliwie niesłuszne.

Można przyjąć, że przed tymczasowym aresztowaniem wnioskodawcy nie wykorzystano wszystkich możliwości związanych z ustaleniem jego miejsca zamieszkania, jednakże ostatecznie to ta okoliczność nie miała decydującego wpływu na utrzymanie wyroku w zaskarżonej części w mocy (prokurator nie zaskarżył wyroku w jakim wniosek oddalono, choć jako zakres zaskarżenia wskazał całość orzeczenia).

D. G. (1) otrzymał pouczenie o skutkach doręczenia wynikających z art. 139 k.p.k. w dniu 8.10.2012r. (k. 193).

W protokole przesłuchania z dnia 8.10.2012r. podał dwa adresy W. ul. (...) i W. ul. (...) (k.194-195).

Akt oskarżenia skierowano w dniu 30.10.2012r. (k. 207).

W protokole rozprawy w/w wskazał jako miejsce zamieszkania i adres dla doręczeń – W. ul. (...) i telefon kontaktowy (...).

Następnie D. G. nie stawił się na cztery kolejne terminy rozprawy, co jednak nie stanowiło przeszkody w uniewinnieniu go przez Sąd Rejonowy Warszawa – Ż., wyrokiem z dnia 1 marca 2016r., w sprawie III K 535/12.

Wnioskodawca osobiście odebrał odpis wyroku w dniu 21 marca 2016r. (k. 528). Nie odebrał jednak zawiadomienia o przyjęciu apelacji prokuratora (k.556).

Od tego momentu czyniono ustalenia w bazach (...) – P. i (...) Ostatecznie po powtórnym awizowaniu, powiadomienie o terminie rozprawy odwoławczej uznano za doręczone. Podjęto także bezskuteczne próby kontaktu telefonicznego na nr (...).

Wyrokiem z dnia 23.11.2016r., w sprawie IX Ka 1130/16 Sąd Okręgowy uchylił zaskarżony wyrok, a sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Z uwagi na zalecenia Sądu odwoławczego, Sąd Rejonowy uznał obecność oskarżonego za obowiązkową.

Na drugim terminie rozprawy w dniu 25.04.2018r. Sąd ujawnił wydruk z bazy P., z którego wynikało że D. G. nie posiada stałego miejsca zamieszkania (k. 676). Rozprawę odroczono i zarządzono wezwanie oskarżonego za pośrednictwem Policji.

W drodze wywiadu z dnia 21.05.2018r. (k. 632) Policja ustaliła, że pod adresem W. ul. (...) zastano R. P., który oświadczył, ze oskarżony to partner jego byłej żony i pod tym adresem nie zamieszkuje od około dwóch lat.

Sąd Rejonowy uzyskał także informację z (...) (k. 636) i (...) (k. 643), przy czym także numer (...).

Z kolei dzielnicowy sprawdził, że pod jednym z adresów wskazanych w (...) i (...) oskarżony nie zamieszkuje (k. 648). W dniu 17.07.2018r. (k. 649) Sąd Rejonowy zastosował wobec D. G. tymczasowe aresztowanie na okres trzech miesięcy od daty zatrzymania.

Obiektywnie rzecz biorąc Sąd przed tymczasowym aresztowaniem nie wykorzystał wszystkich możliwości kontaktu z oskarżonym, bowiem jak się okazało numer wskazany w (...) i (...) był numerem telefonu komórkowego oskarżonego, a ten podany do protokołu był jedynie numerem kontaktowym, to zauważyć też należy, iż posiadał on stałą pracę, gdzie został zresztą zatrzymany. W tej sytuacji nie można przyjąć, że do tymczasowego aresztowania doszło wyłącznie w wyniku zachowania się wyłącznie D. G..

Nie można jednocześnie z pola widzenia tracić faktu, że wnioskodawca w dniu 21 marca 2016r. wszedł w posiadanie wiedzy o uniewinnieniu go dnia 1 marca 2016r. i brak podstaw by uznać za niewiarygodne jego twierdzenie, iż sądził, że postępowanie zostało zakończone i ustał obowiązek powiadamiania o każdorazowej zmianie miejsca zamieszkania. Końcowe terminy pierwszego postępowania przed Sądem Rejonowym odbywały się bez udziału wnioskodawcy, wówczas oskarżonego, co dodatkowo mogło utwierdzać go w przekonaniu, że wiedza o jego miejscu pobytu jest zbędna organom ścigania i wymiarowi sprawiedliwości.

Na koniec nasuwa się konstatacja, że wnioskodawca będąc przeświadczonym o korzystnym dla niego rozstrzygnięciu nie miał powodu ukrywać się, tzn. uporczywie, z dużym natężeniem złej woli utrudniać toczące się postępowanie, o czym co prawda lekkomyślnie, ale jednak sądził, że zostało zakończone wyrokiem uniewinniającym.

Zasadnie zatem w kontekście kolejnego, tym razem prawomocnego rozstrzygnięcia, Sąd Okręgowy zaskarżonym wyrokiem tymczasowe aresztowanie uznał za niewątpliwie niesłuszne.

Pisemne uzasadnienie wyroku przekonuje, że Sąd I instancji nie pominął w swych rozważaniach żadnych okoliczności mających wpływ na wysokość zadośćuczynienia oraz odszkodowania. Zadośćuczynienie jest stosunkowo wysokie, lecz jednocześnie czyni zadość poczuciu sprawiedliwości społecznej. Wnioskodawca został zatrzymany w miejscu pracy, co wpłynęło negatywnie na postrzeganie jego osoby w kontekście rzetelności pracowniczej. Wykazał, że utracił dobre imię. Ponadto przez kilka dni został pozbawiony ważnych dla jego zdrowia leków.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego orzeczenia i oddalenie wniosku w części w jakiej został przyznany przez Sąd I instancji – niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skarżący w apelacji zakwestionował prawo do żądania zadośćuczynienia i odszkodowania z tytułu tymczasowego aresztowania, a zatem zasadę, nie zaś wysokość szkody materialnej, jak też rekompensaty za szkodę niematerialną, zawiązaną z poniesieniem krzywdy wynikającej z zastosowania izolacyjnego środka zapobiegawczego. Ze wskazanych powyżej powodów, Sąd Apelacyjny uznał, że nie doszło w realiach tej sprawy do „ukrywania się” wnioskodawcy, a jedynie lekkomyślnego, co najwyżej postępowania, braku wyobraźni w zakresie możliwego przebiegu dalszego postępowania karnego.

Z tych względów apelacja i wniosek w niej zawarty nie zasługiwały na uwzględnienie.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrokiem z dnia 7 grudnia 2021r., w sprawie II AKa 293/20 Sąd Apelacyjny w Warszawie utrzymał w mocy w zaskarżonej części wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie, w sprawie XII Ko 16/20 z dnia 4 sierpnia 2020r.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powody zostały wskazane w punkcie 3 uzasadnienia.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

O kosztach procesu orzeczono na podst. art. 554 § 4 k.p.k.

7.  PODPIS

Anna Zdziarska Przemysław Filipkowski Sławomir Machnio

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 4 sierpnia 2020r., w sprawie XII Ko 16/20

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana i oddalenie wniosku