Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II AKa 428/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący SSA Dorota Radlińska

Sędziowie SA Katarzyna Capałowska (spr.)

SA Izabela Szumniak

Protokolant: st. sekr. sąd. Marta Kamińska

przy udziale prokuratora Renaty Śpiewak

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2023 r.

sprawy z wniosku D. C. przeciwko Skarbowi Państwa

o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłą z niewątpliwie niesłusznego zatrzymania w sprawie zakończonej postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie w sprawie o sygn. akt V W 4403/20

na skutek apelacji wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 6 sierpnia 2021 r. sygn. akt XII Ko 22/21

1.  wyrok w zaskarżonej części utrzymuje w mocy;

2.  kosztami za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa;

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw, I. Ł. Kancelaria Adwokacka w W., kwotę 240 zł ( dwieście czterdzieści siedem złotych ) plus 23% VAT z tytułu kosztów pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 428/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 6 sierpnia 2021 r. o sygn. XII Ko 22/21.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny – pełnomocnik wnioskodawcy

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Nie prowadzono postępowania dowodowego w postępowaniu odwoławczym.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Nie prowadzono postępowania dowodowego w postępowaniu odwoławczym.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Zarzut naruszenia przepisów postępowania mające wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 7 k.p.k. oraz art. 410 k.p.k. poprzez

1) błędne przyjęcie, że kwota 10.000 zł jest adekwatnym zadośćuczynieniem w przypadku wnioskodawcy, podczas gdy już z samych ustaleń Sądu I instancji zawartych w uzasadnieniu wyroku należy wysnuć wniosek, iż zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego kwota jest niewspółmierna do rozmiaru krzywdy, jakiej doznał wnioskodawca na skutek niesłusznego zatrzymania, uwzględniając również długofalowe skutki zdarzenia z dnia 8.05.2020 r. i jego wpływ na życie osobiste i zawodowe wnioskodawcy;

2) pominięcie przy dokonywaniu oceny rozmiaru wyrządzonej wnioskodawcy krzywdy oraz ustalaniu wysokości zadośćuczynienia wszystkich istotnych okoliczności mających wpływ na powyższe elementy, tj. w szczególności faktu, iż wnioskodawca nie tylko odczuwał „dyskomfort" w trakcie zatrzymania, ale przede wszystkim lęk i obawę o własne życie i zdrowie, jak również tego, że osoby zatrzymane w dniu 8.05.2020 r., w tym wnioskodawca, zostały realnie narażone na niebezpieczeństwo utraty zdrowia i życia na skutek zbagatelizowania przez funkcjonariuszy podstawowych zasad bezpieczeństwa obowiązujących w związku z wprowadzeniem stanu epidemii na terenie Polski;

3) sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego założenie, że reakcja D. C. w dużej mierze wynikała z jego konstrukcji psychicznej, nie zaś stosowanej wobec niego agresji, czy też innych okoliczności zatrzymania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty zawarte w apelacji pełnomocnika wnioskodawcy okazały się niezasadne.

Nie zostało potwierdzone w wyniku kontroli odwoławczej, aby Sąd I instancji dopuścił się obrazy przepisów art.7 kpk i art. 410 kpk. Skarżąca nie wykazała w sposób przekonujący, że ocena wymienionych w zarzutach dowodów jest dowolna, a nie swobodna gdyż zawiera właśnie chociażby jeden z elementów, który potwierdza tę dowolność w postaci błędu natury faktycznej, logicznej bądź też naruszenie i nieuwzględnianie przy tej ocenie zasad wiedzy, logiki oraz doświadczenia życiowego.

Na wstępie godzi się podkreślić, iż przepisu art. 410 kpk nie można rozumieć w ten sposób, że każdy z przeprowadzonych na rozprawie głównej dowodów ma stanowić podstawę ustaleń faktycznych. Byłoby to w wielu wypadkach w istocie niemożliwe ze względu na wzajemną sprzeczność okoliczności wynikających z różnych dowodów.

W treści apelacji skarżąca wskazuje, iż Sąd I instancji co do zasady prawidłowo ustalił stan faktyczny ( nie skarżąc przy tym ustaleń faktycznych) i, że Sąd uwzględnił większość okoliczności wynikających ze zgromadzonego materiału dowodowego, to jednak „zaniżył wysokość zasądzonego na rzecz wnioskodawcy zadośćuczynienia, zaprzeczając tym samym własnym ustaleniom odnośnie negatywnych konsekwencji, jakie wywołało niesłuszne zatrzymanie D. C.”.

Apelacja pełnomocnika, posiada charakter polemiczny. Z jej treści należy przyjąć, iż zebrano kompletny zbiór dowodów, a Sąd Okręgowy poczynił właściwe ustalenia dotyczące negatywnych konsekwencji zatrzymania dla D. C..

W uzasadnieniu do swojego judytkatu Sąd Okręgowy wskazał w części poświęconej ocenie zeznań wnioskodawcy oraz części dotyczące rozstrzygnięcia ( pkt. 6.2.1. uzasadnienia): Sąd brał pod uwagę sposób i okoliczności przeprowadzenia zatrzymania – nieuzasadnione użycie siły fizycznej, niepoinformowanie zatrzymanego o przyczynie zatrzymania, brak informacji dla bliskich wnioskodawcy o miejscu jego pobytu, przebywanie w czasie transportu na komendę i w (...) w stanie epidemii bez zachowania wymaganych rygorów sanitarnych, a przede wszystkim zatrzymanie w okolicznościach tego nie uzasadniających. Ocenił zachowanie funkcjonariuszy policji jako karygodne, które nie powinno mieć miejsca. Ustalił, że był zatrzymany przez kilka godzin, nie udało mu się skontaktować z partnerką , odczuwał dyskomfort, stres i dezorientację. Jednocześnie na wysokość zasądzonego zadośćuczynienia miało wpływ to- jak zatrzymanie zmieniło samopoczucie i funkcjonowanie wnioskodawcy, tj. pogorszenie relacji z bliskimi, niemożność wykonywania pracy na dotychczasowym poziomie, jak również problemy ze zdrowiem, w tym głównie bezsenność i niepokój. – Wbrew twierdzeniom pełnomocnika zawartym w zarzucie drugim – Sąd wziął pod uwagę nie tylko dyskomfort, ale i stres płynący stąd, iż nikt z bliskich wnioskodawcy nie wiedział, co się z nim dzieje, sam także nie miał informacji jak dalej potoczą się zdarzenia ( dezorientacja). Nie tracił Sąd I instancji także z pola widzenia, że zdarzenia z udziałem wnioskodawcy miały miejsce w stanie epidemii bez zachowania wymaganych rygorów sanitarnych.

Odnośnie zarzutu z punktu 3 apelacji – Sąd Okręgowy również wywiązał się z obowiązku prawidłowego uzasadnienie z punktu widzenia logiki i doświadczenia życiowego konkluzji, iż nasilenie problemów w dużej mierze wynikało z konstrukcji psychicznej D. C., nie zaś ze stosowanej wobec niego agresji czy innych okoliczności zatrzymania. Sąd I instancji jasno i logicznie wywiódł, że w wyniku zatrzymania wnioskodawca nie odczuwał trwałych problemów zdrowotnych, ani nie leczył się u specjalistów. Tak przeprowadzona analiza jest zgodna również z zasadami doświadczenia życiowego. Sąd Okręgowy w tej sprawie i dla okoliczności towarzyszących zatrzymaniu wnioskodawcy, oraz wobec jego samego przyjął należyty miernik obiektywizmu.

Wreszcie odnosząc się do zarzutu z punktu 1. apelacji – nie jest uprawniona teza suponowana przez obrońcę, iż błędnie przyjęto, że kwota 10 000 zł jest zadośćuczynieniem adekwatnym w przypadku wnioskodawcy. Sąd I instancji miarkował żądanie wniosku, dochodząc do przekonania, iż kwota zadość uczynienia w wysokości 50 000 zł. lub innej ponad 10 000 zł - byłaby niewspółmierna do doznanej przez wnioskodawcę krzywdy. Sąd miarkował bowiem kwotę zadośćuczynienia ważąc siłę nabywczą pieniądza, czas zatrzymania wnioskodawcy ( około 5 godzin), doznane krzywdy i konsekwencje dla życia wnioskodawcy, co wykazał w swoim uzasadnieniu. Zważyć przy tym należy, iż nie należy tracić z pola widzenia potrzeby utrzymania zadośćuczynienia w rozsądnych granicach adekwatnych do poziomu życia społeczeństwa. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w Polsce według wskazań Głównego Urzędu Statystycznego w II kwartale 202o roku wyniosło 5024,48 zł. Przyznane zadośćuczynienie za zdarzenie z dnia 8 maja 2020 r. ( które oczywiście nie powinno się wydarzyć) wyniosło niemal sumę 2 miesięcznych przeciętnych wynagrodzeń.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na rzecz D. C. kwoty 50.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikłą z niewątpliwie niesłusznego zatrzymania 8.05.2020 r. w sprawie zakończonej postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie w sprawie o sygn. akt V W 4403/20.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ponieważ zarzuty apelacji okazały się niezasadne, w konsekwencji nie uwzględniono wniosku apelacji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Orzeczona wyrokiem Sadu Okręgowego w Warszawie wysokość zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikłą z niewątpliwie niesłusznego zatrzymania wnioskodawcy w dniu 8 maja 2020 r.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powody utrzymania wyroku w mocy są tożsame, dla których nie uwzględniono zarzutów apelacji.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2 i 3

Ponieważ postępowanie w sprawie o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne ukaranie oraz za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie wolne jest od kosztów, ponosi je Skarb Państwa – Sąd odwoławczy kosztami za postępowanie apelacyjne obciążył Skarb Państwa, w tym także kosztami ustanowienia pełnomocnika w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd odwoławczy przyjmując wysokość stawki tytułem zastępstwa procesowego – przyjął kwotę 240 zł na mocy w § 11 ust. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Sąd nie uwzględnił wniosku o powiększenie tej stawki o sześciokroć ponieważ przedmiotowa sprawa nie była zawiła, obszerna ani nie wymagała wielkiego nakładu pracy, zatem brak jest podstaw do przyznania zwrotu kosztów ustanowienia pełnomocnika w wyższej kwocie.

7.  PODPIS

Dorota Radlińska Katarzyna Capałowska Izabela Szumniak

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik wnioskodawcy

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Orzeczona wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie wysokość zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikłą z niewątpliwie niesłusznego zatrzymania wnioskodawcy w dniu 8 maja 2020 r.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana