Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 kwietnia 2014r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 kwietnia 2014r. w O.

sprawy z powództwa M. Ć.

przeciwko Urzędowi Gminy w O.

o przywrócenie do pracy na dotychczasowych warunkach pracy i płacy

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostrołęce

z dnia 4 grudnia 2013r. sygn. akt IVP 57/12

orzeka:

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Powódka M. Ć., wystąpiła przeciwko pozwanemu Urzędowi Gminy w O. o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia jej warunków pracy i płacy, dokonanego pismem z dnia 30.01.2012r. i przywrócenie jej do pracy na dotychczasowych warunkach, wynikających z umowy z dnia 27.09.1990 roku. Nadto, powódka żądała w pozwie zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Sąd Rejonowy w Ostrołęce wyrokiem z dnia 4 grudnia 2013r. oddalił powództwo i zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 77zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Podstawę takiego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i wywody prawne:

M. Ć. zatrudniona była w Urzędzie Gminy w O. od dnia 24 maja 1990r. do dnia 30 kwietnia 2012r., ostatnio na stanowisku inspektora ds. ewidencji ludności. Do dnia 30 kwietnia 2012r. wykonywała pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Wynagrodzenie zasadnicze powódki wg XII kategorii zaszeregowania wynosiło 2.017 zł. Powódka otrzymywała również dodatek za wieloletnią pracę w wysokości 20 % w kwocie 403,40 zł.

Pismem z dnia 30 stycznia 2012r., pozwany złożył M. Ć. oświadczenie o wypowiedzeniu dotychczasowych warunków pracy i płacy wynikających z umowy o pracę na czas nieokreślony zawartej w dniu 27 września 1990r. z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynął w dniu 30 kwietnia 2012r. polegające na zmniejszeniu wymiaru czasu pracy oraz wynagrodzenia. Jak wskazano w przedmiotowym piśmie - przyczyną wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy był brak zasadności kontynuowania zatrudnienia w dotychczasowym wymiarze czasu pracy, gdyż zakres czynności wykonywanych przez powódkę na dotychczasowym stanowisku uzasadniał zdaniem pracodawcy stwierdzenie, iż możliwym jest ich wykonywanie w krótszym o połowę wymiarze czasu pracy, przez co nastąpi racjonalizacja zatrudnienia zmierzająca do obniżenia kosztów działalności pracodawcy. W konsekwencji zmieniono także wysokość wynagrodzenia M. Ć..

Zgodnie z treścią pisma, po upływie okresu wypowiedzenia, tj. od dnia 01 maja 2012 r. zaproponowano następujące nowe warunki umowy o pracę:

- niepełny wymiar czasu pracy – 1/2 etatu,

- wynagrodzenie za pracę w miesięcznej wysokości, na które składa się: wynagrodzenie zasadnicze wg tabeli zaszeregowania kat. XII w kwocie 1.300zł brutto i dodatek za wysługę lat w wysokości 20% wynagrodzenia zasadniczego, co stanowi kwotę 260zł brutto.

Pozostałe warunki pracy i płacy wynikające z umowy pozostały bez zmian.

Ponadto Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 12.09.2011r., po odejściu na emeryturę Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w O. – S. C., został rozpisany konkurs właśnie na to stanowisko - Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w O.. Do konkursu przystąpiło pięciu kandydatów: E. D. (1), K. D., E. D. (2), M. Ć. i S. S.. Do drugiego etapu tego konkursu z uwagi na wymogi formalne związane z kandydaturą na to stanowisko przeszła jedynie M. Ć.. Związane to było z wymogami formalnymi, których nie spełniał żaden z kandydatów, poza powódką. W szczególności dotyczyło to ustawowego wymogu pięcioletniego stażu pracy na stanowiskach urzędniczych w urzędach lub biurach jednostek samorządu terytorialnego lub w służbie cywilnej lub w urzędach państwowych, z wyjątkiem stanowisk pomocniczych i obsługi lub w służbie zagranicznej, z wyjątkiem stanowisk pomocniczych i obsługi. Ten wymóg spełniała tylko powódka.

Z załącznika do protokołu z posiedzenia komisji rekrutacyjnej odbytego w dniu 06.10.2011r.wynika, że M. Ć. uzyskała ogólną liczbę punktów 8,5 na 39 możliwych i wynik ten określono jako niewystarczający do dokonania wyboru. W dniu 10 października 2011r. zostały ogłoszone wyniki tego konkursu i podano, że żaden z kandydatów nie został wyłoniony i nabór na stanowisko Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w O. nie został rozstrzygnięty. W uzasadnieniu wskazano, że wyniki przeprowadzonej w dniu 06.10.2011r. rozmowy kwalifikacyjnej z jedyną kandydatką zakwalifikowaną do drugiego etapu naboru nie przyniosły oczekiwanych przez komisję rezultatów i nie pozwoliły na wyłonienie kandydata do zatrudnienia na tym stanowisku.

Sąd Rejonowy stwierdził także, że nie potwierdziła się subiektywna ocena powódki, iż pytania były ułożone tendencyjnie, tak by ją ośmieszyć. Sąd przeanalizował bowiem treść tych pytań pod tym kątem i w oparciu o to wysnuł takie wnioski.

Sąd Rejonowy ustalił także, że w dniu 15 listopada 2011r. rozpisano kolejny konkurs, tym razem na stanowisko inspektora ds. urzędu stanu cywilnego. Do konkursu tego powódka M. Ć. nie przystąpiła. Konkurs ten wygrał S. S. i w dniu 30 grudnia 2011r. zawarł z Urzędem Gminy w O. umowę o pracę na czas określony na stanowisku inspektor ds. urzędu stanu cywilnego od dnia 2 stycznia 2012r. W dniu 26.06.2012r. zawarto ze S. S. kolejną umowę o pracę na tym samym stanowisku, tym razem na czas nieokreślony od dnia 01 lipca 2012r. Na tym stanowisku S. S. pracuje do chwili obecnej.

Z ustaleń Sądu I instancji wynika, że po rozstrzygnięciu ostatniego konkursu w USC w O. zatrudnione były dwie osoby: S. S. na stanowisku inspektora ds. urzędu stanu cywilnego oraz powódka M. Ć. jako inspektor ds. ewidencji ludności. Przez okres około dwóch miesięcy pomagała S. S. w jego obowiązkach S. C., która odeszła już na emeryturę ze stanowiska Kierownika USC, ale Wójt podpisał z nią umowę o dzieło, ponieważ M. Ć. nie chciała współpracować ze S. S. i wprowadzić go w sprawy pracownicze.

Czynności, które uprzednio wykonywała Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego – S. C.oraz powódka M. Ć.na cały etat w Urzędzie Gminy w O., wykonują obecnie: M. K.– młodszy referent ds. ewidencji ludności - na ½ etatu, tj. cztery godziny dziennie, S. S.na stanowisku inspektora ds. urzędu stanu cywilnego – cały etat i G. S.na 1/8 etatu, jako Zastępca Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w O.. G. S.zatrudniona jest przede wszystkim na całym etacie w Ośrodku Pomocy Społecznej w O., który mieści się w tym samym budynku, co Urząd Gminy w O.i 1/8 etatu jako Zastępcy Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w O.została jej powierzona w razie nieobecności w Urzędzie Wójta Gminy J. M., który na co dzień z urzędu pełni obowiązki Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w O.. Samo stanowisko Kierownika USC jest w dalszym ciągu nieobsadzone.

Sąd Rejonowy uznał, że powództwo M. Ć. nie zasługiwało na uwzględnienie. Stwierdził bowiem, że subiektywne przekonanie powódki, że wypowiedzenie jej warunków pracy i płacy podyktowane było jedynie chęcią Wójta, by zapewnić zatrudnienie jego szwagrowi S. S., nie znalazło oparcia w dowodach zgromadzonych w sprawie.

Sąd I instancji wskazał, że powódka M. Ć. nie przystąpiła do konkursu na stanowisko inspektora ds. urzędu stanu cywilnego, który to konkurs ostatecznie wygrał S. S..

Następnie Sąd Rejonowy dokonał analizy zakresu obowiązków powódki, aby ustalić, czy zakres czynności wykonywanych przez powódkę na dotychczasowym stanowisku uzasadniał stwierdzenie, iż możliwym jest ich wykonywanie w krótszym o połowę wymiarze czasu pracy, przez co nastąpi racjonalizacja zatrudnienia, zmierzająca do obniżenia kosztów działalności pracodawcy.

W oparciu o dowodowy zgromadzone w sprawie Sąd Rejonowy ustalił, że zakres obowiązków powódki może być wykonywany w ramach 0,5 etatu. Dlatego zbędne okazało się utrzymywanie całego etatu. Sąd zwrócił bowiem uwagę, że obecnie M. K. – młodszy referent ds. ewidencji ludności, pracująca na stanowisku uprzednio zajmowanym przez powódkę, wykonuje dotychczasowe obowiązki powódki, pracując na 0,5 etatu i jest to czas wystarczający do wykonania tych czynności.

Sąd Rejonowy podkreślił, że przyczyną wypowiedzenia warunków pracy i płacy M. Ć. nie była jej zła ocena jako pracownika, lecz racjonalizacja zatrudnienia wynikająca faktu, że obowiązki powódki mogły być wykonywane w ramach 0,5 etatu, a nie całego etatu. Sąd podkreślił, że są to obiektywne przesłanki, nie związane bezpośrednio z oceną pracowniczą.

Sąd I instancji zwrócił także uwagę, że powódka zatraciła istotę sprawy, co skierowało postępowanie na niewłaściwe tory, odnoszące się do rodzinnych koligacji Wójta i samooceny pracowniczej powódki. Odnosząc się do tych okoliczności, Sąd Rejonowy stwierdził, że S. S. z pewnością nie „zajął” stanowiska powódki, lecz raczej wypełnił lukę po Kierowniku USC S. C.. Obowiązki na stanowisku powódki pełni bowiem obecnie M. K. w ramach zatrudnienia na 0,5 etatu. Stanowisko Kierownika USC nadal jest nieobsadzone, przede wszystkim z uwagi na brak osoby spełniającej ustawowe kryteria na to stanowisko, co pokazał wynik naboru w drodze konkursu. Obowiązki Kierownika USC pełni z urzędu Wójt, a podczas jego nieobecności w Urzędzie - zupełnie wyjątkowo - G. S. na 1/8 etatu. Sąd Rejonowy podkreślił, że powódka nie może decydować za pracodawcę o kwestiach dotyczących organizacji pracy. Nigdzie też nie ma obowiązku w zakresie bezwzględnej konieczności obsadzenia stanowiska Kierownika USC, zwłaszcza jeśli ustawowo kompetencje do pełnienia tych obowiązków ma Wójt.

Sąd I instancji stwierdził, że podana przyczyna wypowiedzenia zmieniającego jest konkretna i prawdziwa. Zmiany były wynikiem dokonanego przeglądu struktury i zadań realizowanych w poszczególnych komórkach organizacyjnych Urzędu Gminy i miały na celu potrzebę racjonalizacji zatrudnienia oraz dostosowanie potencjału ludzkiego do aktualnych potrzeb.

Dlatego Sąd I instancji oddalił powództwo M. Ć. i orzekł o kosztach na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Apelację od wyroku złożyła powódka. Zaskarżyła wyrok w całości, zarzucając mu:

1)  obrazę art.233 kpc przez wybiórcze traktowanie materiału dowodowego;

2)  obrazę art.212 kpc przez nie wyjaśnienie wszystkich spornych okoliczności pomiędzy stronami mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, co utrudniało dokonanie wszechstronnej analizy stanu faktycznego sprawy;

3)  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu przez Sąd, że wypowiedzenie warunków pracy i płacy było zasadne z punktu racjonalnych i obiektywnych potrzeb pracodawcy i że miało na celu zmniejszenie kosztów działalności gminy, mimo że materiał dowodowy wskazywał na co innego.

W konkluzji wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie jej powództwa oraz o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, ewentualnie wniosła o przekazanie sprawy Sądowi I instancji.

W uzasadnieniu apelacji powódka skupiła się na wykazywaniu, iż intencją Wójta było zatrudnienie w Gminie członków swej rodziny, w szczególności S. S.. Powódka wykazywała, iż ma wyższe kwalifikacje od S. S.. Kwestionowała zasadność utworzenia stanowiska inspektora ds. USC, na którym zatrudniony był S. S.. Co do zakresu swych obowiązków wskazała, że w ewidencji ludności nie liczą się operacje a efektywny czas pozostawania pracownika w dyspozycji dla zainteresowanych obywateli.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd Okręgowy w pełni podziela ocenę dokonaną przez Sąd Rejonowy zarówno w zakresie ustaleń faktycznych jak i oceny prawnej.

W przekonaniu Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że wypowiedzenie zmieniające dokonane powódce było uzasadnione i nie naruszało przepisów o wypowiadaniu umów o pracę.

W ocenie Sądu Okręgowego – powódka skoncentrowała się na okolicznościach i zdarzeniach, które pozostawały bez wpływu na ocenę prawną jej powództwa. W pierwszej kolejności należy bowiem podkreślić, iż przedmiotem analizy Sądu w niniejszej sprawie jest jedynie okoliczność, czy w zaistniałym stanie faktycznym dokonane jej wypowiedzenie zmieniające było zasadne. Tymczasem analiza stanowiska powódki prowadzi do wniosku, że kwestionuje ona decyzję pracodawcy o zatrudnieniu S. S. na stanowisku inspektora ds. USC.

W ocenie Sądu Okręgowego konieczne jest w niniejszej sprawie uporządkowanie zgromadzonego materiału dowodowego i jego analiza jedynie pod kątem rzeczy istotnych dla tego postępowania.

Powódka buduje swe stanowisko na założeniu, że Wójt Gminy O. zastosował nepotyzm i aby mieć możliwość zatrudnienia swego szwagra S. S. – dokonał wypowiedzenia zmieniającego powódce. Wobec powyższego powódka podczas postępowania przed Sądem I instancji oraz w apelacji – skoncentrowała się na wykazywaniu nieprawidłowości, które jej zdaniem pojawiły się przy zatrudnianiu S. S.. Powódka zdaje się nie dostrzegać, że zatrudnienie S. S. w żaden sposób nie wpłynęło na zakres obowiązków związanych z jej stanowiskiem pracy. S. S. został zatrudniony od dnia 02.01.2012r. na stanowisku inspektora ds. urzędu stanu cywilnego. Zatem jego zatrudnienie nastąpiło przed dokonaniem powódce wypowiedzenia zmieniającego. Zakres jego czynności nie obejmował czynności, które wykonywała powódka. Do zakresu jego czynności należały bowiem sprawy, które uprzednio przypisane były do stanowiska kierownika USC S. C.. Wypowiedzenie zmieniające zostało dokonane powódce pismem z dnia 30.01.2012r., a więc już po zatrudnieniu S. S..

Już te okoliczności podważają argumentację powódki, albowiem Wójt nie potrzebował dokonywać powódce wypowiedzenia zmieniającego, aby zatrudnić swego szwagra.

Podkreślić należy natomiast, że w tym postępowaniu Sąd Okręgowy nie dokonywał analizy, czy powódka powinna być zatrudniona na stanowisku kierownika USC lub na stanowisku inspektora ds. USC. Nie należało to bowiem do przedmiotu sporu. Jak trafnie wskazał Sąd Rejonowy – powódka nie zgłosiła swej kandydatury na stanowisko inspektora ds. USC. Przyczyny tej decyzji pozostają bez znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Na stanowisko to zgłosił się S. S. i został zatrudniony. Ponieważ sprawa nie dotyczy wyboru kandydatów na stanowisko inspektora ds. USC, a zakres obowiązków przypisany do tego stanowiska pozostaje bez znaczenia dla stanowiska zajmowanego przez powódkę, zatem Sąd Okręgowy uznał, że rozważania nad kompetencjami S. S. są bezprzedmiotowe. Z tych samych względów Sąd Okręgowy uznał, że poza przedmiotem sporu jest to, czy powódka powinna być zatrudniona na stanowisku kierownika USC lub na stanowisku inspektora ds. USC.

W przedmiotowej sprawie jedyną okolicznością, na której należy się skoncentrować, jest to, czy rzeczywiście przyczyną wypowiedzenia zmieniającego jest racjonalizacja zatrudnienia w Urzędzie Gminy w O., skutkująca uznaniem przez pracodawcę, że obowiązki przypisane powódce mogą być wykonywane w ramach 0,5 etatu.

Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego – przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie umowy o pracę lub warunków pracy i płacy powinna być przede wszystkim prawdziwa i konkretna (por.uchwała całej Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 27.06.1985r., III PZP 10/85).

W ocenie Sądu Okręgowego – pracodawca wskazał w wypowiedzeniu zmieniającym w sposób konkretny przyczynę wypowiedzenia zmieniającego i przyczyna ta była rzeczywista. Była nią możliwość wykonywania obowiązków przypisanych do stanowiska powódki w rozmiarze 0,5 etatu.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy wywiódł prawidłowe wnioski ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Z ustaleń tych wynika, iż Wójt dokonał analizy obciążenia powódki jej obowiązkami, bo systematycznie malała ilość mieszkańców Gminy, a w związku z tym zmniejszało się obciążenie powódki pracą. Z ustaleń tych wynikało ponadto, że dziennie powódka obsługiwała jedynie 3-5 interesantów. Nadto Sąd miał do dyspozycji tzw. statystykę rejestru zdarzeń sporządzoną za okres od dnia 01.01.2012r. do dnia 30.04.2012r. (k.28-31), z której w sposób nie budzący wątpliwości wynika, że stanowisko to nie wymaga zatrudniania pracownika na pełny etat, bowiem jest na nim dokonywanych niemal czterokrotnie mniej operacji aniżeli ogólnie w urzędzie. Nadto Sąd Rejonowy prawidłowo wziął pod uwagę, że aktualnie za powódkę zatrudniona jest M. K. i obowiązki przypisane powódce wykonuje w ramach 0,5 etatu, wywiązując się z nich. Zasadny był zatem wniosek, że powódka może swe obowiązki wykonywać w ramach zatrudnienia na 0,5 etatu. Nie można zgodzić się ze stanowiskiem powódki wyartykułowanym w apelacji, że w ewidencji ludności nie liczą się operacje a efektywny czas pozostawania pracownika w dyspozycji dla zainteresowanych obywateli. Przy zatrudnieniu pracownika dokonującego ewidencji na część etatu niewątpliwie wskazano interesantom godziny jego urzędowania. Każdy pracodawca ma bowiem prawo zracjonalizować zatrudnienie i w sytuacji, gdy nie jest to uzasadnione – nie musi utrzymywać zatrudnienia na danym stanowisku na cały etat.

Nadto wskazać należy, że dokonanie przez pracodawcę wypowiedzenia umowy o pracę czy wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy są prawem, z którego pracodawca może skorzystać, o ile oczywiście czyni to zgodnie z prawem i w jego granicach. Pracodawca w każdym czasie ma prawo dokonać oceny pracy każdego pracownika, a w szczególności – dokonać oceny, czy zakres obowiązków danego pracownika uzasadnia zatrudnianie go na pełnym etacie.

Zdaniem Sądu Okręgowego dokonana przez Sąd Rejonowy ocena materiału dowodowego nie miała cech dowolności i była zgodna z regułami, o których mowa w art.233 kpc. Nadto stwierdzić należy, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem - to, że określony dowód został oceniony niezgodnie z intencją skarżącego, nie oznacza naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Ocena dowodów należy bowiem do sądu orzekającego i nawet w sytuacji, w której z dowodu można było wywieść wnioski inne niż przyjęte przez Sąd, nie dochodzi do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. (tak wyrok z dnia 9 kwietnia 2008r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu, I ACa 205/08, LEX nr 465086). Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez Sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął Sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena Sądu (tak wyrok z dnia 21.05.2008r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu, I ACa 953/07, LEX 466440).

W przekonaniu Sądu Okręgowego - w niniejszej sprawie zarzut naruszenia art.233§1 kpc nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem Sąd I instancji nie uchybił regułom, o którym mowa w tym przepisie. Także niezasadny jest zarzut naruszenia art.212 kpc, gdyż wbrew twierdzeniom powódki – Sąd Rejonowy wyjaśnił wszystkie okoliczności, które istotne były dla rozstrzygnięcia przedmiotowego sporu. Natomiast dokonując ustaleń faktycznych – nie popełnił błędu. Sąd Rejonowy dokonał bowiem rzetelnej analizy zakresu obowiązków, które pełniła powódka oraz zakresu obowiązków, które są przypisane do stanowiska S. S. i na tej podstawie dokonał prawidłowej oceny, że S. S. nie zajął stanowiska powódki, a obowiązki wykonywane przez nią dotychczas – wykonuje aktualnie M. K. zatrudniona na 0,5 etatu i jest to wymiar czasu pracy wystarczający do wykonywania obowiązków przypisanych do tego stanowiska. To czyni, iż dywagacje na okoliczność oceny jakim pracownikiem była powódka, pozostają bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, bowiem o dokonaniu wypowiedzenia zmieniającego zdecydowały przesłanki obiektywne w postaci braku obciążenia czynnościami uzasadniającymi jej zatrudnienie na cały etat.

Z tych względów Sąd na mocy art.385 kpc oddalił apelację.