Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Legnicy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 22 października 2014 roku w Legnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa W. S. (1), J. Ś., K. S. i W. S. (2)

przeciwko stronie pozwanej (...) S.A. w K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Legnicy

z dnia 19 marca 2014 roku

sygn. akt VII C 827/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach I i III o tyle, że:

1.  w punkcie I świadczenia zasądzone od strony pozwanej na rzecz powodów określa:

- na rzecz powódki W. S. (1) na 1.946 zł (jeden tysiąc dziewięćset czterdzieści sześć złotych), w miejsce kwoty 4.562,50 zł,

- na rzecz powodów J. Ś., K. S.
i W. S. (2) po 389 zł (trzysta osiemdziesiąt dziewięć złotych), w miejsce kwot po 912,50 zł, a dalej idące powództwo oddala,

2. w punkcie III zasądzone od powodów na rzecz strony pozwanej koszty procesu określa na kwoty:

- 2.452 zł od W. S. (1),

- po 490,50 zł od powodów: J. Ś., K. S.
i W. S. (2);

II. oddala dalej idącą apelację;

III.  zasądza od powodów na rzecz strony pozwanej koszty postępowania apelacyjnego w wysokości 326,25 zł od powódki W. S. (1) i po 65,25 zł od pozostałych powodów.

II Ca 458/14

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Legnicy wyrokiem z dnia 19 marca 2014r. zasądził od strony pozwanej (...) S.A. w K. na rzecz powódki W. S. (1) kwotę 4562,50zł i na rzecz powodów J. Ś., K. S. i W. S. (2) kwoty po 912,50zł wraz z ustawowymi odsetkami od 18 marca 2011r. do dnia zapłaty. Dalej idące powództwo oddalił orzekł o kosztach procesu.

Rozstrzygnięcie powyższe poprzedzone zostało ustaleniami i oceną prawną, przedstawionymi w uzasadnieniu wyroku. Z ustaleń tych wynika, że przez działkę powodów przebiegają linie średniego napięcia 20 kV i linia niskiego napięcia nN, której właścicielem i użytkownikiem jest (...) S.A. w K.. Na działce niezabudowanej nr (...) znajduje się 6 słupów linii napowietrznej nN, biegnącej wzdłuż drogi.

Powołując się na opinię biegłego sądowego R. G. Sąd uznał powierzchnię działki (...)m ² za niezbędną strefę bezumownego korzystania przez stronę pozwaną i biorąc pod uwagę okres 10 letni, a to od 6 czerwca 2002r. do 6 czerwca 2012r., ustalił wynagrodzenie za bezumowne korzystanie w wysokości 7.300zł, które stosownie do udziału w nieruchomości rozdzielił pomiędzy powodami.

Na uzasadnienie podstawy prawnej orzeczenia Sąd Rejonowy przytoczył przepisy art. 224-225k.c. oraz art. 352k.c.

Wyrok e Sądu Rejonowego w Legnicy w części zasądzającej świadczenie na rzecz powódki W. S. (1) ponad kwotę 1937,50zł i na rzecz pozostałych powodów ponad kwoty po 387,50zł zaskarżyła strona pozwana (...) S.A. w K. i zarzuciła w apelacji:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 225k.c. w związku z art. 224§2k.c. poprzez ustalenie niewłaściwego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powodów w związku z posadowieniem napowietrznej linii niskiego napięcia 0,4kV, nieadekwatnego do faktycznego sposobu korzystania przez stronę pozwaną,

2. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że w okresie ostatnich dziesięciu lat strona pozwana korzystała z pasa o szerokości 2,5m wzdłuż przebiegu linii niskiego napięcia 0,4kV, gdy w rzeczywistości powodowie byli ograniczeni w użytkowaniu pasa szerokości 0,4m.

Wskazując na powyższe zarzuty strona pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki W. S. (1) kwoty 1937,50zł i na rzecz pozostałych powodów kwot po 387,50zł wraz z odsetkami od 18 marca 2011r. oraz oddalenie dalej idącego powództwa i zasądzenie od powodów na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy przyjmuje za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy za wyjątkiem ustalenia powierzchni strefy bezumownego korzystania z nieruchomości dla działki nr (...) i w tym zakresie ustala obszar o powierzchni 334m ² . Na podstawie tak skorygowanego stanu faktycznego, Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej jest w części uzasadniona. Zgodzić należy się z argumentacją przytoczona przez skarżącą w apelacji, że skoro przedmiotem sprawy jest żądanie zapłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości, to zakres tego korzystania za okres 10 lat sprzed wytoczeniem powództwa powinien odpowiadać rzeczywistej ingerencji pozwanej w prawo własności powodów, nie zaś teoretycznej, opartej na przypuszczeniach, koniecznej strefie ochronnej niezbędnej do wykonywania czynności konserwacyjnych urządzenia przesyłowego i jego napraw.

Sąd Rejonowy za biegłym sądowym proponującym przyjęcie zakresu korzystania z nieruchomości powodów co do linii niskiego napięcia na szerokość 2,50m, uznał, że dostęp do tej linii z drogi krajowej, wzdłuż której biegnie linia energetyczna, jest niemożliwy z powodu zadrzewienia i zakrzewienia, zaś celem zapewnienia dojazdu do urządzeń przesyłowych środkami transportu konieczne jest zapewnienie pasa o tej właśnie szerokości.

Tymczasem ani z twierdzeń powodów, ani z dowodów zebranych w sprawie nie wynika, by w okresie, za który Sąd zasądził odszkodowanie za bezumowne korzystanie z działki nr (...) stanowiącej współwłasność powodów, strona pozwana korzystała z nieruchomości w takim zakresie, jaki został ustalony przez Sąd Rejonowy, a to w zakresie ponad obszar stanowiących rzut poziomy skrajnych linii przewodów. Przeciwnie z zeznań świadka A. S. nie wynika, by jakiekolwiek prace konserwacyjne czy naprawcze miały w tym czasie miejsce, a które wymagałyby ingerencji strony pozwanej w prawo własności powodów na obszarze wykraczającym poza szerokość skrajnych przewodów linii niskiego napięcia. Również powód W. S. (2) zeznał, że pod liniami grunt jest zagospodarowany i trudno jest mu powiedzieć, czy była jakaś ingerencja(k.152).

Wobec tego należy stwierdzić, że przez okres bezumownego korzystania z nieruchomości powodów, strona pozwana nie wchodziła na grunt i zakres jej korzystania ograniczał się do rzutu poziomego linii zarówno średniego, jak i niskiego napięcia. Ciężar dowodu korzystania a większym zakresie niż powyższy spoczywał, zgodnie z treścią art. 6 k.c., na powodach, którzy nie wykazywali, by doszło w analizowanym czasie do jakiejkolwiek innej ingerencji niż tylko przesył po istniejących liniach energetycznych.

W związku z tym nieuprawnione było ustalenie Sądu Rejonowego wskazujące na powierzchnię 759m ² jako zakres bezumownego korzystania przez pozwaną w okresie przyjętych 10 lat. Dlatego Sąd Okręgowy w tym zakresie poczynił odmienne ustalenia, wynikające z materiału dowodowego sprawy, szczególnie wynikające z zeznań wyżej wskazanych osób.

Podstawą ustalenia wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości (art. 225k.c.) powinna być kwota, którą posiadacz musiałby zapłacić właścicielowi, gdyby jego posiadanie opierało się na prawie. Wobec tego należy przyjąć, że wynagrodzenie takie powinno odpowiadać dochodowi, jakie właściciel mógłby osiągnąć na podstawie ważnego stosunku prawnego, na przykład umowy najmu czy dzierżawy. Jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2014r. (V CSK 117/13) posiadanie służebności nie pozbawia właściciela całkowicie władztwa nad nieruchomością obciążoną. Z tego też względu stosowanie przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości cen rynkowych właściwych dla najmu lub dzierżawy jest nieuzasadnione; w ramach obiektywnych kryteriów można natomiast zastosować odpowiednie ceny rynkowe za korzystanie z nieruchomości w zakresie służebności, których wysokość nie może pomijać stopnia ingerencji w treść prawa własności, mającej wpływ na zakres korzystania z nieruchomości.

O ile zatem zgodzić można się z oceną Sądu pierwszej instancji, że strona

pozwana korzystała z nieruchomości powodów w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu, tak nie ma racji Sąd twierdząc, że zakres tego korzystania w okresie 10 lat odpowiadał obszarowi o powierzchni 795m ², w tym szerokości pasa gruntu pod linią niskiego napięcia wynoszącą 2,5m. Strona pozwana bowiem w tym okresie nie ingerowała w prawo własności nieruchomości w szerszym zakresie niż szerokość odpowiadająca rzutowi poziomemu skrajnych linii przesyłowych, a więc 3,6m linii średniego napięcia i 0,4m linii niskiego napięcia.

Reasumując powyższe rozważania Sąd Okręgowy na podstawie art.

386§1k.p.c. zmienił wyrok w zaskarżonej części o tyle, że po ustaleniu powierzchni strefy bezumownego korzystania z nieruchomości wynoszącej 334m ^2‑, z czego 7m ² zajętej jest przez słupy, zasądził na rzecz powodów wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości w łącznej kwocie 3.113,31zł.

Skoro długość linii niskiego napięcia wynosi 250m, to obszar bezumownego korzystania odnośnie tej linii wynosi 100m ², bowiem 250x0,4 daje ten wynik. Obszar bezumownego korzystania z nieruchomości w zakresie linii średniego napięcia wynosi 234m ² , a zatem całkowity obszar bezumownego korzystania sprowadza się do powierzchni 334 m ², nie zaś do 795m ² przyjętej przez Sąd pierwszej instancji.

Biorąc pod uwagę wartość 1m ² utraconych przesz właścicieli korzyści, a to wskazaną przez biegłego i akceptowaną przez strony kwotę 18,26zł, wynagrodzenie za bezumowne korzystanie wynosi 3.113,31zł (18,26zł x7m ²=127,8zł +18,26zł x327m ²x0,5=2.985,51zł).

Ponieważ powódce W. S. (1) przysługuje udział wynoszący 5/8, wobec tego należne na jej rzecz świadczenie wynosi 1946zł, a powodom po 389zł(1/8 z kwoty 3.113,31zł).

Apelacja dalej idąca na podstawie art. 385k.p.c. została oddalona. Obszar bezumownego korzystania przez stronę pozwaną z nieruchomości powodów w zakresie dotyczącym linii niskiego napięcia wynosi 100m ², jak wskazano powyżej, zamiast 88m ², jak wnosi apelująca.

Konsekwencją zmiany wyroku w powyższym zakresie jest zmiana rozstrzygnięcia o kosztach procesu, które powinny zostać rozdzielone stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 100k.p.c. w związku z art.98§1i3k.p.c.

Przy wartości przedmiotu sporu wskazanej w pozwie 67680zł powodowie wygrali proces w 5% i ponieśli koszty w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji w kwocie 9.230,48zł, z czego 5% to kwota 462zł, podczas gdy strona pozwana poniosła koszty 4.617zł, a wygrała spór w 95%, zatem przysługuje jej zwrot kosztów w kwocie 4.386zł. Po wzajemnym potrąceniu przysługujących stronom sum kosztów procesu, powodowie powinni uiścić na rzecz pozwanej kwotę 3.924zł, każdy stosownie do swego udziału w nieruchomości.

Tą samą zasadę stosując w postępowaniu drugoinstancyjnym, powódka powinna uiścić kwotę odpowiadającą 5/8 z kwoty 522zł kosztów poniesionych przez stronę pozwaną, czyli 326,25zł (300zł koszty zastępstwa plus 222zł opłata sądowa od apelacji), zaś pozostali powodowie kwoty po 65,25zł (1/8 z kwoty 522zł).