Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 października 2014 r. w Szczecinie

sprawy A. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 3 października 2013 r. sygn. akt IV U 225/13

oddala apelację.

III AUa 1114/13

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. decyzją z 15 stycznia 2013 roku, po rozpatrzeniu wniosku A. D., odmówił przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, z uwagi na to, że orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z 4 stycznia 2013 roku ubezpieczony uznany został za osobę zdolną do pracy.

Z powyższą decyzją nie zgodził się A. D., wskazując w odwołaniu, że od czasu przebytej rehabilitacji w sanatorium jego stan zdrowia nie poprawił się, nadal odczuwa ból, porusza się za pomocą kul.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, podtrzymując argumentacje jak w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 3 października 2013 r. sygn. akt IV U 225/13 Sąd Okręgowy
w K. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w S. w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu A. D. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 13 listopada 2012 roku do 30 czerwca 2013 roku.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły przyjęte przez Sąd Okręgowy, następujące ustalenia faktyczne i ocena prawna:

A. D. jest z zawodu telemonterem, wyuczonym zdobnikiem szkła kryształowego. Ubezpieczony posiada wymagany przepisami okres pracy. W dniu 19 listopada 2012 roku złożył wniosek o przyznanie prawa do świadczenia rentowego. W okresie od 29 września 2012 roku do 19 października 2012 roku wnioskodawca przebywał na rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS z powodu złamania miednicy i żeber po stronie lewej z ograniczeniami sprawności. Orzeczeniem Komisji Lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 4 stycznia 2013 r., wydanej po konsultacji ortopedycznej, ubezpieczony został uznany za zdolnego do pracy.

Po zleconym przez Sąd I instancji badaniu lekarskim i ocenie dokumentacji medycznej biegły rozpoznał u ubezpieczonego:

- przebyte złamanie żeber po stronie lewej bez następstw

- przebyte złamanie kości krzyżowej z rozejściem się spojenia łonowego

- podejrzenie złamania kości łonowej prawej.

Stan zdrowia odwołującego czyni go nadal częściowo i okresowo niezdolnym do pracy z powodu bólowego upośledzenia funkcji stawu biodrowego prawego wymagającego poszerzonej diagnostyki. Z analizy dokumentacji medycznej z przebiegu leczenia wynika, że dolegliwości bólowe nie ustępują od kilku miesięcy. Występujące dolegliwości bólowe mogą sugerować podrażnienie nerwu zasłonowego.

Organ rentowy powołując się na stanowisko PKL wskazał na niezgodności w opinii, które zostały wyjaśnione w piśmie uzupełniającym opinię. Po tych wyjaśnieniach pełnomocnik organu rentowego wniósł kolejne zastrzeżenie stwierdzając że brak możliwości technicznych odczytu płytki CD z badania rtg, a co za tym idzie poszerzenie diagnostyki w celu stwierdzenia upośledzenia funkcji stawu biodrowego, nie może uzasadniać stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy. Ponadto wskazano, że stwierdzony obiektywnie stopień naruszenia sprawności ustroju wnioskodawcy nie uzasadnia ustalenia częściowej niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy nie podzielił powyższych zastrzeżeń uznając, iż opinia sądowa jest pełna a jej wnioski miarodajne. Co prawda biegły nie dokonał odczytu płyty CD z badania rtg, ale to w żaden sposób nie dyskwalifikuje oceny biegłego i jego ostatecznego rozpoznania i wniosków. Powyższa dokumentacja lekarska nie miała decydującego znaczenia dla oceny stanu zdrowia ubezpieczonego. Opinia została wydana po badaniu przedmiotowym oraz po zapoznaniu się z bogatą dokumentacją medyczną dotyczącą leczenia i stanu zdrowia wnioskodawcy. W ocenie Sądu pierwszej instancji powyższe dowody dawały podstawę do pełnej oceny stanu zdrowia wnioskodawcy i ustalenia częściowej niezdolności do pracy w okresie od 13 listopada 2012 do 30 czerwca 2013 roku. W związku z tym kolejne zarzuty organu rentowego nie zasługują na uwzględnienie, a w szczególności nie uzasadniają wniosku
o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego. Dlatego wniosek w tym zakresie został oddalony jako bezzasadny.

Sąd pierwszej instancji zauważył, że w sprawie spornym pozostawało, czy ubezpieczony po dniu 13 listopada 2012 roku jest osobą niezdolną do pracy i ewentualnie w jakim stopniu, oraz czy jest to niezdolność trwała czy okresowa.

Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z opinii biegłego lekarza ortopedy na okoliczność ustalenia, czy schorzenia na które cierpi ubezpieczony czynią go nadal chociażby częściowo niezdolnym do pracy i przez jaki okres. Jednocześnie Sąd podkreślił, że zdiagnozowane schorzeń odnieść należy do posiadanych przez ubezpieczonego rzeczywistych kwalifikacji zawodowych. Ostatecznie przyjął ustalenia biegłego lekarza specjalisty z zakresu ortopedii z opinii z dnia 4 kwietnia 2013 roku za podstawę określenia stanu zdrowia ubezpieczonego i jego zdolności do pracy, pomimo złożonych zarzutów do wydanej w sprawie opinii przez organ rentowy. W tym zakresie Sąd pierwszej instancji uznał, że złożone zarzuty wynikają tylko z odmiennej oceny stanu zdrowia ubezpieczonego.

Jednocześnie w ocenie Sądu Okręgowego opina biegłego była na tyle kategoryczna i przekonująca, że wystarczająco wyjaśniała zagadnienia wymagające wiadomości specjalnych. Potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać zaś z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony. W konsekwencji Sąd pierwszej instancji, w oparciu o treść art. 217 § 3 k.p.c., oddalił wniosek dowodowy organu rentowego o dopuszczenie dowodu z innego biegłego, uznając, że opinia z dnia 4 kwietnia 2013 roku w pryzmacie oceny tego rodzaju środka dowodowego, jest prawidłowa. Na jej to właśnie podstawie uznał, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy od 13 listopada 2012 r. do 30 czerwca 2013 r.

Od powyższego wyroku apelację wniósł organ rentowy, zaskarżając go w całości. Orzeczeniu zarzucił naruszenie prawa materialnego tj. art. 57 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS poprzez przyznanie ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, podczas gdy w ocenie organu rentowego ubezpieczony nie jest osobą niezdolną do pracy.

W ocenie apelującego, stan zdrowia ubezpieczonego nie czyni go częściowo niezdolnym do pracy, gdyż stwierdzony obiektywnie stopień naruszenia sprawności ustroju wnioskodawcy nie uzasadnia ustalenia częściowej niezdolności do pracy. Istniejące w opinii z dnia 13 kwietnia 2013 roku niezgodności w zakresie badania przedmiotowego i uzasadnienia, uniemożliwiają uznanie ubezpieczonego za niezdolnego do pracy. Niezgodność ta polega na wskazaniu w badaniu przedmiotowym ograniczenia ruchu rotacji wewnętrznej w prawym stawie biodrowym oraz bolesności w prawej pachwinie, natomiast w uzasadnieniu wskazano bólowe upośledzenie funkcji stawu biodrowego lewego, powodujące częściową niezdolność do pracy.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie zaś o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Na podstawie art. 382 k.p.c. Sąd Apelacyjny z urzędu uzupełnił zebrany w sprawie materiał dowodowy, w ten sposób, że przesłuchał biegłego H. M. w celu wyjaśnienia, jakie znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy miało nieodczytanie przez biegłego płyty CD, w szczególności dla oceny stanu zdrowia ubezpieczonego, jak również w celu wyjaśnienia rozbieżności pomiędzy treścią uzasadnienia opinii z dnia 13 kwietnia 2013 r. a wynikami badania przedmiotowego, które zostały przedstawione w tejże opinii. Podczas ustnego przesłuchania biegły podtrzymał opinię główną i opinię uzupełniającą, w tym wyjaśnił zaistniałą pomyłkę odnośnie dysfunkcji stawu biodrowego wskazując na prawy staw biodrowy i prawą pachwinę. Biegły nadto wyjaśnił, że być może odczytanie płyty CD pozwoliłoby poznać przyczynę schorzenia - tło schorzenia i miałoby wpływ na sposób leczenia ubezpieczonego w przyszłości. Natomiast brak odczytu przez biegłego płyty CD nie miał wpływu na uznanie niezdolności ubezpieczonego do pracy i wydanie wszystkich opinii w oparciu o cały zebrany materiał dowodowy. W badaniu klinicznym ubezpieczonego biegły stwierdził bolesność uciskową gałęzi dolnej łonowej prawej, ograniczenie ruchu rotacji wewnętrznej w prawym stawie biodrowym a zachowany zakres ruchu był bolesny oraz ogólne ograniczenie zgięcia i odwodzenia w tym stawie. Powyższe zmiany ograniczały funkcję stawu biodrowego powodując upośledzenie chodu i w konsekwencji dały podstawy do uznania ubezpieczonego za osobę niezdolną do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami na okres od 13 listopada 2012 r. do 30 czerwca 2013 r.

dowód: opinia biegłego H. M. k. 20, 21, 49 oraz ustna opinia uzupełniająca k. 98.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja okazała się niezasadna .

W ocenie Sądu Odwoławczego, po uzupełnieniu zebranego w sprawie materiału dowodowego – wbrew zgłoszonym zarzutom apelacji – ustalenie przez Sąd pierwszej instancji, że ubezpieczony pozostaje niezdolny do pracy zgodnej z jego kwalifikacjami od 13 listopada 2012 r. do 30 czerwca 2013 r., okazało się prawidłowe.

Pomimo braku wyraźnej artykulacji w apelacji zarzutów o charakterze procesowym, stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe w sposób prawidłowy, powołując biegłego sądowego o specjalności adekwatnej do schorzeń zdiagnozowanych, jak i zgłaszanych przez ubezpieczonego. W tym miejscu podkreślić należy, że dowód z opinii biegłego jest specyficznym środkiem dowodowym, którego ocena przebiega według odmiennych, właściwych tylko dla tego rodzaju środka dowodowego, kryteriów. Ocena ta dokonywana jest przede wszystkim z punktu widzenia fachowości i doświadczenia osób, które sporządziły opinię, sposobu i dokładności przeprowadzonych badań oraz trafności uzasadnienia w powiązaniu z wynikami tych badań, w kontekście zasad logiki i doświadczenia życiowego. W ocenie Sądu Apelacyjnego, wbrew twierdzeniom apelującego, dokonanie przez Sąd Okręgowy ustaleń stanu faktycznego w oparciu o opinie biegłego specjalisty chirurgii urazowo – ortopedycznej H. M. z dnia 13 kwietnia 2013 roku oraz z dnia 10 lipca 2013 roku, w których w sposób jednoznaczny i stanowczy uznał on ubezpieczonego za częściowo niezdolnego do pracy, było prawidłowe. Wynikające z tej opinii wnioski po jej uzupełnieniu przez Sąd Apelacyjny pozostają logiczne motywowane, wątpliwości nie budzi również przyjęta metoda badawcza. Biegły w sposób przekonywujący wyjaśnili powody, dla których w jego ocenie ubezpieczony jest częściowo niezdolny do wykonywania pracy zgodnej z jego kwalifikacjami. Według prawidłowo motywowanej oceny biegłego, stwierdzone u ubezpieczonego schorzenie stawu biodrowego prawego, powoduje upośledzenie chodu, co nadal czyni A. D. częściowo, okresowo niezdolnym do pracy, zgodnej z jego kwalifikacjami.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, reasumpcja zapatrywania biegłego w kierunku uznania ubezpieczonego za częściowo niezdolnego do pracy, nie budzi zastrzeżeń, które dyskwalifikowałyby opinie tego biegłego, będące podstawą ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji. Podnoszona, zaś w apelacji niezgodność uzasadnienia badania biegłego z dnia 13 kwietnia 2013 roku, stanowi jedynie oczywistą omyłkę, gdyż zarówno z części przedmiotowej opinii tj. badania przedmiotowego i rozpoznania oraz z opinii z dnia 10 lipca 2013 roku i opinii wydanej na rozprawie apelacyjnej w dniu 21 października 2014 roku, jednoznacznie wynika, iż ubezpieczony jest częściowo i okresowo niezdolny do pracy powodu bólowego upośledzenia funkcji stawu biodrowego prawego.

Podnieść należy, że nie trafny okazał się również zarzut błędnego oddalenia przez Sąd Okręgowy wniosku organu rentowego o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego lekarza ortopedy. Jak słusznie stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lutego 2003 r., sygn. V CKN 1622/00, Sąd rozpatrujący sprawę nie jest obowiązany dopuszczać kolejnych dowodów z opinii biegłych tylko dlatego, że złożona opinia jest dla strony niekorzystna. Potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii. W podobnym tonie Sąd Najwyższy wypowiedział się też w wyrokach z dnia 16 września 2009 r., sygn. I UK 102/09, i z dnia 15 lutego 1974r., sygn. II CR 817/73, w których wskazał, iż Sąd rozpatrujący sprawę ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszych biegłych tylko wtedy, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności. Dowody z opinii biegłego podlegają ocenie sądu, jak każdy inny dowód przy zastosowaniu kryteriów wynikających z art. 233 § 1 k.p.c., uznanie zatem przez sąd, iż dana opinia odpowiada kryteriom oceny tego rodzaju środka dowodowego i wyczerpuje w całości zadany temat, powoduje to, iż sąd może poprzestać na tej opinii, oddalając wnioski stron o powołanie innych jeszcze biegłych, zaś działanie to mieści się w dyspozycji przepisu art. 233 k.p.c. Chcąc zatem skutecznie podnieść zarzut nieprawidłowego niedopuszczenia przez sąd dowodu z kolejnej opinii, skarżący winien był wykazać, jakie to uchybienia w zakresie kryterium oceny złożonej dotychczas w sprawie opinii biegłego, popełnił sąd pierwszej instancji. Organ rentowy obowiązkowi temu nie podołał, skupiając się wyłącznie na jedynie pozornej sprzeczności pomiędzy rozpoznaniem w badaniu przedmiotowym ubezpieczonego w opinii z dnia 13 kwietnia 2013 r dysfunkcji stawu biodrowego prawego, a uzasadnieniem tej opinii, gdzie wskazano na schorzenie w zakresie lewego stawu biodrowego. W świetle jednak całości treści tej opinii, jak i opinii uzupełniającej z dnia 10 lipca 2013 r. a także ustnej opinii biegłego z dnia 21 października 2014 r. oraz dokumentacji medycznej, nie ulega wątpliwości, że była to jedynie omyłka, gdyż nie budzi wątpliwości, że chodzi o będący przyczyną niezdolności, uraz prawego stawu biodrowego.

Podkreślenia w dalszej kolejności wymaga, że w sprawie sporne było jedynie spełnianie przez ubezpieczonego przesłanki uprawniającej do uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy, opisanej w art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, tj. pozostawanie przez niego w stanie psychofizycznym, który czyni go faktycznie niezdolnym do pracy. Stan ten, został zdefiniowany w art. 12 ust. 3 ustawy, zgodnie z którym częściowa niezdolność do pracy polega na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Podnieść przy tym należy, że dla oceny niezdolności do pracy dla celów rentowych istotne pozostają nie tylko formalne, ale przede wszystkim rzeczywiste kwalifikacje ubezpieczonego, z uwagi na to, że pojęcie niezdolności należy wykładać przez pryzmat wiedzy i umiejętności ubezpieczonego, których możliwość wykorzystania uległa deprecjacji na skutek zaistniałych ograniczeń sprawności organizmu. Oznacza to, że uprawniony do świadczeń z FUS może być uznany za częściowo niezdolnego do pracy, gdy może on wykonywać jakąkolwiek pracę, tyle tylko, że utracił w znacznym stopniu zdolność do pracy, do której posiada kwalifikacje.

A. D. jest z zawodu telemonterem, wyuczonym zdobnikiem szkła kryształowego, pracował również jako gospodarz domu – konserwator terenów zielonych, cieśla, pracownik budowlany. Z uwagi na stwierdzone u ubezpieczonego schorzenia, przede wszystkim w zakresie znacznego upośledzenia możliwości ruchowych, nie można twierdzić, iż pozostaje on zdolny do pracy zgodnie z kwalifikacjami i dotychczas wykonywanymi zawodami.

Tak argumentując, na podstawie przepisu art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.

SSA Romana Mrotek SSA Anna Polak SSA Zofia Rybicka - Szkibiel