Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 grudnia 2014 r. w O.

sprawy z odwołania H. G.

przy udziale Stowarzyszenia Pomocy (...) reprezentowanego przez T. A.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania H. G.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 26 sierpnia 2013r. znak (...)

orzeka:

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

H. G. złożyła odwołanie od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 26.08.2013r., znak: (...)odmawiającej jej do renty rolniczej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Decyzji zarzuciła błędną ocenę stanu zdrowia oraz naruszenie przepisów ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, w szczególności art. 21 ust. 5-7, wskutek czego organ rentowy nie uznał jej za osobę trwale lub okresowo, całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym. Wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do renty. W uzasadnieniu wskazała, że orzeczeniem Lekarza Rzeczoznawcy Kasy z dnia 12.09.2012r. znak: (...)uznano ją za okresowo całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym od dnia 26.02.2012r. do września 2013 r. Stan zdrowia nie polepszył się, istnieją te same schorzenia kardiologiczne, ortopedyczne i psychiatryczne. Wskazała, że nie posiada kwalifikacji do wykonywania pracy poza rolnictwem, ma podstawowe wykształcenie.

Uczestnik postępowania - Stowarzyszenie Pomocy (...) w O. w toku postępowania przyłączył się do stanowiska odwołującej się.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes KRUS wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 03.07.2013r. H. G. złożyła wniosek o rentę inwalidzką rolniczą. Lekarz Rzeczoznawca orzeczeniem z dnia 23.07.2013r. nie uznał badanej za okresowo całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym. Wobec powyższego decyzją z dnia 26.08.2013r. odmówiono jej prawa do stosownego świadczenia.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

H. G. (ur. (...)) w okresie od 30.04.1995r. do 30.06.2008r. pobierała rentę rolniczą.

[dowód: akta KRUS, tom I, 1- 161]

W dniu 30.08.2012r. H. G. złożyła wniosek o rentę rolniczą z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Lekarz Rzeczoznawca Kasy w orzeczeniu z dnia 12.09.2012r. wskazał, że ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym od 26.02.2012r. do września 2013r., jednak decyzją z dnia 17.10.2012r. odmówiono jej prawa do renty rolniczej z powodu braku w ostatnim 10- leciu przed zgłoszeniem wniosku o rentę wymaganych 5 lat stażu pracy. W decyzji wskazano, że udokumentowany okres ubezpieczenia emerytalno – rentowego wyniósł 4 lata, 1 miesiąc i 29 dni.

[dowód: akta KRUS, tom II, 1- 79]

W dniu 03.07.2013r. H. G. złożyła do KRUS kolejny wniosek o przyznanie prawa do renty rolniczej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Odwołująca się we wniosku wskazała, że od dnia 01.07.2008r. pracuje we własnym gospodarstwie rolnym.

W toku jego rozpoznawania orzeczeniem wydanym przez Lekarza Rzeczoznawcę z dnia 23.07.2013r. nie uznano badanej za całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym.

Wobec powyższego decyzją z dnia 26.08.2013r. odmówiono w/w prawa do stosownego świadczenia.

[dowód: akta KRUS, tom III, 1-28]

W ocenie Sądu odwołanie H. G. od decyzji Prezesa KRUS z dnia 26.08.2013r. nie jest zasadne.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników z dnia 20.12.1990r. (Dz.U.2013.1403) renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1) podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres, o którym mowa w ust. 2;

2)jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym;

3)całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w okresach, o których mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1 i 2, lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Według ust. 2 art. 21 w/w ustawy warunek podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres uważa się za spełniony, jeżeli okres ubezpieczenia emerytalno-rentowego ubezpieczonego wynosi co najmniej:

1)rok - jeżeli całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w wieku do 20 lat;

2)2 lata - jeżeli całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w wieku powyżej 20 lat do 22 lat;

3)3 lata - jeżeli całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w wieku powyżej 22 lat do 25 lat;

4)4 lata - jeżeli całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w wieku powyżej 25 lat do 30 lat;

5)5 lat - jeżeli całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w wieku powyżej 30 lat.

Według ust. 3 przy ustalaniu okresu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu zgodnie z ust. 2 stosuje się odpowiednio art. 20 ust. 1 i 2.

Według ust. 4 jeżeli całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej, warunek, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, uważa się za spełniony, jeżeli ubezpieczony posiada jakikolwiek okres ubezpieczenia emerytalno-rentowego, który obejmuje dzień wypadku lub dzień zachorowania na rolniczą chorobę zawodową.

Za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym uważa się ubezpieczonego, który z powodu naruszenia sprawności organizmu utracił zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym (ust. 5), całkowita niezdolność jest trwała, jeżeli ubezpieczony nie rokuje odzyskania zdolności do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym (ust. 6), albo okresowa - jeżeli ubezpieczony rokuje odzyskanie zdolności do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.

Według ust. 8 art. 21 ustawy - okres 5 lat, o których mowa w ust. 2 pkt 5, powinien przypadać w okresie ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku o przyznanie renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy.

W świetle w/w przepisów zasadniczą kwestią wymagającą rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie, od której zależała skuteczność odwołania H. G. było ustalenie, czy jest ona całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym oraz kiedy ta niezdolność powstała i jaki jest przewidywany okres jej trwania. Zgodnie bowiem z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, ocena niezdolności do pracy z medycznego punktu widzenia wymaga wiadomości specjalnych i Sąd nie może - wbrew opinii biegłego (biegłych) - opierać ustaleń w tym zakresie na własnym przekonaniu. (wyrok z dnia 14.05.2014r., III AUa 1810/13, LEX nr 1469282).

Na tę okoliczność Sąd dopuścił w sprawie dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu: neurologii, ortopedii, kardiologii, psychologii i psychiatrii. (k. 6 a.s.)

Biegli z zakresu: neurologii M. B., ortopedii J. S., kardiologii K. S., psychologii H. P.i psychiatrii M. F.w opinii datowanej na 10.08.2013r. po przeprowadzonym w dniu 09.11.2013r. badaniu odwołującej oraz zapoznaniu się z dokumentacją medyczną dotyczącą stanu jej zdrowia, zdiagnozowali u niej: zaburzenia urojeniowe, intelekt w granicach normy wiekowej, chorobę wieńcową stabilną I/II CCS, stan po STEMI ściany dolnej i POBA GOLTW, stan po zapaleniu infekcyjnym Th 3-4 leczone gorsetem ortopedycznym, chorobę zwyrodnieniowa stawów.

Zdaniem biegłych w/w schorzenia powodują całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym od 02.04.2013r. do 31.12.2013r.

W uzasadnieniu biegli wskazali, że odwołującą hospitalizowano psychiatrycznie w dn. 02.04- 07.05.2013r. z rozpoznaniem zaburzeń urojeniowych. Po wypisie nie kontynuowała leczenia psychiatrycznego. Jest nieufna, podejrzliwa, niespójna, konfliktowa, wypowiada urojenia ksobne i prześladowcze. Przejawia zachowanie motywowane produkcjami psychotycznymi. Wymaga podjęcia leczenia psychiatrycznego, a w razie nasilenia produkcji psychotycznych hospitalizacji psychiatrycznej. Schorzenia narządu ruchu oraz układu krążenia nie czynią opiniowanej niezdolną do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym. (k. 12 – 14 a.s.).

Do powyższej opinii zastrzeżeń nie wniósł ZUS (pismo ZUS, k. 19- 20 a.s.), zaś odwołująca się i Stowarzyszenie Pomocy (...) w O. wnieśli o przyznanie renty na dłuższy okres i powołanie kolejnych biegłych. Odwołująca się wskazała, że leczy się kardiologicznie i ortopedycznie. (rozprawa z dnia 07.03.2014r., adnotacja: 00:01:04, k. 48 a.s.)

H. G. złożyła wyniki badania echokardiograficznego z dnia 11.03.2014r., zaświadczenie lekarskie o chorobie wieńcowej stabilnej, wynik badania MR – kręgosłupa i raport ambulatoryjny EKG. (k. 52 a.s., koperta)

Sąd zażądał tez dokumentacji medycznej dotyczącej leczenia H. G. ze szpitala w O. oraz od lekarza J. J.. (k. 53 a.s.)

Po uzyskaniu żądanej dokumentacji medycznej i biorąc pod uwagę zarzuty odwołującej się i uczestnika postępowania Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych z zakresu: neurologii, ortopedii, kardiologii, psychiatrii i psychologii. (k. 65 a.s.)

Biegli z zakresu: neurologii J. W., ortopedii G. K., kardiologii B. G. i psychiatrii A. Ł. (1), po przeprowadzeniu badania w dniu 14.06.2014r., u odwołującej się rozpoznali: zawał serca (...) ściany dolnobocznej, przewlekłą chorobę wieńcową, łagodne komorowe zaburzenia rytmu w przebiegu choroby, dyslipidemię, zespół bólowy kręgosłupa piersiowego objawowy, stan po przebytej sepsie i zespoleniu kości kręgosłupa (...), (...), (...).

Zdaniem biegłych, w/w schorzenia oraz stopień ich zaawansowania nie na­ruszają sprawności organizmu w stopniu powodującym całkowitą niezdol­ność do pracy w gospodarstwie rolnym. Biegły kardiolog odłożył wydanie opinii do czasu wykonania testu wysiłkowego EKG – zaś na podstawie samej tylko dokumentacji zawartej w ak­tach i przeprowadzonego badania kardiologicznego badaną należy uznać za zdolną do pracy w gospodarstwie rolnym. W uzasadnieniu biegli wskazali, że badana jest po zawale serca z uszkodzeniem serca jako pompy krwi. Do­wodem na to jest obniżenie frakcji wyrzutowej lewej komory do 45% w badaniu echokardiograficznym. Ma komorowe zaburzenia rytmu w przebiegu choroby. Natomiast zgłaszane bóle w klatce piersiowej są nietypowe dla choroby wień­cowej. Taki obraz choroby wieńcowej nie pozwala na ocenę zdolności badanej do pracy. Do udzielenia odpowiedzi na pytanie sądu odnośnie zdolności badanej do pracy w gospodarstwie rolnym biegły kardiolog potrzebował wyniku testu wy­siłkowego EKG, którego zabrakło w dokumentacji medycznej i którego badana nie przedstawiła na badaniu w dniu 14.06.2014r. Stan po przebytym zespoleniu kości kręgosłupa (...), (...), (...) i zespół bólowy kręgosłupa piersiowego objawowy bez objawów ubytkowych i korze­niowych nie powoduje niezdolności do pracy. Obecny stan zdrowia psychicznego bez istotnych odchyleń od normy. (k. 73 – 74 a.s.)

Zastrzeżenia do powyższej opinii wniosła H. G. . W piśmie z dnia 03.09.2014r. podała, że opinia nie uwzględnia całej dokumentacji medycznej zawartej w aktach sprawy, dotyczącej schorzeń i przebytych zabiegów kręgosłupa, i skutków dla sprawności organizmu, w szczególności Zaświadczenia Lekarskiego z dnia 15.03.2014r. Złożyła wyniki testu wysiłkowego EKG z dnia 01.09.2014 r. i wniosła o uzupełnienie opinii o ustalania biegłego kardiologa. (k. 98 – 103 a.s.)

Mając powyższe na względzie Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłego kardiologa B. G. . (rozprawa z dnia 17.09.2014r., adnotacja 00:02:28, k. 110 a.s.)

Biegły z zakresu kardiologii B. G.w swojej opinii z dnia 07.11.2014r. podał, że test wysiłkowy EKG z dnia 01.09.2014r. przerwano z powodu spadku RR ze 110/70 do 90/60 z towarzyszącym uczuciem zmęczenia i osłabienia. W EKG pary i pojedyncze VE. Interpretacja badającego: E.komorowa prowokowana wysiłkiem, hipotensyjna reakcja na wysiłek. Po zaprzestaniu wysiłku powrót RR do poziomu wyjściowe­go po 3,5 minutach odpoczynku, ustąpiła też komorowa arytmia. Ocena ST niemożliwa z powodu nieosiągnięcia limitu tętna. Zdaniem biegłego, chociaż test wysiłkowy nie został dokończony w/g obowiązujących wy­tycznych kardiologicznych, gdyż nie został osiągnięty limit tętna, to jednak na jego podstawie można wyciągnąć wniosek, że do obciążenia 7 METS wypadł on klinicznie i ektrokardiograficznie ujemnie. A to oznacza, że nie ma istotnych zwężeń w naczyniach wieńcowych serca. To z kolej prze­mawia za tym, że zgłaszane bóle w klatce piersiowej nie są skutkiem niedo­krwienia serca. Są one skutkiem zmian w kręgosłupie lub pochodzą z przewodu pokarmowego lub mają charakter psychogenny. Niezależnie od ich pochodzenia ich małe nasilenie i mała częstotliwość nie upośledzają zdolności H. G.do pracy w gospodarstwie rolnym. (k. 114 a.s.)

Do opinii biegłego B. G. zastrzeżenia ponownie wniosła H. G.. W piśmie z dnia 28.11.2014r. wskazała, że opinia nie uwzględnia całej dokumentacji medycznej zawartej w aktach sprawy, dotyczącej schorzeń i skutków dla sprawności organizmu. Wniosła o wydanie opinii dotyczącej zdolności do pracy w gospodarstwie rolnym przez (...) Publiczny Szpital (...) w O.. (k. 120 a.s.)

Na rozprawie w dniu 19.12.2014r. odwołująca podtrzymała wniosek o powołanie kolejnego biegłego lub instytutu. (rozprawa z dnia 19.12.2014r. adnotacja 00:01:00, k. 130 a.s.)

W ocenie Sądu zastrzeżenia do opinii z dnia 14.06.2014r. i 07.11.2014r. zgłaszane przez odwołującą nie podważają wniosków tych opinii. Odmienna ocena stanu zdrowia odwołującej w kontekście jej zdolności do pracy dokonana przez nią samą, nie zawiera bowiem żadnych argumentów podważających miarodajność dotychczas sporządzonych opinii.

Odwołująca się podnosiła, że lekarze nie uwzględnili całości dokumentacji medycznej, lecz zarzut ten nie jest słuszny. Z opinii wynika bowiem, że biegli ocenę zdrowia odwołującej wydali nie tylko na podstawie badania lekarskiego, ale i analizy akt sprawy, w tym składanej dokumentacji medycznej.

H. G. w toku postępowania wnosiła o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnych biegłych lub dowodu z opinii instytutu. Wniosek ten został oddalony na podstawie art. 217 § 3 k.p.c., ponieważ sporne okoliczności zostały już wyjaśnione. (postanowienie z dnia 19.12.2014r. adnotacja 00:01:46, k. 130 a.s.)

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury Sąd nie musi na wniosek ubezpieczonego dopuścić dowodu z dodatkowej opinii biegłych, jeśli uzna, że ekspertyzy, którymi dysponuje, są wystarczające do wyjaśnienia jego stanu zdrowia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17.01.2012r. I UK 195/11). Wskazać też należy, że zarówno doktryna jak i orzecznictwo stoją na stanowisku, że potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii (wyrok SN z 4.08.1999 r, I PKN 20/99, OSNAPiUS 2000, nr 15, poz. 479).

Zdaniem Sądu opinie wydane przez biegłych z zakresu: neurologii J. W., ortopedę G. K., kardiologa B. G. i psychiatrę A. Ł. (1) oraz kardiologa B. G., a także częściowo przez neurolog M. B., ortopedę J. S., kardiologa K. S., psycholog H. P. i psychiatrę M. F. - mogą stanowić podstawę do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Zostały one wydane przez biegłych lekarzy o specjalnościach odpowiednich do ujawnionych u odwołującej jednostek chorobowych. Biegli dokonali analizy zebranej w sprawie dokumentacji medycznej, przeprowadzili wywiad oraz badania odwołującej. Zarówno rozpoznanie, jak i wnioski, jakie znajdują się w opiniach są rzeczowe, spójne i logiczne, dlatego zasługują na uwzględnienie. Biegli odnieśli się do występujących schorzeń, określili stopień ich nasilenia i wpływ na zdolność do pracy.

Podkreślić należy, że sam fakt występowania schorzeń nie może stanowić podstawy do uznania niezdolności do pracy, lecz istotny jest poziom nasilenia choroby, a poziom ten, zdaniem biegłych, u odwołującej nie sięga poziomu niezdolności do pracy.

Wszyscy powołani w sprawie biegli sądowi rozpoznawali u odwołującej się schorzenia i dolegliwości bólowe kardiologiczne i ortopedyczne, zaś w pierwszej opinii także zaburzenia psychiczne.

Należy wskazać, że w pierwszej opinii, wydanej przez biegłych: neurolog M. B., ortopedę J. S., kardiologa K. S., psycholog H. P. i psychiatrę M. F. ustalono całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym od 02.04.2013r. do 31.12.2013r. z przyczyn psychicznych. Biegli rozpoznali też schorzenia kardiologiczne i ortopedyczne, jednak – zdaniem lekarzy - nie powodowały one niezdolności do pracy. Opinia ta jest zgodna z kolejnymi opiniami biegłych – z dni: 14.06.2014r. i 07.11.2014r. w części, w jakiej wskazuje, że schorzenia ortopedyczne i kardiologiczne nie powodują niezdolności do pracy. Należy wskazać, że w wśród biegłych wydających opinię w dniu 14.06.2014r. była psychiatra A. Ł. (2), lecz nie potwierdziła ona występowania zaburzeń psychicznych (co miało miejsce w dniu wydawania pierwszej opinii w sprawie – 09.11.2013r.).

Dlatego też należało podzielić wnioski i wywód opinii biegłych lekarzy sądowych i uznać, że odwołująca się nie jest całkowicie niezdolna do pracy na gospodarstwie rolnym i z tego powodu prawo do renty rolniczej jej nie przysługuje.

Na marginesie należy wskazać, że w razie pogorszenia stanu zdrowia lub uzyskania nowej, pełniejszej dokumentacji medycznej odwołująca się może ponownie złożyć wniosek o rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Odwołująca nie spełnia więc przesłanek do przyznania jej prawa do renty rolniczej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i jej odwołanie od decyzji Prezesa KRUS z dnia 26.08.2013r. na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. podlega oddaleniu.

Z tych względów orzeczono jak w sentencji.