Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 7 marca 1997 r.
I PKN 27/97
Nierozpoznanie wniosku o przypozwanie (art. 84 § 1 KPC), nie wywiera
istotnego wpływu na wynik sprawy w rozumieniu art. 393
1
pkt 2 KPC jeżeli celem
wniosku było wyłącznie uzyskanie poglądu przypozwanego co do zasadności
powództwa.
Przewodniczący Prezes SN: Jan Wasilewski, Sędziowie SN: Józef Iwulski
(sprawozdawca), Kazimierz Jaśkowski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 7 marca 1997 r. sprawy z powództwa
Kazmierza H. przeciwko Sejmikowi Samorządowemu Województwa L. o odprawę
emerytalną, na skutek kasacji pozwanego od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 29 października 1996 r. [...]
o d r z u c i ł kasację w części dotyczącej naruszenia prawa materialnego (pkt
2); o d d a l i ł kasację w pozostałym zakresie.
U z a s a d n i e n i e
Powód Kazimierz H. wniósł o zasądzenie od strony pozwanej Sejmiku Samo-
rządowego Województwa L. odprawy emerytalnej. W uzasadnieniu żądania powód
podał, że z dniem 6 grudnia 1994 r. przeszedł na emeryturę. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy
w Legnicy ustalił, że powód był zatrudniony w okresie od 1 października 1990 r. do 5
grudnia 1994 r. w Kolegium Odwoławczym przy Sejmiku Samorządowym Województwa
L. w L. na stanowisku etatowego członka tego Kolegium. Stosunek pracy z powodem
wygasł na podstawie art. 30 ust. 5 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o
samorządowych kolegiach odwoławczych. Powód otrzymał emeryturę w trybie rozpo-
rządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia 1990 r. w sprawie
wcześniejszych emerytur dla pracowników zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących
zakładu pracy (Dz.U. Nr 4, poz. 27). Sąd Rejonowy uznał jednak, że w takiej sytuacji nie
nastąpiło "przejście" powoda na emeryturę i powództwo oddalił.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu, wyro-
kiem z dnia 29 października 1996 r. [...] zmienił wyrok Sądu Rejonowego i zasądził na
rzecz powoda kwotę 6 035, 30 zł tytułem odprawy emerytalnej. Sąd Wojewódzki uznał,
że przepis art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów
państwowych nie może być interpretowany zwężająco. Przepis ten nie wymaga aby
między rozwiązaniem stosunku pracy, a nabyciem prawa do emerytury lub renty
inwalidzkiej zachodził związek przyczynowy. Powołując się na orzecznictwo Sądu
Najwyższego, Sąd Wojewódzki uznał, że powód spełnił przesłanki nabycia prawa do
odprawy emerytalnej, gdyż zaprzestał pracy w pozwanym urzędzie, a następnie w
związku z tym uzyskał prawo do emerytury.
Kasację od tego wyroku złożyła strona pozwana, która zarzuciła, mające istotny
wpływ na wynik sprawy, naruszenie przepisów postępowania, a w szczególności
nierozpoznanie wniosku pozwanego w zakresie przypozwania Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych Oddział Wojewódzki w L., złożonego w trybie art. 84 § 1 i § 2 Kodeksu
postępowania cywilnego oraz naruszenie prawa materialnego przez "nieuwzględnienie
wszystkich okoliczności zawartych w aktach sprawy, a zwłaszcza stanowisk Prezesa
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie oraz Ministra Pracy i Spraw
Socjalnych". Strona pozwana wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i o przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania. Zdaniem strony pozwanej powód, zgodnie z
ustawą z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych nie
spełniał warunków do uzyskania stanowiska etatowego członka kolegium, bowiem nie
ukończył studiów wyższych prawniczych lub administracyjnych, w związku z czym
stosunek pracy powoda wygasł na podstawie art. 30 ust. 5 tej ustawy. Powód podjął
starania o uzyskanie "emerytury specjalnej". Według strony pozwanej, ponieważ nie
rozpoznano wniosku o przypozwanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.,
"nie mógł on ustosunkować się merytorycznie do pisma, a tym samym przedłożyć
decyzji o emeryturze specjalnej, w której wyklucza się możliwość nabycia innych
uprawnień przez powoda".
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z przepisem art. 393
11
KPC Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w gra-
nicach kasacji. Oznacza to, że Sąd Najwyższy (poza okolicznościami skutkującymi
nieważność postępowania) nie może brać pod rozwagę naruszenia żadnych innych
przepisów prawa materialnego czy procesowego, których nie wskazał skarżący jako
podstawy kasacji.
Strona pozwana wniosła kasację opierając ją na zarzucie naruszenia art. 84 § 1 i
§ 2 KPC. Stwierdzić należy, że przepis ten rzeczywiście został naruszony przez Sąd
drugiej instancji. Strona pozwana bowiem w odpowiedzi na rewizję powoda w piśmie z
dnia 22 sierpnia 1996 r. [...] wniosła o przypozwanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Oddział w L. Sąd Wojewódzki naruszył ten przepis dlatego, że w ogóle nie rozpoznał
wniosku o przypozwanie, a jedynie dopuścił dowód z akt postępowania o przyznanie
powodowi emerytury.
Jednakże zgodnie z art. 393
1
pkt 2 KPC naruszenie przepisów postępowania
może tylko wówczas stanowić podstawę kasacji, jeżeli mogło mieć ono istotny wpływ na
wynik sprawy. Tymczasem należy stwierdzić, że gdyby Sąd Wojewódzki rozpoznał
wniosek strony pozwanej o przypozwanie, to powinien go oddalić, gdyż nie były
spełnione przesłanki art. 84 § 1 KPC. Stronie pozwanej w razie niekorzystnego rozs-
trzygnięcia dla niej sprawy (uwzględnienia powództwa przez zasądzenie odprawy
emerytalnej na rzecz powoda) nie przysługiwałyby żadne roszczenia względem ZUS,
ani też ZUS nie miałby żadnych roszczeń przeciwko stronie pozwanej. Nadto, nawet
gdyby Sąd Wojewódzki uwzględnił wniosek i zgodnie z art. 84 § 2 KPC doręczył ZUS-
owi odpis pisma o przypozwaniu, umożliwiając mu przystąpienie do strony pozwanej w
charakterze interwenienta ubocznego (byłoby to możliwe aż do zamknięcia rozprawy w
drugiej instancji - art. 76 KPC), to i tak należałoby odmówić dopuszczenia ZUS-u do
udziału w sprawie w tym charakterze, w razie zgłoszenia opozycji (art. 78 KPC). Będąc
organem orzekającym w sprawach ubezpieczeniowych nie miałby on bowiem żadnego
bezpośredniego i indywidualnego interesu prawnego w rozstrzygnięciu sprawy na
korzyść strony pozwanej. Uznając za słuszne poglądy wyrażone w orzecznictwie (por.
postanowienie z dnia 8 czerwca 1967 r., I CZ 24/67, OSNCP 1968 z. 1 poz. 9 czy
postanowienie z dnia 5 maja 1968 r., I CR 33/68, OSPiKA 1969 z. 3 poz. 66) Sąd
powinien nawet z urzędu odmówić takiego dopuszczenia do udziału w sprawie.
Wreszcie według strony pozwanej, Sąd Wojewódzki uniemożliwił Zakładowi
Ubezpieczeń Społecznych "merytoryczne ustosunkowanie się w sprawie" i to miałoby
mieć wpływ na rozstrzygnięcie. Tymczasem Sąd Wojewódzki znał poglądy Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych, a jedynie nie podzielał ich w aspekcie skutków, jakie
wywarło przyznanie powodowi emerytury na roszczenie o odprawę emerytalną. Już w
poprzednim stanie prawnym Sąd Najwyższy uważał, że niewykonanie przez sąd
obowiązku przypozwania (art. 84 § 2 KPC) nie uzasadnia samo przez się uchylenia
zaskarżonego orzeczenia na podstawie art. 368 pkt 5 KPC, a może być rozważane
przez sąd rewizyjny jedynie w ramach podstawy rewizyjnej określonej w art. 368 pkt 3
KPC, tj. w przypadku, gdyby nie zostały wyjaśnione okoliczności sprawy, a okazało się,
że interwenient uboczny dysponuje dowodami nie znanymi stronom i sądowi (wyrok z
dnia 23 marca 1973 r., II CR 68/73, OSPiKA 1973 z. 10 poz. 197, PiP 1974 nr 11 s.
144). W nowym stanie prawnym (po nowelizacji dokonanej przez ustawę z dnia 1
marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta
Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu
postępowania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. Nr 43, poz. 189) podzielenie istoty tego poglądu
oznacza przyjęcie, że niewykonanie przez sąd obowiązku przypozwania (art. 84 § 2
KPC) może tylko wówczas stanowić podstawę kasacji, gdy skarżący wykaże, że mogło
to mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sytuacja taka nie występuje wówczas, gdy
przypozwany miałby tylko przedstawić w sprawie swój pogląd co do zasadności
powództwa.
W omawianym zakresie kasacja była wobec tego niezasadna i uległa oddaleniu
na podstawie art. 393
12
KPC.
Według art. 393
3
KPC kasacja powinna zawierać przytoczenie podstaw kasa-
cyjnych i ich uzasadnienie. Musi więc wskazywać konkretne przepisy prawa material-
nego lub procesowego, które jej zdaniem zostały naruszone, wyjaśniać na czym
naruszenie tych przepisów polegało i zawierać uzasadnienie podstaw kasacyjnych.
Warunków tych nie spełnia postawienie w kasacji zarzutów, bez wskazania jakie
konkretnie przepisy prawa zostały naruszone. Omawianych przesłanek w pozostałym
zakresie nie spełnia kasacja strony pozwanej. Powołuje się ona bowiem na naruszenie
prawa materialnego poprzez "nieuwzględnienie wszystkich okoliczności zawartych w
aktach sprawy, a zwłaszcza stanowisk Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w
Warszawie oraz Ministra Pracy i Spraw Socjalnych", ale w tym zakresie nie wskazuje
na żaden przepis prawa, który miałby zostać naruszony. Powołanie się w uzasadnieniu
kasacji na przepis art. 30 ust. 5 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o
samorządowych kolegiach odwoławczych nie zostało połączone z zarzutem naruszenia
przepisu i uzasadnieniem tego. Zgodnie z utrwalonym już w okresie międzywojennym
orzecznictwem Sądu Najwyższego skarga kasacyjna, nie zawierająca wskazania
podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia podlega odrzuceniu bez wzywania strony o
uzupełnienie braków formalnych (uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 30 kwietnia
1938 r., C III 319/37, OSN 1938 poz. 303; patrz też orzeczenie z dnia 14 września 1936
r., C II 859/36, OSN 1937 poz. 109). Pogląd ten jest podtrzymywany w orzecznictwie
Sądu Najwyższego po nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego (tak np.
postanowienie z dnia 20 listopada 1996 r., I PKN 22/96, OSNAPiUS 1997 nr 5 poz. 74).
Skoro brak wskazania podstaw kasacyjnych prowadzi do niedopuszczalności kasacji i
konieczności jej odrzucenia na podstawie art. 393
8
§ 1 KPC, to dotyczy to także
sytuacji, w której skarżący wskazał niektóre z podstaw kasacji, a w pozostałym zakresie
postawił zaskarżonemu orzeczeniu zarzuty, nie przywołał jednak przepisów prawa,
które zostać miały naruszone. Jest to przypadek częściowej niedopuszczalności
kasacji, który wystąpił w niniejszej sprawie i prowadził do odrzucenia kasacji strony
pozwanej w części, w której była niedopuszczalna.
========================================