Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 10 kwietnia 1997 r.
I PKN 94/97
Sąd pracy nie jest uprawniony do korygowania zgodnej z prawem decyzji
pracodawcy o rozwiązaniu stosunku pracy i nie ma uzasadnienia powoływanie
się przez pracownika na zasadę równych praw, jeżeli zarzucone mu przewinienie
stanowiło naruszenie istotnych obowiązków pracowniczych.
Przewodniczący SSN: Walerian Sanetra, Sędziowie SN: Zbigniew Myszka
(sprawozdawca), Andrzej Wróbel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 1997 r. sprawy z powództwa
Dariusza Ł. przeciwko Wojewódzkiej Kolumnie Transportu Sanitarnego w S. o
przywrócenie do pracy, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z dnia 28 listopada 1996 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Giżycku wyrokiem z dnia 16 sierpnia 1996 r.
przywrócił powoda Dariusza Ł. do pracy na poprzednich warunkach w pozwanej
Wojewódzkiej Kolumnie Transportu Sanitarnego w S., a nadto zasądził od pozwanej na
rzecz powoda kwotę 585,87 zł tytułem wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy,
a także zwrot kosztów postępowania. Sąd ten ustalił, że wprawdzie powód dopuścił się
przypadków opuszczania miejsca pracy, spóźniania się do pracy, a także w dniu 31
maja 1995 r. pozostawił bez zabezpieczenia samochód służbowy, co doprowadziło do
jego uszkodzenia, to podjęta przez pozwaną decyzja o wypowiedzeniu powodowi
umowy o pracę była środkiem niewspółmiernym do rodzaju i wagi ujawnionych
przewinień pracowniczych.
Po rozpoznaniu apelacji pozwanej Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Białymstoku wyrokiem z dnia 28 listopada 1996 r. zmienił zaskarżony
wyrok i oddalił powództwo, uznając że Sąd Rejonowy dokonał niewłaściwej oceny
zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Sąd drugiej instancji zwrócił uwagę,
że przepisy art. 100 KP, nakładające na pracowników obowiązek sumiennego i
starannego wykonywania pracy i stosowania się do poleceń przełożonych dotyczących
umówionej pracy, wymagają od pracownika także dbałości o dobro zakładu pracy i
ochrony mienia pracodawcy. Dlatego pozostawienie przez powoda w dniu 31 maja
1995 r. nie zabezpieczonego samochodu służbowego, które doprowadziło do
przypadkowego uruchomienia tego pojazdu przez pacjentów szpitala psychiatrycznego,
których powód miał przewozić, oraz do uszkodzenia samochodu służbowego,
uzasadniało wypowiedzenie mu umowy o pracę. Sąd Wojewódzki wskazał także na fakt
samowolnego opuszczenia przez powoda miejsca pracy w dniu 10 maja 1995 r. w celu
omówienia warunków przyjęcia go do nowej pracy, co było przyczyną wypowiedzenia
powodowi umowy o pracę w dniu 23 maja 1995 r., które Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w
Giżycku uznał za bezskuteczne jedynie z powodu naruszenia trybu konsultacji
związkowej. Te dwa zdarzenia w ocenie Sądu Wojewódzkiego stanowiły oczywiste
naruszenie obowiązków pracowniczych przez powoda i uzasadniały wypowiedzenie mu
umowy o pracę. Równocześnie w materiale dowodowym sprawy brak było przesłanek
faktycznych uzasadniających stanowisko Sądu Rejonowego o tendencyjnym
traktowaniu powoda przez pracodawcę, który stosował rozmaite przewidziane w
przepisach prawa pracy środki dyscyplinujące wobec powoda naruszającego obowiązki
pracownicze.
Wyrok Sądu Wojewódzkiego zakwestionował kasacją powód zarzucając mu
naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 100 KP oraz domagał się
orzeczenia reformatoryjnego co do istoty sprawy przez Auznanie dokonanego wypo-
wiedzenia umowy o pracę powodowi za bezskuteczne@, alternatywnie wnosił o uchy-
lenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Wojewódzkiemu w
Białymstoku do ponownego rozpoznania i zasądzenia kosztów procesu Aza wszystkie
instancje@. Zdaniem kasacji w sprawie brak było rzeczywistych i uzasadnionych
przyczyn, które mogły uzasadniać wypowiedzenie powodowi umowy o pracę, a które
było dokonane tendencyjnie przez przełożoną powoda z przyczyn osobistych. Zdarze-
nie z dnia 31 maja 1995 r. spowodowane przez pensjonariuszy szpitala psychia-
trycznego, którzy nie byli nadzorowani przez personel medyczno-pielęgniarski, dopro-
wadziło do niewielkiego uszkodzenia samochodu służbowego, a zatem nie stanowiło
wystarczającej przyczyny, która uzasadniałaby wypowiedzenie powodowi umowy o
pracę, zwłaszcza w sytuacji gdy inni kierowcy pozwanej mieli znacznie poważniejsze
kolizje drogowe i nadal są zatrudnieni. Zarzut ten przekonuje także o niestosowaniu
wobec powoda obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów oceny pracowników oraz
wyników ich pracy (art. 94 pkt 9 KP). Inne zdarzenie z dnia 10 maja 1995 r. polegające
na załatwianiu spraw prywatnych w czasie oczekiwania na załatwienie spraw
służbowych przed bankiem, odbyło się bez zgody pracodawcy, wobec przekonania
powoda, że jego przełożona nie zgodziłaby się na udzielenie mu zwolnienia z pracy w
celu poszukiwania innego zatrudnienia.
Pozwana wniosła o oddalenie kasacji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Stosownie do postanowień art. 393
11
KPC postępowanie kasacyjne toczy się w
granicach kasacji, które wyznaczają podstawy i wnioski kasacji. Wniesiona skarga
kasacyjna powołuje wyłącznie naruszenie prawa materialnego jako podstawę kasacyj-
ną, co sprawia, że w postępowaniu kasacyjnym niedopuszczalne jest weryfikowanie
dokonanych w toku instancji ustaleń faktycznych i dlatego Sąd Najwyższy nie może
czynić odmiennych ustaleń faktycznych od przyjętych za podstawę wydania zas-
karżonego wyroku. Analiza prawidłowości dokonanych ustaleń faktycznych byłaby
możliwa wyłącznie w związku z zarzutami naruszenia przepisów postępowania, jeżeli
uchybienie takie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art.393
1
pkt 2 KPC), a
takich zarzutów obrazy prawa procesowego kasacja nie powołała. W konsekwencji
powyższego dla oceny przez Sąd Najwyższy trafności podniesionego zarzutu naru-
szenia prawa materialnego miarodajny jest stan faktyczny sprawy, stanowiący pods-
tawę wydania zaskarżonego wyroku.
Kasacja wskazująca na naruszenie przepisu prawa materialnego przez błędną
wykładnię art. 100 KP i sprowadzająca się do twierdzenia, że wskazane przez
pozwanego pracodawcę przyczyny nie uzasadniały wypowiedzenia powodowi umowy o
pracę i przez to było to wypowiedzenie nieuzasadnione, w istocie oznacza postawienie
zarzutu naruszenia przede wszystkim przepisu prawa materialnego zawartego w art. 45
KP. Przy rozważaniu zasadności przyczyn dokonanego wypowiedzenia powodowi
umowy o pracę w dniu 20 września 1995 r. należało wstępnie odnieść się do
wcześniejszego wypowiedzenia powodowi umowy o pracę w dniu 23 maja 1995 r.,
które zostało uznane za bezskuteczne prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego-
Sądu Pracy w Giżycku z dnia 22 czerwca 1995 r. [...] z uwagi na niewyczerpanie przez
zakład pracy trybu konsultacji związkowej. Sygnalizowane orzeczenie zostało wydane
bez badania merytorycznych przyczyn wypowiedzenia określonych w piśmie o
wypowiedzeniu z dnia 23 maja 1995 r. W ocenie Sądu Najwyższego przyczyny po-
wołane w tym wypowiedzeniu, wobec prawomocnego orzeczenia jego bezskuteczności,
nie mogły stanowić uzasadnienia kolejnego wypowiedzenia powodowi umowy o pracę
dokonanego w dniu 20 września 1995 r., którego zasadność stanowiła przedmiot
obecnego procesu. Dotyczy to w szczególności zdarzenia z dnia 10 maja 1995 r. oraz
innych przewinień pracowniczych powoda, wskazanych jako przyczyny wypowiedzenia
umowy o pracę dokonanego w dniu 23 maja 1995 r. Dyspozycje art. 45 § 1 KP w
jednakowy sposób sankcjonują wypowiedzenie nieuzasadnione, jak i wypowiedzenie
dokonane w naruszeniem przepisów o wypowiadaniu umów o pracę. Powoduje to, iż
prawomocne orzeczenie o bezskuteczności wypowiedzenia umowy o pracę, oparte o
stwierdzenie naruszenia przepisów o wypowiadaniu umów o pracę w tym trybie, bez
sądowego zbadania merytorycznych przyczyn wypowiedzenia (co nie jest konieczne
według regulacji normatywnej art. 45 § 1 KP), przekreśla znaczenie prawne i możliwość
powoływania tych samych przyczyn, jako uzasadnienie kolejnego wypowiedzenia
umowy o pracę. Przyczyny te stają się nieaktualne z uwagi na prawomocne orzeczenie
bezskuteczności wypowiedzenia, które miały uzasadniać. Odmienne stanowisko
przekreślałoby znaczenie prawomocnego wyroku sądowego o uznaniu wypowiedzenia
za bezskuteczne, umożliwiając bezpodstawnie i bez jakiegokolwiek uzasadnienia
prawnego zwolnienie pracodawcy od przestrzegania wymogów formalnych wypowia-
dania umów o pracę, byleby istniała jakakolwiek wcześniejsza przyczyna uzasadniająca
wypowiedzenie umowy o pracę. Byłaby to swoista konwalidacja uznanych za
bezprawne naruszeń przez pracodawcę przepisów o wypowiadaniu umów o pracę oraz
niedopuszczalne dokonanie wypowiedzenia z tych samych przyczyn.
Powyższe powodowało, że przedmiotem weryfikacji zasadności wypowiedzenia
powodowi umowy o pracę z dnia 20 września 1995 r. mogła być przyczyna nie
wskazana w wypowiedzeniu z dnia 23 maja 1995 r., tj. zdarzenie z dnia 31 maja 1995
r., polegające na pozostawieniu nie zabezpieczonego samochodu używanego do
transportu sanitarnego, co umożliwiło jego uruchomienie przez pacjentów szpitala
psychiatrycznego, które doprowadziło do wypadku i uszkodzenia pojazdu służbowego.
Była to podstawowa przyczyna wypowiedzenia, wskazana w piśmie wypowiadającym
powodowi umowę o pracę w dniu 20 września 1995 r. To zachowanie się powoda
zatrudnionego na stanowisku kierowcy, który jest obowiązany chronić mienie
pracodawcy, a także jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo związane z ruchem po-
wierzonego mu pojazdu służbowego, stanowiło rażące naruszenie powinności sumien-
nego i starannego świadczenia pracy przez powoda (art. 100 § 1 KP) i jednoznacznie
kwalifikowało się jako uzasadniona przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę w
rozumieniu art. 45 § 1 KP. Okoliczność, iż rozmiary strat materialnych spowodowanych
kolizją były większe, była nieistotna wobec oczywistego zagrożenia bezpieczeństwa
dotkniętych schorzeniami psychicznymi osób, przewożonych i poddanych również
pieczy powoda, które uruchomiły niezabezpieczony pojazd i brały udział w
niebezpiecznej kolizji drogowej, za której spowodowanie powód został ukarany w
postępowaniu mandatowym. Wypowiedzenie dokonane wskutek oczywistego i rażą-
cego naruszenia obowiązków pracowniczych było następstwem zastosowania obiek-
tywnych i sprawiedliwych kryteriów indywidualnej oceny pracy powoda oraz jego prze-
winienia pracowniczego (art. 94 pkt 9 KP). Uprawniony wybór pracodawcy innych
sankcji wobec innych pracowników za podobne naruszenie powinności pracowniczych,
nie uchybia indywidualnej z natury rzeczy ocenie pracy powoda prowadzącej do
uzasadnionego wypowiedzenia mu umowy o pracę. W takich przypadkach pracodawca
nie naruszył przecież zasady równouprawnienia pracowników, a jedynie w sposób
uprawniony zastosował indywidualne sankcje dyscyplinujące określone przewinienia
pracownicze. Sądy nie są władne korygować zgodnych z prawem indywidualnych
decyzji pracodawcy i nie ma uzasadnienia prawnego powoływanie się powoda na
zasadę równych praw, jeżeli zarzucane mu przewinienie pracownicze nie dotyczyło
sfery jego uprawnień, ale stanowiło naruszenie istotnych obowiązków ze stosunku
pracy i uzasadniało dokonane wypowiedzenie stosunku pracy.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy oddalił kasację na podstawie art.
393
12
KPC.
========================================