Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 17 listopada 1997 r.
II UKN 309/97
Wskazanie w świadectwie pracy jako przyczyny rozwiązania umowy o
pracę okoliczności wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia
1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków
pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw
(Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.) może podlegać sprawdzeniu w postępo-
waniu z wniosku o wcześniejszą emeryturę dla pracowników zwalnianych z
pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy.
Przewodniczący SSN: Jerzy Kuźniar (sprawozdawca), Sędziowie SN: Roman
Kuczyński, Maria Tyszel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 1997 r. sprawy z wniosku
Antoniego K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w B. o
wcześniejszą emeryturę, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyj-
nego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z dnia 23 kwietnia 1997
r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wnioskodawca Antoni K. dochodził przyznania wcześniejszej emerytury w
oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26
stycznia 1990 r. w sprawie wcześniejszych emerytur dla pracowników zwalnianych z
pracy z przyczyn dotyczących zakładów pracy (Dz. U. Nr 4, poz. 27). Do wniosku
dołączył świadectwo pracy z dnia 30 marca 1993 r. wydane mu przez Antoniego S.
właściciela gospodarstwa rolno-hodowlanego w K., stwierdzające, że stosunek pracy
łączący strony został rozwiązany na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 28 grud-
nia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków
- 2 -
pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U.
z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.).
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 3 czerwca
1993 r. odmówił przyznania świadczenia wobec nieudowodnienia 40-letniego okresu
zatrudnienia, a Sąd Wojewódzki oddalił odwołanie wnioskodawcy wyrokiem z dnia 3
marca 1994 r. [...].
Kolejne wnioski o wcześniejszą emeryturę składane w dniu 14 kwietnia 1994
r. i 13 lipca 1995 r. zostały prawomocnie oddalone [...] (wyrok z dnia 10 maja 1995 r.)
oraz [...] (wyrok z dnia 8 grudnia 1995 r.) Sądu Wojewódzkiego w Białymstoku.
Obecnie rozpoznawana sprawa dotyczy wniosku z dnia 29 stycznia 1996 r. i
odmownej decyzji organu rentowego z dnia 14 listopada 1996 r. W sprawie tej organ
rentowy ustalił, że stosunek pracy łączący wnioskodawcę z Antonim S. nie został
rozwiązany w trybie ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. Odwołanie wnioskodawcy od
tej decyzji Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku
oddalił wyrokiem z dnia 6 marca 1997 r. po ustaleniu, na podstawie akt sprawy Sądu
Rejonowego w Białymstoku [...], której przedmiotem było prawo wnioskodawcy do
odprawy pieniężnej należnej w związku z rozwiązaniem umowy o pracę z przyczyn
dotyczących zakładu pracy, że stosunek pracy z wnioskodawcą został rozwiązany z
jego inicjatywy na podstawie porozumienia stron, bez związku z przyczynami eko-
nomicznymi leżącymi po stronie pracodawcy.
Apelację wnioskodawcy od tego wyroku Sąd Apelacyjny w Białymstoku odda-
lił, podzielając stanowisko Sądu pierwszej instancji. W ocenie Sądu Apelacyjnego
trafnie przyjął Sąd Wojewódzki, że świadectwo pracy (określające przyczynę rozwią-
zania umowy o pracę) zostało wydane wnioskodawcy jedynie na użytek sprawy o
wcześniejszą emeryturę, nie było bowiem przyczyn ekonomicznych, które prowadzi-
łyby do ograniczenia zatrudnienia u pracodawcy. Jako podstawę prawną swego roz-
strzygnięcia Sąd Apelacyjny powołał, poza rozporządzeniem z dnia 26 stycznia 1990
r., również obowiązujące od dnia 11 kwietnia 1997 r. rozporządzenie Rady Ministrów
z dnia 25 marca 1997 r. w sprawie zasad wcześniejszego przechodzenia na emery-
turę pracowników zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (Dz. U.
Nr 29, poz. 159).
Powyższy wyrok zaskarżył kasacją wnioskodawca i zarzucając naruszenie
- 3 -
przepisów art. 224 § 1 i 382 KPC wniósł o uchylenie wyroków Sądów obu instancji i
przekazanie sprawy Sądowi Wojewódzkiemu do ponownego rozpoznania. Zdaniem
kasacji nieprzeprowadzenie "własnego" postępowania dowodowego i oparcie się na
ustaleniach Sądu Rejonowego poczynionych w sprawie o odprawę, nie może być
uznane za wystarczające, co uzasadnia zarzuty i wnioski kasacji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja nie jest uzasadniona.
Powołany jako naruszony przez Sąd Apelacyjny przepis art. 224 § 1 KPC ma
charakter "porządkowy". Uprawnia on przewodniczącego do zamknięcia rozprawy,
gdy sąd uzna sprawę za dostatecznie wyjaśnioną. Oznacza to, że przewodniczący
jedynie ogłasza zamknięcie rozprawy, zaś ocenę, że sprawa została już dostatecznie
wyjaśniona podejmuje sąd, kiedy zostało przeprowadzone całe postępowanie dowo-
dowe. Wydaje się, że kasacja w tej części zarzuca nieprzeprowadzenie postępowa-
nia dowodowego przez Sąd Apelacyjny i zamknięcie rozprawy przed zakończeniem
postępowania dowodowego, nie wskazując jednak, jakie dowody zostały pominięte.
W uzasadnieniu tego zarzutu podnosi się błędną ocenę przez Sąd Rejonowy zeznań
świadka Antoniego S., w sprawie [...], to zaś nie podlega kontroli kasacyjnej w roz-
poznawanej sprawie.
Podobnie jako niezasadny należy ocenić zarzut naruszenia przez Sąd drugiej
instancji art. 382 KPC. Według tego przepisu sąd drugiej instancji orzeka na
podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postę-
powaniu apelacyjnym. Nie można z treści tego przepisu wysnuwać wniosku, że obo-
wiązkiem sądu rozpoznającego apelację jest prowadzenie postępowania dowodo-
wego w każdej sytuacji. Obowiązek ten istnieje tylko wówczas, gdy materiał dowo-
dowy nie jest kompletny, i jego uzupełnienie w toku tego postępowania nie będzie
wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości lub znacznej czę-
ści dla wydania orzeczenia reformatoryjnego (art. 386 § 4 KPC).
To, że Sąd Wojewódzki oparł się na ustaleniach poczynionych przez Sąd
Rejonowy w sprawie [...] i stwierdził, że umowa o pracę wiążąca wnioskodawcę z
pracodawcą nie została rozwiązana z przyczyn określonych w ustawie z dnia 28
- 4 -
grudnia 1989 r., nie może być uznane za uchybienie procesowe, a okoliczność ta,
sama przez się, nie obligowała Sądu Apelacyjnego do przeprowadzenia postępowa-
nia dowodowego, gdy ponadto Sąd ten podzielił stanowisko Sądu pierwszej instancji.
Fakt, że w wydanym pracownikowi świadectwie pracy podano jako przyczynę
rozwiązania umowy o pracę okoliczności wymienione w ustawie z dnia 28 grudnia
1989 r. nie oznacza, że istnienie tych przyczyn nie może podlegać weryfikacji w
postępowaniu prowadzonym w sprawie o wcześniejszą emeryturę dla pracowników
zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Nie ma też przeszkód
prawnych, aby weryfikacja ta polegała na zaaprobowaniu ustaleń dokonanych przez
sąd w sprawie o odprawę z tytułu rozwiązania umowy o pracę z przyczyn leżących
po stronie pracodawcy. Mieści się ona bowiem w uprawnieniu sądu do oceny wiary-
godności i mocy dowodów według własnego uznania (art. 233 § 1 KPC). W powoła-
nej już sprawie [...] Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Białymstoku ustalono, że roz-
wiązanie umowy o pracę z wnioskodawcą nastąpiło na jego prośbę i nie miało żad-
nego związku z sytuacją pracodawcy, który ani nie likwidował, ani nie ograniczał
zatrudnienia z przyczyn ekonomicznych, a świadectwo pracy zostało wydane
wnioskodawcy na użytek sprawy o wcześniejszą emeryturę.
Z tych względów, skoro kasacja nie ma usprawiedliwionych podstaw, należało
orzec o jej oddaleniu po myśli art. 393
12
w związku z art. 393
8
§ 3 KPC.
========================================