Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 26 czerwca 1998 r.
I PKN 211/98
1. Z reguły nie można przypisać znacznego stopnia winy (art. 52 § 1 pkt 1
KP) pracownikowi naruszającemu przepisy regulaminu pracy dotyczące zasad
opuszczania miejsca pracy w czasie pracy oraz udzielenia urlopu wypoczyn-
kowego, jeżeli jego zachowanie jest zgodne ze zwyczajem akceptowanym
przez pracodawcę.
2. Ogłoszenie upadłości pracodawcy nie uzasadnia zawieszenia postę-
powania na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 KPC wówczas, gdy przedmiotem pro-
cesu jest wyłącznie roszczenie o przywrócenie do pracy.
Przewodniczący SSN: Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Adam Józefowicz, Jadwiga Skibińska-Adamowicz.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 1998 r. sprawy z po-
wództwa Józefa T. przeciwko Zakładom Przemysłu Dziewiarskiego „M.” w Z. w upad-
łości o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 16
grudnia 1997 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego „M.” w Z. w upadłości w sprawie z po-
wództwa Józefa T. o przywrócenie do pracy wniosły kasację od wyroku Sądu Woje-
wódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 16 grudnia
1997 r. [...]. Zaskarżonym wyrokiem oddalono apelację strony pozwanej od wyroku
Sądu pierwszej instancji przywracającego powoda do pracy na poprzednich warun-
kach. W kasacji zarzucono naruszenie art. 233 KPC poprzez błędną ocenę materiału
dowodowego dotyczącego nieusprawiedliwionej nieobecności powoda w pracy oraz
2
wykorzystania urlopu bez zgody i wbrew woli kierownika strony pozwanej i art. 316 §
1 KPC przez pominięcie dowodów wskazujących na ciężkie naruszenie podstawo-
wych obowiązków pracowniczych przez powoda (art. 52 § 1 pkt 1 KP) oraz art. 174 §
1 pkt 4 KPC polegające na niezawieszeniu postępowania, mimo ogłoszenia upadło-
ści strony pozwanej.
Powód wniósł o oddalenie kasacji i podniósł, iż w wykonaniu wyroku podjął
pracę na poprzednim stanowisku dnia 19 grudnia 1997 r., a z dniem 15 stycznia
1998 r. został zwolniony z powodu upadłości strony pozwanej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja nie jest uzasadniona. Wnoszący ją nie wskazał w uzasadnieniu, które
dowody zostały błędnie ocenione przez Sądy oraz jakie wnioski dowodowe strony
pozwanej zostały pominięte. Zarzuty naruszenia art. 233 i art. 316 § 1 KPC nie mogą
zatem być rozpatrywane przez Sąd Najwyższy, ponieważ nie spełniają przewidzia-
nego w art. 393
3
KPC wymagania uzasadnienia podstaw kasacyjnych. Rozważenia
wymagają zatem tylko zarzuty naruszenia art. 52 § 1 pkt 1 KP i art. 174 § 1 pkt 4
KPC.
Zdaniem wnoszącego kasację zachowanie powoda polegające na opuszcze-
niu części dni pracy w dniach 22 i 23 kwietnia 1997 r. oraz samowolnym udaniu się
na urlop wypoczynkowy dnia 24 kwietnia tegoż roku uzasadnia rozwiązanie umowy o
pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Powód był zatrudniony u strony poz-
wanej na stanowisku kierownika działu technicznego. Posiadał on przepustkę stałą
umożliwiającą mu wyjście w celach służbowych z zakładu pracy w każdym czasie, z
koniecznością uprzedniego zgłoszenia tego faktu u bezpośredniego przełożonego.
Trafnie jednakże Sąd drugiej instancji przyjął, iż dla oceny stopnia winy pracownika
mają znaczenie akceptowane przez pracodawcę zwyczaje przyjęte w zakładzie
pracy. Przełożony powoda akceptował możliwość opuszczenia zakładu pracy w celu
załatwienia spraw służbowych bez dokonania wpisów w księdze wyjść, jak również
udania się na urlop bez wyraźnego jego udzielenia. Jeżeli wniosek urlopowy nie był
uwzględniany, to wówczas pracownika zawiadamiano o konieczności powrotu do
pracy. W tej sytuacji z reguły nie można skutecznie postawić pracownikowi zarzutu
winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa, jeżeli postępuje on zgodnie ze zwyczajem,
3
mimo że świadomie narusza przepisy regulaminu pracy. Uzasadniony jest zarzut
kasacji, iż Sądy błędnie przyjęły, że dla uznania „ciężkiego naruszenia” podstawo-
wych obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 KP) konieczne jest realne zagro-
żenie interesów zakładu pracy. W orzecznictwie uważa się, że wystarczającą przes-
łanką stwierdzenia „ciężkiego naruszenia” jest znaczny stopień winy pracownika,
natomiast zagrożenie (naruszenie) istotnych interesów pracodawcy może uzasad-
niać rozwiązanie umowy o pracę także w razie niskiego stopnia winy pracownika.
Zasadność tego zarzutu nie może jednakże zmienić rozstrzygnięcia Sądu Najwyż-
szego, ponieważ żadne poważne interesy pozwanego nie zostały naruszone ani za-
grożone przez powoda.
Według art. 174 § 1 pkt 4 KPC sąd zawiesza postępowanie z urzędu, jeżeli w
stosunku do strony zostało wszczęte postępowanie upadłościowe, a spór dotyczy
przedmiotu wchodzącego w skład masy upadłości. Wszczęciem postępowania upad-
łościowego jest data postanowienia sądu o ogłoszeniu upadłości (art. 14, art. 15 i art.
64 Prawa upadłościowego). Roszczenie pracownika o przywrócenie do pracy nie
wchodzi jednakże do masy upadłości. Ma ono charakter majątkowy, lecz niepienięż-
ny i nie może być zrealizowane w postępowaniu upadłościowym. Prawo upadłościo-
we (ani prawo pracy) nie zawierają przepisów zakazujących dochodzenia tego rosz-
czenia po ogłoszeniu upadłości lub stanowiących, że zamienia się ono w roszczenie
o odszkodowanie. Sąd ma natomiast prawo do zasądzenia w tej sytuacji odszkodo-
wania zamiast dochodzonego przywrócenia do pracy (art. 45 § 2, art. 56 § 2 KP).
Innymi słowy, roszczenie o przywrócenie do pracy nie jest „przedmiotem”, o którym
stanowi art. 174 § 1 pkt 4 KPC. Nie istniał zatem obowiązek zawieszenia postępo-
wania.
Z tych względów na podstawie art. 393
12
KPC orzeczono jak w sentencji.
========================================