Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 25 września 1998 r.
II UKN 233/98
Zarzut naruszenia art. 5 KPC nie może być samoistną podstawą kasacji z
art. 393
1
pkt 2 KPC.
Przewodniczący SSN: Maria Tyszel, Sędziowie: SA Beata Gudowska, SN
Jerzy Kuźniar (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 25 września 1998 r. sprawy z wniosku
Henryka P. przeciwko Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego-Oddziałowi
Regionalnemu w C. o rentę inwalidzką rolniczą, na skutek kasacji wnioskodawcy od
wyroku Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z
dnia 16 grudnia 1997 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 23 stycznia 1997 r. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Warszawie oddalił odwołanie wnioskodawcy Henryka P. od de-
cyzji Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego-Oddziału Regionalnego w C. z
dnia 14 marca 1996 r., odmawiającej przyznania prawa do rolniczej renty inwalidz-
kiej, po ustaleniu - na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego, w
tym dowodu z opinii biegłego lekarza internisty – kardiologa, że wnioskodawca nie
jest długotrwale niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym i nie spełnia jednego z
warunków określonych w art. 21 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu
społecznym rolników (jednolity tekst: Dz.U. z 1993 r. Nr 71, poz. 342 ze zm.), ko-
niecznych dla przyznania dochodzonego świadczenia.
Rozpoznając apelację wnioskodawcy od tego wyroku, Sąd Apelacyjny w War-
szawie uzupełnił postępowanie dowodowe, dopuszczając dodatkowo dowód z opinii
biegłego lekarza pulmunologa i wobec stanowiska biegłego zobowiązał wniosko-
2
dawcę do dołączenia wyników badań spirograficznych i gazometrycznych. Wyniki te
nie zostały dołączone (mimo ponagleń). Wyrokiem z dnia 16 grudnia 1997 r. [...] Sąd
Apelacyjny oddalił apelację.
Powyższy wyrok zaskarżył kasacją wnioskodawca i zarzucając „obrazę art. 5
KPC, która uniemożliwiła wyjaśnienie podstawy faktycznej roszczenia”, wniósł o
„uchylenie wyroku Sądu Apelacyjnego i poprzedzającego wyroku Sądu Wojewódz-
kiego”. Skarżący stwierdził nadto, że matka wnioskodawcy, ustanowiona przez niego
pełnomocnikiem, wykazywała „niezrozumienie reguł procesu:, sąd winien więc „wy-
znaczyć w tej sytuacji pełnomocnika z urzędu”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Według art. 5 KPC sąd powinien udzielać stronom występującym w sprawie
bez adwokata lub radcy prawnego potrzebnych wskazówek co do czynności proce-
sowych oraz pouczać je o skutkach prawnych tych czynności i skutkach zaniedbań.
Ten ogólny przepis postępowania nie może być samoistną podstawą kasacji opartej
na naruszeniu przepisów postępowania (art. 393
1
pkt 2 KPC) i wymaga konkretyzacji
przez wskazanie, które istotne przepisy postępowania zostały naruszone wskutek
zaniedbania przez Sąd orzekający powinności określonej w tym przepisie i wywarły
istotny wpływ na wynik sprawy.
Przebieg postępowania w rozpoznawanej sprawie nie daje podstaw do czy-
nienia zarzutu, iż Sąd Apelacyjny przepis ten naruszył.
Przedmiotem sprawy było zbadanie uprawnień wnioskodawcy do renty inwa-
lidzkiej rolniczej określonych w art. 21 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpie-
czeniu społecznym rolników. Wobec twierdzeń wnioskodawcy zawartych w apelacji
od wyroku Sądu pierwszej instancji, Sąd Apelacyjny dopuścił dodatkowo dowód z
opinii biegłego lekarza pulmunologa, zobowiązując pełnomocnika wnioskodawcy
(jego matkę), a następnie także samego wnioskodawcę do przedłożenia wyników
dodatkowych badań. Zobowiązanie to następnie ponowił, dokładnie wyjaśniając w
piśmie z dnia 29 października 1997 r., jakich badań dodatkowych powyższe zobo-
wiązanie dotyczy. Wobec bezskuteczności tych wezwań, pominięcie dowodu z do-
datkowej opinii biegłego było usprawiedliwione, a przedstawiony przebieg postępo-
wania nie daje żadnych podstaw do zarzutu naruszenia przez Sąd Apelacyjny ogól-
nej reguły wyrażonej w art. 5 KPC.
3
W postępowania przed Sądem drugiej instancji wnioskodawca nie składał
wniosku o ustanowienie dla niego adwokata lub radcy prawnego, a przepisy pos-
tępowania cywilnego nie dają podstaw do działania w tym zakresie przez Sąd z
urzędu.
Skarżący nie przytoczył w kasacji innych jej podstaw poza naruszeniem art. 5
KPC, a skoro według art. 393
11
KPC Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach
kasacji, a więc jest związany jej podstawami i wnioskami (poza uwzględnieniem z
urzędu nieważności postępowania), to brak przesłanek do uwzględnienia kasacji.
Z tych względów na podstawie art. 393
12
KPC orzeczono jak w sentencji.
========================================