Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 20 maja 1999 r.
II UKN 105/99
Nie można żądać wznowienia postępowania na tej podstawie, że sąd
pominął środek dowodowy wskazany przez stronę, uznając go za nieistotny dla
rozstrzygnięcia sprawy albo, gdy strona nie zgłosiła go, nie przypisując mu
należytego znaczenia. Skarga o wznowienie postępowania nie służy bowiem
korygowaniu wszelkich nieprawidłowych orzeczeń, lecz tylko wzruszeniu
orzeczeń wydanych w warunkach określonych w art. 401 i 403 KPC.
Przewodniczący: SSN Jadwiga Skibińska-Adamowicz (sprawozdawca), Sę-
dziowie SN: Jerzy Kuźniar, Jan Wasilewski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 20 maja 1999 r. na posiedzeniu nie-
jawnym sprawy ze skargi Wacława K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziałowi w W. o wznowienie postępowania w sprawie o rentę inwalidzką, na
skutek kasacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z
dnia 30 grudnia 1997 r. [...]
p o s t a n o w i ł:
o d d a l i ć kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wacław K. złożył dnia 1 grudnia 1997 r. skargę o wznowienie postępowania w
sprawie o rentę inwalidy wojennego, zakończonej wyrokiem Sądu Apelacyjnego we
Wrocławiu z dnia 7 listopada 1996 r. [...]. Żądał uchylenia tego wyroku oraz wyroku
Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu z dnia
12 czerwca 1996 r. [...] oddalającego jego odwołanie od decyzji organu rentowego
odmawiającej przyznania prawa do tej renty. Jako podstawę wznowienia podał wy-
krycie okoliczności faktycznych i środków dowodowych (art. 403 § 2 KPC), jakim jest
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1997 r. [...], „naprowadzający” go na
2
inny dowód istotny dla rozstrzygnięcia sprawy, mianowicie akta Wojskowej Komendy
Uzupełnień w W. wraz ze znajdującą się w nich dokumentacją lekarską, z której wy-
nika, że dnia 2 października 1957 r. został uznany za niezdolnego do służby wojsko-
wej z powodu inwalidztwa. Zdaniem skarżącego przyczyną, która spowodowała, że
„nie zawnioskował wyraźnie przeprowadzenia dowodu” z wymienionych akt, było to,
że w postępowaniu przed Sądem Wojewódzkim i przed Sądem Apelacyjnym wystę-
pował bez pomocy adwokata i nie zdawał sobie sprawy ze znaczenia, jakie ma ten
dowód dla rozstrzygnięcia sprawy.
Sąd Apelacyjny we Wrocławiu postanowieniem z dnia 30 grudnia 1997 r. od-
rzucił skargę. Uznał, że skarga nie opiera się na ustawowej podstawie wznowienia
przewidzianej w art. 403 § 2 KPC, ponieważ okoliczności faktyczne podane przez
wnioskodawcę nie mogłyby mieć wpływu na wynik sprawy, poza tym wnioskodawca
mógł z nich skorzystać w poprzednim postępowaniu.
W kasacji od powyższego postanowienia skarżący zarzucił naruszenie przepi-
sów postępowania w sposób mający istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 5 i art.
403 § 2 KPC. Naruszenie powyższych przepisów polega na tym, że w postępowaniu
przed Sądami obu instancji wnioskodawca działał bez pełnomocnika procesowego, a
mimo to nie został pouczony o obowiązku przedstawienia wszystkich dowodów ko-
niecznych dla poparcia żądania, co doprowadziło do pominięcia dowodu z akt Wojs-
kowej Komendy Uzupełnień w W. zawierających stwierdzenie niezdolności do służby
wojskowej z powodu inwalidztwa. W związku z tym, w świetle wyroku Sądu Najwyż-
szego z dnia 10 czerwca 1997 r. [...], dowód ten należy uznać jako „później wykryty”,
a zatem spełniający warunek określony w art. 403 § 2 KPC. Jednak Sąd Apelacyjny
okoliczności tej nie uwzględnił, wskutek czego wydając zaskarżone postanowienie
naruszył także wymieniony przepis. W konkluzji kasacji skarżący żądał uchylenia
zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy Sądowi Apelacyjnemu we Wroc-
ławiu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Żądanie wznowienia postępowania oparte na podstawie przewidzianej w art.
403 § 2 KPC jest dopuszczalne wtedy, gdy po zakończeniu postępowania, którego
dotyczy skarga, ujawniły się okoliczności faktyczne lub środki dowodowe, z których
strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu, a które mogłyby mieć
3
wpływ na wynik sprawy. Nie można zatem żądać wznowienia postępowania na tej
podstawie, że sąd pominął środek dowodowy wskazany przez stronę, uznając go na
przykład za nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy lub niewiarygodny, albo gdy sama
strona, nie przypisując mu należytego znaczenia, nie zgłosiła go. Skarga o wznowie-
nie postępowania nie służy bowiem korygowaniu wszelkich nieprawidłowych orze-
czeń, lecz tylko wzruszeniu orzeczeń zapadłych w wyniku nieważności postępowania
w rozumieniu art. 401 KPC lub orzeczeń wydanych na podstawie dokumentu przero-
bionego lub podrobionego albo gdy w późniejszym czasie został wykryty prawomoc-
ny wyrok dotyczący tego samego stosunku prawnego lub takie okoliczności faktycz-
ne bądź środki dowodowe, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, lecz strona
nie mogła z nich skorzystać, gdyż były jej nie znane (art. 403 KPC).
Wbrew stanowisku wnioskodawcy, Sąd Apelacyjny trafnie przyjął, że złożona
przez niego skarga nie opiera się na ustawowej podstawie wznowienia i dlatego od-
rzucił ją stosownie do art. 410 § 1 KPC na posiedzeniu niejawnym. O spełnieniu wy-
magań stawianych skardze o wznowienie, w zakresie dotyczącym jej podstawy,
przewidzianych w art. 409 i art. 410 KPC, nie decyduje bowiem samo wskazanie
przepisu i sformułowanie tej podstawy w sposób odpowiadający przepisom Kodeksu
postępowania cywilnego, lecz ponadto wynik sprawdzenia przez sąd, czy twierdzenia
skargi mogą stanowić jej ustawową podstawę.
W rozpoznawanej sprawie, po dokonaniu czynności sprawdzających, Sąd
Apelacyjny prawidłowo uznał, że dowód w postaci orzeczenia lekarskiego z dnia 2
października 1957 r., znajdujący się w aktach Wojskowej Komendy Uzupełnień w W.,
nie może stanowić ustawowej podstawy wznowienia w rozumieniu art. 403 § 2 KPC,
gdyż w poprzednim postępowaniu strona o nim wiedziała i mogła z niego skorzystać.
Jest to również okoliczność niesporna, ponieważ wnioskodawca powoływał się na
nią zarówno w postępowaniu przed Sądami obu instancji w przedmiotowej sprawie,
jak i w sprawie o rentę inwalidzką wojenną z 1989 r. Nie jest więc trafny zarzut kasa-
cji, że Sąd Apelacyjny odrzucił skargę o wznowienie postępowania z naruszeniem
art. 403 § 2 KPC.
Nie może również odnieść skutku zarzut dotyczący naruszenia art. 5 KPC. Z
przepisu tego wynika obowiązek sądu udzielania stronom występującym w sprawie
bez adwokata lub radcy prawnego potrzebnych wskazówek i pouczeń dotyczących
czynności procesowych i ich następstw. Jednak uchybienie wymienionemu przepi-
sowi, polegające np. na udzieleniu przez sąd niewłaściwych wskazówek i pouczeń,
4
wtedy mogłoby uzasadniać żądanie wznowienia postępowania, gdyby spowodowało
pozbawienie strony możności działania, czyli gdyby łączyło się z podstawą wznowie-
nia przewidzianą w art. 401 pkt 2 KPC. Samodzielnie zaś powołanie art. 5 KPC w
postępowaniu ze skargi o wznowienie postępowania jest niewystarczające.
Z tych względów i stosownie do art. 3938
§ 2 zdanie 1 i art. 39312
KPC Sąd
Najwyższy oddalił kasację jako nie zawierającą usprawiedliwionych podstaw.
========================================