Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 19 sierpnia 1999 r.
I PKN 199/99
Przepis art. 30 ust. 21
ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawo-
dowych (Dz.U. Nr 55, poz. 234 ze zm.), zgodnie z którym pracodawca jest obo-
wiązany zwrócić się do organizacji związkowej o informację o pracownikach
korzystających z jej obrony, nie ma zastosowania do szczególnej ochrony
trwałości stosunku pracy członków zarządu organizacji zakładowej (art. 32 ust.
1 tej ustawy).
Przewodniczący: SSN Jerzy Kwaśniewski, Sędziowie: SN Józef Iwulski, NSA
Bogusław Gruszczyński (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 19 sierpnia 1999 r. sprawy z po-
wództwa Adama K. przeciwko Przedsiębiorstwu Produkcyjno – Handlowo – Usługo-
wemu „R.” Spółce z o.o. w C. o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezsku-
teczne, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie z dnia 15 września 1998 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 15 czerwca 1998 r., Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Częstocho-
wie uznał za bezskuteczne wypowiedzenie umowy o pracę Adamowi K., dokonane
dnia 31 marca 1998 r. przez Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowo – Usługowe
„R.” Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Sąd ustalił, że powód do dnia 31 maja 1997 r. był zatrudniony w G. Zakładach
Wyrobów Papierowych – Spółce Akcyjnej w C. i wykonywał pracę hydraulika w
Dziale Głównego Mechanika. Jednocześnie pełnił funkcję wiceprzewodniczącego
Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność”. Z dniem 1 czerwca 1997 r. warsztat mecha-
niczny, w którym pracował powód, został przejęty przez pozwaną spółkę, która stała
się pracodawcą powoda w trybie art. 231
§ 1 Kodeksu pracy. Wypowiedzenie, doko-
2
nane w dniu 31 marca 1998 r., naruszało – zdaniem Sądu – art. 32 § 1 ustawy z dnia
23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. Nr 55, poz. 234 ze zm.). Zgodnie z
tym przepisem pracodawca nie może bez zgody zarządu zakładowej organizacji
związkowej wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z pracownikiem, będącym
członkiem zarządu lub komisji rewizyjnej zakładowej organizacji związkowej, w cza-
sie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu. Sąd podkreślił, że
pozwany takiej zgody nie posiadał. Sąd powołał się przy tym na stanowisko Sądu
Najwyższego zawarte w uchwale z dnia 29 października 1992 r., I PZP 52/92
(OSNCP z 1993 z. 4, poz. 148), że zakaz wynikający z powołanego wyżej przepisu
obowiązuje także w zakładzie pracy powstałym w wyniku połączenia, przejęcia lub
podziału zakładu pracy (art. 231
KP).
Pogląd Sądu pierwszej instancji podzielił Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Częstochowie, który wyrokiem z dnia 15 września 1998 r.
oddalił apelację pozwanej Spółki od wyroku z dnia 15 czerwca 1998 r. Sąd Woje-
wódzki zwrócił uwagę, że ochrona z art. 32 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związ-
kach zawodowych przysługiwała powodowi z mocy prawa, a zatem nie miała żadne-
go znaczenia okoliczność, że powód nie powoływał się na tę ochronę.
Pozwana wniosła kasację od wyroku Sądu Wojewódzkiego, zarzucając naru-
szenie prawa materialnego, a w szczególności art. 30 ust. 21
ustawy o związkach
zawodowych. Wyraziła pogląd, że pracodawca został zwolniony z obowiązku współ-
działania ze związkami zawodowymi, skoro przewodniczący związku zawodowego,
działającego w obecnym zakładzie pracy powoda, poinformował pracodawcę, iż po-
wód nie korzysta z ochrony. Pozwana nie mogła wiedzieć, że powód był członkiem
zarządu związku zawodowego u poprzedniego pracodawcy.
W odpowiedzi na kasację powód wniósł o jej oddalenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja nie jest zasadna. W szczególności nie jest trafny zarzut naruszenia
art. 30 ust. 21
ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55,
poz. 234 ze zm.). Obowiązek współdziałania z zakładową organizacją związkową, o
którym mowa we wspomnianym przepisie, nie może dotyczyć sytuacji określonej w
art. 32 ust. 1 tej ustawy. Gdyby było inaczej, ustawodawca zamieściłby w ustawie
wyraźne odesłanie, jak to uczynił w innych wypadkach, gdy chodziło o przepis
3
ustawy o związkach zawodowych (np. art. 36 ust. 4, art. 38 i inne). Skoro w art. 30
ust. 21
mowa jest o współdziałaniu, do którego zobowiązują „przepisy prawa pracy”,
to z pewnością ustawodawca miał na myśli uregulowania innych ustaw. Ustawę o
związkach zawodowych można wprawdzie zaliczyć do prawa pracy, ale w przypadku
odesłania do przepisów tej ustawy technika legislacyjna przemawiałaby za wyraźnym
ich wskazaniem.
Jeszcze ważniejszy argument nasuwa się na tle zdania drugiego art. 30 ust. 21
wymienionej wyżej ustawy. Zwolnienie pracodawcy od obowiązku współdziałania z
zakładową organizacją związkową jest wyjątkiem od zasady. Wyjątków nie wolno
interpretować rozszerzająco. O ile bierność organizacji związkowej może uzasadniać
wspomniany wyjątek w sytuacji, gdy pracodawca nie jest związany jej stanowiskiem,
a jego obowiązek ogranicza się tylko do rozpatrzenia tego stanowiska (np. art. 38
KP), to nie sposób przyjąć, aby wyjątek ten miał zastosowanie w wypadku, gdy
zgoda zarządu zakładowej organizacji związkowej jest warunkiem sine qua non
wypowiedzenia. Konieczność uzyskania zgody to obowiązek dalej idący niż samo
współdziałanie. Zgodzić się trzeba zatem ze stanowiskiem Sądu Wojewódzkiego, że
ochrona z art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych przysługuje niezależnie od
tego, czy pracownik powołał się na nią, jak również od tego, czy zakład pracy
wiedział o członkostwie pracownika w zarządzie zakładowej organizacji związkowej.
Wbrew poglądowi wnoszącego kasację, przytoczona wyżej wykładnia nie
przekreśla sensu art. 30 ust. 21
omawianej ustawy. Przepis ten ma szerokie zasto-
sowanie w przypadkach, gdy Kodeks pracy i ustawy szczególne przewidują obowią-
zek współdziałania zakładu pracy z organizacjami związkowymi.
Mając na względzie powyższe okoliczności oraz fakt, że pozwany nie kwestio-
nował stanowiska Sądu Wojewódzkiego, iż powodowi przysługiwała ochrona z art.
32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych w związku z art. 231
§ 1 KP, Sąd
Najwyższy oddalił kasację w oparciu o art. 39312
KPC.
========================================