Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 30 czerwca 2000 r.
II UKN 620/99
Nie można pominąć dowodu z powołaniem się na art. 381 KPC, jeżeli
opóźnienie w jego zgłoszeniu jest usprawiedliwione przebiegiem procesu.
Przewodniczący SSN Zbigniew Myszka, Sędziowie SN: Jerzy Kuźniar (spra-
wozdawca), Jadwiga Skibińska-Adamowicz.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2000 r. sprawy z wniosku
Urszuli H.-S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w S. o
rentę z tytułu niezdolności do pracy, na skutek kasacji wnioskodawczyni od wyroku
Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 8 czerwca 1999 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Apelacyjnemu w
Poznaniu do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasa-
cyjnego.
U z a s ad n i e n i e
Wyrokiem z dnia 19 października 1998 r. [...] Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie oddalił odwołanie wnioskodawczyni Urszuli
H.-S. od decyzji organu rentowego – Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w
S. z dnia 14 stycznia 1998 r. odmawiającej przyznania prawa do renty z tytułu nie-
zdolności do pracy, po ustaleniu, na podstawie przeprowadzonego postępowania
dowodowego w tym opinii biegłych lekarzy specjalistów: kardiologa, neurologa, orto-
pedy i okulisty, że obecny stan zdrowia wnioskodawczyni nie powoduje niezdolności
do pracy .W ocenie Sądu , brak więc podstaw wymienionych w art. 32 i 33 ustawy z
dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.
Nr 40, poz. 267 ze zm. ) do zmiany decyzji i przyznania prawa do renty.
Stanowisko to w pełni podzielił Sąd Apelacyjny w Poznaniu i oddalił apelację
wnioskodawczyni, pomijając, z powołaniem się na art.381 KPC, dowód z karty infor-
macyjnej ze Specjalistycznego Gabinetu Lekarskiego „M.”
, w której stwierdzono, iż
2
wnioskodawczyni była leczona z powodu dolegliwości neurotycznych w 1993 r. (wy-
rok z dnia 8 czerwca 1999 r. [...]).
Powyższy wyrok zaskarżyła kasacją wnioskodawczyni i zarzucając naruszenie
przepisów postępowania, które mogło wpłynąć na treść wyroku – art. 328 §2, 381 i
382 KPC - wniosła o jego uchylenie i ”przekazanie sprawy Sądowi I instancji do po-
nownego rozpoznania.”
W uzasadnieniu kasacji skarżąca podniosła, że już w piśmie z dnia 31 sierpnia
1998 r. powołała się na dolegliwości natury psychicznej, co nie zostało jednak oce-
nione przez Sąd pierwszej instancji. W tych warunkach rzeczą Sądu Apelacyjnego,
jako sądu meriti, było uzupełnienie postępowania dowodowego – art. 382 KPC – i
dopuszczenie dowodu z przedłożonej karty informacyjnej, a nadto z opinii biegłego
sądowego lekarza psychiatry dla oceny czy dolegliwości natury neurotycznej, z po-
wodu których wnioskodawczyni była leczona, powodują niezdolność do pracy.
Sąd Najwyższy rozważył co następuje:
Zgodnie z art. 381 KPC sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i do-
wody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instan-
cji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Wprowadzenie tego
przepisu było wynikiem przyjęcia w KPC po jego nowelizacji założenia, że postępo-
wanie apelacyjne jest dalszym ciągiem postępowania sądowego zmierzającego do
wyjaśnienia spornych okoliczności sprawy, z ograniczeniem możliwości powoływania
się na ”
nowości”
tylko jeżeli strona nie mogła powołać nowych faktów i dowodów
przed sądem pierwszej instancji, bądź też gdy potrzeba powołania ich pojawiła się
później. Unormowanie to – pozostawiające kwestię dopuszczalności nowych faktów i
dowodów w postępowaniu apelacyjnym uznaniu sądu - ma, z jednej strony, zapobie-
gać działaniu stron na zwłokę, z drugiej zaś, przenoszeniu punktu ciężkości rozpo-
znania sprawy na sąd drugiej instancji. Nie może to jednak oznaczać, że sąd drugiej
instancji może z tej możliwości korzystać według zupełnie swobodnego uznania (do-
wolnie), powinien bowiem mieć na względzie przyczyny, dla których wniosek dowo-
dowy został złożony z opóźnieniem. Nie można pominąć dowodu z powołaniem się
na ten przepis, w sytuacji gdy opóźnienie było usprawiedliwione przebiegiem proce-
su. Okoliczności te nadto winny być oceniane z uwzględnieniem osobistych właści-
wości strony po ustaleniu, że nowy dowód nie został złożony w celu przewleczenia
3
postępowania. Jako zasadę wynikającą z tego przepisu należy potraktować dopusz-
czalność powoływania się na nowe fakty i dowody w postępowaniu drugoinstancyj-
nym, a ich pominięcie może nastąpić tylko w przypadkach wskazanych w tym przepi-
sie .
W rozpoznawanej sprawie, w której i przed Sądem pierwszej i drugiej instancji
wnioskodawczyni działała bez pomocy pełnomocnika, wskazała ona – w piśmie pro-
cesowym z dnia 31 sierpnia 1998 r. - że cierpi na dolegliwości bólowe nie tylko krę-
gosłupa, ale także głowy, „jest nadto powolniejsza niż kiedyś, nie może się skupić,
ma lewostronne zawroty głowy i brak pamięci”. W tej sytuacji gdy w trakcie postępo-
wania przed Sądem Apelacyjnym przedłożyła zaświadczenie lekarskie wskazujące
na leczenie z powodu dolegliwości neurotycznych, pominięcie tego faktu nie może
być uznane za zgodne z zasadą wynikającą z art. 381 KPC, narusza nadto zasadę
zawartą w art. 382 KPC, wedle której sąd drugiej instancji orzeka na podstawie mate-
riału zebranego w postępowaniu pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyj-
nym.
Nie kwestionując poczynionych przez Sąd Wojewódzki i zaakceptowanych
przez Sąd drugiej instancji ustaleń, wskazać trzeba na ich przedwczesność i niekom-
pletność, nie wyjaśniono bowiem czy schorzenia neurotyczne, z powodu których
wnioskodawczyni pozostawała w leczeniu , nie czynią jej choćby częściowo niezdol-
ną do pracy. To naruszenie przepisów art.381 i 382 KPC mogło mieć istotny wpływ
na wynik sprawy (art. 3931
pkt 2 KPC ), co mając na uwadze orzeczono jak w sen-
tencji na podstawie art. 39313
§ 1 KPC .
========================================