Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 15 grudnia 2000 r.
I PKN 170/00
Pracownik zatrudniony na podstawie powołania nie może skutecznie
kwestionować odwołania ze stanowiska równoznacznego z wypowiedzeniem
umowy o pracę, ze względu na brak uzasadnionej przyczyny.
Przewodniczący: SSN Jadwiga Skibińska-Adamowicz, Sędziowie SN: Roman
Kuczyński (sprawozdawca), Jerzy Kuźniar.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2000 r. sprawy z powódz-
twa Jarosława W. przeciwko Wojewódzkiemu Szpitalowi Dziecięcemu [...] w K. o
przywrócenie do pracy, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kielcach z dnia 17 listopada 1999 r. [...]
1. o d d a l i ł kasację,
2. zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 100 zł tytułem zwrotu
kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu kasacyjnym.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 30 lipca 1999 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Kielcach oddalił
roszczenie powoda Jarosława W., odwołanego przez Zarząd Województwa Ś. ze
stanowiska dyrektora Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala Dziecięcego [...] w
K., o uznanie tego odwołania za bezskuteczne, z uzasadnieniem, iż do stosunku
pracy na podstawie powołania nie stosuje się, zgodnie z przepisem art. 69 pkt 1 i pkt
2a KP, przepisów regulujących tryb postępowania przy rozwiązywaniu umów o pracę
i rozpatrywania sporów ze stosunku pracy w części dotyczącej orzekania o bezsku-
teczności wypowiedzeń.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kielcach wyrokiem z
dnia 17 listopada 1997 r., oddalił apelację powoda, podzielając stanowisko Sądu
pierwszej instancji. Sąd Okręgowy stwierdził, że treść art. 69 KP stoi na przeszkodzie
domagania się uznania odwołania ze stanowiska dyrektora za bezskuteczne, bez
2
względu na to, czy powód był na tym stanowisku zatrudniony na czas nieokreślony,
czy określony oraz także wówczas, gdyby samo odwołanie było rażąco sprzeczne z
zasadami współżycia społecznego lub oczywiście nieuzasadnione.
Kasacja powoda zarzuca powyższemu wyrokowi naruszenie prawa material-
nego – art. 70 § 1 w związku z art. 69 ust. 2 pkt 2a i art. 8 KP przez błędną wykładnię
i uznanie za bezskuteczne odwołania ze stanowiska dyrektora szpitala, chociaż
samo odwołanie było rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, oraz
naruszenie przepisów postępowania – art. 233 KPC – przez niedopuszczenie dowo-
dów z zeznań świadków-lekarzy, co mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Na uzasad-
nienie swego stanowiska kasacja powołuje wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11
kwietnia 1997 r., I PKN 79/97 (OSNAPiUS z 1998 r. Nr 4, poz. 117).
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja jest nieuzasadniona i podlega oddaleniu. Stosunek pracy na podsta-
wie powołania uregulowany jest przepisami art. 68 – 72 KP i są to w stosunku do
umownego stosunku pracy uregulowania szczególne, odmienne. Dotyczą także ta-
kich sytuacji, jak odwołanie w okresie usprawiedliwionej nieobecności w pracy, w
okresie ciąży i w okresie poprzedzającym nie więcej niż 2 lata do osiągnięcia wieku
emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia uzyskanie prawa do emerytury z
osiągnięciem wieku (art. 72 § 1-3 KP). W razie naruszenia przepisów § 1-3 tego arty-
kułu, pracownikowi przysługuje prawo odwołania do sądu pracy (art. 72 § 4 KP).
Taka regulacja dowodzi ograniczenia stosowania wobec pracowników zatrudnionych
na podstawie powołania niektórych instytucji prawa pracy obejmujących pracowni-
ków zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Wyłączone jest (na podstawie art.
69 KP) stosowanie przepisów regulujących tryb postępowania przy rozwiązywaniu
umów o pracę, wskazywania przyczyny uzasadniające to rozwiązanie (art. 30 § 4
KP), przepisów regulujących konsultację z organizacją związkową (art. 38 KP) i roz-
patrywanie sporów ze stosunku pracy w części dotyczącej orzekania o bezskutecz-
ności wypowiedzeń, o odszkodowaniu przewidzianym w razie naruszającego przepi-
sy wypowiedzenia umowy o pracę, o przywracaniu do pracy. Ten właśnie przepis
stanowi przeszkodę do uwzględnienia roszczenia powoda, który domaga się uznania
odwołania go ze stanowiska dyrektora szpitala za nieuzasadnione. Skoro bowiem
oświadczenie woli pracodawcy o odwołaniu pracownika ze stanowiska nie wymaga
3
podania przyczyny uzasadniającej to odwołanie (art. 30 § 4 i art. 70 § 11
KP), to brak
jest podstaw prawnych do badania w procesie sądowym, co było przyczyną odwoła-
nia i czy była ona uzasadniona w rozumieniu art. 45 § 1 KP. Stanowisku takiemu nie
przeczy powołane w kasacji orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 1997
r., I PKN 79/97. Dotyczyło ono bowiem pracownika zatrudnionego na podstawie
powołania będącego jednocześnie członkiem zarządu zakładowej organizacji związ-
kowej i korzystającego z ochrony z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o
związkach zawodowych (Dz.U. Nr 55, poz. 234 ze zm.), polegającej na konieczności
uzyskania przez pracodawcę zgody zarządu takiej organizacji na rozwiązanie sto-
sunku pracy lub jednostronną zmianę na niekorzyść pracownika warunków pracy lub
płacy. W omawianej sprawie lekarz odwołany ze stanowiska ordynatora, który jednak
pozostał w zatrudnieniu, domagał się przed Sądem Rejonowym uznania za bezsku-
teczne odwołania ze stanowiska. Sąd ten oddalił powództwo, natomiast Sąd Woje-
wódzki wskutek apelacji powoda zmienił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego i za-
sądził na rzecz powoda odszkodowanie równe 3-miesięcznemu wynagrodzeniu na
stanowisku ordynatora z uwagi na naruszenie art. 32 ust. 1 ustawy o związkach za-
wodowych, natomiast oddalił apelację w pozostałym zakresie, tzn. dotyczącym bez-
skuteczności odwołania ze stanowiska. Sąd Najwyższy w tamtej sprawie kasację
powoda oddalił, wyrażając między innymi pogląd, iż powołanie na stanowisko na
czas określony nie stabilizuje zatrudnienia do upływu końcowego terminu powołania i
w tej sytuacji nie ma podstaw do zastosowania art. 8 zdanie 1 KP, gdy pracodawca
korzysta z przysługującego mu prawa w ramach reorganizacji stanowisk i wymiany
kadr w zakładzie pracy. Społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa w stosunkach
pracy odnosi się do realizacji organizacyjnej funkcji prawa, którą pracodawca może
swobodnie spełniać, jeżeli jego działanie nie jest dokonywane w złej wierze, w celu
szykany pracownika lub w sposób obiektywnie nieuzasadniony. „Tylko w takich
szczególnych wypadkach ochrona z art. 8 zdanie 1 KP może mieć wyjątkowe zasto-
sowanie”. Jak więc wynika ze stanu faktycznego omawianej sprawy, Sąd Najwyższy
oceniał, czy odwołując ze stanowiska członka zarządu zakładowej organizacji
związkowej z naruszeniem art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, praco-
dawca nie naruszył także art. 8 zdanie 1 KP i doszedł do wniosku, że zastosowanie
art. 70 § 1 KP w stosunku do pracownika powołanego na czas określony w drodze
konkursu jest dopuszczalne. W rozpoznawanej sprawie jest oczywiste, że powód
został odwołany przez właściwy organ (art. 41 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 5 czerwca
4
1998 r. o samorządzie województwa – Dz.U. Nr 91, poz. 576 ze zm.), nie był pra-
cownikiem podlegającym szczególnej ochronie, uzasadnienie decyzji odwoławczej
nie było wymagane, a roszczenie o uznanie tej decyzji za bezskuteczną i o przywró-
cenie do pracy w świetle art. 69 pkt 2 lit. a jest wyłączone. Kasacja nie powołuje się
też na sprzeczność odwołania ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa
pracodawcy do odwołania pracownika, lecz wskazuje na naruszenie zasad współży-
cia społecznego, przy czym nie wyjaśnia, na czym to naruszenie miałoby polegać. Za
naruszenie zasad współżycia społecznego nie może być uznane kwestionowanie
zasadności przyczyn odwołania ze stanowiska, skoro odwołanie to nie wymaga
podania tych przyczyn, co także usuwa się spod kontroli sądowej. Skoro zaś zasad-
ność przyczyn odwołania nie była przedmiotem ustaleń faktycznych Sądów obu
instancji, Sądy te nie mogły przekroczyć granic swobodnej oceny dowodów, zakre-
ślonej przepisem art. 233 § 1 KPC, bowiem nie stanowi takiego przekroczenia od-
dalenie wniosku o przesłuchanie świadków, zaś nie jest rzeczą Sądu Najwyższego
wskazywanie, jaka w takiej sytuacji powinna być przytoczona konkretna podstawa
kasacyjna.
Z powyższych motywów Sąd Najwyższy w oparciu o art. 39312
KPC orzekł jak
w sentencji wyroku.
========================================